Çanakkale boğazı denizel bentik diyatome florasının sistematik açıdan ön incelemesi

(1)

ÇANAKKALE BOĞAZI DENİZEL BENTİK DİYATOME FLORASININ SİSTEMATİK AÇIDAN ÖN İNCELEMESİ

Ayşe YILDIZ Yüksek Lisans Tezi Biyoloji Anabilim Dalı

(2)

ÇANAKKALE BOĞAZI DENİZEL BENTİK DİYATOME FLORASININ SİSTEMATİK AÇIDAN ÖN İNCELEMESİ

Ayşe YILDIZ

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi

Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği Uyarınca Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalında

YÜKSEK LİSANS TEZİ Olarak Hazırlanmıştır.

Danışman: Doç. Dr. Cüneyt Nadir SOLAK

(3)

iii

KABUL VE ONAY SAYFASI

Ayşe YILDIZ’ın YÜKSEK LİSANS tezi olarak hazırladığı “ÇANAKKALE BOĞAZI DENİZEL BENTİK DİYATOME FLORASININ SİSTEMATİK AÇIDAN ÖN İNCELEMESİ” başlıklı bu çalışma, jürimizce Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca değerlendirilerek kabul edilmiştir.

16/08/2018

Prof. Dr. Önder UYSAL

Enstitü Müdürü, Fen Bilimleri Enstitüsü ……….

Prof. Dr. Hayri DAYIOĞLU

Anabilim Dalı Başkanı, Biyoloji Bölümü ……….

Doç. Dr. Cüneyt Nadir SOLAK (Danışman)

Danışman, Biyoloji Bölümü, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi ……….

Sınav Komitesi Üyeleri

Prof. Dr. Hayri DAYIOĞLU

Biyoloji Bölümü, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi ……….

Doç. Dr. Cüneyt Nadir SOLAK

Biyoloji Bölümü, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi ……….

Doç. Dr. Melek ZEYBEK

(4)

ETİK İLKE VE KURALLARA UYGUNLUK BEYANI

Bu tezin hazırlanmasında Akademik kurallara riayet ettiğimizi, özgün bir çalışma olduğunu ve yapılan tez çalışmasının bilimsel etik ilke ve kurallara uygun olduğunu, çalışma kapsamında teze ait olmayan veriler için kaynak gösterildiğini ve kaynaklar dizininde belirtildiğini, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından kullanılmak üzere önerilen ve Kütahya Dumlupınar Üniversitesi tarafından kullanılan İntihal Programı ile tarandığını ve benzerlik oranının % 11 çıktığını beyan ederiz. Aykırı bir durum ortaya çıktığı takdirde tüm hukuki sonuçlara razı olduğumuzu taahhüt ederiz.

(5)

v

ÇANAKKALE BOĞAZI DENİZEL BENTİK DİYATOME FLORASININ SİSTEMATİK AÇIDAN ÖN İNCELEMESİ

Ayşe YILDIZ

Biyoloji, Yüksek Lisans Tezi, 2018 Tez Danışmanı: Doç. Dr. Cüneyt Nadir SOLAK

ÖZET

Bu çalışmada, Türk Boğazlar Sistemi içerisinde bulunan Çanakkale Boğazı’ndan belirlenen 10 noktadan 2013-2016 tarihleri arasında toplanan bentik diyatome kompozisyonu incelenmiştir. Örnekler taksonomik açıdan teşhis edilmiş ve biyocoğrafik olarak incelenmiştir. Toplamda 928 diyatome kabuğu incelenmiştir. Sonuç olarak, 42 cins ve 85 tür tespit edilmiştir. Bu türlerden; Amphora bigibba var. interrupta, A. graeffeana, A. pseudohyalina, Berkeleya antarctica, B. rutilans, Cocconeis guttata, C. irregularis, C. latecostata, Delphineis karstenii, Denticula subtilis, Diploneis aestuari, D. stroemii, Fallacia nyella, F. subforcipata, Fragilaria eichhornii, Glyphodesmis distans, Halamphora staurophora, Haslea brittannica, H. nautica, Lyrella clavata, Mastogloia gieskesii, Navicula pontica, Nitzschia fusiformis, N. reversa, Parlibellus delognei, Plagiotropis lepidoptera var. minor, P. lepidoptera var. proboscidea, Proschkinia complanata, Psammodictyon rudum, Pseudostaurosira perminuta, Seminavis basilica ve Tetramphora rhombica “Türkiye Denizleri Bentik Diyatome Florası” için yeni kayıt olarak rapor edilmiştir.

(6)

A TAXONOMICAL INVESTIGATION ON THE MARINE BENTHIC DIATOM FLORA OF DARDANEL STRAIT

Ayşe YILDIZ Biology, Msc. Thesis, 2018

Thesis Supervisor: Assoc. Prof. Cüneyt Nadir SOLAK

SUMMARY

Benthic diatoms were determined in this study by collecting samples composition from 10 stations through the Dardanel strait coast (Turkish Strait System) between the years of 2013-2016. Samples were identified taxonomically and investigated biogeographically. Totally, 928 diatom valves were investigated. As a result, 42 genera and 85 species were identified. Amphora bigibba var. interrupta, A. graeffeana, A. pseudohyalina, Berkeleya antarctica, B. rutilans, Cocconeis guttata, C. irregularis, C. latecostata, Delphineis karstenii, Denticula subtilis, , Diploneis aestuari, D. stroemii, Fallacia nyella, F. subforcipata, Fragilaria eichhornii, Glyphodesmis distans, Halamphora staurophora, Haslea brittannica, H. nautica, Lyrella clavata, Mastogloia gieskesii, Navicula pontica, Nitzschia fusiformis, N. reversa, Parlibellus delognei, Plagiotropis lepidoptera var. minor, P. lepidoptera var. proboscidea, Proschkinia complanata, Psammodictyon rudum, Pseudostaurosira perminuta, Seminavis basilica and Tetramphora rhombica were reported as “new record” status for “Turkish Marine Benthic Diatom Flora”.

(7)

vii

TEŞEKKÜR

Bu tez çalışması sırasında asla yardımlarını esirgemeyen, büyük desteği, bilgisi, tecrübesi ve değerli rehberliği için çok kıymetli hocam Doç. Dr. Cüneyt Nadir SOLAK’a minnettarım. Tezin her aşaması sırasında sıklıkla bilgilerine başvurduğum laboratuvar arkadaşlarım Aydın KALELİ ve Elif YILMAZ’a, bu güne kadar her kararımın ardında duran ve beni her koşulda destekleyen aileme teşekkürlerimi sunuyorum.

(8)

İÇİNDEKİLER

Sayfa ÖZET ... v SUMMARY ... vi ŞEKİLLER DİZİNİ ... ix ÇİZELGELER DİZİNİ ... xi

SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ ... xii

1. GİRİŞ ... 1

1.1. Literatür Taraması ... 3

2. MATERYAL VE METOD ... 8

2.1. Araştırma Alanı Hakkında Genel Bilgi ve Örnekleme Yapılan İstasyonlar ... 8

2.2. Laboratuvar İşlemleri ... 12

3. BULGULAR ... 15

3.1. Çanakkale Boğazı’ndaki İstasyonlarda Belirlenen Diyatome Cinslerinin Alfabetik Sıralaması ... 15

3.2. Çanakkale Boğazı’nda Tespit Edilen Diyatomeler ve Sistematik Olarak Gruplandırılması... 21 3.2.1. Sentrik diyatomeler ... 21 3.2.2. Pennat diyatomeler ... 23 4. TARTIŞMA VE SONUÇ ... 58 KAYNAKLAR DİZİNİ ... 61 ÖZGEÇMİŞ

(9)

ix

ŞEKİLLER DİZİNİ

Şekil Sayfa

1.1. Bir diyatomun früstül yapısı... 1 2.1. Çanakkale Boğazı’nın ve örnekleme yapılan istasyonların uydu görüntüsü (1: Gelibolu, 2:

Burhanlı, 3: Yalova Köyü, 4: Kilitbahir, 5: Seddülbahir, 6: Güzelyalı, 7: Dardanos, 8: Merkez, 9: Yapıldak, 10: Lapseki). ... 9 2.2. Örnekleme yapılan istasyonlar: 1a-1b – Gelibolu, 2a-2b – Burhanlı, 3a-3b – Yalova Köyü,

4a-4b – Kilitbahir. ... 10 2.3. Örnekleme yapılan istasyonlar (devamı): 5a-5b – Seddülbahir, 6a-6b – Güzelyalı, 8a-8b –

Merkez, 9a-9b – Yapıldak. ... 11 2.4. Örnekleme yapılan istasyonlar (devamı): 10a-10b – Lapseki. ... 12 2.5. Özetle laboratuvar aşamalarının şematize edilmesi (Yılmaz, 2017). ... 13 2.6. A – Diyatomelerin ışık mikroskobu altındaki görüntüsü, B – Diyatome kabuğunun kesilmiş

hali, C – Aynı tür oldukları belirlenen diyatome kabuklarının bir araya getiriliş hali ve ölçülmesi. ... 13 3.1. 1: Cymatosira lorenziana, 2-4: Dimeregramma minus, 5-10: D. minus var. nanum, 10-14:

Eunotogramma marinum, 10-16: Glyphodesmis distans, 17-19: Odontella aurita, 20-26: Plagiogramma tenuissimum, 27: Pseudostaurosira perminuta. Skala: 10 µm. ... 23 3.2. 28: Amphora bigibba var. interrupta, 29: A. cymbaphora, 30: A. graeffeana, 31-35: A.

hyalina, 36: A. marina, 37: A. proteus, 38-43: A. pseudohyalina. Skala: 10 µm. ... 25 3.3. 44: Ardissonea crystallina var. dalmatica, 45-47: Berkeleya antarctica, 48: B. Micans,

49-59: B. Rutilans, 60-65: B. Sparsa, 66-71: Caloneis linearis, 72: Chamaepinnularia clamans, 73: Cocconeis guttata, 74: C. irregularis, 75-76: C. latecostata. Skala: 10 µm. ... 29 3.4. 77: Delphineis karstenii, 78-81: Denticula subtilis, 82: Diploneis aestuari, 83: D.

