Antibakteriyel ve

FABAD Farm. Bil. Der.

16, 17-22, 1"991

FABAD J. Pharm. Sci.

16, 17-22, 1991

Bazı

2 - Asetonafton ve p - Kloroasetofenon Türevleri Uzerinde

^Yapılan

Antibakteriyel ve

Antifungal Etki

·Çalışmaları

Ünsııı ÇALIŞ (*)

Fügen OZKANLI ^(*) Sevim DALKARA ^(*) Nuran YULUG ^(**) Özet: Bu çalışmada, sentezleri yapılan ve yapılarında azal, kondanse azal veya·

bazı lıeterosik/ik halkalar taşıyan p-kloroasetofenon veya 2-asetonafıon türevi 17

bileşigin iki.si gram pozitif ve ikisi gram negatif olmak üzere toplam 4 bakteri (Sta- phylococcus aureus ATCC 25923, Streptococcusfaecalis RSKK 10541, Esherichia coli ATCC 25922, Pseudomonas aeruginosa ATCC 27853) ve ⁴ maya benzeri fun- fusa (Candida albicans, Candida parapsilosis, Candida stel/atoidea, Candida pseudo- tropicalis) karşı antibakteriyel ve antifungal etkileri incelenmiştir. Bileşiklerin akli- viteleri tüb dilüsyon yöntemi ile M.1.K degerleri olarak tayin ^edilmiş ve Mikonazol, Kloırimazol ve Ekonazol standart olarak kullanılmıştır. Yapılarında

imidazol ve pirrolidin· halkası taşıyan Bileşik I ve JV'ün E.coli'ye karşı 75 µ.g/ml konsantrasyonda etki.li oldugu bulunmuştur. Bazı bileşiklerin E.coli'ye karşı M.1.K degerlerinin 100 µglml oldugu görülürken, büyük bir kısmının çalışılan konsan- trasyonlarda diger bakterilere ve funguslara etki.siz oldugu saplanmıştır(> 100 µg/

mi).

Studies On Antibacterial and Antifungal Activities Of Some 2-Acetonaphthone and p - Chloroacetophenone

Derivatives

Summary: In this study, antibacterial and antifungal activiıies of the synthe- sized 17 p-chloroacetophenone or 2-acetonaphthone derivatives, which contain azole, condensed azole or some heterocyclic ring in their structure were determined against 4 bacteria, 2 of them are gram positive and ² of tlıem are gram negaıive (Sta- phylococcus aureus ATCC 25923, Streptococcusfaecalis RSKK 10541, Eslıerichia

coli ATCC 25922, P seudomonas aeruginosa ATCC 27853) and 4 yeast - like fungi (Candida albicans, Candida parapsilosis, Candida stellatoidea, Candida pseudotropi- calis). The activiıies of tlıe compounds were determined as MJ.C. values by tube di- lution method andMiconazole, Econazole and Clotrimazole were used as standarts.

The compounds f'and N which have imidazole and pirrolidine ring respectively in their structure foünd to be effective on E.coli at 75 µglml concentration. Whi/e some of the compounds were found to be active against. E. cali with 100 µg!ml Ml.C. values, most of tlıem were found to be in effective (>100 µg!ml) against the ot her bacteria and tlıe fungi.

Key words : Antibacterial activity, Antifungal ^acıivity, 2-acetonaphthones, p- chloroacetophenones, Ethanon derivatives.

Başvuru Tarihi : 26.2.1990 Kabul Tarihi : 10.10.1990

(*) Hacettepe Üniversitesi. ^Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Kimya ABD, ^Sıhhiye - Ankara.

(*T) Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ABD, ^Sıhhiye - Ankara.

.

18

GİRİŞ

(Cl)

rgan transplantasyonu, kanser ve aids tedavisi nedeniyle fungal en-

feksiyonların artan önemi, son yıllarda

antifungal ajanlar üzerinde yapılan çalışmaların sayısının hızla artmasııi.a

neden olmuştur (1). Son gelişmeler dik- katlerin özellikle "azal antifungaller"

üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuş

ve çok sayıda azal grubu antifungal ajan (mikonazol, klotrimazol, ketokonazol gibi) piyasaya sürülmüştür (2). Anti- fungal ajanların önemli bir bölümünü

oluşturan 1-sübstitue - IH-azoller, anti- fungal etkilerinin yanısıra antibakteriy- cl ve pestisit etkiye de sahip bir ilaç grubudur (3). Geniş antimikotik spek- truma sahip bu bileşiklerin, topik kul-

lanımlarının yanısıra oral ve parenteral

kullanıma uygun olmaları da önemlerini artıran üstünlüklerindendir (3, 4). Aynca benzirnidazol, benzoksaz- olon gibi bazı kondanse azal türevlerinin antibakteriyel ve antifungal aktivitelerinin _olduğu literatürde

kayıtlıdır (5-10).

