19 ARALIK 1999 PAZAR CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
9
Küçük Akdeniz adası yılda 2 milyona yakın konuk ettiği turistle bütçesinin önemli bölümünü karşılıyor
GÖRÜLMEYE DEĞER - Malta Adası birçok kültüre ev sahipliği yapmış; OsmanlI’ya kafa tutan şövalyeler halkın hâlâ kahramanlan...
Zindanlardaki işkence izleri ortaçağın karanlık yüzünü bugüne yansıtıyor... II. Dünya Savaşı'nda bombalanan ada yüzyıllar önce büyük
bir depreme de tanıklık etmiş... Her yer canlı müze. Günümüze dek korunan yapdar milenyuma girerken gıpta uyandınyor.
► Ada halkı Türkleri yeni yeni
sevmeye başlamış. 5 yıldızlı oteller,
deniz sporlan, balıkçılık ve Malta
şarabı tarihin derinliklerine yapılan
yolculukta tebessümle anımsanacak
bir tat bırakıyor...
İBRAHİM YILDIZ_____________________
Akdeniz’in ortasında küçük bir ada. Adı Malta... 6 bin yıllık bir tarihi geçmişi san duvarlarında ta şıyan Malta’yı ilk keşfeden Fenikeliler olmuş. An cak bu küçük ada birçok ulusun hâkimiyetine tanık lık etmiş. Farklı kültürlerle yoğrulmuş olmanın renk liliği bugünlere dek taşınmış. Romalıların uzun yıl lar hâkimiyeti sonrası Arapların istilası ve ardından Malta şövalyelerinin yurdu olan Malta’da her şey bu şövalyelere ve onların kahramanlığına indirgenmiş.
Çünkü her gelen işgalcilere boyun eğen Malta, şö valyelerle bir imparatorluğa da kafa tutmuş. Bu im paratorluk ki Akdeniz’in hâkimi Osmanlı İmparator luğu. Böyle olunca da Osmanlı’ya kafa tutmak ve onu yenmek de Malta tarihinin tek, ama en büyük kahramanlığı olarak tarih kitaplarına girmiş.
Aslında Osmanlı açısından hazin bir öyküdür Mal ta yenilgisi. Kanuni Sultan Süleyman zamanında ya pılan seferde 35 bin kişilik Osmanlı donanması 7-8 bin kişilik Malta şövalyelerini yenemediği gibi, önemli bir komutanını da burada şehit vermiş.
Bu bilgiyi şu nedenle anımsatmakta yarar var: Tüm müzelerinde ve birçok kilisede OsmanlI’yı na sıl yendiklerini en ince ayrıntısına dek anlatan Mal- talılar, tarih kitaplarında da bu savaşı ve zaferi bu günlere dek taşımışlar ve o nedenle de Osmanlı ola rak bildikleri Türklerden de hep korkmuşlar. Çünkü Maltalılara göre Türkler aynı zamanda Arap gibi al gılanmış.
Ne zaman ki turizm denilen kültür ortaya çılanca Maltalılar Türklerin hiç de öylesine barbar olmadık larını görmüşler, şaşırmışlar, hatta “Siz gerçekten
Osmanlı mısınız?..” diye de yadırgamışlar.
Malta’yı tanıyalım_________
400 bine yakın nüfusuyla, Malta, Gozo, Comi- no’dan oluşan bu küçük ülke, anadili Maltaca yerine İngilizceyi ulusal dil olarak benimsemiş. Roma, Arap, Fransız ve İngiliz kültürlerinin kendini göster diği adanın başkenti Valletta, XVII. yüzyılda Malta şövalyeleri tarafından inşa edilmiş, açık bir tarih mü zesi gibi. Uzun dar sokakları, İstiklal Caddesi’ni anımsatan alışveriş dükkânlarıyla donatılmış mağa zaların çokluğuyla dikkati çeken bir kent. Kendine özgü bir havası, atlı arabaları ilk dikkat çeken unsur lar. St. John Katedrali ile St. John Müzesi önemli eserleri olarak yer alıyor. Cumhurbaşkanı ile parla mento da bu kentteki Grandmaster Sarayı ’nda yer al makta. Ayrıca Baracca Bahçeleri’nden Osmanlı ku şatmasının yapıldığı büyük liman ile Üç Şehirleri iz lemek büyük bir keyif.
