OPT K KONUSUNUN 9. SINIF MÜFREDATINA ALINMASININ
Ö RENC BA ARISINA ETK S
Sebahaddin ALPTEK N
Kır ehir Anadolu Ö retmen Lisesi, Kır ehir/TÜRK YE
sebalptekin@gmail.com Ali YILMAZ
Geli Tarihi: 26.09.2006 Yayına Kabul Tarihi: 31.05.2007
ÖZET
Bu çalı manın amacı, Optik konusunun 11. sınıflardan 9.sınıflara alınmasının ö renci ba arısına etkisi ve konularını anlama düzeylerini belirlemektir. Çalı mada 2005–2006 ö retim yılında Kır ehir ili merkezdeki ortaö retimde görev yapan fizik ö retmelerin görü ve dü üncelerine ba vurulmu tur. Ayrıca 63 ki ilik ö renci gurubuna optik konusu ile ilgili 20 soruluk bir ba arı testi uygulanmı tır. Özetle ba arı testinden elde edilen sonuçlar ve ö retmenlerin görü leri, ö rencilerin konuları anlamada güçlük çektikleri, ö rencilerin ba arılarında önemli ölçüde dü ü oldu u gözlenmi tir. Aynı zamanda konuların kapsamlı i lenmesi için ders saatinin de yeterli olmadı ını ortaya koymu tur.
Anahtar Kelimeler: Fizik E itimi, Optik, Müfredat
THE EFFECTS OF THE CHANGE IN THE OPTIC CURRICULUM,
ADDED INTO 9
thGRADE CLASSES, ON THE STUDENTS’
SUCCESS
ABSTRACT
The aim of this study is to define the negative effect of the change in the optics curriculum which was added into 9th grade classes instead of 11thgrade classes and the understanding level of the target students. This study includes the feedbacks of the physics teachers working in secondary schools in Kır ehir city-center, besides a 63 students group is asked to answer the evaluation test consisting 20 questions on the optics subject. Briefly, through the students and teachers feedbacks it is revealed that the students have difficultly in understanding the subject and there is an obvious decrease in the level of students’ success. It is also stressed in the study that the number of the lessons in a week isn’t enough to cover the subject, using the experiment and observation methods.
1. G R
E itim ö retimde yapılan her yenili in amacı e itimin kalitesini artırmak ve ö rencileri ça ın ihtiyaçlarına göre hazırlamaktır. Bu amaçla 2005–2006 Ö retim yılı için fizik dersi 9.sınıf ö retim programında yapılan de i iklikle optik konusu 9.sınıf ö retim programına alınmı tır. Ancak gerek ders saatinin yetersizli i gerekse ö rencilerin konuyu kavrayabilmek için gerekli temel bilgiye ve beceriye yeterince sahip olmadıklarından dolayı ı ık konusunu kavrama da çok zorluk çektikleri görülmü tür.
Bu ara tırma, 9.sınıf fizik dersi müfredatında olan ı ık konusunun i leni indeki zorlukların tespiti ve ö retim programı hazırlanırken sınıflara göre konu da ılımında dikkate alınabilecek hususlarla ilgilidir.
I ık konusu gerek somut gerekse soyut dü ünmeyi gerektiren bir konudur. Ö rencilerin konuları yeterince kavrayabilmeleri için hem çizim hem de yorum yetene inin geli tirilmesi gerekmektedir. Konuyu genel olarak algılayabildikleri halde günlük ya amda kar ıla tıkları gölge, görü alanı, ı ı ın kırılması, ı ı ın yansıması, ı ı ın kutuplanması gibi ı ık olaylarını anlayamadıkları görülmü tür.
Konuyla ilgili çok sayıda ara tırma vardır. Bunlar arasında çalı mamızla yakın
ili kili olanlardan birisi, Lise fizik ö retim programındaki konuların anla ılma düzeyleri üzerine bir ara tırma’ da
ö rencilerin anlamada zorluk çektikleri fizik konularına göre ı ık konusu %36,3 olarak anlamlı de er elde edilmi tir (Aycan ve Yumu ak, 2003). Di er bir çalı mada,
Lise 3. sınıf ö rencilerinin ı ık ve optik ile ilgili anlamakta güçlük çektikleri kavramların tespiti ve sebepleri,
çalı masında konu bölümlerine göre sorulara verilen cevaplara göre ba arı %10’a kadar dü mü tür (Kara ve arkada ları 2003). Fen-fizik e itimi konusundaki görü ler, çalı masında
fen-fizik ö retiminin en önemli özelli inin deney ve gözleme dayalı olmasıdır (Erdem ve arkada ları 2000). Fizik ö retmen
adaylarının laboratuar kullanım
becerilerinin geli tirmek için bir yakla ım, çalı masında fizik dersinde
laboratuarın önemi vurgulanmı tır (Akdeniz ve arkada ları, 2000).
