Onursal

HAFTADAN HAFTAYA

TT-Hollywood’da bazan y ıllar geçer, yeni bir yıldız y a çı­ k a r, ya çıkm az. Bizim p olitika perdesinde ise hem en h er h a f­ ta b ir yıldız çıkıyor. Geçen h afta n ın yıldızı da O nursal. Yıldız mı yıldız!

★

O nursal... Hiç olm azsa bana göre işte uy d u rm a b ir soy­ adı! O nur kelim esinin b u rad a neyin bozuntusu olduğu belli değil. “K um sal” daki “S al” ac a b a v ak tiy le T ürkçede yaşı- y an b ir nisbet eki mi idi? Meçhul... ö y le bile olsa, dil bilgisine göre m üteveffa ek ­ lerden canlı kelim e yapılam az. E ğ e r Besim A talay dostum bu tehkidden gücenekse, vaz­ geçiyorum . Çünkü, hani A fri­ k a k ız la n vardır, saçları, ku- la k la n , b u ru n la n , boyunları, el r e a y a k bilekleri, şu bildi­ ğim i» penoere cam larının p a r ­ ça la rın d a n da ucuz, ren k ren k boyam a boncuk dizileri ile ■üslenm iştir. B irta k ım dem ok­ r a tla r d a d a u y d u rm a veya ta k ­ m a olm ıyan ne bulursunuz ki • o y a d la n ü stünde dil k a v g a sı­ n a girişesin iz? O nursal'ın da yanlışlığını bana, zevksizliğini kendine bağışlayınız. D oğrulu­ ğunu İse, pek de yabancım ız değil a, Dil K u ru m u n a hediye edelim.

★

ö z ve soyadını ilk defa "si­ g o r ta p a ra sın a ta m a a n ” batı- n ld ığ ı söylenen b ir tekne hi­ kâyesinde duym uştuk. U zun m üddet, nedense, k ay ıp la ra k a rıştı. 14 m ay ısa doğru, n a ­ sılsa, so k ağ a çıktı, m ahkem e­ ye g itti. R ivayet edildiği üzere b ir oy f a r k ı ile de olsa, a k la ­ nıp p ak lan m a sın a sevinm iştik. Ç ünkü biz bir v atan d a ş a y rı p a rtid e n oldu m u, ona hüriye- ti ve hukuku, lâ y ık olup ol­ m adığı üzerine dedikodular olsa dahi, çok görm eyiz.

F a k a t, ric a ederim söyleyi­ niz, d em okratlığının uydur- m alığı üstünde şüphe edebilir m isiniz? N e yap m alı im iş e- fendim , “s â k ıt h alife” gibi I- nönü’y ü de T ü rk iy e’den ç ık a r­ m alı imiş.

“ S â k ıt h alife”, hep bilirsi­ niz, b ir ih tilâl k a r a rı ile T ü r­ kiy e’den çıktı. Ç ünkü O sm an­

l I D evletini b a tıra n son hâne-

dan a rtık la rın d a n biri, ve bir düşm an zırh lısın a binerek m em leketten k a ç a n halifenin de halefi idi. 1923 inkılâp çıla­ rı, o ve dalbudağı b u rad a k a l­ dıkça, iç h a rp tehlikelerini göze alm aksızın, C um huriyet re ji­ m ini k u rm a k m üm kün olm adı­ ğını düşündüler. D em okrat P a r ­ tiy i ik tid a rd a tu ta b ilm ek için, k arşısın d ak i m u h alefet lider­ lerini ve şahsiyetlerini y u r tla ­ rın d an çık arm ağ ı da b ir ih ti­ lâl k a r a rı sa y m ak sa p ıtk a n - lığında o la n lar bulunabilir. A- m a bu tü rlü ih tilâller a ra s ıra Güney A m erika m em leketle­ rinde olm akta, vurgun çetele­ rinin reisleri r a h a t r a h a t h al­ k ı soym ak için, rakiplerini sı­ n ır dışı etm ektedirler. D em ok­ r a t P a rtin in , böyle b ir h ırs a “ ta m a a n ” siyasi fırk a lık ta n ç ık a ra k çeteliğe değişm ek ni­ yetinde o lm adığına şüphe yok­ tu r.

