ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ GÖSTEREN
ÇOCUKLAR
• Öğrenme ile birey bilgi kazanırken bir takım güçlüklerle
karşılaşabilmektedir. Bireyin bilgi kazanırken yaşadığı güçlükler
sonucunda ortaya bir takım sorunlar çıkmaktadır. Bu sorunlar öğrenme güçlükleri olarak nitelendirilmektedir
• Öğrenme güçlüğü olan çocuklar fiziksel açıdan normal çocuklardan pek fazla ayrılık göstermedikleri ve genelde normal çocuklar gibi davrandıkları için problemleri kolay fark edilmeyebilir. Erken tanı ve bilinçlendirme
çalışmalarında bilgilendirme önemli bir yer tutmaktadır
• ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN TANIMI
• Öğrenme güçlüğü kavramı ile ilgili tartışmaların 1930’lu yıllarında
başladığı vurgulanmaktadır. Bu tartışmalar sonucunda ortak bir kavram ve terim üzerinde tam bir anlaşma sağlanamamasına rağmen, son
yıllarda “öğrenme güçlüğü” “öğrenme bozukluğu” ya da “öğrenme
yetersizliği” kavramlarının yoğun bir şekilde kullanıldığı görülmektedir.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN NEDENLERİ
• Öğrenme güçlüğünün kaynağı ya da nedenleri konusunda elde edilmiş somut veriler olmamasına rağmen,
• genetik ve kalıtımsal etmenlerin,
• beyin hasarının,
• biyo-kimyasal bozuklukların
• nörolojik fonksiyonlardaki bozuklukların,
• duyusal bozuklukların ve
• çevresel etmenler v.b. sıralanabilir
• ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜGÖSTEREN ÇOCUKLARIN SINIFLANDIRILMASI
• Öğrenme güçlüğü gösteren bir bireyde hem okuma hem yazma bozukluğu görülürken başka bir bireyde sadece matematiksel becerilerde bozukluk görülebilmektedir.
• Kültürel yoksunluğu olanlar: genel zeka düzeyi açısından ayrıcalığı olmamakla birlikte yetiştiği çevrenin nesnel ve kültürel yoksunluğu nedeniyle eğitim-öğretim için gerekli ilgi ve yaşantılardan yoksun olanlar bu grupta ele alınmaktadır.
• Diğer öğrenme güçlüğü olanlar: Organik ve fonksiyonel nedenlere bağlı anlama, okuma, anlatma, yazma, çizme, tanıma, kavramlaştırma gibi problemleri olan çocuklar diğer öğrenme güçlükleri olan çocuklar şeklinde gruplandırılmaktadır
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklarda matematiksel işlemler ve matematikle ilgili sembollerin öğrenilmesinde, yön ve zaman kavramında güçlükler olduğu gibi, görsel ve işitsel ayırımda da
yetersizlikler görülmektedir. Öğrenme güçlüğü olan çocuklarda işitsel algının yanında görsel algılamada da problemlerin olması, okuma
problemlerine neden olmaktadır
• Gelişimsel öğrenme bozuklukları; çocuğun akademik alandaki başarısında önemli bir yer tutan dikkat, hafıza, algı, motor, dil ve düşünme becerilerindeki bozuklukları kapsamaktadır.
• Akademik öğrenme bozuklukları; okuma, yazma, aritmetik, ve yazılı anlatım gibi okulda kazanılan becerilerdeki sorunları
içermektedir. Akademik güçlükler sıklıkla gelişimsel bozukluklardan kaynaklanmaktadır
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ GÖSTEREN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
• Çalışma becerilerini kullanma yetersizliği
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların çoğunda ortak olarak görülen özelliklerden biri, çalışma becerilerini kullanma yeteneğindeki
sınırlılık ve çalışma aktivitesi arttıkça öğrenme probleminin de arttığı görülmektedir.
• Görsel algılama problemleri
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklarda görsel algılama, gözle görülen bir şeyi açıklayabilme, yorumlayabilme yeteneği olarak
tanımlanmaktadır. Görsel algılama problemleri olan çocukların, fiziksel bir problemi olmamasına rağmen gözlerinde bir bozukluk olabilir
• İşitsel Algı Problemleri
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklarda işitsel algılama güçlüklerine de normal çocuklardan daha fazla rastlandığı belirtilmektedir. İşitsel
algılama problemi olan çocuklar kapı ziliyle telefon zilinin sesini ayırt edemeyebilirler. İşitmeye dayalı ayırım problemleri olan çocukların, birbirlerine benzeyen sesleri ayırmada zorlukları vardır.