Chersonensis, 84: D. Stroemi, 85: Diploneis forcipata, 86-87: Fallacia nyella, 88-89: F. oculiformis, 90-92: F. subforcipata, 93-94: Fogedia giffeniana, 95-96: Fragilaria eichhornii, 97-102: Gomphonemopsis obscura, 103-106: Grammatophora angulosa, 107-111: G. macilenta, 112-116: G. ocenica. Skala: 10 µm. ... 33 3.5. 117: Gyrosigma tenuissimum, 118: Halamphora coffeiformis, 119-121: H. staurophora,

122-123: H. turgida, 124-127: Haslea brittannica, 128-133: H. nautica, 134: Licmophora debilis, 135-138: L. Flabellata, 13-140: L. Abrupta, 141: L. Clavata. Skala: 10 µm. ... 37

(10)

ŞEKİLLER DİZİNİ

Şekil Sayfa 3.6. 142-144: Mastogloia gieskesii, 145-147: M. ignorata, 148-150: M. paradoxa, 151: M.

pumila, 152-158: M. pusila var. subcapitata, 159-162: M. similis. Skala: 10 µm... 39 3.7. 163: Navicula palpebralis, 164-172: N. parapontica, 173-177: N. parapontica, 178-177:

Navicula pontica, 178-185: N. subagnita, 186-188: Neosynedra provincialis. Skala: 10 µm. ... 41 3.8. 189-196: Nitzschia amabilis, 197: N. clausii, 198-201: N. fusiformis, 202 N. reversa,

203-208: Parlibellus berkeleyi. Skala: 10 µm. ... 43 3.9. 209-212: Parlibellus delognei, 213: Plagiotropis lepidoptera, 214-215: P. lepidoptera var.

minor, 216-217: P. lepidoptera var. proboscidea, 218: Planothidium depertidum. Skala: 10 µm. ... 45 3.10. 219: Pleurosigma formosum, 220-222: P. normanii, 223-227: Proschkinia complanata,

228-233: Psammodictyon rudum. Skala: 10 µm. ... 47 3.11. 234-236: Seminavis basilica, 237-244: S. insignis, 245-250: S. robusta, 251-254:

Striatella unipunctata. Skala: 10 µm. ... 49 3.12. 255: Tabularia investines, 256: Tetramphora lineolata, 257: T. rhombica, 258-260:

(11)

xi

ÇİZELGELER DİZİNİ

Çizelge Sayfa

2.1. Örnekleme yapılan istasyonların koordinat bilgileri. ... 9 3.1. Çanakkale Boğazı’nda tespit edilen diyatomelerin istasyonlara göre dağılımları: 1:

Gelibolu, 2: Burhanlı, 3: Yalova Köyü, 4: Kilitbahir, 5: Seddülbahir, 6: Güzelyalı, 7: Dardanos, 8: Merkez, 9: Yapıldak, 10: Lapseki (N: Nadir, Y: Yaygın, YK: Yeni Kayıt). . 52 3.2. Çanakkale Boğazı’nda tespit edilen diyatomelerin nümerik karakterlerinin diğer

(12)

SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ

Simgeler Açıklama

°C Celcius, santigrad derece

° Derece ′ Dakika ′′ Saniye % Yüzde ‰ Binde E Doğu N Kuzey Km Kilometre HCl Hidroklorik asit H2O2 Hidrojen peroksit

SiO2 Silisyum dioksit

µm Mikrometre Kısaltmalar Açıklama Syf. Sayfa Şkl. Şekil Var. Varyete Vd. Ve diğerleri

(13)

1

1. GİRİŞ

Yeryüzünün %71’ini denizler ve okyanuslar oluşturmaktadır. Tuzlu su ekosistemlerinin verimliliğinde önemli yeri olan fitoplankton, besin zincirinin ilk halkasını oluşturmakta ve denizel ortamda oluşabilecek değişimleri belirlemede büyük önem taşımaktadır. Fitoplanktonik organizmalar sucul ortamlarda organik madde sentezleyen temel üreticilerdir (Balkıs, 2000). Bu fitoplanktonik organizmalardan biri olan diyatomeler, bentoz bölgenin büyük bir kısmını (Genellikle %90-95) oluşturan canlı topluluklarıdır (Ács vd., 2004). Bilinen en eski fosil diyatome türleri kretase dönemindendir (Round vd., 1990).

Heterokont bölümünün Bacillariophyceae sınıfına dahil olan diyatomeler, yapılarında silisyum dioksit (SiO2) ihtiva eden ve çok değişik şekillere sahip mikroskobik alglerdir. Tek hücreli, ökaryotik ve fotosentetik organizmalardır (Lebeau ve Robert, 2003) ve küresel birincil verimliliğin % 40’ına katkıda bulundukları düşünülmektedir (Scala ve Bowler, 2001). Tek veya türlere özgü koloni halinde yaşarlar. Sucul sistemlerde çok çeşitli yaşam alanlarına sahip olan diyatomeler, genellikle kaya yüzeyleri (epilitik), bitki üzerinde (epifitik), çamur ve silt üzerinde (epipelik) ve kum üzerinde (epipisammik) yaşarlar (Reid vd., 1995).

Şekil 1.1. Bir diyatomun früstül yapısı (Zurzolo ve Bowler, 2001).

Diyatomeler, früstül olarak adlandırılan silis içeren karakteristik hücre duvarına sahiptir. Früstül, epiteka (üst kabuk) ve hipoteka (alt kabuk) olmak üzere iki kabuktan oluşur.

(14)

Bu iki kabuktan epiteka, hipoteka’ya göre daha büyüktür ve hipoteka’nın üzerine oturur. Epiteka ve hipoteka’yı kuşak bantları olarak adlandırılan yapılar birbirine bağlar. Bilateral ya da radyal simetri gösterirler (Kale ve Karthick, 2015). Diyatomeler, silis içeren hücre duvarlarının şekilleri, türlerine özgü tipik striae ve fibulae gibi yapıları sayesinde birbirinden ayrılır ve tür teşhisleri yapılır.

Diyatomeler, basit hücre bölünmesi sayesinde çoğalırlar. Bölünmeye başlamadan hemen önce, epiteka va hipoteka birbirlerinden biraz uzaklaşır ve bağlı olan iki kabuk ayrılır. Açıkta kalan protoplazma, merkez bölgesinden dışarıya doğru yeni kabuk oluşturur. Bunun sonucunda, orjinal iki kabukta yeni nesilde epiteka olur. Bu nedenle, her yeni oluşan nesilde kabuk boyutları küçülür ve aynı zamanda yüzey işaretlerinin karakterleri ve geometrik şekilleri değişir (Halse ve Syvertsen, 1996; Burckle, 1998).

Bentik bölge, sahilden itibaren deniz ve okyanusların en dip bölgesini de içeren bölgeyi kapsamaktadır. Bentik bölgede yaşayan flora ve faunanın oluşturdukları topluluğa ise bentoz adı verilmektedir. Bu bölgeyi oluşturan organizmalar ise boy ve biyolojik özelliklerinin farklılıkları dolayısıyla bazı gruplara ayrılırlar. Sesil ve serbest olarak yaşamlarını sürdürürler. Sesil olan türler tek hücreden ibarettir ve kendileri vücutlarının bir bölümüyle substratuma yerleştirebilirler. Bazı diyatomeler ise serbest olarak yaşarlar ve vücutları ile yaptıkları ani hareketler sayesinde yer değiştirebilirler (Geldiay ve Kocataş, 2014). Bentik bölgenin büyük kısmını oluşturan diyatomeler, acısu olarak adlandırılan nehir ağzını oluşturan kısımlarda ve deniz kıyısına dahil olan ekosistemlerde birincil üretimi sağlayan önemli organizmalardır (Matheke ve Horner, 1974) ve denizel kommunitelerde baskın grupturlar (Round, 1981).

Tuzlu su sistemlerinde, geniş aralığa sahip bentik ve planktonik diyatomeler olarak adlandırılan iki diyatome habitatı bilinmektedir. Bentik diyatomlar ya sesil ya da hareket edebilme kapasitesine sahip littoral (kıyı) ortamlarını tercih ederler. Birçok sığ-su denizel beslenmesi için ana gıda kaynağıdırlar. Ayrıca bazı türleri, ürettikleri mukus sayesinde sedimenti bir nevi çimentolanmasını sağlar ve denizaltı erozyonunu önlerler. Planktonik türler ise, neritik ya da oseanik planktonun bir parçası olarak kabul edilmektedir. Oseanik türler, tüm yaşamlarını açık okyanuslarda geçirirler. Neritik formlar, kıyı bölgelerinde bulunur ve devamlı bentik bir evreden geçmektedirler. Bu yüzden kıyı bölgeleri, olabildiğince sığ olmalıdır (Burckle, 1998).