2. YÖNTEM
Bu çalı mada ö renci ba arı testi ve ö retmenlere yazılı mülakat uygulanmı tır. Ara tırmanın örneklemini Kır ehir Anadolu Ö retmen Lisesi ve Kızılırmak Lisesi’nden toplam 63 ö renci ve Kır ehir merkezdeki liselerde görev yapan fizik ö retmenleri olu turmaktadır.
Çalı mada ö rencilere do ru-yanlı , çoktan seçmeli, bo luk doldurma ve açık uçlu olmak üzere toplam 20 sorudan olu an
bir ba arı testi uygulanmı tır. Testin de erlendirilmesi ö rencilerin sorulara verdikleri cevaplara göre do ru, yanlı ve bo (cevapsız) olarak üç ba lıkta yapılmı tır. Ö retmenlere 5 sorudan olu an yazılı mülakat yapılmı ö retmenlerin verdi i cevaplar 5 ba lık altında de erlendirilmi tir.
Veriler SPSS 11.0 istatistik programıyla de erlendirilmi tablolar olu turulmu tur. Alfa güvenirlik katsayısı 0,8315 olarak bulunmu tur.
3. BULGULAR VE TARTI MA
Ara tırmada örneklemi olu turan ö retmenlerin tamamı ı ık konusunun 9.sınıf ö retim programına alınmasının ö renci ba arısını olumsuz yönde etkiledi i görü ünde birle mektedir.
3.1. Mülakatlardan elde edilen bulgular
Ö retmenlere yöneltilen “Optik konusunun 9.sınıflara alınmasını nasıl buluyorsunuz?” sorusuna verilen cevaplar
a a ıda verilmi tir.
9. sınıfta optik konularının bulunmasını do ru bulmuyorum. Optik konularından bir kısmı olan gölge ve aynalar konularında problem çıkmamakla birlikte özellikle kırılma konularında problem çıkmaktadır.
Uygun bulmuyorum çünkü dalgalar konusuyla kopukluk olmaktadır.
9. sınıflarda optik, belirli konuları verilebilir tamamı ö renciler için a ır geliyor. Bu nedenle uygun de il.
Do ru bulmuyorum.
Ö retmenlere yöneltilen “Optik konularını ö renciler anlamada zorluk çekiyor mu? Nedenleri nelerdir?”
Sorusuna verilen cevaplar;
Trigonometrik bilgiler ve geometrik bilgilerin ö rencilerde eksik olmasından dolayı ö renciler bu konuyu anlamakta zorluk çekiyorlar.
Çekiyorlar. Seviyelerine uygun de il. Optik konularını ö renciler anlamakta zorluk çekiyor. Küresel aynalarda, merceklerde yorum yapmakta, küresel ayna ve mercek formüllerinde, kırılma, aydınlanma konularında matematik bilgileri yetersiz geliyor, zorluk çekiliyor.
Konu itibariyle ö renciler zorluk çekiyor. Nedenleri ise, ö rencinin konuyu anlamada, çukur ayna, tümsek ayna çizimlerinde, aydınlanma konularında matematik müfredatıyla aynı seviyede gitmemesi nedeniyle zorluk çekmektedirler. Ö retmenlere yöneltilen “Birinci döneme göre ö rencilerin ikinci dönem
ba arılarında bir dü ü oldu
mu?”sorusuna verilen cevaplar;
Birinci döneme göre, ikinci dönem ba arısında dü ü görülmü tür.
Birinci döneme göre ö rencilerin ikinci dönem ba arıları büyük ölçüde dü tü.
Ö rencilerin genellikle birinci dönemdeki ba arılarında hissedilecek
ekilde bir dü ü meydana geldi.
Ö retmenlere yöneltilen “Optik
konusunun kapsamlı bir ekilde
i lenmesi için ders saati yeterli midir?”
sorusuna verilen cevaplar;
Konunun ayrıntılı bir ekilde i lenmesi için ders saati yeterli de ildi. Çok sayıda örnek problemler çözülebilmesi için ders saatinin artırılması çözüm olabilir.
Yeterli de il. En azından üç saat olabilir.
9. sınıflarda ders saati yeterli de il en az üç ders saati olmalı. Yeterince laboratuar çalı maları, problem çözümleri yapılması ve müfredat konularının yeti tirilebilmesi için 2 ders saati yeterli olmuyor
Optik konusu içerik itibariyle geni ve kapsamlı bir konu ve çizim içerdi i için yeterli de il.
Ö retmenlere yöneltilen “Sizce optik konusu yerine hangi konu veya konuların getirilmesi uygun olurdu?”
sorusuna verilen cevaplar;
Optik konusu yerine sadece elektrik konularının bir kısmı olan elektrostatik konularının konulmasını uygun buluyorum
Müfredatta olmayan, basınç, Ar imed konuları konulabilirdi.-Ar imed prensibi, basınç konuları ve elektrik devreleri konusu verilebilir.
Elektrostatik, basınç, sıvıların kaldırma kuvveti olabilir.
3.2. Ö rencilere uygulanan ba arı
testinden elde edilen
bulgular:
Bu çalı mada Kır ehir Anadolu Ö retmen Lisesi ve Kızılırmak Lisesi 9.sınıf ö rencilerinden 37 erkek (%58,7), 26 kız (%41,3) olmak üzere toplam 63 ö renciye 6 adet (Do ru Yanlı ), 6 adet (Bo luk doldurma), 2 adet (Açık uçlu), 6 adet (Çoktan seçmeli) olmak üzere toplam 20 adet soru yöneltilmi tir. Ö rencilerin sorulara verdi i cevapların de erlendirilmesi a a ıda verilmi tir.
Tablo 1. Ba arı testinden elde edilen veriler
Soru No Geçerlilik Frekans Yüzde Geçerli yüzde Kümülâtif %
do ru 46 73 73 73 yanlı 14 22,2 22,2 95,2 bo 3 4,8 4,8 100 1 toplam 63 100 100 do ru 50 79,4 79,4 79,4 yanlı 8 12,7 12,7 92,1 bo 5 7,9 7,9 100 2 toplam 63 100 100 do ru 5 7,9 7,9 7,9 yanlı 30 47,6 47,6 55,6 bo 28 44,4 44,4 100 3 toplam 63 100 100 do ru 59 93,7 93,7 93,7 yanlı 2 3,2 3,2 96,8 bo 2 3,2 3,2 100 4 toplam 63 100 100 do ru 43 68,3 68,3 68,3 yanlı 10 15,9 15,9 84,1 bo 10 15,9 15,9 100 5 toplam 63 100 100 do ru 31 49,2 49,2 49,2 yanlı 15 23,8 23,8 73 bo 17 27 27 100 6 toplam 63 100 100 do ru 58 92,1 92,1 92,1 yanlı 5 7,9 7,9 100 7 toplam 63 100 100 do ru 40 63,5 63,5 63,5 yanlı 20 31,7 31,7 95,2 bo 3 4,8 4,8 100 8 toplam 63 100 100 do ru 23 36,5 36,5 36,5 yanlı 40 63,5 63,5 100 9 toplam 63 100 100 do ru 51 81 81 81 yanlı 11 17,5 17,5 98,4 bo 1 1,6 1,6 100 10 toplam 63 100 100 do ru 29 46 46 46 yanlı 32 50,8 50,8 96,8 bo 2 3,2 3,2 100 11 toplam 63 100 100 do ru 34 54 54 54 yanlı 29 46 46 100 12 toplam 63 100 100 do ru 10 15,9 15,9 15,9 yanlı 26 41,3 41,3 57,1 bo 27 42,9 42,9 100 13 toplam 63 100 100 do ru 19 30,2 30,2 30,2 yanlı 15 23,8 23,8 54 bo 29 46 46 100 14 toplam 63 100 100 do ru 33 52,4 52,4 52,4 yanlı 28 44,4 44,4 96,8 15 bo 2 3,2 3,2 100
toplam 63 100 100 do ru 23 36,5 36,5 36,5 yanlı 35 55,6 55,6 92,1 bo 5 7,9 7,9 100 16 toplam 63 100 100 do ru 38 60,3 60,3 60,3 yanlı 24 38,1 38,1 98,4 bo 1 1,6 1,6 100 17 toplam 63 100 100 do ru 32 50,8 50,8 50,8 yanlı 30 47,6 47,6 98,4 bo 1 1,6 1,6 100 18 toplam 63 100 100 do ru 21 33,3 33,3 33,3 yanlı 35 55,6 55,6 88,9 bo 7 11,1 11,1 100 19 toplam 63 100 100 do ru 26 41,3 41,3 41,3 yanlı 34 54 54 95,2 bo 3 4,8 4,8 100 20 toplam 63 100 100
Bu sonuçlara göre ö rencilere yöneltilen bo luk doldurma sorularından ba arı oranı %7,9 ile en dü ük soru olan 3.soruda ö rencilere düz aynanın odak uzaklı ı sorulmu ancak ö rencilerin odak uzaklı ı kavramını tam olarak anlayamadıkları ortaya çıkmı tır. Bu sorunun amacı ö rencilerin ı ık konusunun temel kavramlarından odak uzaklı ının aynaların yapısına göre nasıl de i ti ini anlayabildiklerini tespit etmektir.
Ö rencilere yöneltilen do ru yanlı sorularından ba arı oranı %36,5 ile en dü ük soru olan 9. soruda ö rencilere bir cismin düz aynadaki görüntüsü daima gerçektir önermesinin do ru ya da yanlı oldu u sorulmu ancak ö rencilerin gerçek ve zahiri kavramlarını tam olarak yorumlayamadıkları ortaya çıkmı tır. Ö rencilere yöneltilen açık uçlu iki sorudan da ba arı oranı %15,9 ve %30,2 gibi çok
dü ük de erlerde olmasından ö rencilerin optik çizimleri yapma ve optik formüllerini kullanma konularını tam olarak kavrayamadıkları ortaya çıkmı tır.
Ö rencilere yöneltilen çoktan seçmeli sorulardan ba arı oranı %36,5 olan 16. soruda ö rencilerin gelen ı ın, yansıyan ı ın ve kırılan ı ın kavramlarının hangileri oldu unu ekil üzerinde belirleyip yansıma ve kırılma kanunlarını kullanarak soruyu çözmeleri amaçlanmı tır. Ancak ö rencilerin hem geometrik bilgilerinin yetersiz oldu u hem de kavramlar arasındaki farkı anlayamadıkları görülmü tür.
Ba arı oranı %33,9 olan 19. soruda ö rencilerin hem cismin aynadaki görüntüsünün yeri hem de cisimlerin birbirine göre ba ıl hareketi ve ba ıl hızı konularını ne seviyede bildikleri ölçülmek
istenmi tir. Fakat ö renciler hareket ve ba ıl hareket konularını daha üst sınıflarda i leyeceklerinden bu soruları çözmekte çok zorlanmı lardır.
Ba arı oranı %41,3 olan 20. soruda ö rencilerden ı ı ın küresel aynalarda yansıma ve farklı ortamlara geçerken kırılması konularında izledi i yolun nasıl olabilece i sorulmu ; ö rencilerin odak, merkez ve kırılma kanunları kavramlarını ne derecede ö rendikleri tespit edilmek istenmi tir. Ö rencilerin bu soruda ba arısız olmalarının sebepleri de ı ı ın kırılması konusunda ortamın kırılma indisi ile ı ık hızının ters orantılı oldu unu karı tırmalarından, ayrıca kırılma konusu ile ilgili sorularda geometri bilgisi gerekti i için, ö rencilerin geometri bilgilerinin yeterli olmaması, fizik sorularının çözümünde kavramlar arasında tam olarak ili ki kuramadıkları ortaya çıkmı tır.
4. SONUÇ ve ÖNER LER
Bu çalı mada amacımız ı ık konusunun 9. sınıfta i lenmesinin ö renci ba arısına nasıl etki edece ini tespit etmekti. Çalı ma iki yönden ele alındı: Birincisi, ders ö retmenlerinin ı ık konusunu ö rencilere anlatmada kar ıla tıkları zorluklar ve ö retmen görü leri. kincisi ise ö rencilere uygulanan ba arı testinden elde edilen sonuçlardır. Gerek ö retmen görü leri gerekse ba arı testi sonuçlarından ö rencilerin ı ık konusunu kavramada çok zorluk
çektiklerini ve birinci döneme göre ba arı düzeyinin çok dü tü ü tespit edildi. Bunun sebepleri:
- Ö rencilerin soyut ve somut kavramlar arasında ili ki kuramamaları,
- Ö rencilerin konunun anla ılması için gerekli matematik bilgi donanımına sahip olmamaları - I ık konusunun ö rencilerin üst
sınıflarda ö renecekleri hareket, ba ıl hareket gibi bazı konularla direkt olarak ba lantılı olması. - Müfredat içeri i bakımından di er
sınıflarla mukayese edildi inde en yo unluk 9. sınıf müfredatında oldu u görülmektedir. Bu da ö rencilerin fizik dersine kar ı olan ilgilerini olumsuz yönde etkilemektedir.
- Ders saatinin yetersizli inden dolayı yeterince örnek soru çözümü, deney ve gözlem yapılamaması, konuların tam olarak anla ılamamasına sebep olmakla birlikte, ö rencilerin soyut kavramları kavramada zorluk çektikleri sonucuna varılmı tır. Bu sonuçlar ı ı ında, ı ık konusunun 9. sınıfta i lenmesi yerine konu, dalgalar konusu ile paralel oldu undan ayrıca ö rencilerin konunun anla ılması için gerekli fizik ve matematik kavramlarını
ö renecekleri için 12. sınıfta i lenmesi daha faydalı olacaktır. 9. sınıf müfredatında ı ık konusunun yerine madde ve özellikleri konusuyla ilgili olan vektör ve kuvvet kavramı, sıvıların kaldırma kuvveti ve
basınç konularının i lenmesi konu bütünlü ünün sa lanması ve ö renci ba arısının artırılması adına daha faydalı olacaktır.
5. EKLER
Tablo 2. Ba arı testinde ö rencilerin cevaplamada zorluk çektikleri sorulardan bazıları
S.3.Bir düz aynanın odak uzaklı ı ………….. dır.
S.9. ( )Bir cismin düz aynadaki görüntüsü daima gerçektir.
S.13.Odak uzaklı ı 30cm olan bir çukur aynanın önüne ve optik eksene dik olarak konulan cismin görüntüsü gerçek ve cismin boyunun 3 katı büyüklü ünde olmaktadır. Buna göre, cismin aynaya uzaklı ı kaç cm olur?
S.14.Bir ı ık ı ını havadan saydam bir maddeye normalle 53o açı yaparak giriyor. Kırılmadan sonra
normalle 37o açı yaparak yoluna devam etti ine göre saydam maddenin kırılma indisini bulunuz
S.19
S.20.
Yarısı su içerisinde olan çukur aynaya gönderilen ı ık ı ınlarının gidi yolu hangilerinde do ru çizilmi tir?
A) K B) L C) M D) KL E) LM
6. KAYNAKLAR
Erdem A., Üstüner R., I. . Sancar M., (2000) Fen-Fizik e itimi
konusundaki görü ler IV: Ulusal Fen Bilimleri E itim Kongresi Bildiriler H.T.Ü E itim Fakültesi Beytepe, Ankara: Milli E itim
Basımevi.
Aycan ., Yumu ak A., ( 2003) Lise Fizik Müfredatındaki Konuların
Anla ılma Düzeyleri Üzerine Bir Ara tırma Milli E itim dergisi Sayı159, Yaz IV: Ulusal Fen Bilimleri E itimi Sempozyumu. Ankara: Milli E itim Basımevi.
Arıkan R., (2002) Ara tırma Teknikleri
Ankara.: Gazi Kitabevi Kara M., Kanlı U., Ya basan R., .(2003).
Lise 3. Sınıf Ö rencilerinin I ık ve
Çizimdeki adam düz aynaya 1 m/s lik hızla, ayna da adama, yere göre 2 m/s lik hızla yakla ıyor. Ayna ve adam arasında 12 m uzaklık varken 2 s sonra adam ile aynadaki görüntüsü arasındaki uzaklık kaç m.dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12 12m ϑ1=1 m/s → ϑ2=2 m/s f M Su M f M Su K L f M Su
Optik ile lgili Anlamakta Güçlük Çektikleri Kavramların Tespiti ve Sebepleri, Milli E itim Dergisi, Sayı 158, Bahar
Akdeniz A. R.., Çepni S. ve Azar A. (2000). Fizik ö retmen adaylarının laboratuar kullanım becerilerinin geli tirmek için bir yakla ım. III: Ulusal Fen Bilimleri E itimi Sempozyumu. Ankara: Milli E itim Basımevi.
