İzmir'deki sempozyum ve Cihat Burak'ın porselen bibloları

(1)

(2)

ZENCİ KALINIZ...

CİHAT BURAK

M ösyö B elpech F ra n s ız d ır am a la fla rın ı te k e r te k e r, d ü şü n e d ü şü n e sö y le r, öyle fa rfa ra c ı filân değ ild ir. M o n t-P a rn a sse ’d ak i a tö l yed e g r a v ü r h o c a sıd ır, h a lâ da öy le, geçen yıl P a r is ’e g id işim d e g ö r d ü m k o n u ştu k . B enim g ra v ü rle ri pek se v er ille de d e ğ e rle n d irilm e lerin i is te r d i... B ir se fe rin d e Mr. B e rr a d ın d a b irin i gidip g ö rm e m de o k a d a r ıs r a r e tti ki n ih a y et ad a m ın g a le risin e gid ip resim le ri g ö ste rm ey e razı o ld u m ... P ek sev m em ç ü n k ü k o ltu ğ u m d a resim ler, g aleri g aleri do laşm ay ı, b ir se fe rin de d ersim i de a lm ıştım za te n ; b ir g ü n R ue de S e in e 'd e d u v a rla rı ne o ld u ğ u n u a n lıy a m a d ığ ım koskoca re sim le rle k ap lı şık b ir galeriy e elim d e b ir k aç tu a l g irm iştim , tu a lle rd e n b iri iki y a n ın d a P a r is ’ in e n b ü y ü k iki celeb iy le B rig itte B a rd o t’y u g ö ste riy o r; ön p la n d a b ir dom uz, p esp em b e; B rig itte B a rd o t h a y v a n la rı se v e r ya; öteki de S eine de ça m a şır y ık a n b ir «clochard»dı. b ir gün L o u v re 'u n o ra la rd a d o la şır- k an b ir a lay in sa n ın to p la n m ış a ş a ğıda b ir şeye b a k tık la rın ı g ö rm ü ş tü m . ben de g ittim , m a n z a ra h a k i k a te n se y re d ile c e k g biiydi, b ir clo- c h a rd köpeği y a n ın d a ta h ta fırç a sıyla b ü y ü k b ir c id d iy e t içinde, k en d isin i se y re d e n belki de yüz kişiye k afa sın ı bile k a ld ırm a d a n ça m a şır y ık ıy o r, köpeği de a ra sıra ken d i k e y fin d e n suya a tıp y ü z d ü r ü y o rd u ; m a n z a ra ta d ın a d oyum olur gibi değildi; h em en k ö şe d ek i «ta b a m d a n b ir m e k tu p kâğ ıd ı alıp d esen i çizm iş, ak şam o dam a d ö n d ü ğ ü m d e de resm e b a şlam ıştım ; bu tu a lle r elim d e şaşkın şaşk ın d u v a rla rı se y re d e rk e n b ir ad am y a k laşm ıştı y a n ım ız a gen çten , ressam olup olm ad ığ ım ı so rd u , e v e t dedim ressam ım .

— A tö ly e n izd e mi ç a lışıy o rsu nuz?

E v et d em iştim , pek atö ly ed e sayılm az ya işte, o d am d a ça lışıyo rum .

__ G ö re b ilir m iyim tu a lle rin i-zi. a tö ly en ize g eleb ilir m iyim ?

R e ssa m C İH A T B U R A K ...

G ö k ten d ü şe n b u kudret h el

vası gibi te k life h em e n m üsbet ce

v ab ım ı v e rd im ; re sim le ri aldı; e v v ela elin d e b a k tı, so n ra d u v a ra d ay a d ı u z u n u z u n tetkik e t t i :

— E v et, ded i; çok e n te re sa n , güzel re sim le r, b u n la rd a n çok v a r m ı elin izd e? V ar, dedim ; beş on ta n e k a d a r !... B u n u söylem em le b e ra b e r a d a m ın y ü z ü n e b u z gibi b ir b u lu t o tu rm u ş tu ; k ü çü m serce - sine b a k tı b an a ; C ih a t B u ra k S y a ş ın d a ik e n (Foto . N. A nd rio m en o s» — M ösyö, d e d i b e ş o n tu a l içif! ben h iç b ir y a tır ım y a p a m a m özür d ile rim , y ü z d e n faz la o lsa y d ı bel k i!... B e n im de te p e m a t m ı ş t ı ;

— M ösyk. d e d im , siz iste d in iz , b en de g ö s te rd im re s im le ri, size ille de y a tır ım y a p ın d iy e n m i o l du," h e m b e n m a tb a a m a k in e s i m i yim ki a y n ı k o n u d a y ü z le rc e resim y ap a b ile y im !

İşte bu d ü ş ü n c e le rle p ek g it m ek is te m iy o rd u m , a m a bizim ü s te lik de p e k se v d iğ im hoca ıs r a r e d in ce sö y led iğ i a d re se g ittim b ir ak şa m ; M o n t-P a rn a s s e d a b ü y ü k güzel b ir g a le ri, y aşlıca b ir k a d ın k a rş ıla d ı b en i, k a rıs ıy m ış ; b ira z so n ra a d a m g eld i, y e tm iş y a ş la r ın da k o n t y a p ılı b irisi, a ğ ır a ğ ır d ü şü n e d ü ş ü n e k o n u ş u y o r, h a r e k e tle ri k o n u şm a sı rö la n ti çe k ilm iş filim gibi, o tu r d u k . c a r t* .:ü n içine gelişi güzel d o ld u rd u ğ u m iki y ü ze y a k ın g r a v ü r, m o n o ty p ie ’ye b a k m ıy a b aş la d ı;' re sim g ö ste rm e n in bir usul ve erkânı v a r d ır ki re sm in k e n d i sin i y a p m a k k a d a r ö n e m lid ir, b en o n u h iç b ilm em , b ilm em e de im k â n o lm a y a c a k tır h iç b ir z a m a n ... U zun Uzun te k e r te k e r h e p s in e b a k . tık ta n , a ğ z ın ın k e n a r ın a b irik e n b ey az k ö p ü ğ ü b irk a ç k ez a ld ık ta n so n ra d u r a la d ı :

— C ’est p as m al (fe n a d e ğ il); ded i, a rk a sın d a n , da «Ben b ir re sim için «fena değil» d ed iğ im zam an İyi dem ektir; d iy e de e k le d i...

— Y ağlı b o y a la rın ız d a v a r mı, g ö rü le b ilir m i?

— T ab ii m ösyö, g ö re b ilirsin iz , ev d e, atö ly e d e .

A d re sim i ald ı, p e rşe m b e g ü n ü sa a t ik id e g eleceğ in i sö y le d i... G a le rid e n içim se v in ç d o lu a y rıld ım . P a r is ’in en güzel y e r in d e böyle b ir g a le rid e se rg i aç a b ilm e k b en im için b u lu n m a z b i r , n im e tti...

O d ay a b ira z çeki d ü ze n v e rip P e rşe m b e g ü n ü b ek lem iy e b a ş la dım , ta m s a a t ik id e k ap ı h afifçe v u ru ld u , b a k tım o. o tu r d u b iraz nefes ald ı, d ö rt k a t çık m ış a d a m cağız bu y a şta , h em n efes alıy o r h em d e " d u v a rd a asılı «fo to ğ raf ç e k tire n le r» se ris in d e n b ü y ü k ç e tu a l- le re b a k ıy o rd u , m aç d ö n ü şü resim ç e k tire n le r; izin li a s k e rle r, e fe le r filâ n v a rd ı. Y an y a n a ik i ay d ın efe sin e gözleri ta k ıld ı :

— K im d ir b u n la r, ded i: «des b an d its» (e şk ıy a la r m ı? ).

(3)

— Yok m ösyö e ş k ıy a fila n d e . ğil, b u n la r b iz im A k d en iz k ıy ıla rı y ere l tip le rim iz (fig u re s lo c ale s).

— A m an m ösyö d ed i, b u n la rı kim a lır d a devine a s a r, ben im evim de böyle b ir re sim olsa ben u y k u u y u y a m a m ...

