SİVANÜR ve TİYOSİYANATIN BAZI TOKSİKOKİNETİK PARAMETRELERİ ÜZERİNE KOBALT KLORÜRÜN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Vel. Bil. lnrg. (1998). 14, 2 : 85-90

SiVANÜR

ve

TivoslvANATIN BAZI TOKSiKOKiNETiK PARAMETRELERi

ÜZERiNE KOBALT KLORÜRÜN ETKisiNiN ARAŞTIRILMASI

ıbrahim Pirinçci1 Sadettin Tanyıldızı1 SezaiKaya2 Bünyamin Traş3

The Investigation of Cobalt Chloride effects on Some Toxicokinetic Parameters of

Cyanide and Thiocyanate

Summary:This study was made to determine the same toxicokinetic parameters of eyanide and thiocyanate in sheep experimentally poisoned with amygdalin. In this study. LS sheep 50 - 60 kg weights were used. Amygdalin and cobalt chloride were given and the eyanlde and thioeyanate levels in samples were determined Then some ıoxicokinetic pa­ ramelers of Ihe eyanide and Ihioeyanaıe in the blood samples laken al 0.5. 1, 2. 4. 8, 24. 48 and 72 ın hours were es­ tablished. The cobalt chloride was given intravenously in doses 5 and İS mçVkg and then the distribution half-lives of blood eyanide levels according to doses were respectively, 3.17±O.35 and 4.03±O.65 hours; the elimination half-lives were respectively, 27.62±3.16 and 39.53±5.35 hours; mean residence times were respectively, 44.44±2.76 and 109.29±8.43 hours; Ihe duratlon of maximat coneentration were respectively, 241h hours; the maximal blood levels were respectively, 0.120 and 0128 �glml were determined. Besides, area under the curve values according to doses were respectively, 7.09±1.24 and 5.93±O.64 �g. hour/ml; volumes of distribution at steady state were respectively, 0.099±O.OO5 and 0.125iO.Ol l/kg; clearanee values were respeclively, 1.21iO.44 and 2.52±1.21 mVhour. kg were cal­ culated. The distribution half-Ilves of blood thioeyanaıe levels according lo doses were respeclively. 0.30±0.02 and 2.49±1.12 hours; the eliminatian half-lives were respectively, 213.89±11.21 and 96.56±9.35 hours; mean residence times were respectively, 309.09±25.76 and 142.95±15.66 hours; the duralian of maximal concentration were res­ pectively, 2 and ılh hours; the maximal blood levels were respectively, 0.028 and 0.032 �glml were determined. Be­ sides, area under the curve values according lo doses were respeclively, 8.77±1.44 and 3.26t1.5S J.lg. hour/ml; vo­ lumes of distribution al steady state were respectively, 0.211iO.Ol and 1.333iO.05 l/kg;; cleararıce values were respectively. 0.56iO.23 and 7.66±1.55 mVhour. kg were established.

Key Words:

