Özgül Öğrenme Güçlüğü

Özgül Öğrenme Güçlüğü

Uzm. Kln. Psk. Cenk ADIGÜZEL

Özgül Öğrenme Güçlüğü



Günümüz toplumlarında okul başarısı, öğrenciler ve aileleri için önemli konulardan biri haline gelmiştir.



Çocuk psikiyatrisi bölümlerine yapılan başvuruların önemli bir bölümünü ders başarısızlığı ya da okula uyum sorunları

oluşturmaktadır.



Okuldaki başarısızlığın nedenleri zeka geriliği, görme ve işitme

sorunları, ailesel sorunlar, motivasyon eksikliği, dikkat eksikliği

hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme bozuklukları, başka

psikiyatrik veya tıbbi sorunlar olabilmektedir.

• Özgül öğrenme bozukluğu olan çocuklar, zeka düzeyleri normal sınırlarda veya üzerinde olsa bile okulda başarısız olmakta ya da kendilerinden beklenen düzeyde başarı sergileyememektedir.

• Özellikle bu çocuklar ilkokul birinci sınıfa başladıklarında okumayı

sökememekte, sınıf düzeyinden geri kalmaktadırlar.

• Zeka gelişimi normal ya da normalin üzerinde olan bireylerin yaş,

zeka düzeyi,ve aldığı eğitim, okuma, yazılı anlatım ve matematik gibi alanlarda beklenenin önemli ölçüde altında performans

göstermeleriyle karakterize bir yetersizlik alanıdır.

• ABD Ulusal Öğrenme Bozukluğu Kurulu’nun tanımına göre genel bir terimdir ve konuşma, dinleme, okuma, yazma, matematik ve akıl

yürütme yeteneklerinin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli

derecede güçlüklerle kendini gösteren heterojen bir grup bozukluktur.

• Öğrenme yetersizliği zihinsel yetersizlik demek değildir.

• Öğrenme yetersizliği okuma, yazma, konuşma, dinleme, düşünme, dili

anlama ve matematik gibi geniş bir alanda öğrencilerin becerilerinin

etkilenmesidir ve çocukların bilgiyi seçme, tutma ve ifade etmede

problem yaşamalarıdır.

DSM-5 Tanı Kriterleri

A- Gerekli girişimlerde bulunmuş olmasına karşın, en az 6 ay süren, aşağıdaki belirtilerden en az birinin varlığı ile belirli, öğrenme ve okul becerilerini

kullanma güçlükleri:

1- Sözcük okumanın yanlış ya da yavaş ve çok çaba gerektiriyor olması(örn:

tek tek sözcükleri yüksek sesle okurken, yanlış yada yavaş ve duraksayarak

okur, sıklıkla sözcükleri kestirir, sözcükleri seslendirmede güçlükler yaşar).

2- Okunanın anlamını anlama güçlüğü(örn: düzyazıyı

düzgün okuyabilir ancak sırayı, ilişkileri, çıkarımları ya da derin anlamları anlamaz).

3- Harf harf söyleme- yazma güçlükleri( ünlü ya da ünsüz harfleri ekleyebilir, çıkarabilir ya da bunların yerini

değiştirebilir).

4- Yazılı anlatım güçlükleri(örn. Cümleler içinde birden çok dilbilgisi ya da noktalama yanlışı yapar; paragraf

düzenlenmesi kötüdür; görüşlerinin yazılı anlatımı açık

değildir).

5- Sayı algısı, sayı gerçekleri ya da hesaplama güçlükleri (örn. Sayıları, bunların büyüklüğünü ve ilişkilerini anlaması kötüdür; yaşıtlarının matematik dersinden öğrendiklerinden değişik olarak, tek rakamlı sayıları eklerken parmak hesabı yapar; sayısal hesaplamaların ortasında kaybolur ve işlemleri değiştirebilir).

6- Sayısal uslamlama (akıl yürütme) güçlükleri (örn. Nicel sorunları çözmek için matematikle ilgili kavramları,

gerçekleri ya da işlemleri uygulamakta çok güçlük çeker).

B. Etkilenen okul becerileri, kişisel olarak uygulanan geçerli başarı ölçümleri ve kapsamlı klinik değerlendirme ile

doğrulandığı üzere, kişinin zamandizinsel (kronolojik) yaşına göre beklenenden önemli ölçüde ve ölçülebilir

derecede altındadır ve okul ya da işle ilgili başarıyı ya da günlük yaşam etkinliklerini ileri derecede bozar. On yedi yaşında ve üzerinde olan kişilerde, geçerli

değerlendirmelerin yerine, işlevselliği bozan, belgeli

öğrenme güçlükleri öyküsü kullanılabilir.

C. Öğrenme güçlükleri okul yıllarında başlar, ancak etkilenen okul becerileriyle ilgili gerekler, kişinin sınırlı yeterliğini

aşmadıkça tam olarak kendini göstermeyebilir (örn. Zamanla sınırlı sınavlar, dar bir zamanda uzun ve karmaşık raporları okuma ya da yazma, okulda aşırı yüklenme).

D. Öğrenme güçlükleri, anlıksal yetiyitimleri, düzeltilememiş görme ya da duyma keskinliği, diğer ruhsal ve sinirsel

bozukluklar, ruhsal- toplumsal güçlükler, okulda kullanılan dili tam bilmeme ya da eğitsel yönergelerin yetersizliği ile daha iyi açıklanamaz.

• Dört tanı ölçütü, kişinin öyküsü (gelişimsel, sağlık, aile, eğitim), okuldan edinilen bilgiler ve ruhsal- eğitsel

değerlendirmenin klinik açıdan bir araya getirilmesiyle

karşılanacaktır.

• Ağır olmayan: Eğitsel bir iki alanda öğrenme becerilerinde birtakım güçlükler vardır, ancak özellikle okul yıllarında, uygun yerleştirme yapılırsa ya da yeterli destek verilirse, kişi bunları ödünleyebilir ya da işlevselliğini koruyabilir.

• Orta derecede: Eğitsel bir iki alanda öğrenme becerilerinde belirgin güçlükler vardır, dolayısıyla okul yıllarında yoğun ve özel eğitim ara vermeleri olmadan kişi yeterlik

sağlayamayacak gibi görünmektedir. Etkinliklerini doğru ve

etkin bir biçimde tamamlayabilmesi için, okulda, işyerinde

ya da evde, en azından günün bir bölümünde, uyarlamalar

yapılması ya da destek verilmesi gerekebilir.

• Ağır: eğitsel bir iki alanda öğrenme becerilerinde ağır güçlükler vardır, dolayısıyla kişi, okul yıllarının

çoğunda, sürekli olarak, kişiselleştirilmiş özel bir eğitim görmeden bu becerileri öğrenemeyecek gibi görünmektedir. Evde, okulda ya da işyerinde uygun yerleştirmeler yapılması ya da destek verilmesi

durumunda bile kişi bütün etkinliklerini etkin bir

biçimde tamamlayamayabilir.

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği, Ruhsal Bozuklukların Tanımsal ve Sayımsal

Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı’ndan,

çev. Köroğlu,E. Hekimler Yayın Birliği, ankara, 2013