Ş a şırm ış k a lm ıştım , b u a ra d a öteki re sim le re de b a k m ıy a b a ş la , m ıştı.

— R e sim le rin iz d e h e p a y n ı ko y u re n k le ri m i k u lla n ırsın ız ?

— E v et aşağı y u k a r ı, k o n u n u n icap e ttird iğ in c e koyu!

— Yok. ş u n u da itir a f e tm e n iz lazım ki re n k le rin iz h a y li k o y u , hem d e lüzum undan fa z la !...

— M ösyö b ir re s m in k o y u v e . y a açık o lm a sın ı n ite liy e n lü z u m u ¿ e k b ilm iy o ru m , ne de olsa a m a tö r sa y ılırım , b ir re s im eğ itim i g ö rm e , d im ...

— B a k ın ız size sa m im î o la ra k dostça sö y liy o ru m . siz b u re s im le ri sa tam azsın ız . re sim le rin iz d e p em be, sa rı, k ırm ız ı r e n k le ri d a h a çok k u lla n m a lıs ın ız !... S o n ra b a b ac an b ir ta v ır la ilâ v e e tti : «Sizin g ö zünüze p em b e g özlük la zım » ...

— M ösyö, d ed im . K im se sa tın alm azsa a lm a s ın , b e n im içim e k u 

rum y a ğ a r k e n b en n asıl p em b e,

sa rı re s im le r y a p a b ilirim , o zam an k en d i k e n d im e k a r ş ı ne o lu r d u ru m u m ... B a k ın , d ed i; size b ir şey

g ö sterey im , b ir Isp an y o l ressa m v a rd ı, tıp k ı siz in gibi; d e d iğ in d e n şaşm az; şu re sim le ri y a p a rd ı (ce b in d e n ç ık a rd ığ ı k a r tp o s ta l b ü y ü k lü ğ ü n d e siy ah b ey az b ir k a ç r e sim g ö ste rd i; so n ra b e n ıs r a r e t. tim . re sim le rin d e k ırm ız ı sa rıy ı d a . h a çok k u lla n m a y a b aşlad ı, şu r e . sim le ri y a p tı (c e b in d e n çık a rd ığ ı fo to ğ ra fla rı g ö ste rd i, d e m in g ö s te r, d ik le rin e n a z a ra n d a h a y u m u şa k , am a k a r a k te r i o r ta d a n k a lk m ış şe y . le r d i) . şim di re sim le ri k a p ış k a p ış k ap ışılıy o r, geçen sene se rg isin i a ç tım . h ep si s a tıld ı... A d a m a k ıllı c a nım sık ılm ıştı am a b ir şey sö y le m e d im ...

— P e k i ne y a p ıy o rsu n u z dedi, re sim sa ta m a d ığ ın ız a göre?

— S a ta m ıy o r d e ğ ilim ki, s a tı y o ru m ; am a beni y a ş a ta b ile c e k k a . d a r değil!

— P ek i ne y a p ıy o rsu n u z , nasıl p a ra k a z a m y o rsu n u z ?

— M esleğim m im a r n k tır , ica- b e ttiğ i za m a n b ir m im a rın y a n ın , d a «nègre» * o la ra k ça lışıy o ru m .

— A lors re ste z n ègre! (Ö y ley se zenci k a lın ız )...

— E v et dedim , sö y le m e n ize lü zum yok. zaten k e n d im söyledim b ira z e v v e l!... A rtık '»dadan çık m ış m e rd iv e n le ri in iy o rd u k ; k a p ın ın ö n ü n d e :

— ö y le d em ek istem e d im , m ös yö. dedi; o m a n a y a sö ylem edim ? — Ya h a n g i m a n a y a sö y le d i niz?

— B ak ın ız, m e şh u r m a re şa l M ac-M ahon b ir gü n M etz’de g a r nizo n u te ftiş ed iy o rm u ş; h e r s u b a y ın ö n ü n d e b ira z d u ru y o r, elin i sı k ıy o r, g ö n ü l alıcı b ir kaç la f edip a y rılıy o rm u ş; b ir su b a y ın elin i s ık m ış. b ir kaç kelim e söylem ek için k a fa sın ı k a ld ırıp da k a rşıs ın d a F ra n sız ü n ifo rm a sı içinde k u zg u n i b ir A ra p görünce, o k a d a r p em be b eyaz F ra n sız ın a ra sın d a b u A ra ba ra sla m a n in şa şk ın lığ ın d a n o la cak :

— V ous êtes n è g re ? .., diye so rm u ş, su b a y : «Oui m on m a ré chal» (E v e t m areşalim » ; deyince. «A lors reste z nègre» (öyleyse zen ci k a lın ız ), dem iş; ben o m a n âd a sö y le d im ...

— M e ra k e tm e y in iz dedim , zenci k a la c a ğ ım d a n şü p h e n iz ol m asın. zenci k alac ağ ım !...

V eda e ttik a y rıld ı; b ir d a h a da g ö rm e d im ...

• N e g r e : Lügat m anâsı zenci — Fransa’da k en d i im zasını ata. m adan başkasının yanında onun işini yapıp yardım ed enlere de « ıe g re » denilir.

KENDİMİ ANLATIYORUM

CÎHAT BURAK

8 A ğustos 1915’te İstanbul'da doğdum .

tik orta lise tahsilim i G alatasaray Lisesinde yap  tıktan sonra. D.G.S. A kad em isinin m im arlık bölüm ü, ne girerek 1942 - 4« y ılın d a iyi derece ile m e’zun oldum.

İlk işim m im ar olarak İstanbul T ekel G enel G e . . nel M üdürlüğünde çalışm ak olm uştur, sırasıyla A n- kara B eden T erb iyesi G enel M üdürlüğü, Ankara T eknik Ü n iversitesi proje bürosunda Sedat Hakkı Eldem, Prof. Paul B onatz ve Prof. Em in Onat’la çalıştım . 1949 yılın d a askerlki h izm etini Erzurum'da tam am lıyarak 1950 y ılın d a Edrem it D evlet h asta, hanesi şan tiye şefliğ in i m üteahhidi hesabına yaptım . 1951 yılın d a inşaatı bitirerek A nkara Bayındırlık Bakanlığı Yapı ve İmar İşleri Proje Bürosuna g ir. dim. 1953 yılın d a B ak anlikça aday gösterilerek Bir leşm iş M illetler b ursuyla Fransa’ya gittim . 1955 y ı lında yurda dönerek bir sü re sonra B akanlıkta Proje Tanzim Fen H eyeti M üdürlüğüne atandım , bu öd ev, de 1961 yılm a kadar kalarak tekrar Fransa H ükû. m eti A.S.T.E.F. b ursuyla prefabrike inşa m etodları. nı in celem ek üzere Fransa’y a gönderildim ; bursun

bitim inde Paris’te kalarak işim d en ayrıldım o güne kadar daha ziyade am atör denebilecek resim çalış m alarım a hız vererek profesyonel bir çalışm a yön  tem i uygulam ıya başladım, ik i özel sergi açtım, bir çok karm a sergilere katıldım .

1965 yılın d a yurda döndüm . B eşiktaş Özel Işık M im arlık O kulunda resim dersi öğretim görevlisi olarak bulundum . Tekrar B ayınd ırlık B akanlığına girerek İzm it N afia M üdürlüğü. Bursa Bölge Mü dürlüğü m im arlıklarında çalıştım . Bursa Bölge Mü dürlüğünde F en H eyeti M üdürlüğüne, atanarak 1967 yılın a kadar çalıştım , oradan işim i İstanbul Opera binası in şaatına n aklettirerek 1968 yılm a kadar b u. lundum . bu y ıl İstanbul B ayındırlık M üdürlüğü em . rine atandım . H alen aynı işte çalışm aktayım .

M imar olarak çalışm alarım yanında resim ça lışm alarım ı da sü rdürm ekteyim , bazı ödüller aldım. Fransa T ü rk iye ve başka yerlerde özel ve karma olarak otuz kadar sergi faaliyetim olm uştur. Halen gerek m im arlık gerek se resim çalışm alarım a devam etm ekteyim .