�

yanide, thiocyanate, cobalt chloride, loxicokinelic, sheep

Özet: Bu çalışma deneysel olarak amigdalinle zehinenen koyunlarda kan siyanür ve tiyosiyanat düzeylerine ail bazı toksikokinetik parametreler üzerine kobalt kIorOrOn etkilerini araştırmak amacıyla yapıldı. Bu çalışmada. ağırlıkları 50-60 kg arasında olan IS koyun kullanıldı. Amigdalin ve kobalt klorür verildikten sonra 0.5,1,2,4,8,24,48 ve 72. sa­ atlerde alınan kan örneklerindeki siyanür ve liyosiyanat düzeylerine ait bazı toksikokinelik parametreler belirlendi. Ko­ balt klorür, 5 ve 15 mglkg dozlarında damar içi yolla verildi. Daha sonra kan siyanür düzeylerine ait da!Jılım dönemi yarı ömünerinin dozlara göre sırasıyla, 3.17±O.35 ve 4.03±O.65 saat; atılım dönemi yarı ömürlerinin sırasıyla, 27.62±3.16 ve 39.53±5.3S saaı; ortalama kalış sürelerinin sırasıyla, 44.44±2.76 ve 109.29±8.43 saat; doruk yo{ıunluğa ulaşma sürelerinin 24. saat; doruk siyanür düzeylerinin ise sırasıyla, 0.120 ve 0.128 J.lglml olduğu tespit edildi. Bunun yanında, siyanür düzeylerine ait e!Jri altında kalan alan değerleri sırasıyla, 7.Q9±1.24 ve 5.93±O.64 J.lg saat/ml; karanı dun.ımdaki dağılım hacimleri sırasıyla, 0.099±0.OO5 ve 0.125±O.Ol Ukg; klirens de{jerleri ise sırasıyla. 1.21:tD.44 ve 2.52±1.21mVsaaı. kg olarak hesaplandı. Kan tiyosiyana! düzeylerine ait dağılım dönemi yarı ömürlerinin dozlara göre sırasıyla, 0.30±0.02 ve 2.49±1.12 saat; atılım dönemi yarı ömürlerinin sırasıyla, 213.89±11.21 ve 96.56±9.35 saat; or­ talama kalış sürelerinin sırasıyla. 309.09±25.76 ve 142.95±15.66 saat; doruk yo{ıunluğa ulaşma sürelerinin sırasıyla, 2

ve I. saal; doruk tiyosiyanaı düzeylerinin ise sırasıyla,' 0.028 ve 0.032 �glml olduğu belirlendi. Ayrıca, tiyosiyanat

düzeylerinin eğri altında kalan alan değerleri sırasıyla. 8.77±1.44 ve 3.26±1.55 �g. saaVml; karanı durumdaki dağılım hacimleri sırasıyla, 0.21IiO.01 ve 1.333iO.05 Ukg; klirens değerlerinin ise sırasıyla 0.56±O.23 ve 7.66t1.55 mVsaat. kg olarak tespit edildi.

Anahtar Kelimeler: Siyanür, liyosiyanat, koball kiorOr, toksikokinetik, koyun Geli� Tarihi: 30.12.1997

i. F.y. Veteriner Fakültesi Farnıakoloji Toksikoloji Anabilim Dalı.

ELAZIG.

2.

AU. Veteriner Fakıllıesi Farmakoloji Toksikoloji Anabilim Dalı. ANKARA.

3. S.O.

Veıeriner FaktiiIesi Fannakoloji Tokikoloji Anabilim Dalı. KONYA.

PIRINçcl.

TANYıLDıZı. KA YA. TRAŞ

Gırış

Insan ve hayvanlarda çeşitli kaynaklardan siyanOr alınmasına ba�lı olarak zehirlenmeler oluşmaktadır. Siyanojenık bilkilerin ço�u canlılar tarafından besin maddesi olarak kullanılır ve bu bitkiler siyanOr prekOrsörleri durumunda olan si­ yanojenik glikozit ve lipitrerl ihtiva ederfer (Conn. 1973; Ibebunjo ve ark .• 1992; Leuschner ve Wing­ ler. 1991; Majak ve ark., 1990). Kobalt bileşiklerı 75 yıldan beri siyanOr zehlrlenmesinde anlidot ola­ rak kullanılmaktadır; özellikle Itfaiyeciler. bu bileşikleri yangınlar sırasında prolilaktik olarak alırfar (Levln ve ark., 1990; Mengel ve ark., 1989; Salkowskl ve Penney. 1994).