(15)

3

Diyatomeler, iskelet yapıları incelendiğinde sentrik ve pennat diyatomeler olmak üzere iki ana gruptan oluşmaktadırlar. Bu iki ana grup birbirinden oldukça kolay ayırt edilebilir. Sentrik diyatomeler, radyal olarak simetriktir ve petri kabını andırırlar. Pennat diyatomeler ise ince uzun bir yapı ve bilateral simetriye sahiptirler (Zurzolo ve Bowler, 2001). Her iki gruba dahil olan türler tatlı ya da tuzlu sularda bulunabilmelerine rağmen, sentrik türler daha çok tuzlu su ortamında, pennat türler ise tatlı su ortamında daha tipiktir. Güneş ışığına sahip olan hemen her habitatta bulunabilen diyatomeler, tatlı ve tuzlu su ortamları haricinde, buzullarda, tropik akarsularda ve nemli topraklarda bulunabilirler (Sultany ve Bixby, 2016).

Diyatomeler , taksonomik açıdan incelendiklerinde ise 3 gruba ayrılırlar (Witkowski vd., 2000);

Sentrik Diyatomeler

Radyal simetri gösteren sentrik diyatomeler, rafe sistemine sahip değillerdir. Rafesiz Diyatomeler

Bilateral simetri gösteren araphid diyatomeler, rafe sistemine sahip değillerdir. Rafeli Diyatomeler

Tek rafeli diyatomeler-monoraphid

Bilateral simetri gösteren raphid diyatomeler, yalnızca tek bir kabukta rafeye sahiptirler.

İki rafeli diyatomeler-biraphid

Bilateral simetri gösteren biraphid diyatomeler, her iki kabuk yüzeyinde de rafeye sahiptirler.

1.1. Literatür Taraması

Araştırma alanı göz önüne alındığında:

 Çanakkale Boğazı yüzey sularında fitoplankton, besin tuzları ve klorofil a’da meydana gelen zamansal değişimleri üzerine Türkoğlu vd. (2008)’nun değerli bir çalışması mevcuttur. Bu çalışmada, boğazın hidrolojik yapıya bağlı olmak üzere inorganik besin tuzlarının ve fitoplankton hücre hacimlerinin haftalık dağılımlarını inceleyen Türkoğlu,

(16)

örnekleme süresince boğazdaki aşırı fitoplankton yoğunluklarının genel olarak küçük boyutlu formlar tarafından kontrol edildiğini, genel olarak bu organizmaların kısa bir yaşam döngülerine sahip olduklarını belirtmiştir. Bu türlerin aşırı olan nüfus yoğunlukları ve yüzeysel akışla hareket etmeleri nedeniyle, yalnızca Çanakkale Boğazı’nın değil, diğer çevre komşu sistemlerin de biyolojik ve fizikokimyasal olarak düzenli olarak incelenmesi gerektiğini vurgulamıştır.

 Çanakkale Boğazı’nda son yaz döneminde fitoplankton’da oluşan günlük değişimler ve bazı fizikokimyasal değişlenlerle olan karşılıklı ilişkileri üzerine Türkoğlu ve Erdoğan (2010)’ın değerli bir çalışması mevcuttur. Bu çalışmada, Çanakkale Boğazı’nın kıyısal bir bölgesinin yüzey suyunda yıl içinde aşırı fitoplankton, özellikle aşırı diyatom üreme dönemlerinden olan Temmuz ve Ağustos 2002 periyodları arasında besin tuzları ve diğer bazı fizikokimyasal değişimlerle ilişkili olarak fitoplankton yoğunluğu, biyo-hacim ve klorofil-a düzeylerinin günlük dağılımlarını belirlemek amacıyla örneklemeler günün farklı zaman dilimlerinde yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda Bacillariophyceae taksonomik grubunun toplam fitoplankton biyo-hacmine olan katkısının (%66,5) Dinophyceae taksonomik grubunun katkısından (%31,0) daha yüksek olduğu görülmüştür.

 Çanakkale Boğazı Kepez limanının yüzey sularında besin tuzu ve diğer çevresel parametrelerle ilişkili olarak fitoplankton yoğunluğu ve klorofil a’nın kısa zaman serili değişimlerini incelemek amacıyla Türkoğlu ve Öner (2010)’in değerli bir çalışması mevcuttur. Pek çok parametreyi inceleyen araştırmacılar, Çanakkale Boğazı’nda 3 dinoflagellat ve 4 diyatome türünü tespit etmişlerdir. Diyatomelerin toplam fitoplankton yoğunluğuna olan katkısı % 48,8, dinoflagellatların katkısı ise % 30,9 olarak belirlenmiştir.

 Çardak Lagünü’nde fitoplanktonun temporal dağılımı üzerine Türkoğlu ve Önal (2016)’ın değerli bir çalışması mevcuttur. Bu çalışma, 18 Ocak ve 22 Aralık arasındaki örneklemede toplanan verilerin (15 günlük aralıklarla) değerlendirilmesini içermektedir. Çardak Lagünü’nün 9 farklı noktasından alınan örneklerde, diyatomelerden 12 takson kayıtlara geçmiştir.

Çanakkale Boğazı, Türk Boğazlar Sistemi (TBS) olarak adlandırılan bir sistemin içerisinde bulunur ve bu sistemin içerisine İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi de dahildir. Bu sistemin içerisinde yapılan çalışmalar ise şunlardır:

(17)

5

 Aktan vd. (2005), İzmit Körfezi’nde dağılış şekilleri, biyokütle tahminler ve fitoplankton çeşitliliği üzerine bir çalışması mevcuttur. Yapılan çalışma boyunca Bacillariophyceae, Dinophyceae, Chrysophyceae, Haptophyceae ve Dicthyochophyceae sınıflarından toplam 70 takson belirlenmiştir. En önemli gruplar ise tür sayısı ve yoğunluk fazlalığı nedeniyle Bacillariophyceae ve Dinophyceae sınıfları olarak belirlenmiştir.

 Aktan vd. (2014), İstanbul Boğazı’ndaki çevresel faktörlerle ilişkili olarak epipelik alg topluluklarının mevsimsel değişimleri üzerine bir çalışması mevcuttur. Bu çalışmada, türlerin kompozisyonu, bolluğu, mevsimsel değişimleri ve epipelik alglerin çeşitliliği araştırılmıştır. Epipelik alg topluluklarından toplam 44 takson bildirilmiştir ve bu topluluklarından 33 taksonla en çok cins sayısına sahip olan diyatomelerdir.

 Aktan ve Aykulu (2003), İzmit Körfezi’nde littoral sedimanlar üzerinde epipelik diyatom toplulukları üzerinde yaptıkları çalışma sırasında iki Merismopedia türünün varlığına rastlamışlardır. Yaptıkları bu çalışmada bazı dönemlerde dominant olan Merismopedia türlerinin birey sayıları incelenmiştir. Merismopedia tenuissima nadiren ve düşük birey sayılarına sahipken, Merismopedia glauca tüm istasyonlarda tespit edilmiş ve belirli dönemlerde oldukça yüksek sayılara ulaşmıştır.

 Aktan ve Aykulu (2005), İzmit Körfezi’nde belirlenen sekiz istasyonda kıyı bölgesinde yaşayan diyatome topluluklarının kompozisyon ve yoğunluklarındaki mevsimsel değişimleri incelemişlerdir. Yaptıkları bu çalışmada, epipelik florada 3 sentrik ve 41 pennat diyatome tespit etmişlerdir. Achnanthes spp., Amphora exigua ve Navicula tripunctata türleri, diğerlerine göre sıklık dereceleri ve birey sayıları bakımından dominant türler olarak belirlenmiştir.

 Albayrak vd. (2010), Haliç ekosistemini çeşitli sınıflandırma ölçümleri kullanarak ekolojik kalite durumunu değerlendirmişlerdir. Analiz edilen 7 farklı alg gruplarına ait 64 tür belirlenen çalışmada, diyatomeler %57,2 nüfus sayılarıyla en dominant olan alg grubu olarak belirlenmiştir.

 Altuğ vd. (2011), Kuzey Ege Denizi ve Marmara Denizi’nin güney kısmının biyoçeşitliliğini incelemişler ve bu alanı bakteri, fitoplankton, zooplankton, bentoz ve balık çeşitliliği açısından karşılaştırmışlardır. Çalışmada yedi alg sınıfından toplam 103 takson belirlenmiştir. Araştırma alanında yapılan çalışmada diğer taksonomik gruplara göre tür sayısı bakımından Dinophyceae (% 51) ve Bacillariophyceae (% 37) en önemli grup olarak belirtilmiştir.