A ca b a O nursal İz m ir’den A n k a ra ’ya, Celâl B a y a r’ı gö­ rüp, ta k m a belâgati ile ona b u fikrini telkin etm eğe mi g eld i? İk tid a rd a iken p a rtisi­ nin y ap tığ ı Seçim K arthnu ile B üyük M illet M eclisin’de ço­ ğ u nluğu kaybeden b ir lider için " s â k ıt” sözü u ydurm adan da öte, yüzde yüz b ir yalan değil de n ed ir? İnönü H alife değil, A ta ­ t ü r k ’ün halefi idi. A ta tü rk C um hur B aşkanlığı m ak am ın ­ d a ne ise, İnönü de o idi. A- ta tü r k , acab a inkılâplarım ızı dem okrasi ş a rtla r ı içinde ko­ ru y ab ilir miyiz, diye b ir S er­ b est F ırk a denem esi yaptı. F e th i B ey’in e tra fın ı sa ra n m ü rte cile r rejim i tehlikeye so k tu lar, vazgeçti. İnönü ise b üsbütün ileri g itti: İn k ılâ p la ­ rım ızı dem okrasi ş a rtla r ı için­ de koruyabilecek o lg u n lu k ta­ yız dedi, ve geri dönülmez, vazgeçilm ez b ir k a r a r ile doğ­ ru d an doğruya dem okrasiyi kurdu. Sel misiniz, sal m

ısı-...

Yazan: .... - ... »... a

F A L İ H R I F K I AT AY

nıs, siz bilirseniz de, ta rih beyledir. Y alnız o uydurulm az.

T a rih böyledir yalnız o u y ­ durulm az.

★

D em okrasi b ir liderler re ji­ midir. E n kötü, en yerleşik dem okrasilerde bile, liderini kaybeden p a rtile rin b uhran g e­ çirdikleri görülür. F ra n s a ’da S osyalist Parti- henüz Léon B lum ’un yerine lider ko y am a­ m ıştır. Yüz k ü su r yaşındaki Y unan dem okrasisinde son se­ çim ilâ n la rın ı te tk ik ederse­ niz, V enizelist P a rtin in afişle­ rinde bugünkü bıyıklı B aşb a­ k an Venizelos’un değil, çoktan ölüp giden sa k allı Venizelos’­ un resim lerini görürsünüz. B ü ­ y ü k b ir liderin h â tıra s ı bile, yüz yaşını ço k tan dolduran de­ m okrasilerde dahi, b ir p artiy i, şerefinin gölgesi altın d a tu ta r. C um huriyet H alk P artisin in de, hâlâ, değişm ez lideri, ölen A ta tü rk , fiil! lideri, yaşıy an I- nönü’dür.

A m a m ürteciler, b ir ihtilâl özentisi ile, ölm üş olanın

hey-kellerini kırm ak, ellerinden gelsu cesedini m ezarından çı­ k arıp y a k m ak istem ek ted ir ler, buna şüphe yok. İnönü'yü de y a öldürm ek, ya m em leket­ ten çık a rm a k lâzım .

ö n c e u n u ttu rm a k istediler. Bu O nursal İzm ir Belediye R e­ isliğine, İn ö n ü ’nün F u a rd a k i k itabesini k az ım a k la b aşla­ m ıştır U n u ttu rm a g ay retleri, C um huriyet tarih in d en İnönü Zaferini çık a rm a ğ a k a d a r g it­ ti. O nlar u n u ttu rm a k isted ik ­ çe, b a k tıla r ki halk h a tır la ­ m a k tad ır, b a k tıla r ki halk, bu ftlıcenab, bu kadirşinas, bu k ah ra m an la rın ın âşık ı ve ken­ dine hizm et edenlerin vefalımı olan halk, h ey e t h ey e t onu görm eğe geliyor, "— B ari m em leketten ç ık a rsa k !” fik ri­ ne düşm üşler.

Y apam azsınız. Ytlzelliliklere b aşy az arlık ettiriy o rsu n u z, bi­ liyoruz, böyle iken de y a p a ­ m azsınız. T ürkiye ergeç b aşı­ nızın ü stü n e b ir çığ gibi çö­ ker, onun için yapam azsm ız.

A ta tü rk ölm ek üzere iken de böyle bir şey o rta y a çık tı:

T akım h âkim iyeti k u rm a k is- tiyenler, C um hur B a şkanlığına bir k u k la ara d ılar. F a k a t bu ku k lay ı m illetin başın a g eç ir­ m ek ve iplerini de ellerinde ra h a tç a tu tm a k için, İnönü ya M eclis’ten ya m em leketten çı­ k arılm alı idi. Yeni bir seçim y a p a ra k O’nsuz b ir Meclis k u rm a k hevesine kapıldılar. B üyük Elçi y a p a ra k O’nu u- zak bir yere sürm ek oyununu icadettiler. B izzat Celâl Ba- y a r kendilerine k arşı koydu. B irlik te se y a h a t ederken b a ­ n a dem işti ki:

— A ta tü r k ’e yeni seçim yapm asını n asıl te k lif edebili­ rim ? Bu teklif, ona sen öle­ ceksin, dem ektir. Bunu nasıl diyebilirim ?