SiyanOrün loksik etkisi, sitokrom oksidazı Inaktive etmesine ve buna ba�1ı olarak histoıoksik anoksiya oluşturmasına bal)lıdır (Christel ve ark .• 1977; Slyvester ve ark., 19B3). SiyanOr ze­ hirlenmesinde kullanılan kobalt klorür gOvenilir ve etkili bır antidoltur (Pirinçci ve ark., 1996). Bu bileşik kandaki siyanOr iyonlarını tutarak bu iyon­ ların eritrosillerden ve plazmadan dokulara geçişine engel olur (Isom ve Way, 1973). Ayrıca. siyanOr zehirlenmelerinde kobalt klorür kullanımı, solıunum sistemi bozuklukları ile konvulsiyonların oluşmasına da engel olur; bu elkisi kobalt iyon­ larının kandaki siyanOr ve tiyosiyanat Ile şelasyon yapmasından kaynaklanır (Burrows ve Way, 1979; Forsyth ve ark., 1993; Haueto ve ark .• 1996)

Bazı araştırıcılar (De-La Coussage ve ark .• 1994) tarafından yapılan bir çalışmada, siyanOrle zehirlenen köpeklere 70 mglkg dozunda hid­ roksokobalamin verildikten sonra alınan' kan örneklerindeki kobalt düzeylerine ait dağılım dönemi yarı ömrOnün 7.36±O.79 saat. kararlı du­ rumdaki daQılım hacminin 0.49±Q.l1 Ukg ve kli­ rens değerinin ise 0.5B±O.11 Usaat. kg olduğu" be­ lirtilmiştir.

Bu çalışmada, siyanür zehirlenmesinin sağailımında kullanıtan koball klorürün kan siyanOr ve tiyosiyanat düzeylerine ait Aı.

Aı,.

a,

O.

It12a' tt12

l1

' MAT. Cdoruk' T donJk' EAA,

V dss

ve Ci

gibi bazı toksikakinetik parametreler üzerine olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot

Hayvan ve Yem Mateıyali: Deneylerde al)ırlıklan 50-60 kg arasında deQişen 15 koyun kul­ lanıldı. Çalışma süresince koyunlar diğer hay­ vanlardan ayrılarak özel padoklara yerleştirildi. Uy­ gulamalara başlamadan önce 20 gün süreyle koyunların ortama alışmaları sağlandı; yem ve su serbestçe verildi. Deneyde kullanılacak hayvanlar her grupta 5 koyun olmak üzere 3 gruba ayrıldı; bu gruplardan birincisi kontrol. diğer ikisi ise deney grubu olarak kullanıldı.

Amlgdalinin verilmesi: Amigdalin, kontrol ve deneme gruplarına 1.5 mg/kg dozunda fizyolojik tuzlu su içinde çözdürülerek ağız yoluyla verildi.

Kobaıt klorürün verilmesi: Deney gruplarına amigdalin verilmesinden 0.5 saat sonra kobalt klorür 5 ve 15 mg/kg dozlarında 2 ml distile su içinde çözdürülerek damar ıçı yolla verildi.

Kan örneklerinin alınması: Amigdalin ve­ rilmesini takiben kontrol ve deneme gruplarından 0.5. 1, 2, 4, B, 24, 48 ve 72. saatlerde 2'şer ml kan örnekleri alındı ve analizler yapıııncaya kadar - 20 oC' de saklandI.

Kandaki siyanür ve tiyosiyanat düzeylerinin analizinde Bruce ve ark. (1955) tarafından önerilen metot kullanıldı.

Toksikakinetik Parametreler: Kan siyanür ve tiyosiyanaı düzeylerinin zamana göre eğrileri çizildiğinde 2 bOlmeli açık modele uyduQu görüldO. Toksikokinelik parametrelerden malematik kat­ sayılar (At, A2). ortalama kalış sOresi (MAn, kan siyanOr yoğunluğu dağılma dönemi hız sabitesi

(a),

kan slyanür yoğunluğu atılma dönemi hız sa­ bitesi

(P),

u-dönemi yarı ömrü

(1112(1),

p-dOnemi yan ömrü

(t,12I1),

.klirens (CI), kararlı durumdaki dağılım hacmi

(Vd")'

eğri altında kalan alan (EAA), kan siyanür yo�unluğunun doruk düzeye ulaşma süresı

(T

donJıJ Ne kandaki doruk siyanür

Siyaniir \'t Tiyosiyanatm Bazı

Toksikokinetik Parametreleri Üıerine ...

yoOunluOu

(Cdoruk)

olarak simgelendirilmiştir. Bu

parametreler Wagner (1975) tarafından bildirilen ve standart eşitlikleri esas alan GW-BASIC 2.02 isimli bilgisayar programlarına göre hesaplandı.

