5 ÛL
/
// / V
r
S A Ï F A : 6'
M İ L L İ
nce S in e m a
tiyatro sanat eğlence-Sinema fiyat
» J
'i'Ş'-y' W M
m Aıtı
ay için Fransaya giden Türkiye deki anlamsız
Şiirin tek temsilcisi Ilhan Berk
MODERN
BİR
Yazdığı şiirleri, halkın
m
ı
KONUŞMA
■ ■
m
i ■
rüyasına
i
benzetiyor...
Konuşan:
Mustafa EKMEKÇİ
ııııııın ıııııııııııııııııııııııııııııııııııu ııııııııııiH iııııııııım n ıııııi'
A
NLAMSIZ şiirin T ürkiye-de tek tem silcisi olduğu nu söyliyen «M ısır - kal»* yon - iğne» k ita b ın ın y a zarı İlhan Berk, a ltı ay lığ ın a F ra n sa'y a g itti. G itm eden, o n u n la konuşm ak istedim . B erk'in kendin? y ap ılan sa ld ırıla ra , b e ğ eni .-¿ilklere k arşı b ir savunm a sı olabilirdi belki.
İlh an Berk, ilk şiirlerin i a n lam lı yazm ış, y âni m an âlı. Sonra k endini bulm aya başlayınca s ıy rılm ış, an lam ak tan an laşılm ak tan.
İlh an B erk, ilk şiir k itab ın a «İstanbul» a d ın ı koym uş. N. İ l h an B erk im zası İle y ay ın lam ış. Bu (N ) nin anlam ı çok büyük onca. O sıra la r Nesrin ad ın d a b ir k ız ı seviyorm uş. aşkı o k a d a r büyükm üş ki, k ızın a d ın ı kendi a d ın ın başına alm ış. O İl h an değil a rtık . Nesrin İlh an ’d ır. Bu adla, üç d ö rt k itap y a y ın la m ış. «Onun a d ın ı yıllarca yaşa dım» dedi Ilh an B erk...
« İlhan Berk, F ra n sız h ü k ü m eti n in «yaratm a bursu» ile altı ay F ra n sa ’da kalacak. Sözü uzatm a dan yazıya, onun İstanbul şiirin den b ir anlam lı parça İle girm ek istiyorum :
«İşte k urşun k ubbeler şehri îstanbııldnsın
Havada kaçan b u lu tların h ış ırtısı
Karuköy ç arşısın d an geçen tram v ay ların cam ların a yağ m u r yağıyor
Yenieami S üleym aniye a rk a la r ın ı kirli kirli bir göğe v er mişler
Hiç k ım ıld am ıy o rlar. Ayasofya elleriyle yüzünü kapam ış
B ütün Iştahlyle ağlıyor» İlhan B erk’in elinden* Abİdîn Di no tutm uş.
«Kısaca an latı vereyim . İlk okul öğretm eniydim o zam an. İstan b u - 1a geldiğim de SES dergisini gör düm . O dergiyi Her keresinde okurdum . N urullah Berk, Dino, yazarlar, ç ık a rırırla rd ı dergiyi. O zam an biı dergiye şiir gönder dim. Benim şiirleri beğenip ko yan Abidin Dino imiş. Sonra t a n ıştım onunla. Elim den tu ta n la rın arasın a Yaşar N abi’yi de k a t m ak lâzım am m a, o zam an bir ta k lit vardı şiirde. H albuki, SES’te y ay ın lan an lard a taklidin d ışın a çık an , Cahit S ıtk ı h av ası n ın d ışın d a kalan şiirler v ard ı. B unun için elim den tu tan A bidin Dino dedim . Sonra A nkara'ya gel dim . Gazi Eğitim E nstitüsüne g ir dim . F ransızca öğretm eni oldum.»»
n— A nlam sız şiird e kaç kişi
k a ld ın ız şimdi?»
- Y alnız k ald ığ ım ı sanıyo rum , onun için de v atan değişti riyorum . Zaten hep y aln ız k a l dım ...»
«— A nlam sız şiire nasıl başla dınız?»
«— Bizim y a şa y ışım ız d ır benim böyle yazm am ın sebebi... Bizim y aşay ışım ızd a bir anlam lı h?d?n bulm uyorum ben bir defa. Mese lâ Çetin A ltan’ın b ir yazısı v a r d ı. O y azısın d a. benden bahse d erk en , şiirim i an lam sız bulm ası n ı doğal görm üştü. Y azısını da şöyle b itiriy o rd u : (B öyle politi k a sı, böyle bir düzeni olan ü lk e nin şiiri de böyle o lu r) diyordu. Ben de tıp k ı onun gibi d ü şü n ü y orum . Toplum lunuzla çatışm a h alin d e değilim . En çok çağda şım ...»