(18)

 Balkıs (2003) tarafından Büyükçekmece Körfezi’ndeki fitoplankton türlerini ve besinlerin mevsimsel değişimlerini incelendi. Türk denizlerine 3 tür yeni kayıt olmak üzere, 7 sınıfa ait toplamda 125 fitoplankton türü tespit edilmiştir. Dinoflagellatlar (% 52), diyatomeler ise (% 40) ile en baskın gruplar olarak belirlenmiştir. En yüksek hücre konsantrasyonları Mayıs ayında dinoflagellatlar, Mart ayında ise diyatomeler olarak belirlenmiştir.

 Balkıs (2004) tarafından Marmara Denizi’ndeki fitoplankton türleri liste halinde hazırlanmıştır. 8’i cins seviyesinde toplamda 168 tür bildirilmiştir. Tür sayısı bakından diyatomeler, 76 tür sayısı ile en baskın grup olarak belirtilmiştir. Diyatomeleri ise 73 tür sayısı ile dinoflagellatlar izlemiştir. Popülasyonun % 45,2’sini diyatomeler, % 43,5’ini ise dinoflagellatlar oluşturmuştur.

 Balkıs vd. (2004) tarafından Marmara Denizi sularında fitoplankton kompozisyonunu araştırılmış ve 52 istasyonda toplam 102 fitoplankton türü tespit edilmiştir. Diyatomeler (% 46,08) ile popülasyonun en baskın grubu olarak belirlenmiştir.

 Balkıs vd. (2011) tarafından Büyükada kıyılarında yapılan çalışmada 5 farklı gruba ait toplamda 62 tür belirlenmiştir. 24 diyatome (% 38,7) ve 34 dinoflagellat (54,9) tür sayısıyla en baskın olan gruplar olarak tespit edilmiştir.

 Balkıs ve Toklu-Alıçlı (2014), Bandırma Körfezi’ndeki fitoplankton kommunite yapısındaki değişiklikleri incelemişlerdir. Fitoplankton kommunite kompozisyonun analizinde 5 farklı alg grubundan 99 tür tespit edilmiştir. Dinoflagellatlar (% 56,6) ve diyatomeler (% 38,4) tür sayısı bakımından en baskın grup olarak belirlenmiştir.

 Deniz ve Taş (2009) tarafından Marmara Denizi’nin fitoplankton topluluğunda mevsimsel değişimleri izlenmiş ve bir tür listesi hazırlanmıştır. Yapılan çalışmada 115 fitoplankton türü kaydedilmiştir. 55 dinoflagellat ve 42 diyatome tür sayısı ile en baskın grup olarak belirtilmiştir. Diyatomelerden Nitzschia rectilonga Takano türü Türk denizleri için yeni kayıt olarak bildirilmiştir.

 Okuş ve Taş (2007), Kuzeydoğu Marmara Denizi’nde kış mevsiminde fitoplankton kommunitesinde gözlenen diyatome artışını incelemişlerdir. Yapılan bu çalışmada 4 alg sınıfından toplamda 45 takson belirlenmiştir. Diyatomeler 22 takson ve dinoflagellatlar 20 takson ile diğer gruplardan daha baskın (% 94) olarak belirlenmiştir.

 Taş ve Okuş (2003), Haliç yüzey suyunda kirlenmenin fitoplankton dağılımına olan etkilerini araştırmışlardır. Çalışma periyodu boyunca toplamda 24 fitoplankton türü tespit edilmiştir. 16 diyatom ve 8 dinoflagellat türü belirlenen çalışmada, diyatomeler

(19)

7

temmuz, ağustos ve eylül aylarında, dinoflagellatlar ise mayıs, haziran ve kasım aylarında baskın gruplar olarak belirlenmiştir.

 Taş ve Yılmaz (2015) tarafından Marmara Denizi’nde yapılan çalışmada 9 sınıfa ait 155 takson kaydedilmiştir. Bu taksonların arasında % 54’ü diyatome, % 35,5 dinoflagellat olarak bildirilmiştir. Sonbahar, kış ve ilkbaharda diyatome türleri dinoflagellat türlerinin sayısından daha fazla iken, yaz aylarında dinoflagellat türlerinin sayısı diyatomelerden daha fazla olarak tespit edilmiştir.

Bu çalışmanın amacı, Türk Boğazlar Sistemi içerisinde kalan Çanakkale Boğazı denizel bentik diyatomelerinin incelenmesidir. Bu bağlamda, toplanan örnekler incelenerek, bölgenin diyatome kompozisyonu ve türlerin Türkiye’deki biyocoğrafik dağılımının karşılaştırılması planlanmıştır.

(20)

2. MATERYAL VE METOD

2.1. Araştırma Alanı Hakkında Genel Bilgi ve Örnekleme Yapılan İstasyonlar

Çanakkale Boğazı, Türk Boğazlar Sistemi (TBS) olarak adlandırılan bir sistemin içerisinde bulunur ve genel olarak iki tabakalı bir akıntı sistemine sahiptir. Boğaz, 40° 10' 22¨ N ile 26° 23' 5¨ E boylam ve enlemleri arasında yer almaktadır. Boğazın en dar yeri olan Nara Burnu civarlarında, boğaz çok keskin bir kıvrım oluşturmaktadır. 62 km uzunluğa ve 1.2 ile 7 km arasında değişen bir genişliğe sahiptir. Ortalama derinliği 55 metre kadardır (Türkoğlu vd., 2008).

Çanakkale Boğazı, 3. Jeolojik zamanın sonunda meydana gelen çöküntü ile oluşmuştur. Boğazın en geniş yeri 5800 metre, en dar yeri 1250 metre ve en derin yeri 106 metredir. Boğaz sularında ters akıntı vardır. Ege Denizi’nin binde 38 oranındaki tuzlu suyu dipten Marmara Denizi’ne akarken, Karadeniz’in binde 26 oranındaki tuzlu suyu üstten ters akıntıyı oluşturmaktadır. (Türk, 2010).

Çanakkale Boğazı’nın oluşumu hakkındaki en son kanı, boğazın eski bir akarsu vadisi olduğu ve bu vadinin yükselen deniz suları ile dolduğu şeklindedir. Görünüm olarak 150 metresi deniz yüzeyinin üzerinde, 100 metresi deniz yüzeyinin altında olmak üzere toplam 250 metre derinliği bulunan geniş bir vadi şeklindedir (Ilgar, 2011).

Çanakkale Boğazı iki farklı akıntı sistemine sahiptir. İki farklı suyun zıt yönlerde geçiş yaptığı boğazda yüzey ve dip akıntıları, Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki seviye ve yoğunluk farklarından meydana gelmektedir. Yoğunluğu fazla olan Akdeniz kökenli sular dipten akarak Marmara Denizi’ne geçerken, daha az yoğunluktaki Karadeniz kökenli sular yüzeyden Ege Denizi’ne geçer. Marmara Denizi tarafında yüzey suyu kalınlığı 20 metre iken, Ege Denizi tarafında ise bu kalınlık 5 metreye kadar inmektedir. Bu faktör Çanakkale Boğazı’nda suyun sıcaklık dağılımını etkileyen önemli faktörlerden biridir. İlkbahar mevsiminde yüzeydeki su sıcaklığı 16.8-17.6 °C; yaz mevsiminde 19.8-2.3 °C; sonbahar mevsiminde 16.4-17.7 °C; kış mevsiminde ise 13.0-13.2 °C’dir. İlkbahar mevsiminde yüzey tuzluluk oranı ‰ 22.7-23.0; yaz mevsiminde ‰ 23.5-28.0; sonbahar mevsiminde ‰ 38.6-39.1; kış mevsiminde ‰ 23.5-26.4’tür (Meriç vd., 2009).

(21)

9

Şekil 2.1. Çanakkale Boğazı’nın ve örnekleme yapılan istasyonların uydu görüntüsü (1: Gelibolu, 2: Burhanlı, 3: Yalova Köyü, 4: Kilitbahir, 5: Seddülbahir, 6: Güzelyalı, 7: Dardanos, 8: Merk ez, 9: Yapıldak, 10: Lapseki) (Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Geodata Uygulaması, 2013).

Çizelge 2.1. Örnekleme yapılan istasyonların koordinat bilgileri. İstasyon

No İstasyon Adı Koordinat

1 Gelibolu 40°25'39.5" N 26°41'46.7" E 2 Burhanlı 40°19'10.9" N 26°34'54.5" E 3 Yalova Köyü 40°13'30.4" N 26°25'35.2" E 4 Kilitbahir 40°07'44.8" N 26°21'10.4" E 5 Seddülbahir 40°02'30.5" N 26°11'07.0" E 6 Güzelyalı 40°03'06.3" N 26°20'58.7" E 7 Dardanos 40°04'28.7" N 26°21'29.9" E 8 Merkez 40°08'31.0" N 26°23'55.1" E 9 Yapıldak 40°13'00.5" N 26°31'23.1" E 10 Lapseki 40°20'54.0" N 26°41'07.8" E

(22)

Şekil 2.2. Örnekleme yapılan istasyonlar: 1a-1b – Gelibolu, 2a-2b – Burhanlı, 3a-3b – Yalova Köyü, 4a-4b – Kilitbahir.

(23)

11

Şekil 2.3. Örnekleme yapılan istasyonlar (devamı): 5a-5b – Seddülbahir, 6a-6b – Güzelyalı, 8a-8b – Merkez, 9a-9b – Yapıldak.