Bulgular

Kontrol ve deneme gruplarının kan siyanür ve liyosiyanat düzeylerine ait bazı toksikokinetik pa­ rametreler Tablo 1, 2, 3 ve şekil 1, 2'de su­ nulmuştur.

Amigdalinin 1.5 mglkg dozunda a�ız yoluyla verilmesinden sonra kan siyanür ve tiyosiyanal düzeylerinin 1 ve 2. saalle sırasıyla, 0.210 ve 0.056 }lg/ml d8�erleriyle doruk noktaya ulaştığı tespit edilmiştir. Diğer yandan, kan siyanür düzeyine ait t112(1, tl12p, ve MRT de�erlerinin sırasıyla, 9.03i2.S1, S8.47±9.74 ve 88.13i11.33 saat oldu�u belirlenmiştir. Ayrıca, siyanür düzeyine ait EAA de�erinin 25,40±2.SS !lg. saaU ml. Vdss değerinin 0.032±O.005 lfkg ve Ci de�erinin ise 0.19±0.01 ml/saat. kg oldu�u görülmüştür. Tiyosiyanat düzeylerine ait 1112(( t1/2P ve MRT değerleri sırasıyla, 2.26±O.18, 184.02i24.30 ve 263.98±31,4 saat olarak be­ lirlenmiştir. Bunun yanı sıra, kan tiyosiyana! düzeyine ait EAA de�erinln 34i4.41!lg. saaUml;

Vdss

de�erinin 0.HiO.01 lJkg ve Ci değerinin ise 0.14±O.03 mVsaat. kg oldu�u hesaplanmıştır.

Amigdalinle zehirlenen koyunlara kobalt klorür 5 ve 15 mg/kg dozlarında damar içi yolla verildikten sonra elde edilen kan siyanür düzeylerinin doruk noktaya 24. saalle sırasıyla, 0,120 ve 0.128 !lg /ml de�erleriyle ulaştı�ı be· lirlenmişıir. Diğer yandan, kan siyanür düzeylerine ait t112(( değerlerinin dozlara gOre sırasıyla, 3.17±O.35 ve 4.03±O.65 saaı, tl/2p değerle�inin sırasıyla, 27,62±3.16 ve 39.53±S.3S saat ve MAT değerlerinin ise sırasıyla, 44,44±2.76 ve 109.29±8,43 saat olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, siyanür düzeylerine ait EAA de�erlerinin dozlara göre sırasıyla. 7.09±1.24 ve 5.93±O.64 !lg. saaU ml. V

_dss

değerlerinin sırasıyla, 0.099±Q,005 ve 0.125±O.01 Ukg ve Ci değerlerinin ise sırasıyla, 1.21±0,44 ve 2.52±1.21 mıisaaı. kg olduğu

görülmüştür (Tablo 2 ve Şekil 1). Kobalt klorürün 5 mglkg dozunda verilmesinden sonra hesaplanan Aı, A2,

13

t112jl' MAT, EAA, Vdss, Ci .değerıeri

�

in 15 mg/kg'lık dozundaki aynı de�ışkenler ıle arasında Onemli (P<O.05) bir ilişkinin oldu�u be­ lirlenmiştir (Tablo 2).