1 - Sübstitüe - IH - azal türevi anti- fungal bileşikler incelendiğinde, yapılarında azal grubu dışında lipofılisi­

teyi sağlayacak bir veya birden fazla

sayıda aril, hcteroaril, sübstitüefenil, naftil, uzun zincirli alkil, alkenil gibi nanpolar gruplar taşıdığı görülmektedir.

Azal grubu olarak ise özellikle imida- zol, triazol ve pirazol tlircvlerinde yüksek aktivite bulunmuştur. Önceki

çalışmalarımızda, bu grup bileşikler

için ortaya konan yapısal gereksinmeler de göz önüne alınarak yapılarında azal veya benzeri yapılar içeren etanon türevi 17 bileşiğin sentezleri yapılarak,

ÇALIŞ ve Ark.

yapıları kanıtlanmıştır (11-13).

Bilcşiklerimizde lipofilisiteyi sağla­

yacak grup olarak 2-naftil veya p-

klor~fenil grupları bulunmaktadır.

Bu çalışmada ise Tablo 1 'de formüileri verilen bu bileşiklerin dört bakteri ve dört maya benzeri fungus ol- mak üzere toplam sekiz mikroorganiz- maya karşı antifungal ve antibakteriyel etkinliklerinin incelenmesi

amaçlanmıştır.

MATERYAL VE METOD

Çalışmamızda, Difco firmasının

ürünü olan sıvı Sabouraud Dextrose Broth ve Oxoid firmasının ürünü olan Mucller Hinton Broth besiyeri kul-

lanılmış ve mikroorganizmalar Hacet- tepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikro- biyoloji Anabilim Dalı

kolleksiyonundan sağlanmıştır.

Bileşiklerin dört maya benzeri fungusa (Candida albicans, Candida parapsilo- sis, Candida stellatoidea, Candida pscu- dotropicalis) ve dört bakteriye (Escheri- chia cali ATCC 25922, Staphylococus aureus ATCC 25923, Streptococcus faccalis RSKK 10541, Pseudomonas acruginosa ATCC 27853) karşı anti- mikrobiyal etkileri tüpte sıvı dilüsyon yöntemi kullanılarak incelenmiştir.

Ekonazol, Mikonazol ve Klotrimazol standart olarak kullanılmıştır.

Tüpte Sıvı Dilüsyon Yöntemi: Be- si yeri olarak funguslar için Sabouraud Dekstroz _Sıvı Besiyeri (Neopepton: 10 g, Dekstroz: 20 g, Distile su: 1000 mi, pH: 5 ,6) ve Bakteriler için Mu eller Hinton sıvı bcsiyeri (Oxoid) kul-

lanılmıştır. Besi yeri otoklavda i l 5

oc

de 15 dakika tutularak sterilize edil-

'-~~~~

^Tablo

^ı

^-

^ç

alışmamızda kull andıgımız bileşikler ~ ¹⁹

o

00 _/LcH~-·eı ^.

^{c ,_,,}

_.,,;.

r;-:---- ---

1 Bl l~~~ i k .. ---,---ı

ı-·:--- - ___ , ~ ---11_:._J

1- ": ___ ---~~

^{HCl 1}

1 I l

-/'"~---r--ı

1--- ^{\ d}

^{! - 1}

~~'' J ^{]:Ş --- t~~}

i "'

^{1 . - -}

+---i

l • ,• •N j

1 1/

-Nr-'ı

^{I ----•}

!--- . \_/

^1HC1

ı ,, --=-s---r ^ı

ı--- ______ o'c-1 _____ [.

¹

!

^{VII 1}

-~..

^{. 1 "}

ı-~-1

1- _______ L___ '),--V , ı

: VIII 1

:l~- -1[--~-i

r

---•c ___

_:::.ı_,,JV ;

¹

1

ıx

¹

:l~~~ı--~-ı ı---ı---~-~----1- ⁱ

l

^{x L I}

-~:111 lıı:~ı

- - - -

~N v ⁱ

'- --- - _J .

.

B

C

1--0--~--Cfh-·-A

^{, B}

---·---

20

miştir. Antibakteriyel ve antifungal et- kisi saptanacak bileşiğin asetonda belir- li konsantrasyondaki çözeltisi

hazırlanmış, çözelti milipor filitreden (0.45 µ) süzülerek sterilize edilmiştir.

