Öğretmen Adaylarının Müzik Dinleme Alışkanlıkları Arasındaki Farklılıklar

(1)

(2)

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MÜZİK DİNLEME ALIŞKANLIKLARI

ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

Canberk ÖZEN

YÜKSEK LİSANS TEZİ

GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

(3)

i

TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU

YAZARIN

Adı : Canberk

Soyadı : ÖZEN

Bölümü : Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı

İmza :

Teslim tarihi : 27/12/2016

TEZİN

Türkçe Adı: Öğretmen Adaylarının Müzik Dinleme Alışkanlıkları Arasındaki Farklılıklar

(4)

ii

ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Yazar Adı Soyadı : Canberk ÖZEN İmza :

(5)

iii

JÜRİ ONAY SAYFASI

Canberk Özen tarafından hazırlanan “Öğretmen Adaylarının Müzik Dinleme Alışkanlıkları Arasındaki Farklılıklar” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Danışman: Öğr. Gör. Dr. Naciye HARDALAÇ

(Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) ...

Başkan: Prof. Sadık ÖZÇELİK

(Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi) ...

Üye: Yrd. Doç. Dr. Kaan YÜKSEL

(Devlet Konservatuvarı, Başkent Üniversitesi) ...

Tez Savunma Tarihi: 27/12/2016

Bu tezin Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.

Prof. Dr. Ülkü ESER ÜNALDI

(6)

iv

TEŞEKKÜR

Araştırma sürecinde bana destek olan ve yol gösteren danışmanım Öğr. Gör. Dr. Naciye HARDALAÇ’a, aydınlatıcı katkılarıyla Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN’a, bu süreçte yanımda olan sevgili annem Prof. Nuray ÖZEN ve kıymetli eşim Elif ÖZEN’e, araştırmaya katılan Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi öğrencilerine sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

(7)

v

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MÜZİK DİNLEME ALIŞKANLIKLARI

ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

(Yüksek Lisans Tezi)

Canberk Özen

GAZİ ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Aralık 2016

ÖZ

Bu araştırma, müzik öğretmenliği programı ve diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının müzik dinleme alışkanlıkları arasındaki farklılıkları belirlemeye yöneliktir. Araştırmanın evrenini Türkiye’deki üniversitelerde öğrenim görmekte olan müzik öğretmeni adayları ve diğer öğretmenlik programlarında öğrenim görmekte olan öğretmen adayları oluştururken; örneklemini ise 2016-2017 öğretim yılı güz döneminde Gazi Üniversitesi’nde müzik öğretmenliği programında ve dokuz ayrı öğretmenlik programında öğrenim görmekte olan öğretmen adayları oluşturmaktadır. Bu çalışmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler, 5’li likert ölçeğinde hazırlanan bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Ankette 15 adet soru bulunmaktadır. Öğretmen adaylarına uygulanan anketten elde edilen veriler, bilgisayar ortamında IBM SPSS 21 programı aracılığıyla analiz edilmiş, frekans ve yüzdeleri incelenmiş, istatistiksel çözümleme yöntemlerinden Bağımsız Örneklemler t Testi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda, iki grubun müzik dinleme alışkanlıkları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Lisans düzeyinde müzik eğitimi alan öğretmen adaylarının müzik dinleme alışkanlıklarının, almış oldukları eğitim ile daha olumlu yönde şekillendiği tespit edilmiştir.

(8)

vi

Anahtar Kelimeler : Müzik Eğitimi, Müzik Dinleme, Müzik Dinleme Alışkanlıkları

Sayfa Adedi : 85

(9)

vii

THE DIFFERENCES BETWEEN MUSIC LISTENING HABITS OF

TEACHER CANDIDATES

(M.S. Thesis)

Canberk Özen

GAZI UNIVERSITY

INSTITUTE OF EDUCATIONAL SCIENCES

December 2016

ABSTRACT

The aim of this study is to determine the differences between the music listening habits of teacher candidates who receive education in music teaching and other teaching programs. While the universe of the research comprises of music teacher candidates who study at the universities in Turkey and teacher candidates who study in other teaching programs; the sample of the research comprises of teacher candidates who study at the Gazi University music teaching program and nine other teaching programs in the fall semester of the 2016-2017 academic year. Descriptive survey model was employed in this study. The data were collected through a questionnaire prepared on a 5-point likert scale. There are 15 questions in the questionnaire. The data obtained from the questionnaire, which was applied to teacher candidates, were subjected to computer analysis via the IBM SPSS 21 software, frequency and percentages of the data were examined and the Independent Samples t Test, one of the statistical analysis methods, was applied. As a result of the research, a significant difference was found between the music listening habits of the two groups. It was established that the music listening habits of the teacher candidates who receive music education at undergraduate level are shaped more positively by the education they received.

(10)

viii

Key Words : Music Education, Music Listening, Music Listening Habits

Page Number : 85

(11)

ix

İÇİNDEKİLER

ÖZ

... v

ABSTRACT

... vii

TABLOLAR LİSTESİ

... xii

ŞEKİLLER LİSTESİ

... xv

SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ

... xvii

BÖLÜM I

... 1

GİRİŞ

... 1 1.1. Problem Durumu ... 2 1.2. Alt Problemler ... 5 1.3. Araştırmanın Amacı ... 5 1.4. Araştırmanın Önemi ... 5 1.5. Sayıltılar ... 5 1.6. Sınırlılıklar ... 6

BÖLÜM II

... 7

KURAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

... 7

2.1. Müzik Eğitimi ... 7

2.1.1. Üniversitelerde Müzik Eğitimi ... 8

2.1.2. Müzik Dinleme Eğitimi ... 8

(12)

x

2.2.1. Müzik Dinleme Alışkanlığı ... 10

2.2.2. Sosyal Hayat ve Müzik Dinleme ... 10

2.2.3. Müzik Dinleme Araçları ... 12

2.2.4. Müzik Dinlemenin Ekonomik Boyutu ... 12

2.3. İlgili Araştırmalar ... 14

BÖLÜM III

... 18

YÖNTEM

... 18 3.1. Araştırma Modeli ... 18 3.2. Araştırma Grubu ... 18 3.3. Verilerin Toplanması ... 19

3.4. Verilerin Analiz Edilmesi ... 20

BÖLÜM IV

... 21

BULGULAR VE YORUMLAR

... 21

4.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 21

4.1.1. Birinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 21

4.1.2. İkinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 23

4.1.3. Üçüncü Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 25

4.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 27

4.2.1. Dördüncü Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 28

4.2.2. Beşinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 29

4.2.3. Altıncı Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 31

4.3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 33

4.3.1. Yedinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 33

4.3.2. Sekizinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 35

4.3.3. Dokuzuncu Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 37

(13)

xi

4.4.1. Onuncu Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 39

4.4.2. On Birinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 41

4.4.3. On İkinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 43

4.5. Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 45

4.5.1. On Üçüncü Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 45

4.5.2. On Dördüncü Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 47

4.5.3. On Beşinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar ... 49

4.6. T Testi Sonucu ve Yorumlanması ... 51

BÖLÜM V

... 53

SONUÇ VE ÖNERİLER

... 53

5.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar ... 53

5.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar ... 54

5.3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar ... 55

5.4. Dördüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar ... 56

5.5. Beşinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar ... 57

5.6. Öneriler ... 58

KAYNAKLAR

... 60

EKLER

... 64

(14)

xii

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Örnekleme İlişkin Bilgiler...19 Tablo 2. Cronbach’s Alpha Güvenirlik Katsayısı...20 Tablo 3. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Birinci

Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...22

Tablo 4. Diğer Öğretmenlik Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Birinci

Tablo 5. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının İkinci

Tablo 6. Diğer Öğretmenlik Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının İkinci

Tablo 7. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Üçüncü

Tablo 8. Diğer Öğretmenlik Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının

Üçüncü Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...27

Tablo 9. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının

Dördüncü Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...28

Tablo 11. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Beşinci

(15)

xiii

Tablo 13. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Altıncı

Altıncı Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...33

Tablo 15. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Yedinci

Yedinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...35

Sekizinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...36

Sekizinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...37

Dokuzuncu Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...38

Dokuzuncu Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...39

Tablo 21. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Onuncu

Onuncu Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...41

Tablo 23. Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının On

Birinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...42

Tablo 24. Diğer Öğretmenlik Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının On

Birinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...43

İkinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...44

(16)

xiv

Beşinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...50

Beşinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı...51

(17)

xv

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. Öğretmen adaylarının “beğendiğim müzikleri dinleyebileceğim ortamları (kafe,

restoran vb.) tercih ederim” ifadesine verdikleri yanıtlar...22

Şekil 2. Öğretmen adaylarının “zihinsel ve bedensel olarak dinlenebileceğim bir ortamda

müzik dinlemeyi tercih ederim” ifadesine verdikleri yanıtlar...24

Şekil 3. Öğretmen adaylarının “müzik dinlediğim ortamda yalnız olmayı tercih ederim”

ifadesine verdikleri yanıtlar...26

Şekil 4. Öğretmen adaylarının “hoparlör, kulaklık vb. araçların ses kalitesine önem veririm”

Şekil 5. Öğretmen adaylarının “kulaklık aracılığıyla müzik dinlemek ilk sıradaki

tercihimdir” ifadesine verdikleri yanıtlar...30

Şekil 6. Öğretmen adaylarının “bir müziği dinlerken video klibini de izlemeyi tercih ederim”

Şekil 7. Öğretmen adaylarının “sözlü müzik dinlerken şarkı sözlerine dikkat ederim”

Şekil 8. Öğretmen adaylarının “dinlediğim müzikte hangi enstrümanların kullanıldığını ayırt

ederim” ifadesine verdikleri yanıtlar...36

Şekil 9. Öğretmen adaylarının “dinlediğim müziğin hangi türde olduğunu ayırt ederim”

Şekil 10. Öğretmen adaylarının “ders çalışırken müzik dinlerim” ifadesine verdikleri

yanıtlar...40

Şekil 11. Öğretmen adaylarının “ulaşım sırasında (yürümek, taşıt yolculuğu vb.) müzik

(18)

xvi

Şekil 12. Öğretmen adaylarının “müzik eşliğinde uyku sürecimi geçirmeyi tercih ederim”

Şekil 13. Öğretmen adaylarının “beğendiğim müzikleri (internet aracılığıyla, cd vb.) satın

alırım” ifadesine verdikleri yanıtlar...46

Şekil 14. Öğretmen adaylarının “besteci ve yorumculara yönelik kitap, dergi vb. kaynaklar

satın alırım” ifadesine verdikleri yanıtlar...48

Şekil 15. Öğretmen adaylarının “dinleti, konser vb. müzik etkinliklerine düzenli olarak

(19)

xvii

SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ

CD : Compact Disc

MP3 : MPEG Layer 3

DVD : Digital Versatile Disc

SPSS : Statistical Package for the Social Sciences

! : Aritmetik Ortalama

f : Frekans

(20)

1

BÖLÜM I

GİRİŞ

Müzik; günlük hayatımızda belki de en çok karşılaştığımız sanat türlerinden biridir. Uçan (2005) müziği; belli bir amaç ve yöntemle, belli bir güzellik anlayışına göre işlenerek birleştirilmiş seslerden oluşan estetik bir bütün olarak tanımlamıştır (s. 10). Eski çağlardan günümüze kadar dünyada yaşamakta olan canlı türlerinden yalnızca “insan”, müzik olgusunu ortak bir kültür ve sanatsal ifade biçimi haline getirmiştir. Peretz (2006)’e göre müzik, bilinen tüm insan toplumlarında kendiliğinden ve paralel olarak ortaya çıkmıştır. İnsanın tarih sahnesine çıkışıyla birlikte, özel bir merak konusu haline gelmiş olan müziğe ilişkin yoğun bir bir duyarlılık geliştirilmiştir. Bütün toplumlar, kendi kültürel ve sosyal yapılarına özgü bir biçimde müzik sanatından faydalanmıştır.

Müzik dinleme, insanın günlük aktivitelerinden, ihtiyaçlarından ve alışkanlıklarından biridir. Müzik dinleme, bireylerin kişisel istek ve tercihleri doğrultusunda, bilinçli olarak gerçekleştirdiği bir davranıştır. Müzik dinlemenin zaman geçirmek, sıkılganlık duygusundan kurtulmak, anıları canlandırmak, duygu durumunu değiştirmek gibi işlevleri bulunmaktadır. Alışveriş merkezleri, kafeler, restoranlar gibi yerlerde sunulan müzikler, bu ortamların tercih edilmesinde etkili olabilmektedir. Kısacası, müzik, insan hayatında yoğun etkiler bırakabilmekte ve oldukça büyük bir önem taşımaktadır.

Geçmişe bakıldığında, müziğin bir şekilde kayıt altına alınması ve gelecek nesillere aktarılması için çaba harcandığı görülmektedir. Çeşitli nota yazım sistemleri geliştirmiş ve müziğin ifade edilmesine yönelik ortak bir dil oluşturulmuştur. Fonografın icadından günümüze kadar gelişen teknolojinin ve çeşitli müzik kaydetme/dinleme cihazlarının kullanımıyla müzik, günümüzde kolayca ulaşılabilir ve tüketilebilir hale gelmiştir.

(21)

2

Bireylerin istedikleri müziğe ulaşabilmesi, müziğin ve müzik dinlemenin önemini arttırmaktadır.

Bu kadar önemli bir alışkanlığın sağlıklı ve olumlu bir şekilde sürdürülebilmesinde, eğitimin önemi oldukça büyüktür. Eğitim süreci, bireylerin hayata ilişkin beklentilerini, bakış açılarını ve çeşitli tercihlerini etkileyebilmektedir. Müzik eğitimi alan bireylerin, müziği dinleme, algılama ve değerlendirme konusunda daha nitelikli bir konuma ulaşması beklenmektedir. Bu durum, müzik eğitimi alan kişilerin müzik tercihlerine, alışkanlıklarına yansımakta ve müziği doğru bir biçimde değerlendirmeleri ve kullanabilmelerine olanak sağlamaktadır. Bireylerin yetişmesinde önemli bir role sahip olan geleceğin öğretmenlerinin, müziğe ve dolayısıyla müzik dinleme eğitiminin niteliklerine dikkat etmesi, müziğin bir eğitim aracı olarak kullanılabilmesi açısından önem taşımaktadır.

1.1. Problem Durumu

İnsanoğlu, dünyada varolduğu ilk zamanlardan bu yana müziği bilinçli olarak algılayan, kullanan, hisseden ve müzik yapan tek canlı türü olmuştur. Bu yeteneklerinin yardımıyla müziği, hayatının önemli bir parçalarından biri haline getirmiştir. Yaşadığımız çağda gelişen teknolojinin de etkisiyle müziğe ulaşmak, kullanmak, dinlemek ve paylaşmanın kolaylaşması, müziği insan yaşamının daha da vazgeçilmez bir ögesi konumuna taşımıştır. Müzikle bu denli iç içe olan insanın, müzikle olan ilişkisi doğal olarak her zaman aktif bir ilişki olmuştur. Müzikle yaşayan insanoğlu, geçmişten bugüne müziğe katkıda bulunmakta; müziğin doğasından gelen özelliklerin birçok faydasını görmektedir.

Uçan (2005)’a göre müziğin insan yaşamındaki işlevleri;

• Müziğin bireysel işlevleri, bireyin dengeli ve doyumlu, sağlıklı ve başarılı, duyarlı ve mutlu olması için bilişsel, duyuşsal ve devinişsel yapıları üzerinde olumlu izler bırakan müziksel uyarılma ve tepkide bulunma biçimlerini kapsar.

• Müziğin toplumsal işlevleri, birey ile toplum, toplumsal kesimler ve toplumlar arasında tanışma anlaşma, kaynaşma, paylaşma, yaklaşma, işbirliği, birleşme ve bütünleşme sağlanmasında müziğin oynadığı rolleri kapsar.

• Müziğin kültürel işlevleri, kültür artırıcı, kültürel özellikleri taşıyıcı ve kuşaktan kuşağa aktarıcı, kültürler arası ilişkileri zenginleştirici müziksel birikim ve etkinlikleri kapsar. • Müziğin ekonomik işlevleri, sanatsal öz korumakla birlikte müzik alanında giderek

belirginleşen sunu-istem, üretim-dağıtım-tüketim ilişkilerinin ağır bastığı çalışma ve düzenlemeleri kapsar.

• Müziğin eğitimsel işlevleri, bireysel, toplumsal, kültürel ve ekonomik işlevlerin düzenli, sağlıklı, etkili, verimli ve yararlı olmasını sağlamaya yönelik müziksel öğrenme-öğretme etkinliklerini ve buna ilişkin düzenlemeleri kapsar (s. 13).