(24)

Şekil 2.4. Örnekleme yapılan istasyonlar (devamı): 10a-10b – Lapseki.

2.2. Laboratuvar İşlemleri

Çanakkale Boğazı’ndan 2013-2016 yılları arasında toplanan örnekler, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Diyatome Laboratuvarı’nda incelemeye alınmıştır. Bu incelemenin temel aşamaları aşağıda verilmiştir (Yılmaz, 2017). Bu aşamalar;

 İstasyonlardan toplanan örneklerin, laboratuvara ulaşana kadar %70’lik etil alkolde muhafaza edilmesi.

 Laboratuvara ulaşan örneklerin, HCl ve H2O2 çözeltileri ile hotplate olarak adlandırılan ısıtıcı tabla üzerinde yakılması.

 Si2O iskelet yapısı ortaya çıkartılan diyatome örneklerinden, HCl ve H2O2 çözeltileri uzaklaştırılması.

 Naphrax kullanılarak örneklerin daimi preparatları hazırlanması.

 Daimi preparatları hazırlanan örneklerin, ışık mikroskobunda fotoğraflanarak arşiv haline getirilmesi.

 Fotoğraflanan örneklerin sırasıyla kesim ve ölçüm işlemlerinin yapılması.  Ve son olarak tür teşhisi yapılması.

(25)

13

Şekil 2.5. Özetle laboratuvar aşamalarının şematize edilmesi (Yılmaz, 2017).

Bu aşamalara göre, diyatome örnekleri öncelikle HCl ve daha sonrasında H2O2 kullanılarak hotplate üzerinde 120 o_{C’de yakılarak, diyatomelerin hücre içerisindeki organik} materyalin tümü yok edilmiştir. İskelet yapısı ortaya çıkan diyatomelerin, tür teşhisi için gerekli olan tipik yapılarının görünür hale gelmesi sağlanmıştır. Früstül haline getirilen örnekler, Naphrax kullanılarak daimi preparatları yapılmıştır.

Şekil 2.6. A – Diyatomelerin ışık mikroskobu altındaki görüntüsü, B – Diyatome kabuğunun kesilmiş hali, C – Aynı tür oldukları belirlenen diyatome kabuklarının bir araya getiriliş hali ve ölçülmesi.

(26)

Işık mikroskobunda, türler tek tek fotoğraflanmıştır. Daha sonrasında fotoğraflanan örnekler tek tek kesilmiş, cins ayrımı yapıldıktan sonra benzer olan türler bir araya getirilmiştir. Bir araya getirilen türlerin boy (L), en (W) ve tür teşhisinde kullanılan 10 mikrondaki striae (St) sayıları ölçülmüştür.

Diyatomelerin incelenmesi, 10x100 büyütmeli Olympus BX 51 marka araştırma mikroskobu ile yapılmıştır. Bu çalışmada türlerin teşhisi için; Witkowski vd. (2000, 2010, 2014), Peragallo ve Peragallo (1897-1908), Hartley vd. (1996), Levkov (2009), Hustedt (1985), Danielidis ve Mann (2002, 2003), Álvarez-Blanco ve Blanco (2014), Stepanek ve Kociolek (2016)’den yararlanılmıştır.

(27)

15

3. BULGULAR

Çanakkale Boğazı’ndaki yapılan çalışmada, belirtilen istasyonlardan örnekler toplanılmış ve Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Diyatome Laboratuvarı’nda laboratuvar aşamalarından geçirilerek incelenmeye alınmıştır. Toplamda 928 diyatom kabuğu incelenmiş ve Amphora (7), Ardissonea (1), Berkeleya (4), Caloneis (1), Chamaepinnularia (1), Cocconeis (3), Cymatosira (1), Delphineis (1), Denticula (1), Dimeregramma (2), Diploneis (3), Eunotogramma (1), Fallacia (4), Fogedia (1), Fragilaria (1), Glyphodesmis (1), Gomphonemopsis (1), Grammatophora (3), Gyrosigma (1), Halamphora (3), Haslea (2), Licmophora (2), Lyrella (2), Mastogloia (6), Navicula (4), Neosynedra (1), Nitzschia (4), Odontella (1), Parlibellus (2), Plagiogramma (1), Plagiotropis (3), Planothidium (1), Pleurosigma (2), Proschkina (1), Psammodictyon (1), Pseudostaurosira (1), Seminavis (3), Striatella (1), Tabularia (1), Tetramphora (2), Trachyneis (1) ve Tryblionella (2) cinslerine ait toplamda 85 tür belirlenmiştir.

3.1. Çanakkale Boğazı’ndaki İstasyonlarda Belirlenen Diyatome Cinslerinin

Alfabetik Sıralaması

Amphora Ehrenberg ve Kützing, 1844

Amphora bigibba var. interrupta Grunow Amphora cymbaphora Cholnoky

Amphora graeffeana Hendey Amphora hyalina Kützing Amphora marina W. Smith Amphora proteus W. Gregory Amphora pseudohyalina Simonsen

Ardissonea De Notaris, 1870

Ardissonea crystallina var. dalmatica (Kützing) Mills

(28)

Berkeleya artarctica (Harvey) Grunow Berkeleya micans (Lyngbye) Grunow Berkeleya rutilans (Trentepohl) Grunow Berkeleya sparsa Mizuno

Caloneis Cleve, 1894

Caloneis linearis (Grunow) Boyer

Chamaepinnularia Lange-Bertalot ve Krammer, 1996

Chamaepinnularia clamans Hustedt

Cocconeis Ehrenberg, 1836

Cocconeis guttata Hustedt ve Aleem

Cocconeis irregularis (P. Schulz) A. Witkowski Cocconeis latecostata Hustedt

Cymatosira Grunow, 1862

Cymatosira lorenziana Grunow

Delphineis G. W. Andrews, 1977

Delphineis karstenii (Boden) G. Fryxell

Denticula Kützing, 1844

Denticula subtilis Grunow

Dimeregramma Ralfs, 1861

Dimeregramma minus (W. Gregory) Ralfs

Dimeregramma minus var. nanum (W. Gregory) Van Heurck

(29)

17

Diploneis aestuari Hustedt

Diploneis chersonensis (Grunow) Cleve Diploneis stroemii Hustedt

Eunotogramma J. F. Weisse, 1855

Eunotogramma marinum (W. Smith) Peragallo

Fallacia Stickle ve D.G. Mann, 1990

Fallacia forcipata (Greville) Stickle ve D. G. Mann Fallacia nyella (Hustedt) D. G. Mann

Fallacia pseudony (Hustedt) D. G. Mann Fallacia subforcipata (Hustedt) D. G. Mann

Fogedia Witkowski, Lange-Bertalot, Metzeltin ve Bafana, 1997

Fogedia giffeniana (Foged) Witkowski, Lange-Bertalot, Metzeltin ve Bafana

Fragilaria Lyngbye, 1819

Fragilaria eichhornii Witkowski ve Lange-Bertalot

Glyphodesmis Greville, 1862

Glyphodesmis distans (Gregory) Grunow

Gomphonemopsis Medlin, 1986

Gomphonemopsis obscura (Krasske) Lange-Bertalot

Grammatophora Ehrenberg, 1840

Grammatophora angulosa Ehrenberg Grammatophora macilenta W. Smith Grammatophora ocenica Ehrenberg

(30)

Gyrosigma Hassall, 1845

Gyrosigma tenuissimum (W. Smith) J. W. Griffith ve Henfrey

Halamphora (Cleve) Levkov, 2009

Halamphora coffeiformis (C. Agardh) Levkov

Halamphora staurophora (Juhlin-Dannfelt) Álvarez-Blanco ve S. Blanco Halamphora turgida (Gregory) Levkov

Haslea Simonsen, 1974

Haslea britannica (Hustedt ve Aleem) Witkowski, Lange-Bertalot ve Metzelin

Haslea nautica (Cholnoky) Giffen

Licmophora C. Agardh, 1827

Licmophora debilis (Kützing) Grunow Licmophora flabellata (Carmichael) Agardh

Lyrella Karajeva (Karaeva), 1978

Lyrella abrupta (W. Gregory) D. G. Mann Lyrella clavata (Gregory) D. G.Mann

Mastogloia Thwaites ve W. Smith, 1856

Mastogloia gieskesii Cholnoky Mastogloia ignorata Hustedt Mastogloia paradoxa Grunow Mastogloia pumila (Grunow) Cleve

Mastogloia pusilla var. subcapitata Hustedt Mastogloia similis Hustedt

(31)

19

Navicula Bory, 1822

Navicula palpebralis Brevisson ve W. Smith

Navicula parapontica A. Witkowski, M. Kulikovskiy, E. Nevrova ve Lange-Bertalot

Navicula pontica (Mereschkowsky) A. Witkowski, M. Kulikovskiy, E. Nevrova ve Lange-Bertalot

Navicula subagnita Proschkinia-Lavrenko

Neosynedra D. M. Williams ve F. E. Round, 1986

Neosynedra provincialis (Grunow) Williams ve Round

Nitzschia Hassall, 1845

Nitzschia amabilis H. Suzuki Nitzschia clausii Hantzsch Nitzschia fusiformis W. Smith Nitzschia reversa W. Smith