(4)

TEK BAŞINA BİR EVREN: CİHAT BURAK

O. ZEKİ ÇAKALOZ

D ışa rd a n b ir M o n ta ig n e b e n im için ne denli sevim li ve d e r in le r d e n se sle n e n b ir d o stsa, b iz d en de b ir C ih at B u ra k y in e o d en li s ü rek li d eşele m ek , s ü re k li izlem ek, k u rc a la m a k iste d iğ im b ir dost.

S o ra rsa n ız b an a , o n u n la pek az söyleşim iz o lm u ş tu r... B enim le değilse, s a n ırım az k o n u şa n .az d in le r gibi g ö rü n ü p , am a. ad a m ı şöyle o k k a o k k a ta r ta n , a r ş ın a rşın ölçen — kilo kilo da, m e tre m e t re d e o la b ilir, B u ra k tü m iklim le» rin, g eçm işin, şim d in in ve de ge le ce ğ in h a rm a n la n d ığ ı b ir ilginç im b ik tir — b ir b ak ışı v a r d ır k i y a k a la n m a y a g ö rü n , d a h a d o ğ ru su hele b ir y a k a la y a g ö rü n b ak a lım , o e le ş tiri, ta şla m a , kim i y e rd e alay ve de çoğu sevi d o lu g ö zleri...

C anlı can sız tü m doğaya se v i... K ö r k e d i «M argo» ya d a ... «O nun d a sev g iy e ih tiy a c ı v ar» d e ğil m i?

ö z g ü n b ask ı te k n ik le rin d e n e le k b a sk ı ( s e r ig r a f i) n in , ü lk e m iz de h e m u y g u la y ıcısı h em de ü r e . ticisi o la ra k b ence ön celik li u s ta la rın d a n S ü le y m a n S a im T e k c a n ’ ın, y ılla r s ü r e n g erç e k b ir özveri v e ç a lış m a y la k u r d u ğ u ve y in e b u a la n d a ü lk e m iz d e s a m rım te k olan a tö ly e s in d e , y a k ın d a . B u ra k u s ta y la s ö y le şirk e n gö zü m h e p b u k ö r k e d id e ... B ir de ö y k ü sü ... «O nun d a se v g iy e ih tiy a c ı v ar» . E v et b ö y le d iy o r C ih a t B u r a k u s ta ve öyle b a k tır ıy o r M argoyu. Ç o ğ u m u zu n , ö zellik le ço c u k lu k y ılla rım ız ın a n ıla rın d a k im i n a k ış la r, ta ş b a s k ısı re s im le r tü m c a n lılık la rı ve s ıc a k lık la rıy la h a lâ s a k lıd ır la r b e lle k le rim iz d e . B u b ir d ü n y a g üzeli K e rim a n H alis, b ir şa n lı Y av u z zırh lısı, b ir ta b u tu n u k e n d isi ta ş ıy a n H a z re ti A lî’d ir ... M im a r C ih a t B u r a k re s im y a p ıy o r ... S a ğ la m gözlem ciliğe, n e s n e le rin d o ğ al y a p ıla r ın a , a y rıc a lık la rın a ö z e n li... N e d ir, k e s in lik le

C İH A T BU RA K — -O d iy a r kİ, o n d a a c a ip lik le r o lu r, 1987. tu v a l ü z e r in e y a ğ lıb o y a , 96x146 cm . (Bu y a p ıt 1967 y ılın d a , Ç a ğ d a ş R e s s a m la r C e m iy e ti y a r ış m a s ın d a b irin c i se ç ilm iş ve s a n a tç ıy a ö d ü l o la r a k 50 a d e t C u m h u r iy e t a l tın ı v e r ilm iş tir ) .

b ir m ü h e n d is k u ru lu ğ u n d a n a r ın - B e n B u ra k y a p ıtla rıy la y a k ın d ırılm ış, p la stik a ğ ırlık la rı ve ta d - lık v e ta n ış ık lık k u r d u ğ u m d a n b e l a n y e rin d e , b ir a ç ıd a n s ip rü tü a - ri. b ire y c i ve sa lt k e n d i te rc ih le , list, b ir aç ıd a n fa n ta s tik ve g e r - '. riy le ' d e rle n m iş b ir seçm elerin , çe k ü stü c ü . n a if ve ta şla m alı, gül- ç e v re sin i s a ra n g elişigüzel n esn e- m eceli... le rin , in s a n la n n ve to p lu m u n u n .

(5)

CİHAT BURAK — -H in t, 1962. tuval üzeriri-' yağlıboya, 120x80 cm.

B u ra k , y ılla r la ö zü m sen e n ve b irik e n , y a r a tı sü re c in e g eç tiğ in d e de. d eğ in d iğ im im b ik te n k a tre k a t- re sü z ü le n ve a n la tım ın en y a lın ı na. ra fin e s in e e riş e n k ö k lü b ir t a b a n k ü ltü r e b a s ıy o r... Ö zellikle, ta rih s e l A n a d o lu u y g a rlık ve h a lk k ü ltü rü y le , b ir b a tılı k ü ltü r ü n ve d ü şü n ü n b ire ş tiğ i b ir ta b a n a ... C ih a t B u ra k b u ta b a n d a , b ir b o y u tu y la a y d ın sa n a t (geçm işte y in e lem iştim . e n te lle k tü e l sa n a t d em iy o ru m , ç ü n k ü n ed e n se bu söz c ü ğ ü se v m iy o ru m ) ve k ü ltü r k a t la rıy la . b ir b o y u tu y la da bu y erli u y g arlığ ım ız ın , k ü ltü r ü m ü z ü n ve h a lk ım ız ın saf, y o ru lm a m ış v e yoz laşm am ış. y a lın d üzeyi ve y o r u m u n d a n b ü tü n le ş e n b ir b iç e m in u s ta sıd ır. Y er y e r S iyah K a le m le rle , M a tra k ç ıla r. Z ileli E m in le r, ö ted en fid v a sla r. G ü m rü k ç ü R o u ssea u ’la r, B a rla c h ’la rla u zlaşır, ney , o b u a y la. o p e ra o rta o y u n u y la , d iv a n şiiri k o şm a la rla . K erem ile A slı. «Yüz Y ılın D üğünü» la d y ’sin in y a p a y ö y k ü sü y le b u lu ş u r, o y n aşır, e ğ le n ir ... H ele h e r y o zlaşan olgu ve ta v ırd a acım asız b ir e le ş tiri...

Sessiz, g ö sterişsiz, sa tışsız ve g en e lin d e k a ç m ık b ir in sa n ın , tü m bu a lça k g ö n ü llü y aşam a s ığ d ırd ı ğı g e rç e k te n ilginç b ir e v re n ve bu ilginç e v re n d e p e rd e sayısı, fin ali b elirsiz, eski d ey im le «T efrika» b ir b ü y ü k o y u n ... «M abadi» C ih at B u ra k U stad a. • C um huriyet, 10 Kasım 1981. C İH A T BU RA K — -A y n a , 1981. k a ğ ıt ö z e r in e s u lu b o y a , 29,5x21 cm . CİHA T BU RA K - .Y a y ın B alığ ı. 1961* tu v a l ü z e r in e y a ğ lıb o y a . 122x66 cm. CiH VT BURA K — - N a tü rm o r t, i t t i , k a rto n ü z e rin e y a ğ lı p a s te l, 49x22 cm. çok y a lın y a ş a m ın ın s ü rd ü ğ ü oy lu m la rd a . d e r in le r d e k i h a lk d u y a r lılığ ım ızd a n g ü n ü m ü z e , b asam a k ne denli b ir çeşni ve y o ru m la bi- re ş tirilip geld iğ in i ve b ü y ü d ü ğ ü n ü izlem işim d ir.