S onra şu sözleri ilâve e tti: — B elki de Lenin’den so n ra R u sy a'n ın hak ik i şefi Troçki İmiş. Onun yerine b ir b a ş k a ­ sı kendini zorladı. Bu zo rlam a m ilyonlarca R u s’un canına m alolm uştur. A ta tü r k ’ten son­ r a bu m illetin hak ik i şefi k im ­ se, yerine o geçm elidir. M em­ lek et, k a n a mı boyay acağ ız?

dem işti.

E lâ zığ yolunda idik.

★

H alk P a rtisi, ik tid a rd a i- ken, yeni Seçim K anununu çık arm ış m ıd ır?

Bu k a n u n a g öre yapılan se­ çimi kaybetm iş m id ir?

O ndan so n ra d em o k ra tik b ir m u h alefet ş a rtla r ı İçinde çalışm ağ a koyul m u şu d u r?

Mesele b itm iştir.

D em o k ra t P a rtiy e , bu m ille­ ti m em nun ederek yeni seçimi k az an m ak ta n , veya a k si o lu r­ sa 1954 de ik tid ara, a lla h a ıs­ m arladık, dem ekten b a ş k a ç a ­ re k alm am ıştır. A rtık kendi yerine, İnönü ile H alk P a rtis i mi, H ik m e t B a y u r ile M illet P a r tis i mi, D em irağ ile Millî K alk ın m a P a r tis i mi gelir, o yalnız m illetin bileceği bir şey­ dir.

U y durm a olm ıyan te k de­ m o k ra tik an lay ış bundan iba­ re ttir.

D em o k ra t P a r ti bir hanedan değildir. B ir s a lta n a t k u r a ­ m az ve veliahdı olam az.

D em o k ra t P a rti, m u halefet p a rtile rin in liderlerini azil ve nasbedem ez.

D em o k ra t P a rti, b ir “ ta k - lib-i - in k ılâp ” y ap a rak , rejim d eğiştirm eğe k alk arsa, m illet de ona k a rşı C um huriyeti m ü ­ d afa a eder. A n ay a sa C um huri­ y e t rejim ini değ iştirm ek h a k ­ kını B üyük M illet M eclisine’de v erm em iştir!

P a rtin in içinde G üney A m e­ rik alı tipinde “ ta k lip ç i” t a s ­ la k la rı bulunabilir. A m a D e­ m o k ra t P a r ti idarecilerinin böyle b ir m acerap erestliğ i r ü ­ y asın a bile sokm adığından e- miniz.

D em okrasileri lidersiz b ıra k ­ m anın, yâni, siyasi p a r t i l e r . b aşındaki ve içindeki şa h siy e t­ leri şerefsizlendirm ek, öldür­ m ek, sü rm ek ve sü rd ü rm ek gibi te rtip le rin yüzde yüz b ir bolşevik oyunu olduğunu da söylem ek lâzım dır.

T ü rk M illeti ne bu oyuna gelir, ne de p a la v ra y a pabuç b ıra k ır. A ksi doğru olsa, y a l­ nız rejim in değil, v a ta n ın âki- betinden de şüphe etm ek lâ- zım gelir.

Boş lâ fla rı b ırak ın ız da işe bakınız. Sizi, iş b a ş a rm a k ta n b a şk a hiçbir ta k tik ik tid a rd a tu ta m a z . H alk P a rtis i ve li­ derine gelince, onlar, A n ay asa y ü rü rlü k te kaldıkça, nizam ve k an u n çerçevesinden a sla dı­ şa rı çıkm azlar. İk tid a rd a iken düşm eği g ü le re k göze alan İdealistler, m u h a lefette iken mi bu ferag a tle rin d e n v azg e­ çe ce k le r? B una şim di b ah ­ çem de g a k çeken k a r g a da inanm az.

Bu rejim , B ay O nursal, bu h ü riy e t ve h alk rejim i, A n a­ dolu veya Güven şirk etlerin e değil, m illete, onun an lay ışı­ na, vicdan ve sa ğ d u y u su n a si- g o rta la n m ıştır.

•k

D em o k ra t P a rtilile r, kendi sa fla rın ızı O nursal an la y ışla ­ rın d an lü tfen ve m üstacelen ta sfiy e ve ta n zif b u y u ru r m u­ sunuz ?

Taha Toros Arşivi