Odontella C. Agardh, 1832

Odontella aurita (Lyngbye) Agardh

Parlibellus E. J. Cox, 1988

Parlibellus berkeleyi (Kützing) Cox Parlibellus delognei (Van Heurck) Cox

Plagiogramma Greville, 1859

Plagiogramma teniussimum Hustedt

Plagiotropis Pfitzer, 1871

Plagiotropis lepidoptera (W. Gregory) Kuntze

(32)

Plagiotropis lepidoptera var. proboscidea (Cleve) Reimer

Planothidium Round ve L. Bukhtiyarova, 1996

Planothidium depertidum (Giffen) Witkowski

Pleurosigma W. Smith, 1852

Pleurosigma formosum W. Smith Pleurosigma normanii Ralfs

Proschkinia N. I. Karajeva, 1978

Proschkinia complanata (Grunow) D. G. Mann

Psammodictyon D. G. Mann, 1990

Psammodictyon rudum (Cholnoky) D. G.Mann

Pseudostaurosira D. M. Williams ve Round, 1988

Pseudostaurosira perminuta (Grunow) Sabbe ve Vyverman

Seminavis D. G. Mann, 1990

Seminavis basilica Danielidis

Seminavis insignis Álvarez-Blanco ve S. Blanco Seminavis robusta D. B. Danielidis ve D. G. Mann

Striatella C. Agardh, 1832

Striatella unipunctata (Lyngbye) Agardh

Tabularia (Kützing) D. M. Williams ve Round, 1986

Tabularia investiens (W. Smith) D. M.Williams ve Round

Tetramphora Mereschkowsky, 1903

(33)

21

Tetramphora rhombica (Kitton) Stepanek ve Kociolek

Trachyneis P. T. Cleve, 1894

Trachyneis aspera (Ehrenberg) Cleve

Tryblionella W. Smith, 1853

Tryblionella apiculata W. Gregory

Tryblionella coarctata (Grunow) D. G. Mann

3.2. Çanakkale Boğazı’nda Tespit Edilen Diyatomeler ve Sistematik Olarak

Gruplandırılması

3.2.1. Sentrik diyatomeler

Cymatosira lorenziana Grunow Şekil 3.1.; 1

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 27 şkl. 11: 12-15. Ölçü: Kabuk boyu 17,18 µm, eni 8,81 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 9. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Lapseki.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; Muğla, Dalyan (Kaleli, Yayınlanmamış bilgi).

Dimeregramma minus (W. Gregory) Ralfs Şekil 3.1.; 2-4 Basionym: Denticula minor W. Gregory

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 29 şkl. 11: 3-9.

Ölçü: Kabuk boyu 27,89-20,57 µm, eni 9,49-7,18 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 10-13. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Burhanlı, Seddülbahir, Yalova Köyü.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; İzmir, Homa Dalyanı (Çolak Sabancı, 2008).

Dimeregramma minus var. nanum (W. Gregory) Van Heurck Şekil 3.1.; 5-10 Basionym: Denticula nana W. Gregory

(34)

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Burhanlı, Dardanos, Güzelyalı, Lapseki.

Eunotogramma marinum (W. Smith) Peragallo Şekil 3.1.; 11-14 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 32 şkl. 10: 1-3.

Ölçü: Kabuk boyu 14,01-10,47 µm, eni 1,81-1,77 µm. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Yalova Köyü.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; Muğla, Dalyan (Kaleli, Yayınlanmamış bilgi).

Glyphodesmis distans (Gregory) Grunow Şekil 3.1.; 15-16 Basionym: Denticula distans Gregory

Ölçü: Kabuk boyu 17,23-16,27 µm, eni 6,05-5,37 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 5-7. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Seddülbahir.

Türkiye’deki yayılışı: Yeni Kayıt.

Odontella aurita (Lyngbye) Agardh Şekil 3.1.; 17-19 Basionym: Diatoma aurita Lyngbye

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 36 şkl. 8: 12, 13; şkl. 9 :1-3 Ölçü: Kabuk boyu 19,13-13,48 µm, eni 42,26-29,61 µm.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı, Kilitbahir, Merkez.

Türkiye’deki yayılışı: Kuzey-Doğu Akdeniz Bölgesi; Mersin Körfezi (Eker ve Kıdeyş, 2000).

Plagiogramma tenuissimum Hustedt Şekil 3.1.; 20-26 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 23 şkl. 10: 33-35.

Ölçü: Kabuk boyu 1,92-7,11 µm, eni 2,43-1,51 µm.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Burhanlı, Gelibolu, Güzelyalı, Yapıldak. Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; Muğla, Dalyan (Kaleli, Yayınlanmamış bilgi).

(35)

23

Pseudostaurosira perminuta (Grunow) Sabbe ve Wyverman Şekil 3.1.; 27 Basionym: Sceptroneis marina var. perminuta Grunow

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 341 şkl. 60: 29-32. Ölçü: Kabuk boyu 14,01 µm, eni 3,69 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 14. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu, Kilitbahir, Yalova Köyü, Yapıldak. Türkiye’deki yayılışı: Yeni Kayıt.

Şekil 3.1. 1: Cymatosira lorenziana, 2-4: Dimeregramma minus, 5-10: D. minus var. nanum, 11-14: Eunotogramma marinum, 15-16: Glyphodesmis distans, 17-19: Odontella aurita, 20-26: Plagiogramma tenuissimum, 27: Pseudostaurosira perminuta. Skala: 10 µm.

3.2.2. Pennat diyatomeler

Amphora bigibba var. interrupta (Grunow) Cleve Şekil 3.2.; 28 Basionym: Amphora binodis var. interrupta Grunow

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 131 şkl. 163: 27-30. Ölçü: Boyu 26,33 µm, eni 2,71 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 24. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı.

(36)

Amphora cymbaphora Cholnoky Şekil 3.2.; 29 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 136 şkl. 164: 26-28.

Ölçü: Boyu 29,21 µm, eni 6,78 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 16. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

Amphora graeffeana Hendey Şekil 3.2.; 30

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 138 şkl. 166: 24; şkl. 172: 6-9. Ölçü: Boyu 35,26 µm, eni 7,16 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 22.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Yalova Köyü. Türkiye’deki yayılışı: Yeni Kayıt.

Amphora hyalina Kützing Şekil 3.2.; 31-35

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 140 şkl. 163: 22.

Ölçü: Kabuk boyu 97,34-46,89 µm, eni 26,44-17,55 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 16-18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı.

Türkiye’deki yayılışı: Türkiye denizleri fitoplankton türleri kontrol listesi (Koray, 2001).

Amphora marina W. Smith Şekil 3.2.; 36

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 144 şkl. 162: 8-14; şkl. 166: 9-11. Ölçü: Kabuk boyu 21,41 µm, eni 4,69 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 14.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos.

Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi; Samsun, İncesu Deresi (Gönülol ve Arslan, 1992).

Amphora proteus W. Gregory Şekil 3.2.; 27

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 148 şkl. 161: 1, 2; şkl. 162: 5, 6. Ölçü: Kabuk boyu 42,49 µm, eni 10,17 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 12. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

(37)

25

Türkiye’deki yayılışı: İç Anadolu Bölgesi; Ankara, Bayındır Barajı (Gönülol, 1987); Karadeniz Bölgesi; Samsun, İncesu Deresi (Gönülol ve Arslan, 1992), Derbent Baraj Gölü (Taş ve Gönülol, 2007).

Amphora pseudohyalina Simonsen Şekil 3.2.; 38-43 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 149 şkl. 163: 20, 21.

Ölçü: Kabuk boyu 38,74-30,13 µm, eni 8,67-6,70 µm.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı, Seddülbahir, Yalova Köyü, Yapıldak. Türkiye’deki yayılışı: Yeni Kayıt.

Şekil 3.2. 28: Amphora bigibba var. interrupta, 29: A. cymbaphora, 30: A. graeffeana, 31-35: A. hyalina, 36: A. marina, 37: A. proteus, 38-43: A. pseudohyalina. Skala: 10 µm.

(38)

Ardissonea crystallina var. dalmatica (Kützing) Mills Şekil 3.3.; 44 Basionym: Synedra dalmatica (Kützing)

Teşhis edilen kaynak: Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 311 şkl. 79: 4. Ölçü: Eni 9,49 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 17.

Çanakkale Boğazındaki yayılışı: Güzelyalı.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; Aydın, Dalyan (Kaleli, Yayınlanmamış bilgi).

Berkeleya antarctica Grunow Şekil 3.3.; 45-47

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 155 şkl. 62: 14-17

Ölçü: Kabuk boyu 29,35-13,84 µm, eni 6,39-4,70 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 24-28. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Lapseki.

Berkeleya micans (Lyngbye) Grunow Şekil 3.3.; 48

Basionym: Bangia micans (Lyngbye)

Teşhis edilen kaynak: Hartley vd. (1996) syf. 85 şkl. 34: 1; Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 50 şkl. 7: 9.

Ölçü: Kabuk boyu 53,41 µm, 4,67 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 25. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu.

(39)

27

Berkeleya rutilans (Trentepohl ve Roth) Grunow Şekil 3.3.; 49-59 Basionym: Conferva rutilans Trentepohl ve Roth

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 157 şkl. 62: 14-17; Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 50 şkl. 7: 11.

