Ksilölit hakkında bazı izahat
Mühendis K i c l ı a r d W e i b e l
Ksilolit kelimesi iki Y u n a n c a kelimedn m ü - teşekkildir. B u n l a r d a n biri «Odun» diğeri «Taş»
m a n a s ı n a gelmektedir. Bu iki kelimeden bu m a d d e n i n tarzı teşekkülü h a k k ı n d a bir fikir el- de olunabilir. B u n u n h a k k ı n d a A l m a n c a d a kul- lanılan t a b i r «Steinholz», yani «Taşodun» t a - biridir.
T a ş o d u n u K l o r m a g n e s i u m m a h l û l i ile Mag- nesitin içine m u a y y e n bir nisbet dahilinde uz- vî v e y a h u t gayri uzvî imlâ m a d d e l e r i n i n k a r ı ş t ı - rılan o d u n u ve y u m u ş a k bir taşın havassını ayni z a m a n d a haiz bir m a d d e d i r .
Magnesium-Oksid ve K l o r m a g n e s i u m m a h - l û l ü n d e n müteşekkil bir h a l i t a n ı n büyük bir t a - sallûp kuvveti ile k a t ı l a ş t ı r ı l m a s ı n d a k i ve b u n - d a n başka diğer usullerde, bilhassa t a h t a m a d - desinin bu işte kullanıldığı t a k d i r d e elde o l u n a - cak h a s s a l a r 1867 t a r i h i n d e «SOREL» t a r a f ı n d a n k e ş f o l u n m u ş t u r . B u n d a n dolayı herkesçe m a - lûm olan «Sorel-Çimentosu» kelimesi de m e y - d a n a gelmiştir.
Ksilolit harcı, m a g n e s i t i n Mg. 0. K l o r m a g - n e s i u m m a h l û l i Mg. Cl2 ile k a r ı ş t ı r ı l m a s ı n d a n
ibaret Magnesium Oxychlorid Mg Cl2 + 5 Mg
0 + 15 H. 0. dir.
İ m l â m a d d e s i olarak kullanılacak maddeler, talaş, ince talaş ve m a n t a r d a n ibarettir, b u n d a n başka asbest lifleri y a h u t talk tozu ve en mü- nasip boyalar d a h i kullanılabilir.
Ksilolit halitası bir beton halitası ile m u - kayese olunursa, suda inhilâl etmiş K l o r m a g n e - sium ile M a g n e s i u m u n tahliti, ç i m e n t o n u n su ile k a r ı ş t ı r ı l m a s ı n a m u k a b i l ise de, çimento beto- n u h a l i t a s ı n d a k i k u m veya çakılın yerini Ksilolit h a l i t a s ı n d a t a l a ş imlâ m a d d e l e r i t u t m a k t a d ı r .
Asbest ve talkın vazifeleri h a l i t a y ı y u m u - ş a k l a ş t ı r m a k olup ilâve o l u n a c a k boya ile m a d - deye istenilen rengi vermek kabildir.
M a g n e s i t : B u n u n h a k k ı n d a k i yegâne tarif kaustik suretiyle y a n m ı ş m a g n e s i t o l m a s ı n d a n ibarettir. Bu, Magnesit t a ş l a r ı n ı n b ü t ü n k a r b o n e m l â h ı n d a n t a t h i r i n e k a d a r y a n m a s ı n d a n elde olunur.
M i k t a r itibarile Magnesit Ksilolitin esas kıs- mı olmadığı halde en büyük rol o y n a m a k t a d ı r .
Çünkü b u n u n sayesinde m a d d e n i n ittisa' ve t a - kallüs etmemesi ve tasallüp keyfiyeti elde o l u n - m a k t a d ı r . B u n d a n dolayı Ksilolit imalinde en iyi ve tecrübe o l u n m u ş Magnesit kullanıl- malıdır.