B u ra k u s ta n ın e v re n in d e , «Sek- sus»lar. b ir O sm anlı Ç eşm esi, b ir İy o n başlık , ta h tla r ın d a o tu ra n S u lta n la r, k ö r k e d ile r, k u z in e le r, m e rd iv e n le r, K ııv a y y -i M illiye G a zilerim iz, ö ld ü rü c ü z ırh lıla r ve de göbek d a n s ç ıla rı, m ü th iş b ir se n a ry o d a . b ir s a rm a l gibi b ir b irin e d o la n ır, k a fa n ız k a r ış ır gibi o lu r, am a. sa n a tç ın ın o en g in sezgisi ve sevgisiyle b ir k e n d in iz in k in i b ü tü n le ş tirip bu s a rm a la k e n d in iz i de k a ttığ ın ız d a , b u e v re n in , n asıl b ir g izlenm iş, bilg iy le, b ile re k g iz len m iş b ir u sta lığ ın , soylu, b irik im li b ir u s ta lığ ın p ek y a m a n b ir h e sa p - çılık la k u rg u la n ış ın d a n o lu ştu ğ u n u an la rsın ız . S a n ta ç ım n . S ü le y m a n S aım T ek c an a tö ly e sin d e , tü m y a r a tı ve ü re tim , ço ğ a ltm a e v re le ri d o ğ ru d a n k e n d i e lin d e n geçen se rig ra fi özgün b a s k ıla n için y az d ığ ım b ir e le ştirid e *. k e n d isi için « S a n a tım ı zın g erç ek bohem i» dem iştim .

B u ra k hiç b ir y a p a y z o rla m a ya k a p ılm a d a n , y a p ıtla rın a , y aln ız gibi g ö rü n e n y a ş a m ın d a n nice bin çeşit d o s tlu k la r, se v ile r, so lu k la r k a ta n ve de y a ş a y a n çağ d aş s a n a tım ız ın ta rtış m a s ız , h e m b ir m i h en k h e m de b ir b in e k ta ş ıd ır k a n ım c a...

(6)

BİR YAŞAM AYRINTISININ

EĞLENCELİ YOLUNDA

KAYA ÖZSEZGİN

C ih at * B u rak 'ın b ir y a n d a n d ü ş ü n d ü re n , b ir y a n d a n in sa n in y ü zü n d e te b e s s ü m le r u y a n d ıra n e s p rile rle dolu re sim le rin i gözü m ü n ö n ü n d e n g eç ird ik çe , b u re sim le rin u y a n d ırd ığ ı iz le n im le rle B u ra k so yad ı a ra s ın d a k i g a rip ilişk in in a n lam ın ı k a v ra m a y a ça lışıy o ru m . Is lâm ( d ü şü n c e sin e özgü sö y le n c e le r d en k a y n a k la n a n B u ra k sözcüğü n ü n , b u re sim le ri ç a ğ rış tıra n bir yö n ü v a r k u şk u su z . E ski m in y a tü r le rd e in sa n başlı, ta v u s k u ş u v ü c u tlu b ir y a r a tık o la ra k g ö ste rile n B u rak , p e y g a m b e ri b ir gece Mes- cid-i H a re m ’d e n K u d ü s'te k i M es- cid'i A k sa ’y a g ö tü rm ü ş tü sö y le n ceye göre. Ö y k ü , a s lın d a ilg in ç tir : T a n rı. C e b ra il'e pevgam fcor için c e n n e tte n b ir b u r a k seçm esi g ö re vini v e rir. O da bu görevi y e rin e g e tirm e k ü ze re C e n n ete v a rd ığ ın da. o ra d a k ır k b in b u r a k ın o tla m a k ta o ld u ğ u n u g ö rü r. F a k a t iç le rin d e b iri o tla m a k y e rin e , d u r m a d a n a ğ la m a k ta d ır. C eb rail bu a ğ la m a n ın n e d e n in i so rd u ğ u n d a , k ırk bin y ıl önce p e y g a m b e rin ad ım içe re n b ir ses geld iğ in i ve o z a m a n

d a n b eri b u sesin p eşin d e o ld u ğ u nu. o n u n «visâline» e rm e k iste d i ğini ö ğ re n ir B u ra k 'ta n . C ebrail de a lır B u ra k 'ı, p ey g a m b e re g ö tü rü r.

B ir b aşka söylenceye göre. S ü le y m a n p e y g a m b e rin uçan ta h tın ı ta ş ıy a n r ü z g â rın adı B u ra k -ı Cem ' d ir. A m a. başı insan, v ü cu d u t a v u sk u şu b iç im in d e g ö ste rile n B u rak , belk i ş a irle rd e n çok, n a k k a ş la rın , m in y a tü r re s s a m la rın ın özen le işle d ik le ri b ir k o n u olm uş, ayni k o n u , b ir y o lu n u b u lu p K aragöz ta s v irle rin e k a d a r u laşm ış, halk d u y a rlığ ın ın sık k u lla n ıla n b ir m o tifi h a lin e g elm iştir.

C ih at B u ra k 'ın h a lk re sim le rin e b ü y ü k ölçüde y a k ın la ş a n , b ir b a k ım a k a y n a ğ ın ı o ra d a b u la n ç a lışm aları. bizi is te r istem ez halk ta s v ir le r in in k ö k e n in d e saklı olan g elen e k sel d u y u ş ve alg ıla y ış bi ç im le rin e g ö tü re c e k tir. C ih at B u rak , re sim le rin d e m im a rlık eğ itim i görm üş, ç a ğ d aş re sim o la y ın ın in c e lik le rin i k en d i ö lç ü le rin e göre k a v ra m ış ço k b ilir b ir sa n atç ı gibi d a v ra n m a z ; ta m ak sin e , bilip öğ re n d ik le rin i b ir y a n a b ıra k a ra k işe, b ir h a lk sa n a tç ısın ın saf göz le riy le y a k la şm a k ister. O n u n a m a

cı. h e p im iz in içinde yaşad ığ ı ç e lişk ile ri, b ir h alk a d a m ın ın y o ru m ve y a rg ı d ü z e n le ri a ç ısın d an o r ta ya se rm e k , bize, bizim gözüm üzle g ö rem ed iğ im iz ya da g ö rm ek iste m ediğim iz g e rç e k lik le ri b ir b ir a n la tm a k tır. A m a b u n u , d ers v e r ir gibi lojik b ir m a n tık h esab ı içinde y ap m az. Çoğu zam an da n e s n e le rin d iliy le k o n u şm a y ı se v er. Doğa, in s a n la r, çe v re, y a ş a n a n o la y la r baş- lıb a şın a b ir e r ta n ık tır onda. O n la ra b ir ressa m g ö z ü n ü n d ik k a tim y ö n e ltm e k , bize gizem li b ir d ü n y a n ın ip u ç la rın ı v e re b ilir, in s a n la r çoğu zam an , içinde y a ş a d ık la rı çe v re n in ve o la y la rın b ilin c in d e o l m ak sızın , d üş g ö rü r gibi y a ş a rla r. O n ları bu e d ilg in liğ e s ü rü k le y e n iki ö n em li e tk e n v a r d ır : B iri, te k dü ze b ir y a ş a m ın bilin ci tö r p ü le y e n hızlı te m p o su , ötek i ise bu te m p o n u n ç a r k la r ı a ra s ın d a b ir Qz e le ştiriy e y ö n elm e istek siz liğ i ya da c e sa re tsiz liğ i. O n la ra y aşam ın püf n o k ta la rım b u lu p g ö ste rm ek , g a rip lik le ri ve çe lişk ile ri s e rg ile m ek, k o n u y a b ir h a lk d ü ş ü n ü r ü n ü n gözüyle y a k la şa n ressa m ın işi o la bilir. H alk a, h a lk ın d iliy le se sle n mek g e re k ir. Bu dili, n ak ış y o r u m u n a a k t a r a n isim siz h a lk s a n a t çıları. E n d e ru n n a k k a ş la rın ın üst d ü z e y d e n b a k a n incelm iş, e ğ itil m iş a n la tım la rı y a n ın d a o ld u k ç a «kaba» ve h a n ta l b ir çizgi u y u m u - ' na bağlı k a lm ışla r, b ü y ü k sözler y e rin e d ü p e d ü z b ir ö y k ü c ü lü ğ ü te r i cih e tm iş le rd i. A m a o d ü p e d ü z öy-t k ü c ü lü ğ ü n a ltın d a , b ir ta k ım ince n ü a n s la r y a tıy o rd u . H alk o n la rı g ö rü y o r, alg ıla m a sın ı b iliy o rd u .

