f Evvel zaman içinde
s
X ——
j
Yakın tarihimizde
ekmek meselesi
Ekmeğin kilo île satılması kararını bir
jurnalci nasıl istismar etmişti?
Y a za n :
SEMİH
M Ü M T A Z
S-1906 senesindeki idi. E k m ekçiler b i r e r o k k alık ek m ek leri bililtizam lirin, la rd a n eksik m ik d a rö a y an i b ir o k k ad a n az m ik d a rd a ç ık a rttıra ra k h a l k a sa ttık la rı b ir ta ıa f d a n d a u n çu v alla rın ın K um anyadan eksilt o la ra k v ü ru d u n u ile ri sü re re k fiy a tı ona göre tesb it etm ek isted ik leri için şe h re m an e ti b u k a rışık işe b ir çare düşünm üş, ekm eği d ah i ta rtı ile s a t tırm a k y o lunu şe rrin ehveni gibi t a sa v v u r etm işti.
A rtık ah a li zeytin - sebze - et ve s ü t alır gibi ekm ek alacak tı. Ş e h re m an eti m eclisinden çık an b ir k a r a r a istin ad e n şehrem ini m eseleyi B a - arz ıh al eyledi. Iş ’a r ı v a k ıı D ahiliye N ezareti dahi tasvib ed e rek sa d arete arzıh al eyledi. S adrazam A v lunyalı F erid P aşa ev ra k ı Ş û ra y i D evlet m a liy e dairesinden g e ç irtere k m eclisi vükelây a h av a le eylem işti. Ç ünkü Ş û ra y i D ev let d ah i esbabı m ucibe m azb atasın d a şe h re m an e ti m eclisi n in n o k ta i n a z arın ı çok doğru b u l m uştu.
T em m uz a y ları içinde idi. T ep e - başı tiy atro su n u n yazlık k ısm ında (şim di sinem a v a rd ır) b ir İta ly a n i tu rn esi, Rigoletto operasını o y n u y o r- ! du. T iy atro çok k a la b a lık tı. İta ly a i b ü y ü k elçisi M a rk i E rnperyali ve m üs te şa rı K o n t İsfortza, b ilâ h a re sa d ra zam olan B abıâli h u k u k m üşaviri İb ra h im H a k k ı B ey (P a şa ), şe h re m in i Reşid M üm taz P a şa ile şe h re m a n eti m eclisi reisi İb ra h im S arım v e K eçecizade R eşad F u ad B eyler (B u İb ra h im S arım Bey M ısırlı N ev- civan H anım efendinin zevci F erid u n P aşan ın ped erid ir. O F e rid u n P aşa k i M ısır p aşası olduğu zam an biz ta - accüb etm iştik. M ısırlılar d a onun telefon k ita b la rın d a ism ini cen eral o la ra k g ö rdükleri zam an h a y re t e t m işlerd ir.) v e d ah a b ir çok zevat t i y atro y u doldurm uştu. İlk p erd e b it ti bitm edi. B undan b ir k aç ay evvel v e fa t eden h ü n k â r y a v e ri B a h ri paşa zade m erh u m S alâlıaddin Bey şelı- rem in in i a ra d ı v e sa ra y a dav et ed il d iğini söyledi. K alab alığ ın içine g i r e n y av e rü ı b e ra b e r çıkıp gitm esi o r ta lık ta b itta b i b ir m e ra k u yandırdı. H a ttâ se fir acaba perd ey i m i k a p a ta c a k la r diy e benim le şa k a etm işti. Böyle b ir şey olm adı. O yun devam etti. F a k a t şehrem ini y erin e o tu rm a m ıştı. Ç ünkü sa ra y a gitm işti. J u r n a l etm işler, şehrem ini sadrazam la m ü t- te fik an ekm eği ta rttır a r a k sa ttırm a k b ahanesilc h a lk ı fırın la rın önünde teceır.m ü e ttire re k v e şeh ird e b ir g a ley an ç ık a rta ra k v eliah d Reşad E
fendiyi (S u lta n M ehm ed H am iş) ic - lâs edecek lerd ir dem işler!!
P ad işa h ın telâşı ve şehrem inini sa ra y a d av e tin in sebebi b u imiş. E rtesi g ü n sadrazam ın da sa ra y a ça ğ ırıld ı ğı h ab e ri alındı. Ve p aşala rd a n h e r ik isin in h a fif b ir istin ta k g eçirdikleri h a b e ri d e alındı. J u r n a l elb ette sahih değildi. K ü la h k ap m ak isiiyen b ir adam ın m ahsulü h ayali idi. S adrazam ve şehrem ini ısra r ettile r. M uhbiri sa d ık ın kim olduğunu öğrenm ekte ve m üvacehe edilm ek arzu su n d a ve fik rin d e ısra r ettile r. H ü n k â r o ad a m ı p a şa la rın nezdine yolladı.
F e rid P aşa çabuk kızdığı için şeh - rem in ın in ıs r a r ve ricasile sözü k e n disine b ıra k tı. Ve b u z a t ile konu - şuldu. N eticede şeh rem an etin in n o k ta i n a z arın ı k a b u l ed e n b u zat dah i hem en o rad a yazdığı b ir arıza ile is- tifa y i k u s u r ederek h ü n k â rın af ve m e rh a m etin e deh alet eylediğini söy ledi. Ve u tan m ad an p aşa la ra da a r zı itiza r ed e rek sa ra y d ak i v ü k elâ o - d asın d an çık tı. Ç ık tı defoldu g itti am m a a ttığ ı y a la n ın cezasını görm e di ve ek m ek işi de iyi v e doğru b ir ta rz d a ıslah edilem edi. Ç ü n k ü te şeb b üsü m a k u l b u ld u ğ u h ald e padişah fırın la rın önünde (tecem m ü) kelim e sinden tevehhüm etm işti. B ilâh are bu da duyuldu. Ju rn a lc i el a ltın d a n fırın c ıla rla u y u şa ra k şehrem ini ol m a k hevesine düşm üş imişİ!
S e m ih M ü m ta z S.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
