Başlık: intihali Konu Alan Yayınlar Üstüne Bir ÇatışmaYazar(lar):SAYIL, I.; ASKOĞLU, S.Cilt: 1 Sayı: 1 DOI: 10.1501/Kriz_0000000002 Yayın Tarihi: 1992 PDF

intihali Konu Alan Yayınlar Üstüne Bir Çatışma*

I. Sayıl**, S. Askoğlu**

özeti Bugüne kadar ülkemizde intihar konusunda birçok çakşma yapûmıştır. Ancak tüm çalışmaları derleyen bibliyografik bir çalışmaya rastlanmamışta:

Bu nedenle, bibliyografik bir çahşmamn intihar konusunda araştırma yapmak isteyenlere kaynak olabileceği düşüncesi ile, böyle bir çalışma amaçlanmıştır.

Çeşitti kaynaklar üzerinde yapılan tarama sonucu intihar konusunda ük yazm tarihi olarak tesbit edilen 1932 yılı başlangıç olarak alınmıştır. Sonuçta bibliyografya 1932-1990 yuları arasuu kapsar hale gelmiştir.

Çalışmada toplam 23 farklı kaynaktan yararlanılarak 80 farklı yazar ismi tesbit edilmiştir. Bu yazarlara ait yayın sayısı ise 134'tür.

Yayınların yıllara göre dağılımı kıyaslamak olarak gözden geçirilmiş sonuçlar toplumsal tutum ve inançlar ile literatür bulguları doğrultusunda tartışümtşür.

Summary: Many studies have been made up U> date in thefield of suicide in our country. Nevertheless, a bibliographical study which covers aü research is not cited.

This study has been planned to create a bibliographic referencefor research on suicide. 1932 has been determined tobe the date ofonsetofthe literatüre concerning suicide, thus, the bibUography covers the period 1932-1990.

80 authours in 23 references have been included in this study. These authers have been 134 publicattons.

Thefreauency per yearofthe reseach has been revieıved comparaUvely and the results have been discussed in accordance with the social attitudes beliefs andftndings of the literatüre.

Yüz yılı aşkın bir süredir intihan konu

alan yayınlar yapılmaktadır. 1897'de Emil Durkîıeim'ın ünlü sosyolojik yapıtı (Le Suicide) dan bu yana konu çeşitli yönleri ile ele alınmıştır. Hemen hemen 80 yıl önce

1910'da Viyana Psikanaliz Enstitüsü, yıllık t o p l a n t ı s ı n ı i n t i h a r p r o b l e m i n i n tartışmasına ayırmıştır. O günden bu yana özellikle son 25 yılda intiharların giderek artışı özellikle de 15-25 yaş grubunda yoğunlaşması, sorunu gündemde tutmuştur. Konuya ilişkin çeşitli dillerde pek çok yayın yapılmıştır.

Ülkemizde özellikle son yıllardaki gelişmeler doğrultusunda yabancı dilde basılmış yayınlara ulaşmak hiç de zor olmamaktadır. Ancak Türkiye'de yapılan çalışmaları elde etmek adeta olanaksızdır. Bunda yapılan çalışmaların basılmamış olmasının kuşkusuz önemi inkar edilemez, örneğin Türkiye'de ilk intihar sempozyumu

1985'de A n a d o l u Ü n i v e r s i t e s i ' n i n organizyomı ile Prof. Dr. Durmuş Tekin tarafından Eskişehir'de gerçekleştirilmiş ancak 3 gün süren, çok değerli uzmanların katıldığı çalışmalar basılı yayın haline getirilmemiştir.

* XXVII Ulusal Psikiyatri Kongresinde bildiri olarak sunulmuştur. *• A.O. Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi

A.Ü. P s i k i y a t r i k Kriz U y g u l a m a ve A r a ş t ı r m a Merkezi o l a r a k y a p t ı ğ ı m ı z ç a l ı ş m a l a r d a yerli y a y ı n l a r a u l a ş m a k t a zorlanmakta oluşumuz nedeni ile Türkiye'de intihara ilişkin yayınlan nicelik y ö n ü n d e n d e ğ e r l e n d i r m e k ü z e r e b u ç a l ı ş m a gerçekleştirilmiştir.

YÖNTEM

Çalışma ulaşılabilen süreli yayınlar (dergi, m e c m u a , b ü l t e n v.b) ilgili kongre kitapları (psikiyatri, psikoloji v.b), Devlet İ s t a t i s t i k E n s t i t ü s ü y a y ı n l a n ( i n t i h a r İstatistikleri), bilimsel yayın kataloglan ve b i b l i y o g r a f i k y a y ı n l a r d a n ( T ü r k i y e M a k a l e l e r B i b l i y o g r a f y a s ı , M a k a l e l e r Bibliyografyası, Tıp, Psikoloji ve Sosyoloji Yayınları Bibliyografyası) y a r a r l a n ı l a r a k h a z ı r l a n m ı ş t ı r .