İşte C ih at B u ra k 'ın , a n la tım d a n b oya d o k u su n a v a rın c a y a k a d a r ih m a l ed ilm iş k a sıtlı b içim de göz ö n ü n e a lın m a m ış g ö rü n e n ü s lû b u da, iz ley icid en böyle b ir ça ba b ek liy o r. O nu. e n te lle k tü e l çö zü m lere k o şu lla n m ış b ir gözle iz lem em ek g e re k iy o r. A m a h em en b e lirte lim ki. e n te lle k tü e l resim ç ö z ü m le rin in b u g ü n içinde b u lu n du ğ u o lu şu m la r. C ih a t B u ra k 'ın sa n a tıy la k e s in b ir s ın ır a y rım ın ı ö n g ö rm ü y o r. O k u l ve g elen ek ö l ç ü le rin i b ü tü n ü y le k ırm ış olm ak, re sim y a p a r k e n g ö n lü n ü n sesine k u la k v e rm e k , iç g ü d ü le rin i ve k i şisel g ö rü şle rin i öne ç ık a rm a k , b u gü n ö zgün b ir re sm e u la şm a n ın da k e s tirm e y o lla rı a r a s ın d a b u lu n d u ğ u n a göre. C ih a t B u r a k ’ın bu y o lu b en im se m iş olm ası, B a tılı resim CİHAT BURAK — «M ozart'ın Ö lüm ü, 1M4« d u ra lit ü z erin e yağlıboya. 33x41 cm.

(7)

y ö n te m le rin e k a p ıla n m ış e ğ ilim le r k a rşıs ın a y e n i b ir se ç e n e k le ç ık m a n ın g e re ğ in e d e iş a re t e tm e k te d ir. B u r a k ’ta k i m izah d u y g u su da h a lk a özgü b ir e s p rin in k a y n a ğ ın d a n g e lm e k te d ir. A m a o n d a k i bu m izah, b ir eğ le n m e g ü d ü sü n d e n çok, filozofça b ir e le ş tiri v e alay tu tk u s u n u d ü ş ü n d ü r ü r. D ah a çok da b iz im to p lu m y a şa y ışım ız ın çe lişk ile rin e , a ç m a z la rın a e ğ ilir. T op lu m u n y a r a ttığ ı k o f ş ö h re tle rin d ü n y a s ın ı b ir re sim y ü z e y in d e b i çim le n eb ilece k ö lç ü lerle y a n s ıtır. B ir ■•ür e le ş tire l g e rç e k ç ilik tir bu; a m s sa lt bu am aç la y ap ıld ığ ı iz le n im in i v e rm e z gen e de. R esm e b ak a r, ve b u re sm in m u tla k a b ö y le b ir a n la tım tü r ü iç in d e geliş m esi g e re k tiğ in e k a r a r v e rirsin iz . H er şey o la ğ a n b o y u tla rı içinde k e n d in i g ö ste rir, a b a r tıla n b ir şey y o k tu r. O lsa bile, fazlaca d ik k a ti nizi çekm ez. Z eki M ü re n e fs a n e sin in a ltın d a k i g e rç e k le ri k u r c a la yınca, b ir C ih a t B u ra k y o r u m u n u n b u e fsa n e y i o la n ca d iriliğ iy le re sm e a k ta r a n b o y u tla rı ö n ü n d e iste r istem e z d ik k a t k e silirsin iz . O za m a n a k a d a r d ü şü n m e k gereği d u y m a d ığ ın ız nice a y r ın tı, resim y ü z e y in d e n g ö z le rin iz in içine do lar. R e sim le rin k e n a r ın d a n k ö şe sin d e n size göz sü z en o g ü ze lim k e d ile r in b a k ış la rın d a , çok h ın z ır b ir d ü ş ü n c e n in g iz le rin i çözm üş g i bi o lu rsu n u z . B ir k e m a n k ılıfın ı a n

fÂ •

- İT

¿¡p

**_{• *}**

_{! '* ^ ' «*%}

/

V

' * fcno?

H,"

\j$jk

C İH A T BU RA K — -A s rın Ç a p k ın ı III, 1967- tu v a l ü z e r in e y a ğ lıb o y a . 217x92 cm. d ıra n ta b u tu içinde ölm üş k a n a r y a , m n d u ru şu , size a r tık ta rih o lm a y a b a ş la y a n seçkin fa n te z ile rin öz lem ini d ü ş ü n d ü r ü r. S o n ra gözü nüz, re sm in a lt k öşesinde size b a k ıp d u ra n C ih a t B u ra k p o rtre s in e ilişince, b ir a n d u ra k la rs ın ız . A ca ba ressa m , hiç ç a k tırm a d a n siz in le a lay e tm e k te , size «iş» mi v e r m e k te d ir? B ilinm ez, am a b ilin e n bir şey v a r k i o da, y a şa m ın sıcak jiz g ile ri a ra sın d a , b ir ressa m a ko- ıu olabilecek nice a y r ın tın ın y a t m a k ta o ld u ğ u d u r. B u a y r ın tıla r ı y a k a la m a k için, b ir y e rd e ressam olm ak da y e tm iy o r; C ih a t B u ra k gibi « rindâne» b ir yap ıy a sahip o lm ak g e re k iy o r. Hoş g ö rü rk e n , se rt b ir e le ş tirin in bile çoğu za m a n ü s te s in d e n g elem ediği işlev le rle d o n a n m ış olm alı kişi. B ak aç ken b a k tıra b ilm e li, g ö rü rk e n gör- d ü re b ilm e li; kısaca, k ö r k ö r p a r m a ğ ım gö zü n e d e d irtm e y e c e k in ce b ir sezgi g ü c ü n ü ele g e ç ire b il m en.

C ih at B u ra k , b u n o k ta d a y e te rin c e o la n a k lıd ır. R esm inin, ay n i a n la tım ı k u lla n a n , k u lla n m a y a ça lışa n b aşk a re sim le re ü s tü n lü ğ ü de b u n d a n ileri g e lm e k te d ir.

C İH A T BUT-AK

boy», 93x99 cn

«İst&ıcoz, 19 9» D u r a it ü z e rin e y a ğ lr C İH A T BURAK 85x34 cm .

(8)

CİHAT BURAK PARİS’TE

R essam C ih a t B u ra k . P a r is 'te b u lu n d u ğ u s ı r a la r d a a tö l y e sin d e ç a lış ırk e n ... C İH A T BURAK y a ğ lıb o y a . 81x65

ŞEVKİ VANLI

C ih at B u r a k ’ı, re ssa m la rım ız d a n b irçoğu, m im a rla rım ız d a n h e m en h ep si ta n ır . B a k a n lık ta k i cam lı m ü d ü r m a sa sın d a , p ro je , h e le re sim y a p a c a k z a m a n b u la m a d ığ ın d a n yeise k ap ılm ış, s ık ın tıd a n tır n a k la r ın ı y e r k e n b u lu r d u m onu. P e n c e re sin d e n k a rş ık i y a p ıla rın k ırm ız ı d a m la rın ı se y re d e r, ak lı b aşka y e rle rd e d o la şır d u r u r d u ... C ih at. A n k a ra 'd a b a tm ış gibi k a y boldu. k ısa b ir z a m a n so n ra P aris g a z e te le rin d e ç ık tı... P a ris ilk b a h a rın d a re s im le rin i se rg ile m iş...