Satın alınacak Magnesitte ki h y d r a t su m i k - tarı % 1.5 u geçmemeli, u m u m kireç m i k t a r ı
% 2 yi tecavüz etmemeli, açık kireç m i k t a r ı yal- nız %0,2 k a d a r caizdir.
Öğütme inceliği de büyük bir rol o y n a m a k - tadır. Beher cm2 900 delikli bir elekten d e n i l d i k - ten sonra, bakiye k a l a n m i k t a r elenen m i k t a r ı n
% 5 ııi geçmemeli ve 2500 delikli elekteki m i k - t a r da %20 yi tecavüz etmemelidir.
U m u m î suretle t a y i n o l u n a n m u a y e n e m e - todları tasallüp müddeti, tasallüp keyfiyeti, ve cer m u k a v e m e t i t a k a l l ü s ve ittisa' k ı s ı m l a r ı n a i n h i s a r etmektedir. Bu m u a y e n e l e r Avrupa m ü - esseseleri t a r a f ı n d a n h e r sipariş için dakik bir s u r e t t e y a p ı l m a k t a d ı r .
Hariçten Magnesit ithali gayri kabil oldu- ğ u n d a n , dahildeki Magnesit f a b r i k a l a r ı n ı n bu m ü h i m esasatı kabul etmeleri şayanı arzu ve tavsiyedir.
Ö ğ ü t ü l m ü ş Magnesitin uzun m ü d d e t m u h a - faza edilmesi şayanı_ tavsiye o l m a m a k l a b e r a - ber bilhassa r u t u b e t t e n sakınılması f e v k a l â d e elzemdir.
K l o r m a g n e s i u m : Bu m a d d e potas s e n a y i n i n bir t o r t u m a h s u l ü olup ekseriya blok h a l i n d e e - ritilmekte ve t e n e k e fıçıların içinde teslim o l u n - m a k t a d ı r .
Bu m a d d e suda h a l l o l u n m a k t a ve m a h l û - t u n k o n s e n t r a s y o n derecesi bir Aerometro ile tayin olmaktadır.
Talaş ve ince t a l a ş : Bu maddeler meyve ve- ya çiçekleri s a n u b e r î ve m a h r u t î olan a ğ a ç l a r d a n istihsal olunmalı, elyafı ince bulunmalı, y u m u - şak ve kabil olduğu k a d a r kuru olmalıdır.
İlk t a b a k a için kabil olduğu k a d a r kalın talaş k u l l a n m a l ı ve bu suretle en fazla bir tecrit hassasını elde etmeğe çalışmalıdır. Üst, y a n i k u l l a n ı l a n kısma kabil olduğu k a d a r ince t a l a ş k u l l a n m a l ı ve bu a d e t a u n gibi ince b u l u n m a l ı - dır.
Asbest ve Talk: B u n u n için ince ö ğ ü t ü l m ü ş m e v a t k u l l a n ı l m a l ı ve b u n l a r kir ve z a r a r l ı m a d - d e l e r d e n arî b u l u n m a l ı d ı r .
Boyalar: Boya o l a r a k t a ş eşya s a n a y i i n d e yalnız t e m i z ve gayet ince ö ğ ü t ü l m ü ş m a d e n î b o y a l a r k u l l a n ı l m a k t a d ı r . Uzvî boyalar f a z l a m i k t a r teessüre tâbi o l d u k l a r ı n d a n kabili isti- m a l değildirler. En fazla işe y a r a y a n boyalar, t e - beşir, alçı ve saire gibi kirli m e v a t t a n ari demir,
« M a n g a n » ve C h r o m o x y d ve U l t r a m a r i n b o y a - larıdır. Bu b o y a l a r ı n a y n i z a m a n d a C h l o r m a g - n e s i a l a n - h a l i s b u l u n m a l ı d ı r .
Ksilolitin sikleti izafiyesi 1,17, b e h e r cm2 da- ki cer m u k a v e m e t i 40-50, tazyik m u k a v e m e t i 275-350 kilodur.