Bileşiğin hazırlanan bu ana çözeltisinden, besiyerindeki konsantras- yonu, aseton uçurulduktan sonra 400, 300, 200, 150 100, 50, 25, 12.5, 6.25 p.g/ml olacak şekilde aynı sıvı besiyeri

kullanılarak dokuz dilüsyon

hazırlanmışlır. Bu dilüsyonların herbi- rinden karşı gelen test tüplerine 0.5 ml

aktardmışlır. Her test tüpüne 37 °c de 18-24 saat inoküie edilen sıvı besiye- rindeki mikroorganizma kültüründen l/

1000 oranında hazırlanan dilüsyondan 1 .5 ml eklenmiştir. Böylece tüplerdeki final ilaç konsantrasyonu 100, 75, 50, 37.5, 25, 12.5, 6.25, 3.12 ve 1.56 µg/

mi ve mikroorganizma inokulumu

lOS-

106 CFU/ml olmaktadır. Hazırlanan bu seriler 37 °C'de 24 saat inkübasyona

bırakılmıştır. Aynca her seri için bir kontrol Lüpü de çalışılmışlır.

İnkübasyon süresi sonunda, mik-

roorganizmanın üremesi sonucu oluşan bulanıklık dikkate alınarak, hiç bu-

lanıklık göstermeyen, dolayısıyla

üreme olmayan en düşük konsantras- yondaki dilüsyon minimal inhibisyon konsantrasyonu (M.1.K.) olarak sap-

tanmıştır.

BULGULAR

Maddelerin antifungal ve antibakte- riyel etkilerine ait sonuçlar .Tablo 2'de

gösterilıniştir.

TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalışmada, yapılarında azol grubu olarak imidazol, pirazol, triazol, kon-

ÇALIŞ ve Ark.

danse azoller veya benzeri heterosiklik halkalar içeren 1 7 etanon türevi

bileşiğin ikisi gram pozitif ve ikisi gram negatif olmak üzere toplam 4 bakteri ve 4 maya benzeri fungusa karşı

antibakteriyel ve antifungal etkileri in-

celenmiştir. Bileşiklerin antimikrobiy- al etkilerinin araştırılmasında M.l.K tayinine dayanan tüpte sıvı dilüsyon yöntemi kullanılmıştır.

Bileşiklerimizin sudaki çözünürlüklerinin olmaması nedeniyle, stok çözeltinin hazırlanmasında aseton

kullanılmış; olası solvan etkilerinden kurtulmak için aseton daha sonra

uçurulmuştur. Yeni ilaç geliştirmede

100 µg/ınl'nin üstündeki aktivitelerin

anlamlı olmayacağı düşünüldüğünden, çalışmamızda son dilüsyon 100 µg/ml olacak şekilde ayarlanmıştır. Çöziinıne sorunu olan maddelerimizi asetonda çözerek hazırladığımız stok çözeltiden asetonun uçurulmasından sonra

hazırlanan dilüsyonlarda, maddelerin tekrar çökmesi ihtimali nedeniyle anti- mikrobiyal etki sonuçlarımızın sağlıklı olamıyabileceği düşüncesiyle, çalışılan

maddelerden seçilen dördü, anlimikro- biyal etkinliği olmadığı daha önce ta-

rafımızdan da saptanmış DMSO'da çözülerek, aynı konsantrasyonlarda de- neyler tekrarlanmış ve aseton ile

çalışıldığında elde edilen aynı MİK değerleri bulunınuştur.

Antibakteriyel etki sonuçlarımız in-

celendiğinde E.coli'ye karşı yapılarında

imidazol ve pirrolidin halkaları içeren

Bileşik 1 ve IV'ün 75 µg/ml konsantras- yonda, yapılarında triazol, ftalimid ve 5-kloro-2-benzoksazolon halkaları taşıyan sırasıyla Bileşik III, VIII ve

X'un 100 µg/ml konsantrasyonda etkili

olduğu gözlenmiştir. Bileşik Vlll'in E.coli'nin yanısıra çalışmamızda kul-

fonılan diğer üç bakteriye de 100 µg/ml konsantrasyonda etkili olduğu görülınektedir.

Candida türü mayalarda yapılan anti- fungal etki çalışmalarımızda, tüm

bileşiklerin çalışılan konsantrasyonlarda etkisiz olduğu bulunmuştur (M.İ.K>

100 µg/ml). Literatür yapılarında

özellikle imidazol ve triazol halkaları t:ışıyan azal grubu bileşiklerinin yüksek

antifungal aktivite gösterdiklerini bil- dirmektedir (2, 3). Ayrıca kul-

landığımız azal yapısı içeren üç stan-

dıırt.la da benzer sonuçlar elde edilmİ!jtir.

Çalışmamızda bu yapıya sahip -bileşiklerde antifungal etki yerine E.coli'ye karşı düşük de olsa antibakte- riyel etki gözlenmesi ilginç bulun-

muştur.