GOZO
Malta takımadalarının ikinci büyük adası Gozo’ya feribotla ulaşılıyor. Yirmi dakikalık bir yolculuk son rası varılan Gozo daha yeşil ve kırsal bir alana sahip. 25 bin kişinin yaşadığı Gozo’da Ggantiga tapınakla rı, Mavi Pencere adı verilen doğa harikası kayalıkla rı ile Ta’Pino Kilisesi görülmeye değer yerler. Gozo Adası’mn Rabat kenti de hediyelik eşyalar açısından oldukça zengin bir özellik gösteriyor.
Mdina
Sessiz şehir Mdina, büyük duvarlarla çevrili bir ka le özelliğine sahip. İlk dikkat çeken yönü ise uzun dar sokakları; araçların olmadığı kentteki mimari bü yüleyici. Mdina’nın bir başka özel yanı ise işkence zindanları. Roma devrinden 1800’lü yıllara kadar iş kencelerin örnekleri sergilenmiş bu müzede, ibret verici ve çarpıcı bir örnek olarak günümüze aktarıl mış o dönemin çekilen eziyetleri.
Sosyal yaşam
7
____________
Maltalılar turizmle yaşıyorlar. Nüfusun çoğunlu ğu otellerde ve turistik eşya işinde çalışıyorlar. Ada nın her tarafı barlar, oteller ve alışveriş yapılan kü çük dükkânlarla çevrili. Turizm dışındaki bir başka gelir ve iş ise balıkçılık. Bir de gemi tersaneleri ol dukça sözü edilir nitelikte. Tarımla uğraşanlar ise ol dukça az. tşsizliğin olmadığı adada, kirada oturan da yok. Flerkesin evi var. Evler ise, şu sıralar gündem de olduğu için anımsatalım, özel bir taş olan Malta taşından yapılıyor.
Adanın tamamı SİT alanı gibi. Her ev aynı özel likleri gösteren mimari tarzda yapılmış, iki ya da üç
katlı olarak dizayn edilmiş. Adanın dikkat çeken özelliklerinden biri de evlerin kapı kollan, ev numa ralan ve sokak isimlerinin yer aldığı tabelalar. Hep si özenle yapılmış bakır ya da çiniler üzerine işlen miş, hatta turistik amaçla da birçoğu satılıyor.
Mutfak kültürü
Her şeyden önce şarap, yemeklerin vazgeçilmez içkisi. Masalar özenle hazırlanıyor. Aile oldukça önemli. Katolik olan halk birçok konuda tutucu. Ak deniz mutfağının özelliklerini görmek mümkün. Zeytinyağlı yiyecekler, balık, kırmızı et ve domuz,
masaların vazgeçilmez yemekleri. Malta şarabının da özel bir şarap olduğunu burada bir kez daha anımsa talım.
Eğitim___________________
Okuma oranı yüksek. Ülkenin bir üniversitesi var. Tüm branşlarda eğitim veriliyor. Yalnızca pilot eği timini dış ülkede bursla öğretiyorlar. Tıp konusunda ise iddialılar. Hastaneleri oldukça geniş kapasiteli. İn gilizce konusunda ön plana çıkmak istiyorlar. Birçok ülkeden gelen öğrenciler aile yanlarında kalarak İn gilizce öğreniyorlar. 28 dil okulu var. 35 bin yaban
cı öğrenci her yıl burada eğitim görüyor. Türkiye’den de 100 öğrenci dil eğitimi için adada bulunuyor.
Tarkan’la dans____________
Ada halkı sakin bir yaşamı yeğliyor. Bütün yıl tu rist gelen Malta’da en çok gençler eğleniyor. Hafta sonu barlar tıklım tıklım dolu. Rock müzik dinleyen gençlerin Avrupa’ya karşı bir özenti içinde olduğu nu görmek mümkün. Kendilerine özgü bir müzikle ri yok. Oldukça açık ve dekolte giyinen Maltalı kız lar, erkeklerden daha hızlı ve özgürce hareket edebi liyorlar. Barlarda ve diskolarda Tarkan’ın “Şıkıdım
Şıkıdım”ı oldukça moda.
Spor____________________
Futbolda iddialı değiller. Düzgün tek bir statları var. Ancak futbola ilgi oldukça yüksek. İtalya ligle rini yakından izliyorlar. Her maç günü dev ekranlar dan İtalya ligleri izleniyor. Matahların çoğunluğunun da Juventus’u tuttuklarını öğreniyoruz. Ve Galatasa ray’ı da yakından tanıyorlar. Türk turistleri gördük lerinde Galatasaray ve Hakan Şükür’le ilgili sohbet etmek istiyorlar. Futbol dışındaki en büyük eğlence leri iki tekerlekli at arabası yarışları. Sörfise daha çok turistlerin ilgi gösterdiği bir spor olarak yer alıyor.