Ksilolit havi olduğu t a h t a e l y a f ı n d a n do- layı a y n e n t a h t a n ı n h a v a s ı n a maliktir..
Ksilolit beton, eski veya yeni t a h t a döşe- meler, eski veya yeni b a s a m a k l a r ü z e r i n e konulabilir, f a k a t cüruf b e t o n u , a s f a l t , alçı, düz s a t ı h l a r ve d e m i r üzerine k o n u l a m a z .
Ş a y e t bir fazla b e t o n t a b a k a s ı n ı n k o n u l m a - sı lâzım gelirse, bu t a b a k a asgarî 5 cm kalınlık- t a olmalı, a l t ı kısımla iyice iltisak etmelidir.
Alt k ı s ı m d a m e v c u t d e m i r p u t r e l l e r b e t o n t a b a k a s ı ile 4 cm k a d a r k a p l a n m ı ş b u l u n m a l ı - dır.
Ş a y e t Ksilolit bir zemin ü s t ü n e k o n u l u r s a , o r a d a k i r a t ı p t o p r a k s a t h ı n ı n k u r u t u l m a s ı ve z e m i n i n b e t o n u n a l t ı n a k o n u l a c a k bir t a ş t a - b a k a s ı ile takviyesi lâzımdır. Ya ilk t a b a k a ola- r a k 5 c m k a l ı n l ı ğ ı n d a ve 1:10 u i s b e t i n d e S e r e - sit veya b u n a benzer bir m a d d e k a r ı ş t ı r ı l m ı ş k a - ba b e t o n t a b a k a s ı k o n u l m a l ı ve b u n u n ü s t ü n e 10 c m k a l ı n l ı ğ ı n d a 1:6 n i s b e t i n d e , f a k a t hiç bir şey k a r ı ş t ı r ı l m a m ı ş bir ikinci t a b a k a vazetmeli, ve b u n l a r iyice döğülmeli, y a h u t t a ilk t a b a k a o l a r a k 5 c m k a l ı n l ı ğ ı n d a 1:10 n i s b e t i n d e çakıl b e t o n k o n m a l ı ve b u n u n ü s t ü n e k a t r a n l ı m u - k a v v a çekilmeli ve b u n u n ü s t ü n e 10 cm k a l ı n - lığında 1:6 n i s b e t i n d e k i ikinci t a b a k a k o n u l m a - lıdır.
B ü y ü k s a t ı h l a r 30-50 m2 e b ' a d m d a ve ilti- s a k n o k t a l a r i l e ayrılmış p a r ç a l a r a t a k s i m o l u n - malıdır. Bu iltisak n o k t a l a r ı kabil olduğu t a k - tirde Ksilolitte de m u h a f a z a o l u n m a l ı d ı r .
Bu h u s u s t a k i t a l i m a t m u h a f a z a o l u n d u ğ u t a k d i r d e eski veya yeni t a h t a ü z e r i n e Ksilolit t a b a k a s ı n ı n vaz'ı bir f a i d e t e m i n e t m i ş olur.
A l t t a k a l a n t a h t a kısmın ç ü r ü m e s i veya siinger- l e n m e s i v a r i t değildir, ç ü n k ü Ksilolit m a d d e s i b u n a m a n i olacak K l o r m a g n e s i u m u h a v i d i r .
Yaz m e v s i m i n d e b e t o n t a b a k a s ı t a s a l l ü p e d e n Ksilolitle ö r t ü l m e d e n evvel h e r g ü n s u l a n - malıdır. Kış m e v s i m i n d e ı s ı n m a m ı ş bir m a h a l d e
y a p ı l a n b e t o n t a b a k a s ı n ı n d o n m a s ı m ü m k ü n - dür. B i l h a s s a bu k e y f i y e t Ksilolit t a b a k a s ı n ı n k o n u l m a s ı n d a n d a h a evvel görülmez ve t a h a s - sül edecek neticeler b i l â h a r e m e y d a n a gelir.
