ESER TANITMA:
F R I E D R I C H SCHNEIDER Vergleichende Erziehungswissenschaft. Ge schichte, Forschung und Lehre. Heidelberg: Quelle u. Meyer 1961. 218 s.
Almanyada Mukayeseli Eğitim biliminin "babası" diye adlandırılan F. Schneider'in, bu eserini incelemeden önce yazarını, kısaca tanıtmak faydalı olacaktır.
Friedrich Schneider'in hayatı:
F. Schneider, 28.10.1881'de Köln'de doğdu. 1923 de Köln'de Eğitim bilimi doçenti, 1928 de Bonn'daki Pedagoji Akademisinde Psikoloji ve
Pedagoji profesörü, 1934 de Nasyonal Sosyalistler tarafından görevden alındı. 1945 de Salzburg'da Pedagoji profesörü. 1948 den itibaran Mün-chen'de Pedagoji ordinaryüs profesörü.
1931 de Köln'de "Internationale Zeitschrift für Erziehungswissen schaft" adlı dergiyi kurdu ve bunu ancak 1934 yılına kadar çıkarabildi; ayrıca da "Institut für Vergleichende Erziehungswissenschaffi kurdu. Adı geçen dergiyi, 1949 - 1951 yılları arasında Salzburg'da çıkarmaya devam etti; bugün bu dergi UNESCO'nun Hamburg'daki "UNESCO Institut für Pädagogik" adlı enstitüsünün yayın organı olarak yayın lanmaktadır.
F. Schneider'in eserleri:
Schneider, yazdığı çok sayıdaki eserleriyle pedagojide uluslararası mukayeseler ve uluslararası anlaşmalara hizmet etmek yönünde* etkili olmaya çalışmıştır. Önemli eserleri şunlardır:
Pädagogik und Individualität, Erfurt 1930-Geltung und Einfluss der deutschen Pädagogik im Ausland, München u. Berlin 1943. -Triebkräfte der Pädagogik der Völker, Salzburg 1947. - Europäische Erziehung, Freiburg 1959 - Vergleichende Erziehungswissenschaft, Hei delberg 1961 - (F. Schneider üzerine zengin bir bibliografya için bak:
190 FRIEDRICH SCHNEIDER
"Weltweite Erziehung", F. Schneider için Festschrift, yay.: Wolfgang Brezinka, Freiburg 1961, s. 299-301).
Schneider, burda söz konusu ettiğimiz "Vergleichende Erziehungs wissenschaft" adlı eserinde, bu konuyla ilgili olarak daha önceleri yazdığı yazılarını, yeni araştırmaları da gözönüne alarak yeni baştan işleyerek sistematik bir düzen içinde vermektedir. Eser, beş ana bölümden mey dana gelmiştir:
1. "Mukayeseli Eğitim biliminin tarihi" (s. 11 - 28). Bu bölümde Mukayeseli Eğitim biliminin tarihi gelişimi, tarihî sistematik esasta ki monografilerden teşekkül etmektedir. Bu bölümün birinci kısmında yazar, Mukayeseli Eğitim biliminin kurucusu olan M- A. Jullien de Pa-ris'nin "Esquisse" adlı programatik broşüründe öne sürdüğü metodo lojiyi açıklamaktadır. Bundan sonraki kısımlarda ise Mukayeseli Eğitim biliminin İngiltere, Almanya, Rusya, Kanada, Amerika Birleşik Devlet leri ve Japonya'da ki günümüze kadar tarihî gelişimi, yabancı ülkeler üzerine yazılmış pedagojik seyahat raporları, uluslararası dergiler, Ens titüler, dernekler ve konferanslar ele alınmıştır.
2. Bölüm: "Mukayeseli Eğitim bilimi kavramı. Özü ve kapsamı" (83 - 109). Bu bölümde yazar, "Mukayeseli Eğitim bilimi" kavramı ile "Yabancı ülkeler pedagojisi" ve "Pedagoji tarihi" kavramlarını ve bunların kapsamlarını, birbirine karşı sınırlandırmaktadır.
3. Bölüm: "Araştırma" (s. 110-132): Schneider bu bölümde Meka-yeseli eğitim bilimin metodolojisi yönünden özellikle iki ana nokta üze rinde durmaktadır. Bunlardan birincisini, her mukayeseli araştırma için esas alınması gereken bir "tertium comparationis" in zorunluluğu noktası üzerinde toplanmaktadır. İkinci ana noktayı ise, kalitatif esas taki mukayeseler yanında, kantitatif esastaki mukayeselerin yapılması, bu hususta gerekli imkan ve şartların hazırlanması gerektiği hususu teşkil etmektedir. Pedagojideki kantitatif esastaki mukayeseler ise, ancak istatistik veriler üzerine dayanmakla mümkün olacaktır. Gerçi Schneider, bugün için Mukayeseli Pedagoji araştırmalarında kantitatif veriler üzerine dayanmanın ve her zaman için dakik olarak yapılmasının güçlüğünü müdrik olmakla beraber, bunu mümkün kılacak imkan ve şartların hazırlanması gerektiğini İsrarla belirtmektedir.
4. Bölüm: "Mukayeseli Eğitim biliminin öğretimi" (s. 133 - 153): Bu bölümde Schneider, Mukayeseli Eğitim biliminin gerek araştırma ve
E S E R TANITMA 191
gerekse Öğretmen yetiştirme çerçevesi içindeki önemi üzerinde durmakta ve bunun, Almanya'da bir "Mukayeseli Eğitim bilimi merkezi" yoluyla belirli ihtisas dallarına ayrılmış olarak gerçekleştirilmesini ele alıp tartış maktadır. Bundan başka, öğretmen yetiştirme işinde mukayeseli Eğitim biliminin öğretiminin hangi imkan ve vasıtalara dayanılarak yapılması gerektiği sorunları gözden geçirilmektedir.
5. Bölüm: "Milletlerin pedagojilerini şekillendiren faktörler'''' (s. 154-194): Eserinin bu son bölümünde Schneider, daha önce yayınlamış olduğu "Triebkräfte der Pädagogik der Völker" (1947) adlı eserindeki fi kirlerini ana hatları içerisinde öne sürmektedir. Buna göre milletlerin pedagojisini belirleyen faktörler iki ana grup içerisinde toplanabilir: İçten kutuplaşmaları dile getiren "İç faktörler ("endojen") ile şu gibi un surları içine alan "Dış faktörler" ("Exojen") dir (Milli karakter, Coğrafî alan, Ekonomik etkiler, Kültür, Din, Bilim, Toplumsal ve politik düzen, Yabancı ülkelerin etkisi).
Zengin bir dokümantasyona dayanan bu eser, Mukayesli Eğitim bilimi ile olduğu gibi diğer Eğitim ve Öğretim dallarıyla uğraşan kimseler için de iyi ve güvenilir bir el kitabıdır.