(22)

3

Müzik dinleme eylemi de müziğin insan yaşamındaki önemli yerinin bir göstergesi sayılmaktadır. Öyle ki, insanlar günlük hayatlarında istekli ya da isteksiz bir biçimde, aktif ya da pasif olarak müzikle karşı karşıya kalmaktadır.

Juslin ve Laukka (2004) yaptıkları çalışmada, kişilerin, gün içinde dinledikleri müziklerin duygularını tetikleyip dışa vurmalarını sağlaması durumuna göre o müzikleri değerlendirdiklerini bildirmiştir. Gün içinde çok kez müzik dinleyen sıradan dinleyicilerin ilk tercihlerinin müzik dinlemek olmadığını da ifade etmiştir.

Sloboda, O’Neill ve Ivaldi (2001); çalışmalarında dinleyicilerin kendi tercihleri doğrultusunda müzik dinlediğinde, ruhsal olarak daha iyi hissettiklerini bildirmişlerdir. Sıradan dinleyicilerin, müzik dinleme eylemini birincil hedef olmaktan çok, günlük uğraşılar sırasında gerçekleştirdiği belirtilmiştir.

Günlük bir rutin olarak müzik dinleme, toplumda neredeyse herkes tarafından gerçekleştirilen bir eylemdir. Müzik eğitimi alan kişiler için ise müziğin ifade alanı çok daha geniştir. Uçan’ın (2005) ifade ettiği gibi: “müzik eğitimi temelde, bir müziksel davranış kazandırma, bir müziksel davranış değiştirme veya bir müziksel davranış geliştirme sürecidir” (s.14). Buna bağlı olarak müzik eğitiminin, bireye müziksel davranış anlamında birçok katkı yapması beklenmektedir.

Kebapçılar (2009)'ın, profesyonel kadın müzisyenlerle müzik eğitimi almamış kadınların müziği algılayış farklarını belirlemek üzere tıp alanıyla ortak yaptığı çalışmasında; beş kadın piyanist ve müzisyen olmayan eşit sayıda kadın katılımcıya müzik dinletilerek, bir beyin görüntüleme tekniği olan fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) ile görüntüleme yapılmıştır.

Böylelikle katılımcıların müziğe verdikleri tepkilerin beyindeki görünümünü izlemek amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda, katılımcılar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamasa da, piyanistlerin iyi bildikleri piyano eserini dinlerken motor kortekslerinde aktivasyon gösterdikleri görülmüştür. Bunun nedeni ise, erken yaşlardan itibaren müzik eğitimi alan kişilerin beyin korteksinde değişim olması ve müzik eğitimi almayan kişilerin beyinlerinden farklı şekilde beyin aktivitesi göstermeleridir.

Müzik eğitiminin bireylere katkılarından biri de, kişinin müzik tercih etme konusunda daha kaliteliye ve daha verimliye yönelmesini sağlamasıdır. Böylelikle müzik dinleme konusunda da daha doğru seçimler yapılması söz konusudur.

(23)

4

Bireysel gelişime birçok açıdan katkı sağlaması sebebiyle müzik eğitiminin, eğitimin her aşamasında bulunması gerekmektedir. Müzik eğitimi ülkemizde örgün eğitim dahilinde ilkokul seviyesinde, sınıf öğretmenlerinin verdiği eğitimle başlamaktadır. Taş (2011), yaptığı araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının klasik batı müziğine ilişkin tutumlarını ortaya çıkarmak için deney grubuna müzik dinleme eğitimi vermiş ve süreç sonunda grubun test puanlarında istatistiksel artış meydana geldiğini görmüştür. Bu noktada sınıf öğretmeni adaylarının müzik eğitimi almasının önemi ortaya çıkmaktadır.

Küçüköncü (2000), sınıf öğretmenliği lisans programlarındaki müzik eğitiminin durumunu belirlemek amacıyla yaptığı çalışma sonucunda, öğretmen adaylarının aldığı müzik eğitiminin yeterli düzeyde olmadığına değinmiştir. Bu durum, ilköğretimde müzik eğitimi alacak çocukların, aldıkları eğitimin yetersiz olmasına sebep olabilmektedir.

Meslek hayatları süresince öğrencilere yalnız müfredatta bulunanlar konusunda değil, gerektiğinde hayatla ilgili birçok konu ve alanda eğitim verecek olan öğretmenlerin, lisans eğitimlerinin kalitesi kadar, kişisel anlamdaki yeterlilikleri ve verimlilikleri de önem arz etmektedir. Hem mesleğinde yeterli ve başarılı hem de kişisel anlamda donanımlı ve saygın öğretmenler yetişmesi sürecinde sosyal hayat, yaşanılan çevre, aile, kültür ve bireysel özellikler gibi etmenler rol almaktadır. Bu çalışma kapsamında, öğretmen adaylarının müzik dinleme alışkanlıklarını belirlemek ve böylece adayların müzik dinleme rutinleri üzerinden ideal olanı tercih etme durumlarına göre kişisel özelliklerin yalnızca bir yönüne ışık tutmak amaçlanmaktadır. Çalışma alanı bakımından bu araştırmada müzik dinlemenin bireysel gelişime katkıları, nasıl uygulanırsa faydalı olacağı ve olması gerektiği şekliyle uygulanmadığında ne gibi olumsuz durumlara yol açacağına ilişkin bilgiler elde edilmesi amaçlanmıştır. Lisans düzeyinde müzik eğitiminin kişilerin müzik dinleme alışkanlıkları üzerinde nasıl etki yaptığını, bu etkinin kişilere neler kazandırabileceğini ve diğer öğretmen adaylarının bu etkilere ihtiyaç duyup duymadığını belirlemek de bu çalışmanın kapsamındadır.

Toplumun önemli dinamiklerini oluşturan eğitimli insanların müzik dinleme alışkanlıklarına ilişkin tercihleri ve müzik sanatından yeterli düzeyde yararlanabilmeleri, önemli bir beklenti oluşturmaktadır. Bu araştırmanın problem cümlesi; “Müzik öğretmenliği programı ile diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören öğrencilerin müzik dinleme alışkanlıkları arasında bir farklılık var mıdır?” şeklinde ifade edilebilir.

(24)

5

1.2. Alt Problemler

1. Müzik dinleme ortamındaki farklılıklar nelerdir? 2. Müzik dinleme araçlarındaki farklılıklar nelerdir?

3. Dinlenilen müziğin içeriği ile ilgili farkındalık durumlarına ilişkin farklılıklar nelerdir?

4. Müziğin sosyal hayat içerisinde kullanımına ilişkin farklılıklar nelerdir?

5. Müzik dinleme alışkanlıklarının ekonomik boyutuna ilişkin farklılıklar nelerdir?

1.3. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı, üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin müzik dinleme alışkanlıkları arasındaki farkları belirlemektir.

1.4. Araştırmanın Önemi

Müzik sanatı günlük yaşamımızın vazgeçilemez ögelerinden biridir. Böylesine önemli bir ögenin, eğitim fakültelerinin farklı bölümlerinde okumakta olan öğrencilerde bıraktığı etkilerin ve meydana getirdiği alışkanlıkların test edilmesi, ölçülmesi, incelenmesi, araştırılması, sorgulanması ve değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmada üniversitelerin müzik öğretmenliği programları ile diğer programlarda öğrenim görmekte olan öğrencilerin müzik dinleme alışkanlıkları ele alınmıştır.

1.5. Sayıltılar

• Bu araştırmaya en uygun araştırma modeli betimsel araştırmadır.

• Araştırmaya katılan öğretmen adayları müzik dinleme alışkanlığına sahiptir. • Bu araştırmayı sonuçlandırmak üzere en doğru veri toplama tekniği ankettir. • Örneklem, evreni temsil edecek biçimde oluşturulmuştur.

• Araştırmaya katılan öğrenciler anket sorularını objektif ve doğru bir şekilde cevaplamışlardır.

(25)

6

1.6. Sınırlılıklar

Bu araştırma;

• 2016-2017 öğretim yılı güz dönemi,

• Gazi Üniversitesi Müzik Öğretmenliği Bölümü ile Gazi Üniversitesi’ndeki diğer öğretmenlik bölümlerinde öğrenim gören 2., 3. ve 4. sınıf öğrencileriyle,

• Müzik öğretmenliği programından 90 kişi, diğer öğretmenlik programlarından da 90 kişi olmak üzere toplam 180 kişi ile sınırlıdır.