Y a p ı l a n beton t a b a k a s ı n ı n t a s a l l ü p ve k u - r u m a keyfiyeti beklenmelidir. U m u m i y e t i t i b a r i - le Ksilolit ile k a p l a n m a d a n evvel yeni y a p ı l a n bir b e t o n t a b a k a s ı 4 h a f t a d u r m a l ı ve otıdan s o n r a k a p l a n m a l ı d ı r .
Ksilolitle k a p l a n m a d a n evvel beton m ü k e m - m e l e n temizlenmeli ve iyice y ı k a n m a l ı d ı r .
Ksilolitten süpürgelik y a p m a k için d ı v a r - lar, y a p ı l a c a k olan s ü p ü r g e l i k c i d a r ı n ı n 3 c m ü s t ü n e k a d a r 1:2 n i s b e t i n d e ç i m e n t o sıvası ile s ı v a n m a l ı ve b u n u n üzerine kireç sıva gelmeli- dir. Üst k ı s ı m d a n d ı v a r a k a d a r bir k a ç c m açık b ı r a k m a k ş a y a n ı tavsiyedir. Bu suretle r u t u b e t y u k a r ı ç ı k a m a z . Açık b ı r a k ı l a n bu m a h a l Ksilo- litin k u r u m a s ı n d a n s o n r a sıva ile k a p a n a b i l i r .
Ksilolit ç i ğ n e n m i ş y a h u t yeni b e t o n v e y a h u t t a h t a b a s a m a k l a r ı n ü s t ü n e konulabilir. M e t a l y a h u t d e m i r d e n zaviye m e s n e t o l a r a k kullanı»
labilinir.
Kslilolit z e m i n i n tarzı istimali: Z e m i n z a - m a n z a m a n y a ğ l a n m a l ı d ı r . Bu y a ğ l a n m a k e y f i - y e t i n i n z a m a n ı icrası z e m i n i n k u l l a n ı l m a t a r z ı - n a bağlı olup çok kullanıldığı t a k d i r d e kısa m ü d d e t l e r l e , az kullanıldığı t a k t i r d e u z u n m ü d - detlerle vaki olmalıdır.
Y a ğ l a n m a keyfiyeti ilk 3 sene z a r f ı n d a as- garî s e n e d e 4 d e f a y a p ı l m a l ı ve şu s u r e t l e icra o l u n m a l ı d ı r :
Asitten arî yağ ile y a ğ l a n m a l ı d ı r . En m u f a - fık o l a r a k zemini a k ş a m silmeli ve ertesi s a - b a h y a ğ l a m a l ı d ı r . S u y u n hiç bir f a i d e t e m i n e t - m e y e r e k fazla bir z a m a n d u r m a m a s ı için, y ı k a - d ı k t a n s o n r a zemini k u r u bezle k u r u l a m a l ı d ı r .
Ş u n a d i k k a t e t m e l i d i r ki, yağ d o ğ r u d a n doğ- r u y a z e m i n e d ö k ü l m e m e l i , temiz ve y u m u ş a k bezler ile süriilmeli, m ü t e s a v i y e n yapılmalı ve kuvvetli o l a r a k oğulmalıdır. Çok içen k ı s ı m l a r a bir kaç d e f a y a ğ sürmeli, yağı içmeyen kısım- l a r d a k i y a ğ l a r ince t a l a ş l a silinmelidir.
Z e m i n i n güzel gözükmesi arzu o l u n a n m a - h a l l e r için c i l â l a n m a k d a h a m u v a f ı k t ı r . Bu ci- l â l a m a k e y f i y e t i n i n ilk kısmı a y n e n y a ğ l a m a d a olduğu gibi olup, diğer kısmı m u ş a m b a ve par- ke z e m i n l e r i n e y a p ı l a n ameliye gibidir.
Ş a y e t zemine boya veya b a d a n a lekeleri d ü ş m ü ş ise, z e m i n ince çelik p a m u ğ u ile oğula- bilir.
