6. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
TERİM ANLAMLI KELİMELER Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI……….……… :
TERİM ANLAM
Bir sözcüğün bilim, sanat, askerlik, spor ya da meslek alanına özgü kavramları karşılığında kazandığı anlama terim anlam adı verilir.
Bazı bilim, sanat ve meslek dalları ile ilgili terimler:
Matematik: Doğal sayılar, kare, polinom…
Tiyatro: Sahne, perde, kostüm…
Müzik: Nota, akor, sol anahtarı…
Coğrafya: Meridyen, ölçek, izohips, Dünya, boğaz…
Resim: Portre, palet, tuval…
Futbol: Taç, faul, gol…
Askerlik: Taarruz, Fişek, matara …
Not: Terim anlamlı kelimelerin alanları terim anlam olmazlar.
Nota müzik alanında bir terimdir fakat müzik kelimesi alan adı olduğu için kendisi terim olmaz.
Not: Bir sözcüğün terim olup olmadığı kullanıldığı cümleye göre değişir.
Camdan yansıyan ışık gözlerimi kamaştırdı.
(Gerçek anlam)
Sanatçımız, müzik dünyasının vazgeçilmez ışıklarından biridir.
(Mecaz anlam)
Bugünkü dersimizde ışık konusunu işleyeceğiz.
(Terim anlam)
Doğru haber veren gazeteler de var.
(Gerçek anlam)
İki noktadan tek doğru geçer.
(Terim anlam)
Olaya bir de şu açıdan bakalım.
(Mecaz anlam)
İkizkenar üçgenin taban açıları eşittir.
(Terim anlam)
Not: Bir sözcük, birden fazla alanda terim oluşturabilir.
Oyunun birinci perdesi bitti. (Tiyatro terimi) Kaz, perde ayaklı bir hayvandır. (Biyoloji terimi) Not: Sorularda size terim anlam sorulmadığı sürece terim anlamlı kelimeleri gerçek anlam olarak değerlendiriniz.
: ……….………ALIŞTIRMALAR
🔹 Cümlelerdeki terim anlamlı kelimeleri bulunuz ve daire içine alınız, ilgili olduğu alanı sonlarına yazınız.
Oyundan sonra dekorları topladık. (…Tiyatro..) Kümeler konusu bence kolay. (…………..………..) Ekvator dünyayı ikiye böler. (…………..………..) Kelimenin kökünü bulamadılar. (…………..………..) Dokuz, kök dışına üç olarak çıkar. (…………..………..) Bitkiyi toprağa bağlayan köklerdir. (…………..………..) Derse tahtaya doğru çizerek başladık. (…………..…....) Hafta sonu iki hadis ezberleyeceğim. (…………..……..) Bu sezon atılan en güzel gol buydu. (…………..………..) Dişler arasına köprü yapılacak. (…………..………..) Komutanlar tatbikatı yönettiler. (…………..………..)
Oyunun son perdesi çok beğenildi. (…………..………..) Marsta hiçbir canlı izine rastlanmadı. (…………..….…..) Tarlayı bu sene nadasa bıraktılar. (…………..………..) 90. dakikadaki pozisyon penaltıydı. (…………..………..) Operasyona iki doktor katılmıştı. (…………..………..)
Boşanma davasında sona gelindi. (…………..………..) Askerler şehri abluka altına aldılar. (…………..………..) İlk bestesini 2016’da yapmıştı. (…………..………..)
İnzibatlar otobüslerin önünde bekliyor. (……….…) Tuvalde tüm renkleri kullanmıştı. (…………..………..) Dünyaya her yıl meteor düşer. (…………..………..)
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİKLER………..……… :
🔹 Aşağıdaki terimleri ilgili oldukları alanlara yazınız.
bakteri, skor, dava, ova, kompozisyon, melodi, oruç, asteroit, halife, hadis, iklim, mecaz, açı, narkoz, gol, kuşatma, üslü sayılar, atmosfer
TIP : ……….………….…
MATEMATİK: ……….
TÜRKÇE: ………
HUKUK:………..
MÜZİK: ………..
COĞRAFYA:……….
DİN:………..
SPOR: ………..
UZAY: ……….……….
ASKERLİK: ……….
🔹 Cümlelerde dal, ayak ve ağız sözcüklerinin hangi anlamda kullanıldıklarını yanlarındaki
parantezlerin içine yazınız. (Gerçek Mecaz Terim)
dal:
Bu dalda çok iyi olduğum söylenemez. (………..………) Şarkıyı duyunca uzaklara dalıp gitti. (……….………) Martı sonunda suya dalmayı başardı. (……….……..…..) ayak:
Bırak bu ayakları, diye azarladı. (………) Sabahtan beri ayağım ağrıyor. (………) Ayağı olmayan göllerde tuz fazla olur. (……….……) ağız:
Çocuğun ağzında bir şey vardı. (………) Rumeli ağzıyla konuşuyor. (………) O, kimseye ağız açtırmadı. (………)
: ………..………..………TEST
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim vardır?
A) Denizlerin dibinde çok fazla yaşama rastlarız.
B) Kuşların tüyleri uçmalarına yardımcı olur.
C) Eniştesi eksik dişlerinin yerine köprü yaptırmış.
D) Öyle güzel bitkiler var ki aklımız duruyor.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamda kullanılmış kelime vardır?
A) Yuvarlak masanın örtüsünü yıkadı.
B) İpek saçlarının güzelliği herkesi büyülüyordu.
C) Türeme Türkçenin önemli konularından biridir.
D) Şehrin gürültüsü insanı kaçmaya zorluyor.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlam vardır?
A) Akşam sokağa çıkmaya korkuyorum.
B) İki saat sonra okula gidiyorum.
C) Karın ağrısından kıvranıyorum.
D) Açının ne olduğunu hiç anlamadım.
4. Hangisinde terim anlamlı kelime kullanılmıştır?
A) Sorunun çözümü için yeni yollar geliştirdi.
B) Ekip ruhunu ön planda tutan bir müdürüm var.
C) Hastanın atardamarında pıhtılaşma olmuş.
D) Güzel kardeşim, söylediklerimi anlamadın mı?
5.Aşağıdaki cümlelerden hangisinde terim anlamlı kelime vardır?
A) Atom maddenin yapı taşıdır.
B) İlkbaharın güzelliğini kış boyunca özleriz.
C) Bahçeler yüksek bir duvarla ayrılıyordu.
D) Çiçeklerin güzelliği hepimizi büyülemişti.
6.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlama yer verilmiştir?
A) Her bölge farklı bir şiveyle konuşur.
B) Yapılan iyilikler çabuk unutulmaz.
C) İnsan, kendini umut ile beslemelidir.
D) Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz.
7. Aşağıdakilerden cümlelerden hangisinde terim anlamlı bir sözcük bulunmamaktadır?
A) Fırtına hızını artırarak devam edecek.
B) Senarist oyuncularla toplantı yaptı.
C) Ağacın gölgesi akşama doğru uzuyor.
D) İngiliz anahtarıyla birçok vidayı açabiliriz.