(26)

7

BÖLÜM II

KURAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

Bu bölümde, araştırma konusunun temellerine ilişkin bilgilere ve konuyla ilgili yapılmış araştırmalara yer verilmiştir.

2.1. Müzik Eğitimi

Bir toplumun ilerlemesinin en önemli yollarından biri, kuşkusuz, eğitimdir. Her alanda gerekli olan eğitim, insanın ruhsal ihtiyaçlarından olan sanat alanlarında da, kişilerin kapasite ve yetenekleri doğrultusunda kullanılmaktadır. Çağdaş sanat eğitimi; kişilerin yaşadığı çevreye ve ortama gereğince duyarlı olmalarını, çevreyle en iyi şekilde iletişim kurmalarını, estetik ihtiyaçlarını gidermelerini, estetik algılarını geliştirmelerini, sanatsal yorumlama güdülerini doyurabilmek ve yaşamlarını daha anlamlı hale getirebilmek için sanattan en iyi şekilde faydalanmalarını temel alır (Uçan, 1994, s. 70-71).

Ülkemizde sanat eğitimine verilen önem doğrultusunda sanat eğitimi, çeşitli dallara ayrılmış ve her biri kendi içinde gelişme göstermiştir. Müzik eğitimi, çağdaş sanat eğitimi kapsamında önemli bir eğitim dalı, geniş bir çalışma alanıdır. Uçan (2005)’a göre “yalın ve özlü anlamıyla müzik eğitimi, ‘bireye, kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli müziksel davranışlar kazandırma’ ya da ‘bireyin müziksel davranışında kendi yaşantısı yoluyla amaçlı olarak belirli değişiklikler oluşturma’ sürecidir” (s.30).

Müziksel davranış değişiklikleri ve olumlu kazanımlar, insan yaşamına birçok yönden etki eder. Özellikle ilk ve ortaöğretim düzeylerinde, çocukların bilişsel, dilsel, duygusal ve beyinsel açıdan gelişimleri, müzik eğitimi ile desteklenebilmektedir. Örgün eğitim kapsamında ilk ve ortaöğretim düzeyindeki müzik eğitiminin yanı sıra, üniversitelerde de

(27)

8

gelişmiş bir anabilim dalı olarak lisans programları mevcuttur. Ancak müzik eğitimi yalnızca örgün eğitim kapsamında değerlendirilmemekle beraber kendi içinde türlere ayrılmaktadır. Müzik eğitiminin üç ana türü aşağıdaki gibi ifade edilebilmektedir:

1. Genel müzik eğitimi, iş-meslek, okul, bölüm, kol-dal ve program türü ne olursa olsun, ayrım gözetmeksizin, her düzeyde, her aşamada, her yaşta herkese yönelik olup, sağlıklı ve dengeli bir 'insanca yaşam' için gerekli asgari-ortak genel müzik kültürünü kazandırmayı amaçlar.

2. Özengen nüzik eğitimi, müziğe ya da müziğin belli bir dalında özengence (amatörce) ilgili, istekli ve yatkın olanlara yönelik olup, etkin bir müziksel katılım, zevk ve doyum sağlamak ve bunu olabildiğince sürdürüp geliştirmek için gerekli müziksel davranışlar kazandırmayı amaçlar. 3. Mesleki müzik eğitimi, müzik alanının bütününü, bir kolunu ya da dalını, o bütün, kol ya da dal ile ilgili bir işi meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme eğilimi gösteren, seçme olasılığı bulunan ya da öyle görünen, müziğe belli düzeyde yetenekli kişilere yönelik olup, dalın, işin ya da mesleğin gerektirdiği müziksel davranışları ve birikimi kazandırmayı amaçlar (Uçan, 2005, s. 31-32).

2.1.1. Üniversitelerde Müzik Eğitimi

Türkiye’de lisans düzeyinde mesleki müzik eğitimi ve öğretimi; eğitim fakülteleri, güzel sanatlar fakülteleri ve konservatuvarlar dahilinde yapılmaktadır. Bunların yanı sıra, sınıf öğretmenliği bölümlerinde de zorunlu müzik dersleri bulunmaktadır. Diğer bölümlerde ise, seçmeli olarak müzik dersleri alınabilmektedir.

Kaya ve Üstün (2013), yaptıkları çalışmada Nevşehir Üniversitesi dahilinde bazı lisans bölümleri 1. sınıflarında okutulan ortak seçmeli müzik derslerine ilişkin öğrenci görüşleri ve bu görüşler doğrultusunda derslerin verimliliğini belirlemeyi hedeflemiştir. Öğrenci görüşleri, derslerin kredisiz olmasına rağmen gerekli olduğuna inandıkları ve kredili olmasını istedikleri yönündedir. Bu tür ortak seçmeli müzik derslerinin diğer bölümlerde de yaygınlaştırılmasının faydalı olacağı sonucuna da varılabilir.

Müziğin lisans düzeyinde seçmeli ders olarak yaygınlaştırılması, özellikle de eğitim fakültesi bünyesindeki bölümlerde tercih edilebilecek bir durumdur. Öğretmen adaylarının seçmeli müzik derslerinden faydalanması, mesleki ve kişisel anlamda daha başarılı bireyler olmalarına psikolojik, sosyolojik ve eğitim süreçleri açısından yardımcı olacaktır.

2.1.2. Müzik Dinleme Eğitimi

Müziği algılamak, değerlendirmek için müzik dinleme önkoşullardan biridir denilebilir. Müzik dinlemek, müzik eğitiminin en temel etkinliklerinden biri olarak görülmektedir

(28)

9 (Madsen ve Geringer, 1990).

Uçan (2005)’a göre;

Davranışsal açıdan ele alındığında, müzik eğitimi, temelde şunları kapsar: • Müziksel işitme-okuma-yazma eğitimi

• Şarkı söyleme eğitimi • Çalgı çalma eğitimi • Müzik dinleme eğitimi • Müziksel yaratma eğitimi • Müziksel bilgilenme eğitimi • Müziksel beğeni geliştirme eğitimi • Müziksel kişilik kazanma eğitimi • Müziksel duyarlılığı artırma eğitimi

• Müziksel iletişim ve etkileşimde bulunma eğitimi • Müzikten yararlanma eğitimi

İçeriksel açıdan ele alındığında ise, müzik eğitimi, temelde şunları kapsar: • Müziksel işitim (kulak) eğitimi

• Ses eğitimi • Çalgı eğitimi

• Müziksel devinim ve ritim (tartım) eğitimi • Müzik bilgisi eğitimi

• Yaratıcılık eğitimi • Beğeni eğitimi

• Müziksel kişilik eğitimi • Müziksel duyarlılık eğitimi

• Müziksel iletişim ve etkileşim eğitimi

• Müziksel kullanım ve yararlanım eğitimi (s. 14-15)

Öğrencilere nasıl müzik dinleneceğini öğretmek, hassas dinleyiciler olabilmeleri ve dinlemenin keyfini çıkarabilmeleri açısından son derece önem taşımaktadır (Anderson, 2016). Müzik dinleme, müzik eğitiminin diğer kazanımlarıyla da bağlantılıdır. Dolayısıyla, müzik dinleme eğitimi kapsamında yapılan etkinlikler, bireylere müzikten iyi düzeyde faydalanabilmek adına temel oluşturmaktadır.

Müzik eğitiminin kapsadığı önemli davranış değişikliklerinden olan müzik dinleme eğitimi, müziksel gelişim sürecinde ve müzikten iyi bir biçimde yararlanabilmek adına gereklidir. Bireyler kendi eğilimlerine göre nitelikli bir dinleyici konumuna ulaşabilse de, müziği nasıl dinledikleri ve kullandıkları araçlara ilişkin detaylar önem taşımaktadır.

(29)

10

2.2. Müzik Dinleme

İnsan, yaşamının tüm evrelerinde müzikle karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum, bazen kendi isteği dışında müziğe maruz kalarak; bazen de kendi istediği zaman ve kendi isteği doğrultusunda müzik dinleyerek gerçekleşmektedir.