Ölçü: Kabuk boyu 35,48-14,50 µm, 5,08-3,09 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 24-28. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu, Lapseki, Merkez.

Berkeleya sparsa Mizuno Şekil 3.3.; 60-65

Ölçü: Kabuk boyu 28,36-9,79 µm, 4,92-2,49 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 28-26.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Burhanlı, Dardanos, Gelibolu, Güzelyalı, Kilitbahir, Lapseki.

Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi; Sinop, Akliman (Kaleli vd., 2017).

Caloneis linearis (Cleve) Boyer Şekil 3.3.; 66-71 Basionym: Caloneis liber var. linearis Cleve

Ölçü: Kabuk boyu 79,02-42,96 µm, 12,88-8,06 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 26-20. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Güzelyalı, Yalova Köyü.

(40)

Chamaepinnularia clamans (Hustedt) Witkowski, Lange-Bertalot ve Metzeltin Şekil 3.3.; 72

Basionym: Navicula clamans Hustedt

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 169 şkl. 69: 12. Ölçü: Kabuk boyu 18,08 µm, 6,33 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 21. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos.

Cocconeis guttata Hustedt ve Aleem Şekil 3.3.; 73

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) şkl. 40: 13-18. Ölçü: Kabuk boyu 22,75 µm, eni 14,54 µm.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu. Türkiye’deki yayılışı: Yeni kayıt.

Cocconeis irregularis (P. Schulz) A. Witkowski Şekil 3.3.; 74

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) şkl. 33: 14-16; şkl. 38: 27, 28. Ölçü: Kabuk boyu 36,97 µm, 31,94 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı.

Türkiye’deki yayılışı: Yeni kayıt.

Cocconeis latecostata Hustedt Şekil 3.3.; 75-76

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 110 şkl. 33: 10-12.

Ölçü: Kabuk boyu 19,90-18,59 µm, 12,20-12,15 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 13-16. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı.

(41)

29

Şekil 3.3. 44: Ardissonea crystallina var. dalmatica, 45-47: Berkeleya antarctica, 48: B. micans, 49-59: B. rutilans, 60-65: B. sparsa, 66-71: Caloneis linearis, 72: Chamaepinnularia clamans, 73: Cocconeis guttata, 74: C. irregularis, 75-76: C. latecostata. Skala: 10 µm.

Delphineis karstenii (Boden) Fryxell Şekil 3.4.; 77

Ölçü: Kabuk boyu 40,89 µm, eni 18,61 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 8. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos

Denticula subtilis Grunow Şekil 3.4.; 78-81

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 359 şkl. 216: 16, 17.

(42)

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı, Yalova Köyü. Türkiye’deki yayılışı: Yeni Kayıt.

Diploneis aestuari Hustedt Şekil 3.4.; 82

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 182 şkl. 88: 11-13. Ölçü: Kabuk boyu 19,21 µm, eni 7,53 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu.

Diploneis chersonensis (Grunow) Cleve Şekil 3.4.; 83

Basionym: Navicula chersonensis Grunow

Ölçü: Kabuk boyu 49,14 µm, eni 10,34 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 10. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos.

Türkiye’deki yayılışı: Akdeniz Bölgesi; Adana, Akyatan Lagünü (Çevik vd., 2008); Karadeniz Bölgesi: Samsun, Kızılırmak, Nehir Ağzı ve Karadeniz Açıkları (Baytut ve Gönülol, 2016).

Diploneis stroemii Hustedt Şekil 3.4.; 84

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 194 şkl. 86: 4; şkl. 87: 1-3. Ölçü: Kabuk boyu 39,62 µm, eni 11,98 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 11. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Seddülbahir.

Fallacia forcipata (Greville) Stickle ve D.G. Mann Şekil 3.4.; 85 Basionym: Navicula forcipata Greville

Ölçü: Kabuk boyu 33,39 µm, eni 12,58 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 19. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı.

(43)

31

Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi; Samsun, Kızılırmak, Nehir Ağzı ve Karadeniz Açıkları (Baytut ve Gönülol, 2016).

Fallacia nyella (Hustedt) D.G. Mann Şekil 3.4.; 86-87 Basionym: Navicula nyella Hustedt

Ölçü: Kabuk boyu 20,49-14,92 µm, eni 12,88-10,17 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 23-18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı.

Fallacia pseudony (Hustedt) D.G. Mann Şekil 3.4.; 88-89 Basionym: Navicula pseudony Hustedt

Ölçü: Kabuk boyu 12,13-11,98 µm, eni 6,93-5,95 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 24. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

Fallacia subforcipata (Hustedt) D.G. Mann Şekil 3.4.; 90-92 Basionym: Navicula subforcipata Hustedt

Ölçü: Kabuk boyu 15,59-11,07 µm, eni 8,06-6,49 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 19-24. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı, Kilitbahir.

Fogedia giffeniana (Foged) Witkowski, Lange-Bertalot, Metzeltin ve Bafana

Şekil 3.4.; 93-94 Basionym: Navicula giffeniana Foged

(44)

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; İzmir, Homa Lagünü (Çolak Sabancı ve Witkowski, 2014).

Fragilaria eichhornii Witkowski ve Lange-Bertalot Şekil 3.4.; 95-96 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 218 syf. 49 şkl. 24: 23-27.

Ölçü: Kabuk boyu 17,70-16,35 µm, eni 3,24-2,49 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 14. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos.

Gomphonemopsis obscura (Krasske) Lange-Bertalot Şekil 3.4.; 97-102 Basionym: Gomphonema obscurum Krasske

Ölçü: Kabuk boyu 11,68-7,38 µm, eni 2,67-2,34 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

Grammatophora angulosa Ehrenberg Şekil 3.4.; 103-106 Teşhis edilen kaynak: Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 357 şkl. 88: 11-13.

Ölçü: Kabuk boyu 19,14-13,49 µm, eni 7,01-5,59 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 16-18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Merkez, Güzelyalı.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; Muğla, Karaada kaplıcası (Güner, 1970); Marmara Denizi, Çanakkale Boğazı (Balkıs ve Taş, 2016).

Grammatophora macilenta W. Smith Şekil 3.4.; 107-111 Teşhis edilen kaynak: Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 355 şkl. 87: 14-17.

Ölçü: Kabuk boyu 66,67-44,52 µm, eni 6,11-5,31 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 25. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Lapseki, Merkez, Yapıldak.

(45)

33

Grammatophora ocenica Ehrenberg Şekil 3.4.; 112-116 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 59 şkl. 15: 13, 14; şkl. 16: 12; şkl.17: 3, 4. Ölçü: Kabuk boyu 35,11-15,07 µm, eni 4,14-7,61 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 23-27. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Lapseki, Merkez, Seddülbahir.

Türkiye’deki yayılışı: Ege Bölgesi; İzmir, Homa Lagünü (Çolak Sabancı, 2008).

Şekil 3.4. 77: Delphineis karstenii, 78-81: Denticula subtilis, 82: Diploneis aestuari, 83: D. chersonensis, 84: D. stroemi, 85: Fallacia forcipata, 86-87: F. nyella, 88-89: F. pseudony, 90-92: F. subforcipata, 93-94: Fogedia giffeniana, 95-96: Fragilaria eichhornii, 97-102: Gomphonemopsis obscura, 103-106: Grammatophora angulosa, 107-111: G. macilenta, 112-116: G. ocenica. Skala: 10 µm.

Gyrosigma tenuissimum (W. Smith) J. W. Griffith ve Henfrey Şekil 3.5.; 117

Basionym: Pleurosigma tenuissimum W.Smith

(46)

Ölçü: Kabuk boyu 99,89 µm, eni 5,80 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 20. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Seddülbahir.

Türkiye’deki yayılışı: Akdeniz Bölgesi; Hatay, İskenderun Körfezi (Polat vd., 2000); Adana, Akyatan ve Tuzla Lagünü (Çevik vd., 2008).

Halamphora coffeiformis (C.Agardh) Levkov Şekil 3.5.; 118 Basionym: Frustulia coffeiformis C.Agardh

Teşhis edilen kaynak: Levkov (2009) syf. 179 şkl. 91: 1-14; şkl. 94: 17-27; şkl. 99: 15-23. Ölçü: Kabuk boyu 28,40 µm, eni 5,96 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 20.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu.

Türkiye’deki yayılışı: Türkiye’de yaygın yayılış gösteren bir türdür (Aktan ve Aykulu, 2005; Aysel, 2005; Aysel vd. 1998a; Balkıs ve Taş, 2016; Baytut ve Gönülol, 2016; Dalkıran vd. 2016; Elmacı ve Obalı, 1992; Gönülol vd. 1996; Kalyoncu, 2006; Kalyoncu vd. 2004; Karacaoğlu vd. 2004; Pala, 2007; Polge vd. 2010; Sıvacı vd. 2007a, 2007b, 2007c, 2008a, 2008b, 2013; Soylu ve Gönülol, 2010a, 2010b).

Halamphora staurophora (Juhlin-Dannfelt) Álvarez-Blanco ve S. Blanco

Şekil 3.5.; 119-121

Basionym: Amphora staurophora Juhlin-Dannfelt

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 150 şkl. 163: 34, 35. Ölçü: Kabuk boyu 21,24-17,29 µm, eni 4,86-3,05 µm.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Seddülbahir, Yalova Köyü. Türkiye’deki yayılışı: Yeni Kayıt.

