“Ortaköy’ü en iyi sen yazarsın” dedi, Ümit Umar, “yazsana...”
“Yazarım” dedim. Diyeli kaç ay oldu bilmem... Kaç defa başlamaya karar verdim... Kaç defa baş ladım... Olmadı, beğenmedim. Bıraktım, daha iyi bir zamana... O iyi zaman hiç gelmedi... Gelmez de. Ortaköy’ü, bu dünyada benzeri olmayan kö şeyi anlatmak nasıl zor iş, bilemezsiniz...
Oıtaköy’de bir Türkiye, bir dünya var. Ortaköy’de tüm dünyanın insan
ları var...
Hergün, mutlak en az iki saatimi Orta- köy'de geçirmemin sebebi bu... Ortaköy benim dünyam. İnsa nı severim ben... İn sanların içinde olma yı... Ne güzel ama, İs ta n b u l’un belki de tek bulvar kahvesinin bu Ortaköy’ün giri şinde nizamiye gibi olması...
Oturdum mu, o kah vede, hep bana ayrıl mış divana, dünya
‘You are the besi person to write about Ortaköy, ’ urged Ümit Umar. So 1 agreed. Over the next few months I stalled to write several limes, but somehow those begin nings were unsatisfactory and l left o ff fo r another time. That right time never came. Nor will it. You can not imagine how difficult it is to write about a place which has no equivalent anywhere in the world. Ortaköy encompasses its own Turkey, its own world, '¡here you can see people from all over the world. That is why / spend at least a couple o f hours there every day. Ortaköy is my world. I love people. 1 love being with peo ple. Ista n b u l's only
boulevard café stands w elcom ing people at the e n tra n c e to Ortaköy.
When 1 sit in that café, on the d iv a n in the comer reserved fo r me, the w orld passes by and I watch the world.
That is why it is so dif fi c u l t to describe Ortaköy a n d m y
feel-geçer önüm den, ben dünyayı görürüm.
Ortaköy’ü anlatmak, bu duygulan anlatmak bu yüzden kolay değil... Korktum... 42 yıllık ya zarlık hayatımda ilk defa bir konuyu yazarken korktum... Sonra Metin Ünsal’ın resimleri geçti elime. Bir başka Ortaköy aşığı... O, benim gibi yazmıyor, tuvale dökü yor duygularını. Nasıl canlı, nasıl harika bir Or taköy koleksiyonu var, i- nanmazsınız.
“Yoo” dedim kendi kendime. “Yoo Hıncal, artık erteleyemezsin. Ortaköy’ü yazman gerek, liın- cal’ın Ortaköyii'nü, Metin Ünsal’ın Ortaköyü ile canlandırıp sunmak gerek...”
Ortaköy deyince, Sezar’ın hakkı Sezar’a. Beşik taş'a imza atmak konusunda Balyan Usta ile
yarı-ings fo r this part o f Istan bul.
For the first time in my life as a writer I was apprehen sive about putting pen to paper. Then I saw Met in U nsal’s p a in tin g s. He is another Ortakoy afficiona- clo like myself but instead o f writing, he expresses his feelings on canvas. Here was a marvellous collection o f Ortakoy paintings. Then I p u lled m yself together. Finical, you cannot put it o ff any longer. You must write about Ortakoy. H in ca l’s Ortakoy a n d Metin Unsal's Ortakoy are things which need to be know n.' When speaking o f Ortakoy, on the principle o f render ing unto Caesar the things that are Caesar's, the archi tect Urban pdzen deserves mention, along with Balyan Usta, 19th century architect o f the mosque here. I had lived in Istanbul fo r years a n d never visited
17
Ortakoy, until one day my close friend Mine Baysan said that she was opening a cafe in Ortakoy and asked me to go along a n d see it a n d th in k up a nam e. Reluctantly 1 allowed myself to be dragged off.
What a dirty dingy place it was then. At th a t tim e I could have bought a whole house in that dump with the money in my wallet. An old wooden three storey house! A nd i f I had used my sav
ings perhaps / could have bought several! Then I would have been a tr illio n a ir today.
B ut w ith in a decade O rtakoy h a d been tr a n s formed, and my small world revealed. Urban told me the history o f Ortakoy, and fo r em phasis gave me a book san mimar Erhan t.şözen'in adı bıırada anılmalı.
İstanbul’da yıllarca yaşamış, Ortaköy’e hiç gitme miştim. Birgün can kar
deşim Mine Baysan, “Or- taköy’de bir cafe açıyo rum. Gel, gör, cafeye de bir isim bul” deyip aldı götürdü beni...
“Bu kız delirmiş“ dedim içim den de, dışım dan da...
Nasıl karanlık bir izbe... Açıkhava keşhanesi ve tuvaleti...
O mezbeleden, inanın o sıralar cüzdanımda taşıdı ğım para ile bir ev alabi lirdim. Tarihi bir İstanbul evi. Üç katlı... Ahşap! Banka hesaplarıma git sem birkaç ev alabilirdim hatta... Bugün de trilyo nerdim...
O Ortaköy'den bu Ortaköy çıktı işte, on yıl bile olmadan. Benim küçük dünyam çıktı.
Erhan anlattı... Yetinmedi... Unuturum diye bir de kitap verdi bana. Bir Beşiktaş kitabı. Harika bir .şey. Ortaköy’ü de Erhan yazmış. Bana anlattığı gi bi...