Günlük müzik dinleme, gerek günlük işler sırasında eşlikçi olarak; gerekse bir boş zaman değerlendirmesi ya da isteğe bağlı herhangi bir sebeple ruh halinin yönlendirmesi ile yapılabilmektedir. Bilinçli ve tercih ederek müzik dinlemek hemen herkesin gerçekleştirdiği bir eylem olarak karşımıza çıksa da, müziği anlayarak, algılayarak, hissederek ve irdeleyerek dinlemek, müzik ve müzik dinleme eğitiminin kişiye katkısı olarak değerlendirilebilir. Bu çalışma kapsamında da, öğretmen adaylarının günlük müzik dinleme alışkanlıklarının farklılıkları ve bu farklılıkların lisans düzeyinde müzik eğitimi alan müzik öğretmeni adayları açısından ne yönde olduğunu ortaya çıkarmak hedeflenmektedir.

2.2.1. Müzik Dinleme Alışkanlığı

Her alışkanlık gibi müzik dinleme alışkanlığı da bireylerin kişisel yapı ve tercihleriyle şekillenmektedir. Ancak yaşamakta olduğumuz zamanın getirdiği özellikler nedeniyle bir tektipleşme eğilimi söz konusudur ve bu durum müzik dinleme alışkanlıklarına da yansımaktadır. Müzik, farklı zaman ve mekanlarda artık daha erişilebilir bir durumdadır ve müziksel tecrübenin daha da bireyselleştiği görülmektedir (Frith, 1996).

Kişisel tercih ve istekler doğrultusunda; müziğin hangi ortamlarda, hangi durumlarda, ne şartlarda ve ne şekilde dinlendiği müzik dinleme alışkanlıkları kapsamında değerlendirilebilecek davranışlardır. Dinleyiciye olumlu ya da olumsuz katkıları olabilmesi bakımından, müzik dinleme alışkanlıkları kişiler için önem arz etmektedir. Bir alışkanlık ya da davranışı değiştirmenin en önemli yollarından biri eğitimdir. Müzik eğitiminin, müzik dinleme alışkanlıklarını olumlu yönde değiştirmesi de olası bir durumdur.

2.2.2. Sosyal Hayat ve Müzik Dinleme

İnsan, doğası gereği sosyal bir varlıktır ve sosyal olmadığında yaşamını sürdürebilmesi zorlaşmaktadır. Bu nedenle, dünyada var olduğundan bu yana hep topluluk halinde yaşamış, iletişim kurmuş ve sosyal değerlerini oluşturmuştur. Sosyal anlamda iletişim ihtiyacı ve

(30)

11

toplum anlayışı nedeniyle çeşitli iletişim yolları geliştiren insanın, en önemli iletişim yollarından biri de, müzik olmuştur. Geçmişten günümüze, neredeyse her devirde ve zaman diliminde insanın müzikle yakından ilişkisi olmuş ve hayatının neredeyse her alanında müzikle yaşamıştır. Bu nedenle sosyal hayat ve müzik birbirinden tamamen bağımsız alanlar olarak düşünülemeyeceği gibi, aslında bu iki alanın insan yaşamında iç içe olması söz konusudur.

Uslu (2007), erdemli, ruhsal açıdan sağlıklı, paylaşmayı bilen insanların yetişmesinde etkili bir alan olan ve güzel duyguların ve faydalı eylemlerin oluşumuna ortam sağlayan müziğin sosyal işlevlerinden bahsetmiştir. Kişilerin çevreleriyle müzik birikimlerini paylaşmaları halinde, doğal olarak bir sosyalleşme ortamında olduklarını belirtmiştir. İnsanlarla bir arada bulunmak, müziksel duyguları ve düşünceleri paylaşmak gibi eylemlerin, sosyalleşmenin temeli olduğunu ifade etmiştir. Uçan (1994), müziğin bireyin toplumsallaşmasını kolaylaştıran; duygu, düşünce, izlenim alışverişi sağlayan ve bu noktalarda ortaklık oluşturan; toplumsal iletişimi, etkileşimi, birleşmeyi, dayanışmayı, kaynaşmayı hızlandıran ve güçlendiren yapısını, müziğin toplumsal işgörüleri arasında belirtmiştir. Coşkun (2007), sosyalleşme bağlamında Türk Sanat Müziği amatör koroları üzerine yaptığı çalışmasında, amatör gruplarda müziğin; insanları bir araya toplayan, buluşturan ve sosyalleşmelerine ortam hazırlayan bir etmen olduğuna değinmiştir. İnsanların bu gruplara katılmalarındaki asıl sebebin müzik öğrenmek değil, başta sosyalleşme olmak üzere; stres atma, yalnızlık duygusundan kurtulma, terapi, boş zaman değerlendirme gibi nedenler olduğunu belirtmiştir.

Müziğin sosyal hayat üzerindeki olumlu etkileri günümüzde neredeyse herkes tarafından bilinmektedir. Bunun yanı sıra, müzik dinlemenin sosyal yönlerinden söz etmek mümkündür. Günlük eylemlerden biri sayılabilen müzik dinleme de, sosyal bakımdan insana katkıda bulunabilmektedir. Konser, dinleti, vb. etkinliklere genelde topluluk halinde gidilmektedir. Bu nedenle bu tür etkinlikler “sosyal etkinlik” sınıfına dahil edilmektedir. Kişilerin bu tür sosyal etkinliklerde bulunması, sosyal çevre edinme bakımından olumlu olmasının yanı sıra, kişilere toplumda yer edinme ve kendini aktif hissetme bakımından destek sağlayabilmektedir. Müzik dinlemekle beraber, birlikte müzik yapmak da kişilere toplumsal ve sosyal anlamda gelişim sağlayıcı nitelikte eylemlerdendir.

(31)

12

2.2.3. Müzik Dinleme Araçları

Son yüzyılda hızla gelişen teknoloji, her alanda olduğu gibi müziğin yapım, sunum ve dinleme aşamasında da gelişmelere yol açmıştır. Müziğin oluşturulup dinleyiciye ulaştırılmasına kadar, her basamakta teknolojinin verdiği kolaylıklar kullanılmaktadır. Çeşitli müziksel ürün formatlarının gelişmesi ile (CD, MP3, DVD, vb.) bu ürünlerin dinlenebilmesini sağlayan aygıtlar da geliştirilmiştir. Müzik dinlemenin yanı sıra video klipleri de izlemeyi tercih eden dinleyiciler; televizyon, bilgisayar, akıllı telefon ve benzeri görsel aygıtları da tercih edebilmektedir.

Genç yaştaki dinleyicilerin müzik dinlerken en çok tercih ettiği aygıtların sırasıyla; bilgisayar, MP3 çalar ve CD çalar olduğu yakın geçmişte belirlenmiştir. Ayrıca genç kadın ve erkeklerin müzik dinleme cihazı tercihlerinde farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Bu noktada müzik dinleme cihazı üreticilerinin kadınlar ve erkekler için farklı cihazlar üretmesi, genç kesim tarafından tercih edilebilirliklerini arttırabilir (Yılmaz, Özdil ve Kapancıoğulları, 2009).

Müzik dinleme cihazlarının yanında, müzik dinleme araçları da son derece önemlidir. Her ortamda kullanım kolaylığı ve rahatlığı açısından en çok tercih edilebilir araç, kulaklıklardır. Kişisel tercihlere göre birçok kulaklık çeşidi, müzik piyasasına sunulmuştur. Kulaklık ve diğer müzik dinleme araçlarının en önemli özelliği sunduğu ses kalitesinin derecesidir. Dinlenilen müzikten en yüksek verimi almak, müzik ürününün ses kalitesinin yanında müzik dinleme cihazı ve aracının ses kalitesine de bağlıdır.

Dinleyicilerin müzik dinleme araç ve aygıtlarının ses kalitesine önem verme dereceleri, müzik ürününden alacakları verimin farkındalık derecesiyle ve müziği anlayıp değerlendirmeye verdikleri önem derecesiyle paraleldir. Bu özelliklerin sağlanmasının bir yolunun da, alınan müzik eğitimi olduğu düşüncesi nedeniyle dinleyicilerin tercih ettiği aygıt ve araçların kalitesi, öğretmen adaylarının müzik dinleme alışkanlıklarının belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmanın konusu dahilindedir.