Halamphora turgida (Gregory) Levkov Şekil 3.5.; 122-123 Basionym: Amphora turgida Gregory

Teşhis edilen kaynak: Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 231 şkl. 50: 33. Ölçü: Kabuk boyu 21,98-21,36 µm, eni 5,88-5,42 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 16. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı, Seddülbahir.

(47)

35

Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi; Samsun, Kızılırmak nehir ağzı ve Karadeniz açıkları (Baytut ve Gönülol, 2016).

Haslea brittannica (Hustedt ve Aleem) Witkowski, Lange-Bertalot ve Metzelin

Şekil 3.5.; 124-127

Basionym: Navicula brittannica Hustedt ve Aleem

Ölçü: Kabuk boyu 38,14-33,50 µm, eni 9,49-8,32 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 17-18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir, Seddülbahir.

Haslea nautica (Cholnoky) Giffen Şekil 3.5.; 128-133 Basionym: Navicula nautica Cholnoky

Ölçü: Kabuk boyu 53,13-43,50 µm, eni 10,36-8,85 µm ve 10 µm’daki striae sayısı 17-18. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir, Seddülbahir.

Licmophora debilis (Kützing) Grunow Şekil 3.5.; 134

Basionym: Podosphenia debilis Kützing

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 64 şkl. 19: 16-19. Ölçü: Kabuk boyu 27,87 µm, eni 3,84µm ve 10 µm’daki striae sayısı 32. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz; Sinop, Akliman (Kaleli vd., 2017).

Licmophora flabellata (Greville) C. Agardh Şekil 3.5.; 135-138 Basionym: Exilaria flabellata Greville

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 63 şkl. 18: 2, 3. Ölçü: Kabuk boyu 131,15-111,71 µm, eni 7,68-6,33 µm.

(48)

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Güzelyalı, Lapseki.

Türkiye’deki yayılışı: Türkiye’de yaygın yayılış gösteren bir türdür (Balkıs, 2004; Balkıs vd. 2004; Balkıs ve Taş, 2016; Koray, 2001; Koray vd. 2000; Türkoğlu ve Koray, 2002).

Lyrella abrupta (W. Gregory) D. G. Mann Şekil 3.5.; 136-140 Basionym: Navicula lyra var. abrupta W. Gregory

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 229 şkl. 95: 4, 5; şkl. 99: 8.

Ölçü: Kabuk boyu 44,18-34,20 µm, eni 20,34-18,46 µm 10 µm’daki striae sayısı 10-14. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Burhanlı, Lapseki.

Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi; Samsun, Kızılırmak, Nehir ağzı ve Karadeniz açıkları (Baytut ve Gönülol, 2016)

Lyrella clavata (Gregory) D. G. Mann Şekil 3.5.; 141

Basionym: Navicula clavata Gregory

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 231 şkl. 97: 6, Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 137 şkl. 24: 3-4, Hartley vd. (1996) syf. 284 şkl. 134: 4.

Ölçü: Kabuk boyu 70,75 µm, eni 21,40 µm 10 µm’daki striae sayısı 12. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos.

(49)

37

Şekil 3.5. 117: Gyrosigma tenuissimum, 118: Halamphora coffeiformis, 119-121: H. staurophora, 122-123: H. turgida, 124-127: Haslea brittannica, 128-133: H. nautica, 134: Licmophora debilis, 135-138: L. flabellata, 136-140: L. abrupta, 141: L. clavata. Skala: 10 µm.

Mastogloia gieskesii Cholnoky Şekil 3.6.; 142-144 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 248 şkl. 74: 9,10.

Ölçü: Kabuk boyu 21,40-19,14 µm, eni 6,42-6,10 µm 10 µm’daki striae sayısı 28. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Yalova Köyü.

(50)

Mastogloia ignorata Hustedt Şekil 3.6.; 145-147 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 250 şkl. 76: 8-11; şkl. 77: 13; şkl. 81: 5-8. Ölçü: Kabuk boyu 27,20-24,64 µm, eni 10,55-9,19 µm 10 µm’daki striae sayısı 22-24. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

Mastogloia paradoxa Grunow Şekil 3.6.; 148-150

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 256 şkl .82: 9-12.

Ölçü: Kabuk boyu 33,01-31,86 µm, eni 11,76-10,62 µm 10 µm’daki striae sayısı 25. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Seddülbahir.

Mastogloia pumila (Grunow) Cleve Şekil 3.6.; 151

Basionym: Mastogloia braunii var. pumila Grunow

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 258 şkl. 73: 17, 18; şkl. 83: 5, 6. Ölçü: Kabuk boyu 31,19 µm, eni 8,82 µm 10 µm’daki striae sayısı 25.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir.

Türkiye’deki yayılışı: Türkiye’de yaygın yayılış gösteren bir türdür (Baytut ve Gönülol, 2016; Çolak Sabancı, 2013; Sabancı, 2012; Sıvacı vd., 2008a).

Mastogloia pusilla var. subcapitata Hustedt Şekil 3.6.; 152-158 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 259 şkl. 80: 16; Hustedt (1985) syf.481 şkl.1000-e.

Ölçü: Kabuk boyu 17,18-15,03 µm, eni 7,91-6,10 µm 10 µm’daki striae sayısı 23-24. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir, Seddülbahir, Yalova Köyü, Yapıldak. Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi: Sinop, Akliman (Kaleli vd., 2017).

Mastogloia similis Hustedt Şekil 3.6.; 159-162

Teşhis edilen kaynak: Hustedt (1985) syf. 445 şkl. 955; Witkowski vd. (2000) syf. 261 şkl. 79: 9,1.

(51)

39

Ölçü: Kabuk boyu 41,70-38,65 µm, eni 15,53-10,52 µm 10 µm’daki striae sayısı 25-26. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Kilitbahir, Seddülbahir.

Şekil 3.6. 142-144: Mastogloia gieskesii, 145-147: M. ignorata, 148-150: M. paradoxa, 151: M. pumila, 152-158: M. pusila var. subcapitata, 159-162: M. similis. Skala: 10 µm.

(52)

Navicula palpebralis Brébisson ve W. Smith Şekil 3.7.; 163 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 294 şkl. 139: 9; şkl. 140: 1-3, Hartley vd. (1996) syf. 320 şkl. 152: 13-14; şkl. 153: 1-3, Peragallo ve Peragallo (1897-1908) syf. 82 şkl. 10: 17-18.

Ölçü: Kabuk boyu 59,47 µm, eni 23,28 µm 10 µm’daki striae sayısı 10. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Yapıldak.

Türkiye’deki yayılışı: Marmara Denizi; İzmit Körfezi (Aktan ve Aykulu, 2005), İstanbul Boğazı (Balkıs ve Taş, 2016).

Navicula parapontica A. Witkowski, M. Kulikovskiy, E. Nevrova ve Lange-Bertalot

Şekil 3.7.; 164-172 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2010) syf. 311 şkl. 1: L-Y.

Ölçü: Kabuk boyu 29,01-23,33 µm, eni 5,73-5,14 µm 10 µm’daki striae sayısı 14. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Gelibolu, Yapıldak.

Navicula pontica (Mereschkowsky) A. Witkowski, M. Kulikovskiy, E. Nevrova ve

Lange-Bertalot Şekil 3.7.; 173-177

Basionym: Navicula pinnata var. pontica Mereschkowsky Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2010) syf. 308 şkl.1: A-K.

Ölçü: Kabuk boyu 56,74-37,99 µm, eni 8,36-7,46 µm 10 µm’daki striae sayısı 10. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Kilitbahir, Merkez.

Navicula subagnita Proschkinia-Lavrenko Şekil 3.7.; 178-185 Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 308 şkl. 131: 15-19.

Ölçü: Kabuk boyu 54,75-34,47 µm, eni 7,23-5,20 µm 10 µm’daki striae sayısı 11-12. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu, Kilitbahir, Lapseki.

(53)

41

Neosynedra provincialis (Grunow) Williams ve Round Şekil 3.7.; 186-188 Basionym: Synedra provincialis Grunow

Teşhis edilen kaynak: Witkowski vd. (2000) syf. 68 şkl. 17: 6,7; şkl. 29: 4,5; şkl. 30: 20. Ölçü: Kabuk boyu 85.99-29.83 µm, eni 4.07-2.15 µm.

Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Gelibolu, Güzelyalı, Lapseki, Merkez, Yapıldak. Türkiye’deki yayılışı: Karadeniz Bölgesi; Sinop, Akliman (Kaleli vd., 2017).

Şekil 3.7. 163: Navicula palpebralis, 164-172: N. parapontica, 173-177: Navicula pontica, 178-185: N. subagnita, 186-188: Neosynedra provincialis. Skala: 10 µm.

Nitzschia amabilis H. Suzuki Şekil 3.8.; 189-196

Teşhis edilen kaynak: Suzuki vd. (2010) syf. 223; Rivera ve Cruces (2011) syf. 95 şkl.1 Ölçü: Kabuk boyu 11,38-9,27 µm, eni 5,26-4,16 µm ve 10 µm’daki fibula sayısı 10-14. Çanakkale Boğazı’ndaki yayılışı: Dardanos, Seddülbahir.