Çalışmada konuya ilişkin ulaşılabilen ilk yayın 1910 tarihli olup, araştırma 1900-1990 (dahil) zaman kesimine giren bilimsel, edebi, bibliyografik ve istatistiksel çalışmalar ve makale t ü r ü yayınları içermektedir.

Yurt içi yayın o r g a n l a n n d a yaymlanar ç a l ı ş m a l a r d e ğ e r l e n d i r m e y e a l ı n m ı ş Türkiye'de h a z ı r l a n a r a k y u r t dışı bfümse k o n g r e l e r d e s u n u l a n ve y a y ı n l a n a n çalışmalar ise s u n u l a n ve yayınlanan yerde kaynakça gösterilmiştir.

Çalışmada y a y ı n l a n m a m ı ş bildiri, tez, seminer ve ders notlarına da yer verilmiştir.

BULGULAR

Araştırma kapsamına alman, 1900-1990 (dahil) z a m a n kesimine giren intihar konulu yayın sayısı 183 o l a r a k s a p t a n m ı ş t ı r . Bunlardan 73'ü makale türündedîr. Bilimsel çalışma nitelikli yayınların 62'si araştırma, 15'1 tez, 3'ü kitap ve 7'si ders notu (seminer) dur. İ n t i h a n k o n u a l a n 8 edebi çalışma saptanmışır.

Devlet İ s t a t i s t i k E n s t i t ü s ü t a r a f ı n d a n 1962 yılından itibaren derlenmekte olan İntihar İstatistikleri 1975 yılından itibaren a y r ı b i r y a y ı n o l a r a k ç ı k m a k t a d ı r . Ç a l ı ş m a d a k o n u y a ilişkin periyodik b i r yaym olarak b u n l a r a da yer verilmiştir (Tablo I).

TABLO I: Yayın Türlerine Göre Dağılım Yazının Türü MAKALELER BİLİMSEL ÇALIŞMALAR EDEBİ ÇALIŞMALAR İNTİHAR İSTATİSTİKLERİ Bilimsel Magazin Bild İr i-Araştırma Tez Kitap

Ders notu (seminer)

Kitap Dergi Orijinal Çeviri Orijinal Çeviri Orijinal Çeviri Orijinal Çeviri Orijinal Çeviri TOPLAM Sayı 61 8 4 62 15 2 1 6 1 1 1 4 2 15 183 Toplam 73 87 8 15 183 Kriz Dergisi, 1 (1): 38-41 39

Çalışma sonucu elde edilen 183 yayının türlerine göre dağılımı aşağıda verilmiştir:

Yazarlara göre yayınların sayısal dağılımına baktığınızda 128 yazarın tek, 16 yazarın 2, 9 yazarın 3, 5 yazarın 4, 2 yazarın 5, 4 yazarın 6 ve üzerinde yayını olduğu görülmektedir.

Yayınların onar yıllık sayısal dağılımı yapıldığında ise (Şekil 1) yayın sayısının giderek arttığını aynı zamanda 1950'den sonra bu artışın daha da belirginleştiği ve

1980-1990 yıllan arasında en yüksek sayıya ulaştığı görülmektedir.

TARTIŞMA

tntihar olgusu çok boyutlu bir konu olarak dikkati çekmektedir. Sosyolojik, psikolojik, biyolojik yönleri yanısıra edebi türden ve aktüalite türü yayınlara da konu oluştur. Ülkemizde konuya ilişkin yayınlarda bu Özellik görülmektedir. <

z

--/l

Ülkemizde İntiharı konu alan yayınların ancak 1950'lerden sonra dikkat çekici artışı ise konuya ilişkin toplumsal tutum, ve inançlarla açıklanabilir, intihar olgusunun "tabu" sayılabilecek konumu konuya ilişkin çalışma ve yayınları engelleyici bir faktör olarak değerlendirilebilir (Sayıl ve Ark,

1988).

Ayrıca basını kontrol altına alan kanun maddelerinin varoluşu da intihar konusuna toplumsal bakışın kanunlara bir yansıma olarak düşünülebilir (Basın kanunu 1950).

Bu engellerin yanısıra çalışma sırasında Türkçe yayınlan ulaşmakta güçlüğümüz de yapılan yayınların, ilgili k u r u m l a r a ulaştınlmaması ve kayda geçmemesine bağlı bir sonuçtur.

KAYNAKLAR

Basın Kanunu 15.7.1950 tarih ve 5680 sayûı

kanunun 26.11.1960 tarih ve 143/1 maddesi 13e degtşik 32 maddesi

Sayıl, I. Pekyardtmct, C, Sözer, Y., Evrengöl, A., Tuğcu, N„ Ayhan, Ö. (1988) Toplumda İntihar Olgusuna karşı tutum ve İnançlar üstüne bir Araştırma XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik

Bilimler Kongresi Bilimsel çalışmaları. Udk

SAYPA Yay.

Sayû, I. Azizoğlu S. (1991) Türkiye'de İntihar Olgusu Bibliyografya A.Ü. Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını Fayın No: 1 Ankara.