• Akademik Becerilerdeki Bozukluklar
• Akademik becerilerdeki bozukluklar; psiko-motor gelişimi, dil gelişimi, okuma-yazma, matematik alanlarındaki yetersizlikleri kapsamaktadır.
• Psiko-motor gelişimle ilgili problemler: Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların yaşlarına göre psiko-motor becerilerde yetersizlikler ve
eşgüdüm problemleri gösterdiği bilinmektedir. Topu atma ve yakalamada, zıplama ve koşmada yetersizlik ya da yavaş bir gelişmenin söz konusu olduğu bilinmektedir.
• Dil gelişimi ile ilgili problemler: Konuşulanları anlama ve düşünenleri söyleyebilme becerisi olarak ifade edilmektedir.
Düşünülenleri ifade etme, insanın kendini sözle anlatmasıdır.
Düşüncelerini ifade etmede problemleri olan çocukların, söylemek istedikleri kelimeleri hatırlayamadıkları sık sık görülmektedir.
• Okuma bozuklukları (Disleksi): Öğrenme güçlüğü olan çocuklardaki problemler arasında okuma güçlükleri önemli bir yer tutmaktadır.
Okuma güçlüğü çocuk okula başlayıncaya kadar fark edilmeyen bir problemdir. Zeka düzeyleri normal olmakla beraber okuma yetersizliği diğer bazı güçlük veya yetersizliklerle beraber görülebilir.
• Yazı bozuklukları: Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklarda görülen ince ve kaba motor gelişimdeki yetersizlikler ve sakatlık çocuğun yazı yazmasını da etkilemektedir. Yapılan psiko-motor testlere göre
çocukların yazı yazmada güçlük çektikleri belirtilmektedir. Yazı yazma okul öğreniminin temel taşlarından olup bu alandaki
başarısızlıklar heyecanlanmalara ve tutukluklara neden olabilmektedir.
• Matematik bozuklukları: Genel olarak öğrenme güçlüğü gösteren çocuklar işitsel ve görsel uyaranları bellekte tutmada yetersizlik
gösterdikleri için normal gelişim gösteren çocukların öğrenme sürecinde kullandıkları stratejiler kullanmada başarı gösteremezler. Öğrenme
güçlüğü gösteren çocukların belleği gerektiren işlerdeki zayıflığı,
onların dil becerilerinin zayıf olmasına bağlanabilir. Bu çocukların söze dayalı materyalleri hatırlamaları özellikle güç olmaktadır.
• Sosyal ve Kişilik Gelişimi ile İlgili Problemler
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların, duygusal bozukluk gösteren çocukların davranış özelliklerine benzer gösterdikleri belirtilmektedir.
Öğrenme güçlüğü gösteren çocuğun, çoğu zaman mutsuz göründüğü ve güçlüklerle karşılaştıkları için hayal kırıklığı yaşadığı
belirtilmektedir.
• TANI VE DEĞERLENDİRME
• Öğrenme güçlüğü olan çocuk ve gençlere tanının konması oldukça dikkatli ve uzun süren titiz değerlendirmeleri gerektirmektedir. Değerlendirme psikiyatrik, medikal ve psiko-pedagojik durumun kapsamlı olarak incelenmesini içermelidir.
Bu nedenle tanı koymada ekip çalışması önemli bir yer tutmaktadır
• ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ GÖSTEREN ÇOCUKLARIN EĞİTİMLERİ
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocukların eğitimindeki temel, çocukların sınırlı yeteneklerini en iyi şartlarda maksimum düzeyde
kullanabilmelerini sağlamaktır. Öğrenme güçlüğü gösteren çocuk genellikle kaynaştırma eğitimine tabii tutulmaktadır.
• Öğrenme güçlüğü gösteren çocuklara yönelik eğitim yaklaşımları ve öğrenme yöntemleri;
• psikolojik süreçlerin öğretimi, çok duyuya dayalı yaklaşım, bilişsel davranış değiştirme, davranış değiştirme, yapılandırma ve uyaranların azaltılması, doğrudan öğretim, bilmeye ve kavramaya ilişkin eğitim, çalışma becerilerinin eğitimi, sosyal becerilerin eğitimi şeklinde sıralanmaktadır.
KAYNAKLAR
• Aral,N., 2011. Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma, İstanbul: Morpa Yayınları.
• Aral, N. ve Gürsoy, F. 2007. Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. İstanbul:
Morpa Kültür Yayınları.