Antik çağdan kalma bir yerleşim yeri Ortaköy... O zamanlar adı Arkheion. İmparator 4. Leon, sevgi lisi Zoe ile kaçamaklarını burada yaparmış, bin sene kadar evvel. Gene o seneler, Ortodoks Patri ğinin kardeşi Arsabarios’un yöreye adını veren Arsabera, ya da Arsaberu Sarayı ela burada imiş ve bu sarayda, dilden dile dolaşan alemler yapılır mış. Dedikodu ayyuka çıkınca, saray istimlak edi lip manastır yapılmış ama Ortaköy un taşına top rağına sinen bin yıllık a.şk ve keyif hep kalmış... Evliya Çelebi’ye bakarsanız, Ortaköy’de Yahudi varlığı da 600-700 yıllık... Asıl cemaat 1921’de Rusya’dan göçmüş... Camiler ve kiliselerin yanına sinagoglar yapılmış böylece... Ortaköy, dinlerin ortasına gelip oturmuş...
Müslüman ahdinin yöreye gelmesi Kanuni devrin de. Ve derhal minareler yükselmeye başlamış.
about the whole district o f Beşiktaş. İt u m wonderful. Erhan had written the section on Ortaköy. just as he had related it to me.
Ortaköy has been here since Byzantine times, when it was a village outside Constantinople called Arkheion. Emperor Leon IV used to hold clandestine assignations with his mistress Zoe here a thousand years ago. Around the same time, Arsaharios, brother o f the Orthodox patriarch, had a palace here called Arsabera or Arsaberu, where he used to hold legendary feasts and entertainments. When the scandalous reports o f these occasions became intolerable, the emperor seized the palace and turned it into a monastery. But it was too late to stop love and pleasure seeping into the very stones o f Ortaköy.
I f the 17tb century Turkish writer Evliya Çelebi was correct, there has been a Jewish community in Ortaköy fo r six or seven hundred years. But most o f the present community are descended from migrants who arrived from Russia in 1921. They built synagogues alongside
the mosques and churches.
The first Muslims settled in Ortaköy in the 16th centu ry, during the reign o f Sultan Süleyman the
Magnifi-20
Yangınlar, yok olmalar, yeniden yapılmalar... Şimdi Orta köy ele muhteşem bir cami var. Dolma- bahçe'nin Mimarı Balyan Usta’nın elinden çıkma. Mutlak gezmek ve görmek gerek. Caminin hemen yolu üzerindeki, içi inanılmaz işlemeler ve sanat eserleri dolu kiliseyi de dolaşarak... Aralarında elli metre olan bu cami
ve kilise büyülemiş tir beni hep, hemen çaprazlarındaki sina gog ile...
Kilise duvarına yas lanmış Café des Theatres’e oturdum mu yaz günleri, sa ğımda Balyan IJs- ta’nın inci gibi do kuduğu o m uhte şem camiyi g ö rü rüm...
Karşımda, hâlâ içimi cız ettiren Rum O- kulu nun
harabeleri-ceut, and minarets began to go np.
Over the centuries fires and earthquakes destroyed and men rebuilt. Today Ortakoy has a delightful baroque mosque built by Balyan Usta, designer o f Dolmabahge Palace in the mid-19th century. On the road next to it is a church filled with marvellous embroideries and
paintings. There is just f i f t y metres between mosque a n d church, and forming the other corner o f the triangle o f faiths is the synagogue. Silting in Café des The atres a g a in st the church wall on a sum mer's day. I can watch the ornately decorated mosque at my leisure. Opposite are the ruins o f the Creek. School which tug at my heart strings every time I look, at them, and the ruins
ni... Ve emsalsiz Esma Sultan Yalısı kalıntılarını... 1992'de başlamış Ortaköy meydanı düzenlemesi... Ve bugünkü hazine ortaya çıkmış. Cafeleri, kah veleri, restoranları, sanat galerileri, butik dükkan ları ile... Hafta sonları Ortaköy minik bir bit paza rı... Eski, yeni herşeyin alınıp satıldığı...
Yerli yabancı, yurdun ve dünyanın dört bir yanın dan gelen her tür in
sanın birbirine karıştı-
ğ ı . . .
Ortaköy, 24 saat yaşa yan bir cennet... İtalyanlar “Napoli’yi gör ve öl” demişler... Ben mi ne diyorum? O rtaköy’ü görün ve yaşadığınızı hissedin... Yaşamı hissedin... O rtaköy’ü görün ve yaşayın!... •
o f what was the beautiful waterfront palace o f Estna Sultan, elder sister o f Mahmud II. during the first half o f the 19th century.
The transformation o f Ortakóy Square overlooking the Bosphorus began in 1992, and now it is the unique place o f cafés, restaurants, art galleries, antique shops and boutiques we know today At weekends there is a miniature flea market sell ing a m ultitude o f things, old and new.
Here people o f all kinds from all over the world mingle together.
Ortakóy is a paradise where life goes on 24 hours a day. The Italians say, See Naples and die '.
/ say, 'See Ortakóy and feel that yo u are alive. See Ortakóy and live!' • * 1 lineal IJluç, gazeteci
yazar.
* HıncaI line is a journalist and
author.
23
S K Y L I F E N İ S A N A P R I L 1 9 9 9
Kişisel Arşivlerde Istanbul Belleği Ta h a To ros Arşivi