2.2.4. Müzik Dinlemenin Ekonomik Boyutu

Müzik dinleme, birçok insanın sıkça gerçekleştirdiği günlük rutinlerden biridir. Bazı bireyler için vazgeçilmez bir ihtiyaç olabilirken, bazı bireylerin günlük aktiviteleri gerçekleştirirken

(32)

13

ya da duygusal durumuna bağlı olarak çeşitli amaçlarla tercih ettiği bir eylem olabilmektedir. Bireylerin ve yapıları gereği kişiye özel gelişen zevkleri arasında bulunan müzik zevki ve tercihi, doğal olarak müzik dinleme konusunda da kişiye özel bir tarz oluşturmayı gerektirmektedir. Kişiler beğendikleri türdeki müzikleri elde ederek, kendilerine dinleme listeleri ve albüm koleksiyonları gibi dinleme materyalleri oluşturabilmektedir. Dinleme materyallerini oluşturma konusunda günümüzde birçok yola başvurulabilmektedir. Müziği elde etmenin yolları; satın alma, internet aracılığıyla indirme, belirli bir ücret karşılığı belirli uygulamalardan dinleme vb. şeklindedir. Sonuç olarak müziği elde etmenin ve dolayısıyla da dinlemenin ekonomik boyutu da, kişilerin karşı karşıya olduğu bir durumlardan biridir. Bu noktada devreye müzik endüstrisi kavramı girmektedir.

Darcan (2012), müzik endüstrisi kavramını, temelde yazılı ve kayıtlı müziksel ürünlerin ve icraların üretimi, dağıtımı ve satışı olarak tanımlamıştır. Müzikle ilgili ticari olarak kullanılabilen tüm alanlarda ve organizasyonlarda, müziğin hazırlanması ve sunulması için gerekli süreçleri kapsayan ve müziğin insanlar tarafından satın alınabilmesi, müzik endüstrisi tarafından sağlanmaktadır. Özellikle 20. yüzyıl boyunca müzik endüstrisi, oldukça önem kazanmış ve müziğin geniş kitlelere ulaşmasını sağlamıştır. Canlı müzik etkinlikleri ve konserler ise çok daha köklü bir geçmişe sahiptir. Günümüzde de bu etkinlikler, eğlence sektörü anlayışı ve teknolojinin de gelişmesiyle beraber devam etmektedir.

Modern batı müziği endüstrisinin ortaya çıkmasından beri plak, kaset ve CD gibi materyaller kullanılmaktadır. Geçmişten günümüze, bu alanda bir müzik satış piyasası oluşturulmuştur. Bu materyallerden plak ve kasetlerin kullanım sıklığı oldukça azalmıştır. Bunların yanı sıra, müzik CD’leri de, müzik endüstrisinde önemli bir yere sahiptir. Ancak günümüzde CD satın almak, yerini teknolojinin geldiği bu son noktada internetin de sıkça kullanılması sebebiyle çevrimiçi müzik dinlemek, indirmek ya da kopyalamaya bırakmaktadır.

İnternet üzerinden müzik indirmek, kopyalamak, çoğaltmak günlük bir aktivite haline gelmiştir. Bu nedenle dinleyiciler, müzik ürünlerini satın almak yerine, internet aracılığıyla indirip kopyalamak suretiyle, ücret ödemeden müzik dinleme imkanına sahip olmaktadır. Birçok kişi, ücret ödemeden indirdiği müzikleri, akıllı telefon veya mp3 çalarlarına yükleyerek dinlemektedir. Bu durum, müziği oluşturan besteci, yorumcu gibi emek sahiplerine emeklerinin karşılığını alma konusunda hayal kırıklığı yaşatabilmekte ve çeşitli

(33)

14

tartışmalara yol açmaktadır. Karahisar’ın (2012) belirttiği üzere: “Türkiye’de müzik yapımcılarının dijital mecradan elde ettikleri gelir son derece azdır. Bunun sebebi yasal satış imkânlarının tam anlamıyla ortaya çıkmamasıdır” (s. 4). Telif hakları ihlal edilerek ve gerekli izinler alınmaksızın yapılan korsan işlemler, müzik endüstrisinde de gerilemelere sebep olmaktadır.

…İnternet, diğer kitle iletişim araçlarından farklı olarak telif hakları açısından müzik sektörünü daha çok etkilemiştir. İnternetle birlikte iki büyük problem gün yüzüne çıkmıştır: İnternetteki anonimlik ve internetten müzik indirmenin kolaylığı. İnternet bağlantı hızının giderek artması, MP3 formatıyla sıkıştırma imkânı, P2P veri paylaşım sisteminin varlığı sayesinde eserler kolaylıkla ve zahmetsizce kopyalanmakta, çoğaltılmakta ve paylaşılmaktadır. Ülkemizde ve dünyada geleneksel (fiziki) satışların yerini dijital-online satışlar almaya başlamıştır. Bu durum, eser sahiplerine maddi ve manevi açıdan zarar vermekte ve müzik endüstrisini zorlamaktadır. (Karahisar, 2012, s. 12)

Beğenilen müzikleri elde etmedeki kolaylıklar, günümüzde yalnızca ekonomik boyutta değil aynı zamanda müziğin dinleyiciye verim sağlaması ve verilmek istenen mesajı vermesi konusunda da olumsuzluklara sebep olabilmektedir. Yakın geçmişte, müzik piyasasında bulunan kaset ve CD’lere kaydedilmiş müzikler, olması gereken kalitede ve yapıda dinleyiciye ulaşmaktaydı ancak günümüzde korsan müzik sektöründe bulunan, ses kalitesi düşük müzikler de dinleyici tarafından tercih edilebilmektedir. Bu durum müziğin verimliliğini düşürmekle beraber, dinleyicinin kaliteli müzikten mahrum kalmasına da sebep olabilmektedir.

Günümüzdeki teknolojik gelişmelerle beraber, müzik sektöründeki ekonomik problemler ve karışıklıklar da dikkat çekmektedir. Sanatçı ve yapımcıların bu konuya gösterdikleri özen ve emeklerin karşılıksız kalabilmesi, etik açıdan çeşitli tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Müzik dinlemek ve istenilen müziğe ulaşmak dinleyici için oldukça kolay bir hale gelse de, müzik dinlemeyi başarılı bir biçimde gerçekleştirmek ve bundan alınması gereken verimi tam anlamıyla alabilmek açısından, kişilerin bu konuda tam anlamıyla bilinçlendirilmeleri gerekmektedir.

2.3. İlgili Araştırmalar

Bu bölümde, müzik dinleme ve müzik dinleme alışkanlıkları konularına ilişkin alanyazında yapılmış olan çalışmalar özetlenmiştir.

Ercan (2014), “Klası̇k Batı Müzı̇ğı̇ Eğı̇tı̇mı̇ Veren Devlet Konservatuvarı Müzı̇k Lı̇sans Öğrencı̇lerı̇nı̇n Müzı̇kal Beğenı̇lerı̇ Ve Müzı̇k Dı̇nleme Alışkanlıklarının İncelenmesı̇”

(34)

15

konulu yüksek lisans tezinde; klasik batı müziği eğitimi verilen devlet konservatuvarlarında okuyan öğrencilerin müzikal beğenileri ve müzik dinleme alışkanlıklarını çeşitli değişkenler açısından değerlendirmeyi amaçlamıştır. Bu araştırma; 3 devlet konservatuvarında (Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Devlet Konservatuvarı ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuvarı) 2013-2014 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde öğrenim gören lisans öğrencileri ile sürdürülmüştür. Öğrencilere anket uygulanarak gerekli veriler toplanmıştır. Verilerin frekans ve yüzde dağılımları hesaplanmış; bazı verilerin aralarında anlamlı bir fark olup olmadığını bulmak amacıyla parametrik olmayan testlerden Ki-Kare Bağımsızlık Testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda ise öğrencilerin, en fazla eğitimini almış oldukları müzik türlerini dinledikleri ve okuldaki öğrenimleri esnasında dinlemeyi tercih ettikleri müzik türlerinin değişikliğe uğradığı tespit edilmiştir.

Tekeli (2013), “Müzı̇k Öğretmenı̇ Adaylarının Görüşlerı̇ne Göre Müzı̇k Dı̇nleme Ve Kültürü Dersı̇ne Yönelı̇k Öğretı̇m Programı Taslak Önerı̇sı̇” adlı çalışmasında; lisans düzeyinde müzik dinleme ve kültürü dersine olan ihtiyaç durumunu saptamayı amaçlamıştır. Bu araştırmada, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı lisans 3 düzeyindeki öğrencilerden ve ilgili uzmanlardan 5’li likert ölçeği ile hazırlanmış görüş formları ile veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde, verilen yanıtlar arasında anlamlı bir fark olup olmadığını test etmek amacıyla Ki Kare Testi uygulanmış; uzmanların meslek yılı ve unvanları arasında anlamlı bir fark olup olmadığını test etmek için ise ANOVA analizi yapılmıştır. Öğrencilerin ve uzmanların görüşlerine yönelik veriler değerlendirilerek, müzik dinleme ve kültürü dersi taslak programı sunulmuştur. Araştırmanın sonucunda, lisans düzeyinde müzik dinleme ile ilgili bir dersin olmasının, öğrencilerin nitelikli birer dinleyici olabilmeleri açısından faydalı olacağı sonucuna varılmıştır.