Sonuç olarak p-kloroasetofenon ve 2-asetonafton türevi bu yapılarda anti- fungal ve antibakteriycl etkinin önemli nitelikte olmadığı söylenebilir.

Tablo 2. Bileşiklerin tüpte sıvı dilüsyon yöntemi ile µg/ml olarak sap- tanan minimal inhibisyon konsantrasyonu ^(M.İ.K)

Bileşik Bakteri .Eııııgus

No: a b c d e f g h

1 >100 >100 >100 75 >100 >100 >100 >100 il >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 ili >100 >100 >100 100 >100 >100 >100 >100 N >100 >100 >100 75 >100 >100 >100 >100

v

>100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 VI >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 VII 100 100 100 100 >100 >100 >100 >100 VIII >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 IX >100 >100 >100 100 >100 >100 >100 >100

x

>100 >100 >100 100 >100 >100 >100 >100 XI >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 Xll >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 XIll >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100

xıv >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100

xv

>100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 XVI >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 XVII >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 >100 Jvlikonazol 100 3.12 100 100 1.56 3.12 6.25 0.78 Klotrimazol 100 3.12 100 100 3.12 1.56 1.56 0.78 Ekonazol 100 1.56 100 100 3.12 1.56 6.25 0.40

a: Staphylococcus aureus ATCC 25923, b: Streptococcus faecalis RSKK 10541, c: Pseu- domonas aeruginosa ATCC 27853, d: Escherichia cali ATCC 25922, e: .Candida albi- cans, f: Candida parapsilosis, g: Candida stellatoidea, h: Candida pseudotropicalis. ^.J

-

r 22

KAYNAKLAR

1. Richordson, K., Morreott, M.S.,

"Antifungal Agents", Ann. Rep.

Med. Chem., 22, 159 - 167, 1987.

2. D'Arcy, P.F., Scott, E.M.,

"Antifungal Agents", Pro g.

Drug Res., 22, 93-147, 1978.

3. Zirngibl, L., "Fifteen years of Structnral Modifications in ıhe

Field of Anıifungal Monocyclic - 1 - Substituted - lH - azoles", Ibid., 27, 253-383, 1983.

4. Heeres, J., Van der Bosche, H.,

"Antifungal Agents", Ann. Rep.

Med. Chem. 15, 139, 1980.

5. Woolley, O.W., "Some Biolo- gial Effects Produced by Bcnzi- midazole a'ld Their Reversal by Purines", J. Biolog. Chem., 152, 225, 1944.

6. Herrling, S., Sous, H., Kruppe, W., Osterloh, G., Muckter, H.,

"Experimentelle Untersuchun- gen über eine neue gegen Pilze Wirksame V erbindung", Arznei-

miııe/ -Forsch., 9, 489, 1959.

7. Sengupta, A.K., Garg, M.,

"Synthesis of Some New Man- nich Bases Derived from Subsıi­

tutcd Benzimidazole, Benzoxazol - 2 - on, Benzoxazolone - 2 - thi- one and Their Biologically Ac-

ÇALIŞ ve Ark.

tivities", J. Indian Chem. Sac., 56, 1230-1232, 1979.

8. Eckstein, Z., Zukowski, L.,

"The Fungicidal Properties of Cettain Derivatives ofBenzoxaz- olone", Prezemysle. Chem., 37, 418, 1958.

9. Tecquet, A., Lespagnol, C., Beenres, H., Lesicnr, D., Devul- der, B., "Antimicrobial Activity of Benzoxazolinone Deriva- tives", Ann. Inst. Pasteur Lille., 22, 189, 1971.

10. Varma, R.S., Nobles, W.L.,

"Synthesis and Antibacterial Ac- tivity of Certain 3-Substiıuted ı

Benzoxazolinones", J. Pharm.

Sci., 57, 38, 1968.

11. Çalış, Ü., Dalkara, S., Ertan, M., Suna!, R., "The Signifi- cance of the Imıdazol Ring in Anticonvulsant Activity of (Ar- ylalkyl) imidazoles", Arch.

Pharm. (Weinheim), _{321, 841-} 846, 1988.

12. Dalkara, S., Çalış, Ü., Sunal, R., "Synthesis and Anticonvul- sant Activity of Some New 2 (3H) - Benzoxazolone deriva- tives", J. Pharm. Belg., 43(5), 372-378, 1988.

13. Dalkara, S., "2-Asetilnaftalen ve p-Kloroasetilbenzen Türevleri üzerinde Çalışmalar", H. Ü. E ez.

Fak. Dergisi, 8(1), 9-16, 1988.

insanı

sevmezse neye yarar

uygarlık?

Fazıl

Hüsnü

Dağlarca