«— A nlam sız şiire geçisin bir a n ısı v a rd ır herhalde?..»
«— Şiiri ara rk e n , ben kendim i b ird en b ire burada buldum . D aha önceki o k u d u k larım d a şiirden çok n esirle k arşılaşıy o rd u m . N esirle k arşılaşm ak bana şiirin başka bir şey olduğunu gösteriyordu k i is te o zam an şiirin böyle b ir u cu na gelip du rd u m . Buna da an lam sız dediler. O ysa halk benim y azdığım şiirin anlam sız o ld u ğ u n a İnanm ıyor. Bu ad ı, d ah a çok zaten a y d ın la r veriyor. Ç ünkü h alk şiirden, sözlerden, h ik â y e den öğ ren d ik lerin i aram ıyor. Bir boşalma olarak kabulleniyor şiiri. N edir ki. be im şiirim h a lk ın değil, a y d ın la rın eline gidiyor. Ben, benim yazdığım SÜH h a lk ın gördüğü d üşlere benzetiyorum .»
«— Dilinizi de kınıyorlar?..» «— Ben şiirim de kelim elerden y ararlan m am . Benim y ara rla n d
ı-Aniam sız şair İlhan B e rk ’in bir portresi. ğım dili bozdum diye su c la n d ırıi-
d ığ ım k elim elerden, h attâ dilden bile gelmez. Ben aslında dili de ğil, düşünceyi değiştiriyorum . Ke lim eler beni ilgilendirm ez dedi ğim zam an bıınıı dem ek İstiyo rum.»
«— T ü rk ay d ın la rın d a n şik â y et çi olduğunuz belli...»
«— T ü rk iy e'd e a y d ın durum u çok yavaş gelişiyor. B unun da
ilhan Berk'in hiçbir yerde yayınlanmamış yeni bir şiiri
K R AL
SU
B u n lar senin a ş k ın ın k o n a k la rıd ır Sen uzun Haziran uzun o rm anım aSenin şövalyelerinin m ız ra ğ ıd ır Ç atan silâh ların ı geceme benim
Sen gelirsin, a r tık n a s ıl y a ln ız lık tır Is la n ır süvarilerim , kulelerim
Şim di y ü zü n ü n neresine u y a n ır K im bilir o k u zg u n larım uzu n a ğ ır
Senin a ş k ın ın k a p a n ık şa fağ ıd ır S ü re n o a tla rıp ı önüm e benim .
Taha Toros Arşivi
nedeni öyle sanıyorum kİ. a y d ı n ın düşünceden h arek et etm esi d ir. Oysa batıda a y d ın ın h a re k e tinden, d a v ra n ışın d a n bir d ü şü n ceye bir düzene bir sistem e gidi liyor. Bizde bunun tersi bîr va- şam a var. Kısacas* biz düşünce leri y aşıy arak bir gelişm e yolu nu seçmişiz. Son y ılla rd a bu d e ğişir gibi görünüyor. A y d ın ın ilerlem esinden belki o zam an söz edilebilir...»
«— E leştiriciler konusunda da diyeceğiniz v a rd ır elbette...»
«— Bizde eleştiri yazık ki. bir şiir, bir hikâye, bir rom an o k u narak yazılm ıyor. Ş iirin, h ik ây e nin, ro m an ın k u ralları üzerinde konuşuluyor. Ş iir şudur. hikâye şu d u r, rom an su d u r deniliyor. B ir rom anı sevdim, ya da sev m edim diye birisi çık m ıy o r. Bir genellem eler y a p ılıy o r hep.»
«— F ran sa'd an n e getireceğinizi um uyorsunuz?»
<— H erhalde yine kendim i ol duğum gibi getireceğim . F.ransa- da da bu rad ak in e benzer bir y a şam anın d ışın a çık acağ ım ı pek sanm ıyorum . Bir oda bulup o ra ya yerleşeceğim . F ra n sa'd a beni en cok F rancis Ponge. René Char. M ichaux ilgilendiriyor. O nları göreceğim . Onun d ışın d a , başka kim se içim! çekm iyor. Y ığınla T ü rk sa n alcı arkadaşım var. en başta Abidin Dino. Ö yle sa n ıy o rum ki, birini görm iyeceğim o