Ulaşım
Malta Havayolları ile her ülkeye uçmak olası. İs tanbul’dan M a ta ’ya perşembe ve pazar günleri uçu- labilir. Türklere vize uygulamayan az sayıdaki ülke lerden birisi M ata.
Turizm Bakanı Refalo
‘Türkleri
bekliyoruz9
Türkiye’den bir grup gazeteciyi kabul eden M alta Turizm Bakanı Dr. Michael
Refalo, “Asırlar önce Türklere
toplarımızla karşı koşuyorduk, ama bugün sîzlere kapılarımızı sonuna kadar açtık, yedirip içiriyor ve ülkemizde konuk etmekten büyük mutluluk duyuyoruz”
dedi.
Malta, m ilenyum a olağanüstü bir atak yaparak giriyor. Bütçe gelirlerinin yüzde 2 5 ’ini turizm den kazanan M alta’ya bu yolla 1998 yılında 1.5 milyon turist
1 m ilyar 200 milyon dolar bırakm ış. Her üç kişiden birinin turizm sektöründe çalıştığı M alta'da Bakan Dr. Refalo, bu rakamı 1999’da yüzde 10 oranından daha fazla beklediklerini belirtiyor.
T ürkiye’den daha çok kültür ağırlıklı turların yapıldığı M alta’ya giden
Türklerin sayısı 1999 yılının ilk 9 ayında 5 bin. M alta H avayollan’nm Türkiye Temsilcisi ve Hello Turizm ’in Y önetim Kurulu Başkanı Halis Ç akm ak ülkem iz üzerinden M alta’ya giden turist sayısının ise 10 bin olduğunu belirtiyor.
Ç a k m a k iki ülke arasında ilk ciddi temasın 2 yıl önce, zam anın Devlet Bakanı işılay Saygm’ın M alta’yı ziyaretiyle başladığını belirterek, geçen günlerde im zalanan ikili anlaşm aların bir an önce onaylanarak Ankara tarafından yürürlüğe konulm asını istiyor. 400 bin nüfuslu bu ülkede tam
47 bin turistik yatak bulunuyor. Yatakların yüzde 2 5 ’i İse 5 yıldızlı oteller
bünyesinde. M alta’yı ziyaret eden Türkler, bu ülkede ortalam a 4 gün kalıyor.
M alta’nın uluslararası Corinthia oteller zinciri içinde T ürkiye’de İstanbul hariç 35 milyon d o la rlık yaklaşık yüzde 50 ortaklığı da bulunuyor. Ortaklığın diğer ülkeler hariç M alta’da 5, T ürkiye’de
toplam 5 oteli mevcut. Corinthia oteller
zincirinin Türkiye Satış M üdürü Nilüfer
Ç elik “2000 yılında İstanbul’da otelim izin yapımına da başlayacağız. İstanbul’dakivle birlikte Türkiye’deki Malta yatırımı 85 milyon dolara ulaşacak” diyor.
M alta’da Garanti Bankası, D emirbank, Tekstilbank, EGS Bank da kıyı bankacılığı yapıyor.
Eski Turizm Bakanı
!‘A v r u p a B
karşıyız’
Küçük adanın parlamentosunu iki büyük parti oluşturuyor. İktidar partisi muhafazakar muhalefette ise sosyalistler var. M ata'm n eski Endüstri ve Turizm Bakanı Sosyalist Parti üyesi Karmenu Vella. ulusal çıkarlar açısından AB'ye ve Dünya Ticaret Örgütü'ne karşı olduğunu söyledi.
Sosyalist Bakan Vella, Türkiye'de Ecevifin iktidarda olmasını sosyal demokratlar açısından olumlu bulurken. M a ta ve Türkiye'nin AB üyeliğini de değerlendirdi. Vella bu konuda şunları söyledi:
“Türkiye'nin AB'ye alınması uyguladığı politikalarından dolayı değil büyük bir pazar olduğu için gerçekleşecektir. .AB ülkeleri ticari olarak önümüzdeki yıllarda kendine pazar bulmak zorunda. Bu nedenle Türkiye büyük pazar. Küreselleşmeye ve Dünya Ticaret Örgütünün kararlarına bir sosyalist olarak karşıyım. Ulusların çıkarları geri plana itildiği gibi ekonomik ve kültürel olarak sömürü gittikçe artacaktır." Malta’da yaklaşık yıluı sekiz ayı denize girmek olası. Adanın plajları henüz kirlilikle tanışmamış.