20 M a rt 1962 ta rih li P a ris- P re sse L ’I n tra n s ig e a n t : « B urak 36 y a şın d a (o n y ıllık b ir y a n lış olsa g e re k ). T ü rk , m u h a k k a k ki XX. a s ır ilk e le ri e s p ris in d e y a p ılm ış ga rip k o m p o z isy o n la rın ın d o ğ u lu h a vası b u r a d a n g eliy o r. M im ar, b ir dolu m e ra k çekici tip in k a y n a ştığ ı ta b lo la rın a , b ü y ü k b in a la r k o y m a yı se v iy o r. H a y a tin b ü tü n sa fh a la r ın d a n g eç erek , doğ u m , e v le n m e ve n ih a y e t ö lü m ü b ile öyle b ir sıc a k lık la a n la tıy o r ki, m e z a rc ıla r bile k e d e rli g ö rü n m ü y o rla r. B ü tü n bu h ik â y e c i ta ra fı, cö m e rt p a le tin d e n b irşe y e k s iltm iy o r...» d iyor. 2 2 - 2 8 M a rt 1962 ta rih li L es L e ttre s F ra n - çaises « B u rak . G a le rie C lau d L e- vin» b a ş lık lı y a z ısın d a (R .J. M ou- lin ) : «T ürk M im arı B u ra k , re s im le rin i P a r is ’e ilk defa g ö ste riy o r. H e rb iri b ir h ik â y e a n la tıy o r ve k a rışık y a p ıla n iç in d e p e k çok s a h ne b ir b ir in i k o v a lıy o r. G a rip ve h a r ik u lâ d e ş e h irle r, h e r p arç a sı b ir ş iir o la n d o la m b aç lı y o lla r... B u k e d ile r, k u ş la r, ta v u s k u ş la rı, çeş m e le r dün y ası.- b u ço k m im a rc a ş e h rin a r a lık la r ın d a k a y n ıy o r ve d e s e n d e n boş k a la n y e r le ri r e n k le r ak ıllıc a d o ld u ru y o r. Ö rn e ğ in . Y u n an ta b ia tç ıla n n a b a ğ lıy a b ile c e - ğim iz b ir s a n a t çekici ş iiri...» şe k lin d e d ü şü n c e sin i b e lir tm e k te d ir . 6 N isan 1962 ta r i h li L e M o n d e 'u n g ö rü şü ise. « B u rak b ir T ü rk re s sa m ıd ır. E d e b i b ir şe k ild e , doğal k a b u l e d ile b ile c e k b ir âlem i a n la tıy o r. F a k a t tu a lle r in in in c e le n m e si h iç d e d in le n d iric i değil. B u n la r sizi, d e ta y la ra , k â b u s iç in d e n ç ık a r a n ta rifç i y ığ ın tıla ra b o ğ u y o r. T a

b ia t resm i y a p tığ ı zam an bile, B u r a k 'ın açısı k a la b a lık b ir hayal k u v v e ti ile b ir lik te ... B ir H in d is ta n gezisi ile. ilk m esleği m im a r lık ta n h a tır a la r y ığ ın ı sa k lıy o r.. Bu o rta ç a ğ m o d e rn le ştirilm e s i d o ğ u ra n b ir m ito lo ji ve y a s a k la r ta rifi. B ü tü n b u n la rd a n , g a rip b ir d u y g u y la k a r ış a n bazı te rs d a v r a n ışla rla . a ğ ır b ir stil ç ık m a k ta d ır. F a k a t re sim le rin i d o ld u ra n in sa n cılık k a rşıs ın d a d u y g u su z k a lın a m az. A m a B u r a k h ik â y e c ilik te n — - N ö tr e D ü n e , 1»62- T u v al ü z e rin e cm . ç ık tığ ı z a m a n (ö rn e ğ in b ir n a t ü r m o r t l a ) , d a h a k u r u g ö rü n ü y o r ve m â n a sın d a n k ay b e d iy o r.» şe k lin d e dir.

P a ris e le ş tiric ile rin in bile, ilk defa k a r ş ıla ş tık la r ı b ir resm i b u n d an d a h a iyi a n la m a la rı g ü ç tü r. C ih a t’ın d a h a ç o c u k lu ğ u n d a n b eri in s a n la ra d u y d u ğ u ilg in in ö lç ü sü n ü d ü şü n e b ile c e k le rin i sa n m ıy o ru m . Ç e v re sin d e k i o la y la rın k iş i le rle ilgisini ta r tm a işin d ek i h e y e can ı o n u n in s a n la rı ne k a d a r

(9)

sev-dıgi.ni g ö ste rird i. Y olda g ö rdüğü, ç o c u k la rın o y u n d a k i d a v r a n ış la rı, nı. y a ş lıla rın y ü rü y ü ş le ri, h e r yaş ve se v iy ed e k i k işile rin a lış k a n lık la rın ı, d iğ e rle ri ile nasıl ilgi k u r d u k la rın ı in c ele m e d en d u ra m a z d ı. A ynı o la y la rın Y u n an d a . O sm an lI la rd a ve F ra n s ız la rd a n asıl te p k i d o ğ u rd u ğ u n u k a r ş ıla ş tırır, am a y i ne h e p k işile re in e rd i. K işile rin "duyguları, e ğ ilim leri, y an i iç d ü n y a la rı çok çok ö n e m liy d i o n u n için. V ay k işin in h a k la rın a , d ü n y a s ın a el u z a ta n la ra , işte o n la ra da d ü şm a n o lu rd u . K ızar, sö y le n ir, d a h a fazla b irş e y y a p a m a d ığ ı için ü z ü lü r d u r u r d u ... B u n u n için de h a y v a n la n se v erd i. İ n s a n la r ın b ir b ir le rin e y a p tığ ım o n la r y a p m ıy o r du. K e d ile rin b ir d ü n y a sı v a rd ı, bol bol g eziyor, se v işiy o r, k im s e n in h a y a tın a k a rış m a d ık la rı gibi ken d i h a y a tla rın a da k a r ış tır m ı y o rla rd ı. K u şla r, k u ş la ra b ay ılırd ı C ih t, K üçük, sevim li, re n k li h a y v a n c ık la r. in s a n la ra y aln ızca ta d g e tir iy o rla r ... B öylesine hafif, böy- lesine ta tlı şe y ler ona. d ü n y a y ı p em b e g ö rm esin e y a rd ım e d iy o r du. C ih at son y ılla rım s ık ın tıla r içinde g eçird i b u ra d a . . Eski sa n a t y a p ıtla rı y ık ıld ık ç a , c e h e n n e m a z a bı çe k er, sağa sola b a ş v u ru r, y a z a r e d e r, fa k a t k o lla n iki y a n ın a d ü şe r k a lır d ı... İn san h a k la r ın a b a r b a rc a el u z a tılm a sın a d eli olu r. b u n u , y o lla rd a kesilen a ğ a ç la r k a d a r in d ir ir ve ü z ü lü rd ü ...

Y ine b ir g ü n a n la tıy o rd u : «Biz, boğazım ıza k a d a r pis b ir su y u n içindeyiz. A y a k la rım ız ın d i b in d e a ltın v a r. F a k a t pis su y u n k o k u su n a razı o lu y o r, b aşım ız ı içi ne so k u p a ltın ı a lm a y a c e sa re t e d e m iyoruz» d iy o rd u ... H e r d u y g u , h e r d ü şü n c esi h e m e n h ik â y e le şi- v e r iy o r d u ... O lup b ite n le ri b azan g ü lü n ç le ş tiriy o r, b a z a n acık lı b ir şe k ild e a n la tıy o rd u ... R e sm in d e de b ü tü n b u n la rı o ld u ğ u gibi b u lu y o ru m .

C ih a t b iz le rin ra h a tlığ ım ız ı, sa m im iy e tim iz i k a y b e ttiğ in i d ü ş ü n e re k te d irg in o lu r d u ... K endi k e n . d işin e bile d ü r ü s t o lm a y a n la rı işa r e t e d e re k , y em e k y e r k e n lo k m ay ı bile d ille riy le d a m a k la rı a ra s ın d a tu ta r a k ta d ın ı a lm a d ık la rım söy le rd i.

