GÖRÜŞME: BİR ETKİLEŞİM
• Bir görüşme en az iki kişi arasında olur.
• Bazen her seferinde birden fazla kişiyle görüşmek yapmak oldukça kullanışlı olabilir.
• Çocuklar genelde konuşmaya cesaret etmek için yanlarında birinin olmasına gereksinim duyarlar.
• Bazı konular küçük bir grupla ya da bir odak grupla tartışılmaya daha
uygundur.
• Genelde araştırmacılar tarafından oluşturulan sorular, görüşmeler başlamadan öce belirlenir ve görüşme boyunca değiştirilmeden kalırlar (yapılandırılmış görüşme).
• Bazı durumlarda sorular yalnızca araştırma odağının yönlendirdiği bir etkileşim ve diyalog sırasında da geliştirilebilirler (yapılandırılmamış ya da etkileşimli görüşme).
• Görüşmeler için hazırladığınız sorular bir sözleşme gibi bağlayıcı değildir. Görüşme sorularınızı bir grup katılımcıya sormadan daha iyi bir hale getirmelisiniz. İşe yarar sorular oluşturmak için çok çalışsanız da, sorularınızın değişime açık olduğunu kabul etmelisiniz. Böylece onları uyarlayabilir, onlardan vazgeçebilir, başka sorularla yer değiştirebilir, soru listenize ve görüşme planınıza yeni sorular ekleyebilirisiniz.
SORULAR GELİŞTİRME
Soru İçeriği
Araştırmacı görüşme yapmadan önce katılımcı gözlemci olarak öğrenme deneyimi yaşar ve bu deneyim soru oluşturmanın temelini oluşturur.
Elbette katılımcı gözlem her zaman soru oluşturma sürecinden önce gerçekleşmeyebilir. O zaman ne olacak?
Konunuza dönün ve sorun: Eğer anlamak istediğim buysa, hangi katılımcıya neyi sormalıyım?
Nitel araştırmaya yeni başlayanlar araştırma soruları ile görüşme
sorularını birbirine karıştırırlar.
Araştırma sorularınız neyi anlamak istediğinizi,
görüşme sorularınız ise bu anlayışı kazanmak için insanlara sormanız gerekenleri içerir.
Araştırma ve görüşme soruları arasında bir ilişki olması gerekse de görüşme soruları araştırma sorularından daha bağlamsal ve özel olma eğilimi gösterirler.
Soru Geliştirme Sanat
Sorularınızı geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman için sorabilirsiniz. Ancak geleceğe ilişkin farazi sorular zengin betimlemeler sağlamadıkları gibi veri analizi
sırasında da kullanışlı olmazlar. Örneğin; Gelecek 10 yıl içinde spor tıbbi kliniğinin nasıl olmasını istersiniz? Sorusuna verilecek cevap bir dilek listesinden öteye gidemez. Elbette istisnalar olabilir. Ancak öykülerin,
betimlemelerin elde edilmesi ve görüşmecinin anlatısında daha derine inmesi
için geçmiş ve şimdiki zaman kipinde sorulan sorular daha geniş bir alan sağlar.
Kullanılabilecek soru türlerinden biri de varsayım sorusudur. Bu sorular, «görüşmecinin söyleyecek bir şeyi olduğunu» varsaydığınız noktalarda sorulur.
• Görüşme yapmada yeni olanlar «Gönüllü işinizden memnun
musunuz?» gibi kısa yanıtlı sorularla başlama gereksinimi duyarlar. Bu soruları «Hangi yönlerden memnunsunuz?», «Hangi yönlerden
memnun değilsiniz?» gibi daha fazla açık uçlu sorular takip eder.
• Genelde memnuniyetin işin bir parçası olduğunu önceden varsayabilir ve «Şimdi size gönüllü işiniz hakkındaki memnuniyetinizi ve
memnuniyetsizliğinizi soracağım. Sizi memnun eden yönlerle
başlayalım» gibi bir ifadeyle başlayabilirsiniz.
Varsayım soruları kullanışlıdır. Ancak yönlendirici sorular için aynı şey söylenemez. Bu ikisi bazen kolayca karıştırılabilir. Yönlendirici sorularda görüşmeci yanıtın gitmesini istediği yönü açıkça belli eder. Şöyle bir soruyla başladığınızı hayal edin,