Ksilolitin kullanılması muhteliftir:
Ksilolit - Çift tabaka, — Bu suretle ü s t kı- sım bir r e n k t e y a h u t r e n k l i ve m o s a i k v a r i ola- r a k y a p ı l m a k t a d ı r . (18-20 m / m k a l ı n l ı ğ ı n d a ) .
Ksilolit - döğme zemin — Bir k a t olarak, b i l h a s s a k u l l a n ı l a n f a b r i k a m a h a l l e r i ve saire gibi, el a r a b a l a r ı n geçtiği m a h a l l e r d e y a p ı l m a k - t a d ı r ( 1 5 m / m k a l ı n l ı ğ ı n d a ) .
Kaba - Ksilolit — Bir t a b a k a o l a r a k m u - ş a m b a altı o l a r a k y a p ı l m a k t a d ı r (15 m / m k a - l ı n l ı ğ ı n d a ) y a h u t p a r k e zemin altı o l a r a k ki Ksilolit t a m a m i l e çivilenmeye elverişlidir. (20 m / m k a l ı n l ı ğ ı n d a ) .
Ksilolit - Duvar sıvası — S a ğ l a m ç i m e n t o sıvası ü z e r i n e yapılır ve t a h t a k a p l a m a i m i t a s - yon o l a r a k m u h t e l i f r e n k l e r d e t e z y i n a t resimle- rile r e n k l e n d i r i l i r .
Ksilolit m a d d e s i n i n kolayca şekil a l m a s ı k a - bil o l d u ğ u n d a n h a r i c e k o n m a y a c a k d e k o r a s y o n p a r ç a l a r ı n ı n a y n e n sun'î t a ş t a n olduğu gibi b u n - d a n da y a p ı l m a s ı kabildir.
Y a p ı l a c a k z e m i n i n Ksilolitten yapılıp yapıl- m a y a c a ğ ı h a k k ı n d a k i verilecek k a r a r d a e n b ü - yük rolü k u l l a n m a tarzı ve m a s r a f keyfiyetleri o y n a m a k t a d ı r . Y a p ı l a n t e c r ü b e l e r Ksilolit z e m i n - lerin o t u r m a o d a l a r ı n d a , b ü r o l a r d a , otel ve r e s - t o r a n l a r d a , l â b u r a t u v a r l a r d a , m e k t e p l e r d e , h a s -
H A B E
Bizde
M ü n a k a ş a : A f y o n K a r a h i s a r İ s t a n b u l İ s t a s - yon c a d d e s n d e k i a r s a y a inşa o l u n a c a k Vali k o n a - ğı i n ş a a t ı 24-nisan-932 t a r i h i n e m ü s a d i f p a z a r g ü n ü s a a t on beşte ihaleî k a f i y e s i icra k ı l ı n m a k üzre 25 g ü n m ü d d e t l e ve k a p a l ı zarf usulile m ü - n a k a ş a y a k o n u l m u ş t u r . T a l i p o l a n l a r ı n m e z k û r k o n a ğ ı i n ş a edecekleri m i k t a r n i s b e t i n d e yüzde yedi b u ç u k t e m i n a t a k ç a s ı veya m e k t u p l a b e r a - ber yevmi m u a y y e n e d e Vilâyet d a i m î e n c ü m e n i - n e ve ş e r a i t i a n l a m a k isteyenlerin beş lira m u - k a b i l i n d e proje, şeraiti inşaiye, m ü n a k a ş a ş a r t - n a m e s i s u r e t i n i h a v i dosyayı a l m a k için e n c ü - m e n b a ş k â t i b i n e m ü r a c a a t etmesi lâzımdır.
Münakaşa: M a r a ş vilâyeti d a h i l i n d e 20816 li- r a keşifli bir m e k t e p binası inşası 26 n i s a n t a r i - h i n d e i h a l e edilecektir.