T ü rk iy e 'd e son re sm in i, ça lış tığ ı y e rin b ir d u v a r ın a y a p tı... Bu k o c a m a n resm i b itire b ilm e k için k aç g ec eler s a b a h la d ı... R esim b ir

k işin in , m ü th iş b ir c a n a v a rla ç a r p ışm asın ı g ö ste rm e k te d ir. B u r a k ’ ın g id e ra y a k , b u y ılla rc a çalıştığ ı y ere b u n u b ıra k ıp g itm ek iste y işin de b ü y ü k b ir n eden v a r d ır ... A sır la rd ır b u c a n a v a r h ik â y e sin d e n b in lercesi y an ıld ı, a m a b u h ik â y e an o n im d eğ ild ir. Bu C ih a t’ın ç e v resi içindeki y en ilg isin i g ö ste rm e k te, P a ris'e k a ç a rk e n sö y le m e k is te d iğ in ; d u v a ra k o ca m a n ca işlem e- siydi. G ele n le r, o n u n y a p tığ ı P a ris so k a k la rı için. F ra n s ız la rın «hiç böyle P a ris görm ed ik » d e d ik le rin i

a n la tıy o rla r. A m a o n la r, C ih a t’m A m a sy a ’yı, B u r s a ’yı, İ s ta n b u l’u n y ö n ü n e n asıl v u r g u n o ld u ğ u n u b il m e zle r ki! O bol bol re sim y a p ı y o r. geçim ine y e te c e k k a d a r resim sa tıy o r, şa ra p içiyor, y e d iğ in in t a d ın a v a r a n in s a n la rla k o n u şu y o r, m u tlu o ld u ğ u n u sö y lü y o rm u ş. O ra d an . İngiliz. A lm a n g a le rile rin e b i le re sim sa tm a k ve g erisi, b ir sa n atçı için çok önem li, am a bizim b ild iğ im iz so ru n c u C ih a t’ın y eri, resim sa ta m a d ığ ı y e r. b u ra sıd ır.

(FO R U M — 1 i 'a sım 1962)

(10)

İZMİR’DEKİ SEMPOZYUM

VE CİHAT BURAK’IN PORSELEN BİBLOLARI

SEZER TANSUĞ

İzm ir A ta tü rk K ü ltü r M e rk e zinde 1 8 -2 1 K asım ta rih le r i a r a sın d a y e r a la n 1. U lusal A n ad o lu E! S a n a tla rı S em p o z y u m u Ege Ü n iv ersitesi G üzel S a n a tla r F a k ü lte si A n a d o lu El S a n a tla r ı E n s titü s ü ta ra fın d a n d ü z e n le n m iş ve bu a la n d a g e rç e k le ş tirile n b ir b a ş

langıç e tk in liğ i o lm ası n ed e n iy le u fa k te fe k a k s a m a la r d ışın d a g e n ellik le b a şarılı o lm u ş tu r. Bu b i rin ci sem pozyum h e rh a n g i b ir k o nu s ın ırla n d ırm a s ı g e tirm e d iğ i için, h e r a la n d a k i el s a n a tla rı k o n u s u n da b ild ire le r su n u lm u ş, f a k a t ge ne de se m p o zy u m d a a ğ ırlık n o k ta sı te k stil el s a n a tla r ı a la n ın d a o d a k la n m ıştır. S em p o z y u m d a h e r h a n g i b ir b ild iri su n m a m a sın a k a r şın sa y ın K e n a n Ö zbel’in titiz b ir izleyici o la ra k h a z ır b u lu n m u ş ol m ası da bu odaklanm aya k a n ıtla m a k ta d ır. S em p o z y u m k o m itesi b aşk am sa y ın Prof. Dr. A d n a n G ü- le rm a n ’ın e! s a n a tla r ın ın te m e l m a h iy e tin i a ç ık la y a n b ild irisi b ü y ü k b ir ilgiyle izlenm iş, sem pozyum k o m itesi içinde çok a k tif b ir rolü b u lu n a n Ö ğr, G ö re v lisi İsm ail Öz- tü r k 'ü n so ru n u n ta rih s e l ve çağdaş p e rs p e k tifle rin i b a ş a rıy la ele alan b ild irisin d e n b aşk a, sa n a tç ı a r k a d a şım ız M ustafa A slıe r'in ç a ğ d aş t a r a r ım ve el s a n a tla r ı c u sın d ak i iliş ki s o ru n u n a y ılla r ın d e n e y im i ile y a p tığ ı b ild iri k a tk ısı da a lk ış la r la k a rş ıla n m ış tır. P ro f. Dr. H a rm a n - cıoğlu ve Dr. Ö. S a r ı’n ın M eslek e ğ itim in in lo n c a la r d ö n e m in d e n g ü n ü m ü z a ş a m a sın a geçiş o lg u su n u b e lirle y e n b ild iris i s o ru n a a y rıca lı b ir a y d ın lık g e tirm iş tir. T ü rk ta r ih in in a r a ş tır ılm a s ın a y ö n elik e tk in b ilim g e le n e ğ in in p e k ta n ın m ış b ir te m silc isi o la n P ro f. Dr. B a h a d d in ö g e l ’in A n ad o lu el sa n a tla r ın ın sosyal te m e lle ri k o n u su n d a k i b ild irisi, b ü y ü k a r a ş tır m a cı b ilg in F ad K ö p rü lü 'n ü n sa y g ısıyla a n ılm a sın a da v esile o lu ş

tu r a n b ü y ü k b ir önem ta şım ıştır. Ege Ü n iv ersitesi A nadolu El S a n a tla rı E n stitü sü n ü n k u r u lm a s ın da k u şk u su z önem li ç a b a la rı b u lu nan Ö ğr. Gör. S ay ın A y ten S ü rü r ün E n d ü stri E ste tiğ in in o lu şu m u n da El S a n a tla r ın ın önem ini vurgu-- la y an b ild irisi, s o ru n u n çağ d aş te k noloji d ü zlem in d e ne d en li özgün h a k ve so ru m lu lu k la rı b u lu n d u ğ u gerçeğ in e d ik k a t ç e k m iştir. B u rad a ay n i b ö lü m ü n (G üzel S a n a tla r F a k ü lte si T ek stil b ö lü m ü ) ö ğretim üyesi k a d ro su n d a y e r a lan ve h e r han g i b ir b ild iri su n m a m a sın a k a r şın çok d ik k a tli izleyiciliğe ta n ık o lu n a n Dr. H alil R ıfat A lpay ın te k s til d o k u m a te k n o lo jisi a la n ın

da u lu s la ra ra s ı gelişm eleri sü re k li izleyen b iri o la ra k ü lk e m iz in bu a la n d a belki de e n a c a r delik an lısı o ld u ğ u b e lirtilm e k g e re k ir. A yrıca şu da k a b u l e d ilm e lid ir : Ege Ü n i v e rs ite s in in içinde b u lu n d u ğ u yö re d e k i el s a n a tı g e le n e k le rin in o la ğ a n ü s tü h e s a b a k a tıld ığ ı zam an , k a rşı k a rşıy a b u lu n u la n u y arıc ı, y ö n le n d iric i ve eğitici s o ru m lu lu k la r y ö n ü n d e n , söz k o n u su E n s titü n ü n de b u e tk in işlev k ap sam ı için de g ö zö n ü n d e b u lu n d u ru lm a sı zo ru n lu d u r.

A n k a r a 'd a n se m p o zy u m a k a tıla n sa y ın D r. Ö rc ü n B a rış ta ’-nın a ra ş tırm a d a izlenecek b ilim se l y ö n te m k o n u su n d a k i b ild iri k a tk ısı so ru n a b ir a r a ş tır m a d isip lin in in n a ili g e tirile b ile c e ğ in i v u rg u la m ıştır.

S u n u la n b ild irile re fa k ü lte te k stil b ö lü m ü n ü n iki öğ ren cisi de ilginç k a tk ıla rd a b u lu n d u la r. Yö re d e k i göz b o n c u k ç u lu ğ u n u b ü tü n b o y u tla rıy la g ü n d em e g e tire n De niz A y h a n b en im k an ım ca çok b a şarılı idi. D iğer öğ ren ci A. T u n a- boylu el s a n a tla rı a la n la rın d a a ç ı la n y a rış m a la rd a n yola ç ık a ra k , g ü n ü m ü z d e önem li b ir so ru n o lu ş tu r a n m oda ve u z a n tıla rın a d e ğ in di. K u şk u su z bu a la n d a T ü rk iy e ’ n in d ü n y a o rta m ın a yap ab ileceğ i çok önem li k a tk ıla r v a rd ır, fa k a t bu y a k la şım ın felse fesin i, d ü ş ü n ceyi bile b ir hobi h a lin e g e tire n sa h te k a y n a k la rd a te m e lle n d irm e m ek k o şu lu y la.

ve R essam C İH A T BURA K (s a g d a l...