Tanrıkulu (2011), “Üniversite Öğrencilerinin Kulaklıkla Müzik Dinleme Alışkanlıklarının İşitme Eşikleri Üzerine Etkisi: Başkent Üniversitesi Örneği” konulu araştırmasında; kişisel kulaklıklar ile doğal olmayan bir şekilde doğrudan kulağa ulaşan yüksek şiddette sese bağlı işitme organı hasarını belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırma, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı Odyoloji Konuşma ve Ses Bozuklukları Bölümü tarafından yürütülmüş, Başkent Üniversitesi’nde öğrenim gören 215 öğrenciye müzik dinleme alışkanlıkları ile ilgili bir anket uygulamak suretiyle veriler toplanmıştır.

(35)

16

Verilerin analizi sonucunda yüksek sesli müziğe maruz kalmanın, giderek artan seviyede işitme kaybına yol açabileceği sonucuna varılmıştır.

Özgül (2012), “Trafı̇kte Araba Kullanırken Müzı̇k Dı̇nleme Alışkanlıklarının Bazı Değı̇şkenler Açısından İncelenmesı̇” konulu yüksek lisans tezinde, sürücülerin trafik sürecindeki müzik dinleme alışkanlıklarının, araba kullanma alışkanlıklarına olan etkilerini araştırmıştır. Bu araştırmada, ehliyet sahibi 218 sürücüye müzik dinleme alışkanlıkları ve trafikte araba kullanma alışkanlıklarını ölçmeye ilişkin bir anket uygulanmış ve elde edilen veriler istatistiksel çözümlemesi yapıldıktan sonra yorumlanmıştır. Araştırmada sürücülerin dinledikleri müziğin, araba kullanmalarına çeşitli etkilerinin var olduğu sonucuna varılmıştır.

Taş (2011), “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Klasik Batı Müziğine İlişkin Tutumları” konulu doktora tezinde, sınıf öğretmeni adaylarının müzik dinleme alışkanlıklarını belirlemeyi, müzik seçimlerinde öne çıkan türleri saptamayı ve araştırma kapsamında verilen klasik batı müziği dinleme eğitiminin öncesi ve sonrasında bu müzik türüne ilişkin tutumlarının ne yönde olduğunu belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışma grubu, 2009-2010 öğretim yılı Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda okuyan ikinci sınıf öğrencileridir. Verileri toplamak amacıyla kontrol gruplu ön test-son test yöntemi uygulanmıştır. Elde edilen veriler istatistiksel çözümleme programına girilerek; faktör analizi, kümeleme analizi, eşli örneklemler t-testi gibi yöntemler ile çözümlenmiştir. Verilerden yola çıkılarak, sınıf öğretmeni adaylarının klasik batı müziğine ilişkin tutumlarının kararsızlık ile katılma arasında seyrettiği saptanmıştır. Son test sonuçlarına göre, deney grubunun klasik batı müziğine ilişkin tutumu orta düzeyde olan kısmının tutum puanında istatistiksel olarak anlamlı bir artış olduğu tespit edilmiştir. Angı (2012), “Lise Öğrencilerinin Demografik Özellikleri ile Dinledikleri Müzik Türleri Arasındaki İlişki” konulu doktora çalışmasında, lise öğrencilerinin demografik özellikleri ile dinledikleri müzik arasındaki ilişki durumunu saptamayı amaçlamıştır. Çalışmanın örneklemini, farklı illerdeki 7 liseden tesadüfi örnekleme (random) yöntemiyle seçilmiş 634 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler anket yöntemiyle toplanmış; SPSS 21 programına girilmiş ve Bağımsız Örneklemler T Testi (iki grubun karşılaştırılmasında) ve One Way ANOVA (ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında) uygulanarak istatistiksel çözümlemesi yapılmıştır. Analizler sonucunda, lise öğrencilerinin dinlemeyi en çok tercih ettikleri müzik

(36)

17

türünün pop müzik olduğu belirlenmiştir ve farklı demografik özelliklere sahip öğrencilerin, dinledikleri müzik türlerinin de birbirinden belirgin olarak farklı olduğu görülmüştür. Erdal (2009), “Müzik Türlerinin Tercih Edilmesinde Kişilik Özellikleri ve Beğeni İlişkisi” konulu doktora tezinde, benzer ya da aynı türde müzikleri sıkça dinleyen kişiler arasında kişisel benzerlikler olma durumunu araştırmıştır. Çalışma grubu; Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde müzik bölümünde ve müzik dışı bölümlerde, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Devlet Konservatuarı ve Ege Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuarı’nda öğrenim gören 17-30 yaş arası, 180 öğrenciden oluşmaktadır. Verileri toplamak amacıyla Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü öğretim üyeleri tarafından hazırlanmış ve geçerlik – güvenirlik açısından test edilmiş beş faktör kişilik testi (Somer, Korkmaz, Tatar; 2004) ile önceki çalışmalardan yararlanılarak hazırlanan müzik beğenisi anketi kullanılmıştır. Veriler istatistik paket programına girilerek t testi, yüzde, frekans ve varyans analizi yapılmış, veriler çözümlenmiştir. Sonuç olarak; benzer kişiliğe sahip insanların müzik türü tercihlerinin de birbirine benzeyebileceği görülmüştür.

Ok ve Erdal (2012), “Müzik Tercihinde İnanç Biçimlerinin Rolü” konulu çalışmalarında, on adet müzik türü üzerinden, müzik türü beğenisi ile dünya görüşü biçimleri ve dini tutum arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. 187 üniversite öğrencisinden inanç biçimleri, dini tutum ve değerler ölçeklerini doldurmaları istenmiş, ardından çeşitli müzik türleri dinletilmiş ve hazırlanan 5’li likert ölçekli anket vasıtasıyla bu müzik türleri hakkındaki görüşleri alınmıştır. Veriler SPSS programında, Pearson Correlation testi vasıtasıyla çözümlenmiştir. Sonuç olarak; dinlenilen müzik türü ve inanç biçimleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

(37)

18

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde; araştırma modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması ve verilerin analiz edilmesine ilişkin bilgiler bulunmaktadır.

3.1. Araştırma Modeli

Bu araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel tarama modeli kullanılmıştır. "Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekilde betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır (Karasar, 2013, s. 77).

3.2. Araştırma Grubu

Bu araştırmanın evrenini Türkiye’deki müzik eğitimi anabilim dalında ve diğer öğretmenlik programlarında öğrenim görmekte olan öğrenciler; örneklemini ise 2016-2017 öğretim yılı güz dönemi Gazi Üniversitesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı’nda ve Gazi Üniversitesi’ndeki dokuz ayrı öğretmenlik programında öğrenim gören olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli verileri toplayabilmek amacıyla, müzik öğretmenliği programından 90 kişi, diğer öğretmenlik programlarından ise 90 kişi olmak üzere toplamda 180 kişilik bir örneklem grubu oluşturulmuştur. Bu grubun müzik öğretmenliği kısmında lisans 2., 3. ve 4. sınıf öğrencileri yer almaktadır. Örneklem grubunun diğer yarısını ise, tesadüfi örnekleme (random) yöntemiyle seçilmiş her 9 öğretmenlik programından 10’ar kişi olmak üzere, toplamda 90 kişi oluşturmaktadır. Ders programlarında müzik dersi mevcut olduğundan, sınıf öğretmenliği programındaki öğrenciler, örnekleme dahil edilmemiştir.

(38)

19 Tablo 1

Örnekleme İlişkin Bilgiler

Araştırma Grubu Anabilim Dalı Katılımcı Sayısı

1. Grup Müzik Eğitimi 90

2. Grup Resim-İş Eğitimi 10

2. Grup Biyoloji Eğitimi 10

2. Grup Fen Bilgisi Eğitimi 10

2. Grup Matematik Eğitimi 10

2. Grup Sosyal Bilgiler Eğitimi 10

2. Grup Tarih Eğitimi 10

2. Grup Türkçe Eğitimi 10

2. Grup Coğrafya Eğitimi 10

2. Grup Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi 10

3.3. Verilerin Toplanması

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının müzik dinleme alışkanlıklarını belirleyebilmek için anket tekniği kullanılmıştır (Ek 1.).

Anket yöntemi; insanlar ve insanların tercihleri, düşünceleri, davranışları hakkında sistematik olarak bilgi toplamak amacıyla, tek tip haline getirilmiş soru listelerini ya da görüşmeleri kullanmayı esas alan bir araştırma yöntemidir (Bhattacherjee, 2012, s. 73). Araştırmacı tarafından hazırlanan ve uygulanan ankette, 5’li likert ölçeğinde hazırlanmış sorular bulunmaktadır. Araştırmanın beş alt problemi temel alarak hazırlanan bu sorular, her alt problem için 3’er tane olmak üzere, toplamda on beş tanedir. Anket soruları, ilgili kaynakların taranması ve uzman görüşleri doğrultusunda düzenlenerek, son şeklini almıştır. Katılımcıların verdiği yanıtlardan elde edilen verilere SPSS 21 programında Cronbach’s Alpha güvenirlik testi uygulanmıştır.

(39)

20 Tablo 2

Cronbach’s Alpha Güvenirlik Katsayısı

Cronbach’s Alpha N of Items

,816 15

Tablo 2’deki SPSS 21 programı çıktısında da görüldüğü gibi, güvenirlik katsayısı ",816" bulunmuştur. Bu katsayının güvenirlik açısından yeterli olduğu söylenebilir.

3.4. Verilerin Analiz Edilmesi

Öğretmen adaylarına uygulanan anketten elde edilen veriler, SPSS 21 istatistiksel çözümleme programında işlenmiştir. Öncelikle iki araştırma grubuna ait verilen tüm yanıtların görsel temsili için, her soru için birer çapraz tablo grafiği hazırlanmıştır. Sonrasında 1. ve 2. araştırma grubunun verdiği yanıtların ayrı ayrı frekans ve yüzdeleri incelenmiştir. İki grup arasında fark olup olmadığını belirlemek için Bağımsız Örneklemler t Testi uygulanmıştır.

(40)

21

BÖLÜM IV

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu bölümde, öğretmen adaylarının verdikleri yanıtların karşılaştırmalı grafikleri, frekans ve yüzde tabloları incelenmiş, araştırmanın alt problemlerine ilişkin bulgulara ve yorumlara yer verilmiştir.

4.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Bu bölümde araştırmanın birinci alt problemi olan “Müzik dinleme ortamındaki farklılıklar nelerdir?” ifadesinin kapsadığı 1., 2. ve 3. sorulara verilen yanıtlara ilişkin bulgular ve yorumlar bulunmaktadır.

4.1.1. Birinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Müzik öğretmenliği ve diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının, ankette bulunan 1. soruya verdikleri yanıtların karşılaştırmalı grafiği, frekans ve yüzde dağılım tabloları aşağıda incelenmiştir.

(41)

22

Şekil 1. Öğretmen adaylarının “beğendiğim müzikleri dinleyebileceğim ortamları (kafe,

restoran vb.) tercih ederim” ifadesine verdikleri yanıtlar

Tablo 3

Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Birinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı

Kesinlikle

Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle TOPLAM

f % f % f % f % f % f %

0 0 3 3,3 3 3,3 42 46,7 42 46,7 90 100

Tablo 3’te görüldüğü üzere; müzik öğretmenliği programında öğrenim gören öğretmen adaylarının %46,7’si “kesinlikle katılıyorum” seçeneğini, aynı yüzde ile %46,7’si de “katılıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. %3,3’ü bu ifade ile ilgili olarak “kararsızım” seçeneğini, yine aynı yüzde ile %3,3’lük bir kısmı da “katılmıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. Hiçbir katılımcı “kesinlikle katılmıyorum” seçeneğini işaretlememiştir.

(42)

23 Tablo 4

Diğer Öğretmenlik Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Birinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı

Kesinlikle

Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum

Kesinlikle

Katılıyorum TOPLAM

f % f % f % f % f % f %

13 14,4 14 15,6 4 4,4 32 35,6 27 30,0 90 100

Tablo 4’te görüldüğü üzere; diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının %35,6’sı “katılıyorum” seçeneğini, %30’u ise “kesinlikle katılıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. %15,6’sı “katılmıyorum” seçeneğini, %14,4’lük bir kısmı da “kesinlikle katılmıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. Katılımcıların %4,4’ü ise “kararsızım” seçeneğini işaretlemiştir.

Tablo 3 ve Tablo 4’teki veriler incelendiğinde, araştırmaya müzik öğretmenliği programından katılan öğretmen adaylarının %92,14’lük bir kısmının, diğer öğretmenlik programlarından katılan öğretmen adaylarının ise %65,6’lık bir kısmının 1. soruya olumlu yanıt verdikleri görülmektedir. Bulgulara göre; müzik öğretmenliği programında öğrenim gören katılımcıların, kafe ve restoran gibi ortamları tercih ederken müzik beğenileri doğrultusunda karar vermede, diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören katılımcılara göre daha hassas davrandıkları görülmektedir.

4.1.2. İkinci Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar

(43)

24

Şekil 2. Öğretmen adaylarının “zihinsel ve bedensel olarak dinlenebileceğim bir ortamda

müzik dinlemeyi tercih ederim” ifadesine verdikleri yanıtlar

Tablo 5

Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının İkinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı

Kesinlikle

f % f % f % f % f % f %

0 0 4 4,4 11 12,2 30 33,3 45 50,0 90 100

Tablo 5’te görüldüğü üzere; müzik öğretmenliği programında öğrenim gören öğretmen adaylarının %50’si “kesinlikle katılıyorum” seçeneğini, %33,3’ü ise “katılıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. %12,2’si “kararsızım” seçeneğini, %4,4’lük bir kısmı da “katılmıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. Hiçbir katılımcı “kesinlikle katılmıyorum” seçeneğini işaretlememiştir.

(44)

25 Tablo 6

Diğer Öğretmenlik Programlarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının İkinci Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı

Kesinlikle

Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum

Kesinlikle

Katılıyorum TOPLAM

f % f % f % f % f % f %

9 10,0 5 5,6 7 7,8 35 38,9 34 37,8 90 100

Tablo 6'da görüldüğü üzere; diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının %38,9’u “katılıyorum” seçeneğini, %37,8’i “kesinlikle katılıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. %10’u “kesinlikle katılmıyorum” seçeneğini, %5,6’lık bir kısmı da “katılmıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. Katılımcıların %7,8’lik bir kısmı ise “kararsızım” seçeneğini işaretlemiştir.

Tablo 5 ve Tablo 6’daki veriler incelendiğinde, araştırmaya müzik öğretmenliği programından katılan öğretmen adaylarının %83,3’lük bir kısmının, diğer öğretmenlik programlarından katılan öğretmen adaylarının ise %76,7’lik bir kısmının 2. soruya olumlu yanıt verdikleri görülmektedir. Bulgulara göre; müzik öğretmenliği programında öğrenim gören katılımcıların, diğer öğretmenlik programlarında öğrenim gören katılımcılara göre zihinsel ve bedensel olarak dinlenebilecekleri bir ortamda müzik dinlemeyi daha fazla tercih ettikleri görülmektedir.

4.1.3. Üçüncü Soruya İlişkin Bulgular ve Yorumlar

(45)

26

Şekil 3. Öğretmen adaylarının “müzik dinlediğim ortamda yalnız olmayı tercih ederim”

ifadesine verdikleri yanıtlar

Tablo 7

Müzik Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Üçüncü Soruya Verdikleri Yanıtların Dağılımı

Kesinlikle

f % f % f % f % f % f %

2 2,2 27 30,0 34 37,8 16 17,8 11 12,2 90 100

Tablo 7’de görüldüğü üzere; müzik öğretmenliği programında öğrenim gören öğretmen adaylarının %30’u “katılmıyorum” seçeneğini, %2,2’si “kesinlikle katılmıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. %17,8’i “katılıyorum” seçeneğini, %12,2’lik bir kısmı da “kesinlikle katılıyorum” seçeneğini işaretlemiştir. Katılımcıların %37,8’i ise “kararsızım” seçeneğini işaretlemiştir.