Heykeltraş Muhittin Sebati
Genç ve muktedir san'atkâr Muhittin Sebati 9-3-932 tarihinde Haydarpaşa has- tahanesinde vefat etti.
Hayatının kısa süren bu san'at devre- sinde bizleri daima tatmin eden eserleri ile yükselen bu genç istidadın gaybubeti ile memleket san'at âlemi müteellim ve mü- teessirdir. ,
t a h n a e l e r d e , kışlalarda, t i y a t r o l a r d a , i s t a s y o n - a r d a , f a b r i k a l a r d a , d e p o l a r d a , t a y y a r e h a n g a r - l a r ı n d a , v a p u r k a m a r a l a r ı n d a ve sair yerlerde m u v a f ı k olacağı k a n a a t i n i vermiştir. F a k a t ze- m i n i n mütemadi rutubete h a t t a ıslak b u h a r a , s e r t h a m ı z a t a ve bilhassa a ş a ğ ı d a n gelen fazla m i k t a r d a sıcağa daimî s u r e t t e m a r u z m a h a l - lerde Ksilolit zemini y a p ı l m a s ı n ı n m u v a f ı k ol- m a d ı ğ ı g ö r ü l m ü ş t ü r .
Ksilolit zeminleri a y a k l a r ı sıcak t u t m a k t a , t o z d a n arî b u l u n m a k t a , y ı k a n m a l a r ı kolay s ı h - hî, a t e ş e karşı m u k a v i m , p a r k e z e m i n i n yerini t u t m a k t a d ı r l a r . İyi kullanıldığı t a k d i r d e u z u n bir z a m a n b o z u l m a d a n d a y a n m a k t a d ı r l a r .
Bir çok a h v a l d e g ö r ü l e n bir h a t a K s i - lolitin adî zayıf b e t o n t a b a k a s ı üzerine k o n u l - m a s ı d ı r . Böyle bir b e t o n t a b a k a s ı üzerine k o n u - l a n Ksilolit t a b a k a s ı n ı n i n ş a s ı n d a beton Ksilolitte hasıl olan selâbete m u k a v e m e t ede- m e m e k t e d i r ve Ksilolit b e t o n l a b e r a b e r v e y a h u t yalnız k e n d i ç a t l a m a k t a veya k a b a r m a k t a ve bu suretle ö n ü n e geçilmeyen neticeler hasıl o l m a k - t a d ı r .
R L E R
M u h t ı r a Naci (1932):
Berlinde, m ü h e n d i s M e h m e t Naci Bey t a r a - f ı n d a n h e r sene n e ş r e d i l m e k t e olan, ( M u h t ı r a Naci) n a m ı n d a k i cep k i t a b ı h e r i h t i s a s s a h i b i n i a l â k a d a r edecek bir şekilde t o p l a n m ı ş ve m a l û - m a t ı n a f ı a ve güzel bir t a b A l m a n y a d a i n t i ş a r e t m i ş t i r . Ş a y a n ı t a k d i r bir teşebbüs eseri olan bu f e n n i cep k i t a b ı n ı okuyucularınıza tavsiye e- deriz. F i a t ı iki liradır. M i m a r m e c m u a s ı vasıta- sil a l a c a k l a r a yüzde elli t e n z i l â t t e m i n edilir. Ki- t a p ç ı l a r d a n ve a ş a ğ ı d a k i a d r e s t e n t e d a r i k edil- m e k t e d i r .
Adres: M ü h e n d i s M e h m e t Naci Bey Gieseb- r e c h s t r . — 18.
B e r l i n : C h a r l o t t e n b u r g 4-D ( A l m a n y a )
Mimar Herant Abrahamyan (t)
Sanayii Nefise Mektebi Âlisi mezun- larından mimar Herant Abrahamyan kısa bir rahatsızlığı müteakip vefat etti.
Şehrimizin muhtelif yerlerinde, bir çok büyük binalar inşa etmekle iyi bir isim ka- zanmış olan meslekdaşımızın ailesine be- yani taziyet ederiz.