B u se m p o zy u m ziy a re tim d e A ta tü rk K ü ltü r M e rk e zin in İzm ir için ö nem li b ir e tk in lik le r ocağı olab ileceğ in i gö zlem led iğ im k a d a r, İzm ir R e sim H ey k el M üzesi M ü d ü r ü sa y ın M eh m et S ab ır la ta n ış m a k ve k e n d isin in ç a lışk an , h a r e k etli k işiliğ in d e n k ıv a n ç d u y m a k fırs a tın ı d a b u la b ild im . B en im se m p o zy u m d a s u n d u ğ u m b ild irin in k o n u su n u . C ih at B u r a k ’ın bazı ç e v re le rim iz d e çok iyi b ilin e n o o la ğ a n ü stü p o rse le n b ib lo la rı o lu ştu ru y o rd u . D iğ e rle ri cam ise, p o rse le n k r is ta ld ir , en ufali b ir ze d e le n m e y e b ile gelm ez. O n a d id e p o rse le n le rd e n b iri, k u r tu lu şu iz ley e n y ılla rd a . İz m ir’de o n u ru ze d elen m iş olarn C ih at B u ra k a ile sin in an ısın ı o n a rm a k ta d ır.

(11)

CİHAT BURAK’IN SERGİLERİ

1957 — B ey o ğ lu Ş e h ir G ale risi. İsta n b u l (K işisel) 1957 — S a n a t S e v e rle r, A n k a ra (K işisel)

1962 — G a le rie C lau d e L evin 9 R ue de M ont T h ab o r (K işisel)

1962 — D e u tc h -F ra n so sise h e C ezellschaff B. B aden (K a rm a )

1962 — R a p h aë l M ischkind. L ille (K işisel) 1963 — G a le rie M ouffe, P a ris (K a rm a )

1963 — C oopers T o w n A ssociation. A m e rik a N.Y. (K a rm a )

1964 — S alon In te rm in is té rie l. M usée de l'A rt Mo d e m . (K a rm a )

1964 — Ç ağ d aş T ü rk R esm i. M usée d e l'A rt M oderne (K a rm a )

1964 — C râ n e C a lla n n G ale rie. L o n d ra (K a rm a ) 1964 — U trillo a rm a ğ a n ı, P a ris (G ü m ü ş M adalya) 1965 — G a lle rie J a c q u e s C azanova, P a ris (K a rm a)

C İH A T B R AK — -S u « a tıc ıs ı, 1865- parselen

C İH A T B U R A K — -Y a ğ lı G ü re ş , 1965» p o rse len

1965 — G a le n e Bodo B ra tk e , W esel-A lm an y a (K i şisel )

1966 — Ç ağdaş T ü rk R e ssa m la rı S ergisi. B irinci ödül (50 a ltın )

1967 — T ü rk -A lm a n K ü ltü r M erkezi (K işisel) 1968 — Y apı E n d ü stri M erkezi, İs ta n b u l (K a rm a ) 1968 — G ale ri 1. G a la ta sa ra y 100 y ılı sergisi (K a rm a ) 1968 — G aleri 1. S a n a ts e v e rle r S ergisi (K a rm a ) 1968 — T ak sim S a n a t G ale risi (K işisel)

1969 — T ak sim S a n a t G ale risi (K işisel) 1970 — A lm an K ü tü p h a n e si, A n k a ra (K işisel) 1970 — T ak sim S a n a t G ale risi (K a rm a ) 1971 — G a le ri 1 (K işisel)

1971 — O r-A n A n k a ra (K işisel)

1971 — M elda K a p ta n a , İsta n b u l (K a rm a ) 1973 — D arü şşa fa k a S a n a t G ale risi (K işisel) 1973 — A y d ın C um alı (K a rm a )

1974 — A tizan. A n k a ra (K a rm a ) 1974 — A rtizaıı, A n k a ra (K işisel) 1975 — K ü n m a t (K a rm a )

1975 — A y d ın C um alı (K a rm a )

1976 — M açka S a n a t (5 G erçe k çi T ü rk R essam ı) 1976 — M elda K a p ta n a (K işisel)

1976 — M elda K a p ta n a (K a rm a ) 1976 — G a le ri B araz (K işisel) 1977 — O ya S a n a t G a le risi (K işisel) 1978 — A y v alık S a n a t (K a rm a ) 1978 — H obi S a n a t G ale risi (K işisel) 1978 — İş B ankası, P a rm a k k a p ı (K işisel)

1980 — B e d ri R ahm i U lu sla ra ra sı Af Ö rg ü tü (K a r.) 1980 — B ed ri R ah m i Yıl S onu K a rm a S ergisi 1980 — G a le ri B a ra z (K a rm a )

1980 — M odül S a n a t G ale risi (K a rm a ) 1981 — B e d ri R ahm i G ale risi (K a rm a ) 1981 — İm S a n a t G ale risi (K a rm a ) 1982 — U ra rt S a n a t G ale risi (K işisel)

(12)

FRANSIZ TELEVİZYONU

VE TÜRK SANATÇILARI

HIFZI TOPUZ

B u ra k so k a k ta yiirflyor. B aşı, şına k e n a r la r ı inik b ir şa p k a ge çirm iş. A ğzında, b ir sig ara. K ol tu k la r ın d a b ire r resim . V endöm e a la n ın d a n g a le risin e d o ğ ru yol a lı yor. Y oldan g eç en ler d u r u p te le v izyon m a k in e le rin in kov alad ığ ı bu a d a m a b a k ıy o rla r. C ih at B urak hiç o ralı değil, başını alm ış gidi y o r. İşte M ont T h a b o r sok ağ ın a sap tı. G a le ris in in kap ısın ı açıyor. R essam ve re sim le r y a n y a n a. S p i k e r C ih a d ’ı a n la tm a y a d e v a m ed i yor. « T ü rk ressaçrum n y a rın P a

ris 'te ilk sergisi, ta n ın m a sı, h a tır lanm ası g ere k en b ir sanatçı.» İşte telev izy o n p e rd e sin d e C ih ad 'ın ç a bucak ün sa lan k ed ileri, kişileri. T ü rk halk g elen e ğ in d en doğm uş istifleri. S p ik e r bzet o la ra k «T ürk ressa m ı C u h ad B u rak bize engin, ‘.em iz b ir nefes alm a sağladı.» d i yor. G e rç e k te n de av m y ay ın d a B u r a k 'ta n önce g ö ste rile n ressa m la rın h içb iri b u n ca b elirli ve de ğ erli b ir h alk özelliği ta şım ıy o rd u . B u ra k 'ın re sim le rin d e ise b ir duy- ğuya v a rm a k için dolam b açlı yol

la rd a n geçm eye lü z u m k a lm ıy o r du. O rh a n V eii'n in , O k ta y ’ın . Me- lih ’in ş iirle ri gibi u sta b ir sa n a t titizliğ i içinde ışıklı, o la y lı, re s im le r y a ra tm ış tı B u rak .

B in b ir h ü n e r e alışık P a ris şe h ri d ü p ed ü z , b asit «naif» g ib i g ö rü n en b u halk sa n a tın ın a ltın d a n a sıl b ir u sta lık y a ttığ ım se zm e si ni b ilm iştir. (V A TA N — 22 M a rt 1962) C İH A T BU RA K — » K a ra n lık N a tü r m o r t, 1981. K a rto n ü z e rin e y a ğ lı p a s te l. 49x38 cm . C İH A T BURA K — « O y u n c ak lı N a tü r m o r t, 1981» k a r to n ü z e r in e y a ğ lı p a s te l, 55x40 cm . 22

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi