• Sonuç bulunamadı

Basit Makineler Ders Notu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Basit Makineler Ders Notu"

Copied!
3
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

8. Sınıf Fen Bilimleri BASİT MAKİNELER Ahmet KARAYEL BASİT MAKİNELER

NEDİR: İş yapma kolaylığı sağlayan aletlerdir.

Ör; Makara, Kaldıraç, Çıkrık, Vida, Dişli çark, Kasnak, Eğik düzlem, Tekerlek, Kama…

ÖZELLİKLERİ NELERDİR: -İş kolaylığı sağlarlar. -İnsan gücüyle çalışırlar.

-Bazıları kuvvetin yönünü değiştirir. -Bazıları kuvvetten kazanç sağlar. -Bazıları yoldan kazanç sağlar. -Enerji dönüşümü yapabilir.

***Basit makinelerde kuvvetten kazanç varsa yoldan kayıp vardır. Aynı şekilde yoldan kazanç varsa kuvvetten kayıp vardır.

Kısacası aynı anda hem yoldan hem de kuvvetten kazanç yoktur! ***Basit makinelerde yapılan iş ve harcanan enerji her zaman aynıdır! Bu yüzden İşten ve enerjiden kayıp veya kazançtan söz edilemez!

***UNUTMA! Kazanç-Kayıp durumu sadece yol ve kuvvet için geçerlidir.

***Elektrikle çalışan aletler basit makine değildir!

KALDIRAÇLAR

NEDİR: Bir destek üzerinde serbestçe dönebilen basit makinedir.

KAÇ ÇEŞİTTİR: 2 çeşittir. Tek taraflı kaldıraçlar ve çift taraflı kaldıraçlar. ÖZELLİKLERİ NELERDİR:

-Yükün destek noktasına olan uzaklığına yük kolu denir. -Kuvvetin destek noktasına olan uzaklığına kuvvet kolu denir.

-Kuvvet kolu > Yük kolu ise kuvvetten kazanç vardır. -Kuvvet kolu < Yük kolu ise kuvvetten kayıp vardır. a) Tek Taraflı Kaldıraçlar

Yükün ortada olduğu ve kuvvetin ortada olduğu iki çeşidi vardır.

-Kuvvet kolu > Yük kolu olduğundan kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.

Ör; El arabası, Ceviz kıracağı, Delgeç, Menteşeli kapı

-Yük kolu > Kuvvet kolu olduğundan yoldan kazanç, kuvvetten kayıp vardır.

Ör; Tenis raketi , Maşa, Cımbız, Tel zımba, Olta

b) Çift Taraflı Kaldıraçlar

Duruma göre kuvvetten veya yoldan kazanç sağlanabilir.

Ör; Tahtrevalli, Makas, Pense, Eşit kollu terazi, Kayık küreği

8. Sınıf Fen Bilimleri II. ÜNİTE BASİT MAKİNELER Ahmet KARAYEL

Kuvvet x Kuvvet Kolu = Yük x Yük kolu

(2)

8. Sınıf Fen Bilimleri BASİT MAKİNELER Ahmet KARAYEL MAKARALAR

NEDİR: Bir eksen etrafında dönebilen, çevresinde ipin

dönebileceği bir oluk bulunan basit makinedir. KAÇ ÇEŞİTTİR: 3 -Sabit makara -Hareketli Makara -Palangalar ÖZELLİKLERİ NELERDİR: -Kuvvetin yönünü değiştirebilir. -Kuvvetten kazanç sağlayabilir. Sabit Makaralar:

-Makara merkezinden bir noktaya sabitlenir.

-Kuvvet, yükün ağırlığına eşittir. -Kuvvetten kazanç veya kayıp yoktur.

-Sadece Kuvvetin yönünü değiştirir.

Hareketli Makaralar:

-Merkezinden yüke bağlı ve yük ile birlikte hareket edebilen

makaralardır.

-Yükün ağırlığı iki ip tarafından eşit olarak paylaşılır.

-Kuvvetten 2 kat kazanç, yoldan 2 kat kayıp vardır.

***Hareketli makarada yükü kaç metre yukarı çekmek istiyorsak onun 2 katı kadar ipi çekmeliyiz. Ör; Yükü 1 metre yukarı kaldırmak için ip 2 metre çekilmelidir.

***Kuvvet kazancı yükün kuvvete bölünmesi ile hesaplanır.

KK = P/F

Kısaca PIF diye kodlanabilir.

Palangalar

-Sabit ve hareketli makaralardan oluşur.

-Palanganın amacı kuvvetten kazanç sağlamaktır.

*** Palanga sistemine sabit makara eklemek veya çıkarmak kuvvet kazancına etki etmez!

***Palanga sistemindeki ip, duruma göre aşağı doğru veya yukarı doğru olabilir. Örneğin yukarıdaki

palangada ip aşağı doğru çekiliyor. İpin aşağı doğru olduğu palangada Kuvvet = Yük/Makara sayısı İpin yukarı doğru olduğu palangada Kuvvet=Yük/Makara sayısı+1

EĞİK DÜZLEM

NEDİR: Ağır cisimleri taşımak için kullanılan rampalardır.

ÖZELLİKLERİ NELERDİR:

-Daima kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.

- Eğik düzemin eğimi (dikliği) arttıkça kuvvetten kayıp, yoldan kazanç olur.

***Eğik düzlemde kuvvetten kazanç sağlamak istiyorsak; -Eğik düzlemin boyu (L) artırılabilir yada eğik düzlemin yüksekliği (h) azaltılabilir.

Kısacası eğik düzlemin eğimi yere ne kadar yaklaşırsa ( yere paralel olursa) o kadar iyidir ve kuvvetten kazanç sağlanır.

Yük = Kuvvet

Kuvvet = Yük/2

Kuvvet x Kuvvet yolu= Yük x Yük yolu

F.L = P.h

8. Sınıf Fen Bilimleri II. ÜNİTE BASİT MAKİNELER Ahmet KARAYEL

(3)

8. Sınıf Fen Bilimleri BASİT MAKİNELER Ahmet KARAYEL ÇIKRIK

NEDİR: Dönme eksenleri çakışık, yarı çapları farklı silindirlerden oluşan basit makine.

Ör; Kuyu çıkrığı, Kalemtraş, El matkabı, Kıyma makinesi, Direksiyon, Tornavida, Anahtar ÖZELLİKLERİ NELERDİR:

-Daima kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.

KASNAKLAR

NEDİR: Bir kayış yardımıyla hareket eden basit makinelerdir.

ÖZELLİKLERİ NELERDİR:

-Aynı yönde veya zıt yönde hareket edebilirler.

-Aynı kayışa bağlı kasnakların hızları eşittir.

***Hız ile yarı çap ve tur sayısını karıştırma! Hızı aynı olsa bile yarı çapı veya tur sayısı farklı olabilir. Aynı yönlü kasnaklar:

Zıt yönlü kasnaklar:

DİŞLİLER

NEDİR: Kasnakların üzerine diş şeklinde çıkıntı eklenmesiyle oluşur. ÖZELLİKLERİ NELERDİR:

-Diş büyüklükleri eşittir.

-Diş sayıları aynı veya farklı olabilir. -Aynı yönde veya zıt yönde hareket edebilirler.

-Aynı merkezli veya farklı merkezli olabilirler.

-Birbirlerine dişliler veya zincirle bağlanabilirler.

-Birbirine bağlı dişlilerin hızları eşittir.

***Dişli sorularında yarı çap

verilmediği zaman diş sayısı yarı çap yerine kullanılır!

***Aynı merkezli kasnak ve dişlilerde tur sayıları eşittir.

VİDA

NEDİR: Bir silindirin etrafına eğik

düzlem sarılmasıyla oluşur.

ÖZELLİKLERİ:

-Cisimleri birbirine tutturmak için kullanılır.

-Daima kuvvetten kazanç vardır. -Bir tur döndürüldüğünde bir vida adımı ilerler.

***Bileşik makine, birkaç basit makinenin birleştirilmesiyle elde edilir. Ör; El arabası, bisiklet F:Kuvvet P:Yük R:Kuvvet kolu r: Yük kolu F.R = P.r

n: Tur sayısı r: Yarı çap

n

1.

r1

=

n

2.

r2

n: Tur sayısı r: Yarı çap

n

1.

r1

=

n

2.

r2

n: Tur sayısı a: Vida adımı

h: Vidanın ilerleme miktarı

h =

n.a

8. Sınıf Fen Bilimleri II. ÜNİTE BASİT MAKİNELER Ahmet KARAYEL

Referanslar

Benzer Belgeler

Bina içinde çalışan personel YGH'ın tam altında ya da çok yakındaki odalarda çalışmamalı En azından 5-10 metre kadar uzakta olmalılar; çok yakındaki odalarda

Davranışın öğrencinin kendisinin ya da sınıftaki arkadaşlarının öğrenmesini engellemesi, davranışın öğrencinin kendisini ya da arkadaşlarının güvenliğini

Buna göre hangi basit makinelerde kuvvetten ya da yoldan kazanç sağlanamaz?. A) Yalnız II. Aşağıdakilerden hangisi sabit makara ve hareketli ma- karalar için ortak

Genellikle güzel kokulu, tek veya çok yıllık bitkiler, nadiren çalılar veya ağaçlardır.. Gövde genellikle tipik olarak 4 köşeli veya

Nadiren, hatta türün doğal habitatında, örneğin hava koşulları bir türün gelişmesine uygun ancak hava koşullarının bunları avlayan veya parazitleyen türler için

(a) Elle yolma işlemi yabancı otlar tohum bağlamadan önce yapılmalıdır.. b) Elle yolma işleminden takriben 2-3 gün önce tarım arazisi sulanmalı ve bunu

Matematik Kulübü tarafından düzenlenen matematik olimpiyatları, fen liseleri takım yarışması sorularından bazıları ilerleyen sayfalarda verilmiştir.. tamamının

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ile Televizyon Yayıncıları Derneği’ nin ortaklaşa yürüttüğü çalışma kapsamında, 25 Mayıs 2007 tarihinde bir toplantı