Kobalt klorürOn 5 ve 15 mglkg dozlarında ve­ rilmesinden sonra elde edilen kan liyoslyanat düzeylerinin 2 ve 1. saatlerde dozlara göre sırasıyla, 0.028 ve 0.032 !lg ımı de�erleriyle doruk noktaya ulaştığı tespit edilmiştir. Diğer yandan, kan liyosiyanat düzeylerine ait 1112(( değerlerinin sırasıyla, O.3±O.02 ve 2.49±1.

ı

2 saat, 1112p değerlerinin sırasıyla, 213.89±11.21 ve 96.56i9.3S

saal ve MRT değerlerinin ise sırasıyla,

309.09±25.7 ve 142.95±15.6 saat oldu�u

görülmüştür. Bunun yanında, kan Iiyosiyanat düzeylerine ail EAA değerleri dozlara göre sırasıyla, 8.77±1.44 ve 3.26i1.SS!lg. saaUml,

Vdss

değerleri sırasıyla, O.211±O.01 ve 1.333iO.OSlJkg ve Ci de�erleri ise sırasıyla, 0.56±O.23 ve 7.66i1.55 ml/saal. kg olarak hesaplanmıştır (Tablo 3 ve Şekil 2). Kobalt klorürün 5 mg/kg dozunda ve­ rilmesinden sonra hesaplanan kan !iyosiyanaı düzeylerine ait Aı. Aı,

1313

tl12o' 111211' MAT, EAA,

Vdss' Ci

de�işkenleri ile 15 mg/kg dozundaki aynı değişkenler arasında önemli (P<O.OS) bir ilişkinin oldu�u belirlenmiştir (Tablo 3)

Tablo 1. Am

igda

linle zehirlenen koyunlarda kan siyanür

ve tiyosiyanat düzeylerine ail bazı lok­ sikokinelik parametreler. Dozlar Değişkenler Aı �glml A2 �glml a saal

� saat

l'12a saat 1,12 p saat MRT saat Cdoruk �g1ml T donık saat EAAJ.lQ. Sım!

VdSS

llkg Ci mVsaal kg Siyanür -6.12±1.32 O.18±O.O5 7.67f1.41 1.1B±O.22 9.03±2.51 58.47t9.74 88.13±11.33 O.21Q±O ao 25.40±2.55 O.O32±O.OO5 O.19±O.O1 Tiyosiyanaı -1.S3±O.39 3.16±1.32 O.30±O.04 3.76±1.24 2.26±O.18 184.02±24.3 263.98±31.4 O.O56±O 2±0 34±4.41 O.17±O.Ol O.14±O.O3 P': Önemli Ö:Onemli ÖD:Önemli Değil

PIRINçeL TANYıLDıZı' KA YA, TRAŞ

Tablo 2. Amigdalinle zehirlenen koyunlara kobalt klorür uygulanması ile elde edilen kan siyanür düzeylerine ait bazı toksikokinetik parametreler.

Tablo 3. Amlgdalinle zehirlenen koyunlara kobalt klorür uygulanması ile elde edilen kan liyosiyanaı düzeylerine ait bazı toksikakinetik parameIreler.

Doztar Dozlar

Değişkenler Siyanür Tiyosiyanaı Önemlilik Değişkenler Siyanür Tiyosiyanaı

Aı Ilg/mı -O.12±O.O1 -4.31±1.30 _{Aı Ilg/ml} -2.46±O.4S -1.94±Q.84

A21lg/ml O.12±O.OI 4.31±1.30 _A21lg/ml 2.46tO.4S 1.94tO.66

o. saal O.21iO.02 O.17±O.O3 _{o. saat} 2.26±O.94 O.27tO.Q4

il

saat 2.5O±1.11 O.OO9±O.OOI

tl12a saat 3. 17tO.3S 4.03tO.6S

il

saat

3.23±O.94 7. 17±1.22

1'12a saat O.30±0.O2 2.49t1.12

1112� saat 27.62t3.16 39.S3tS.3S MAT saat 44.44±2.76 ,109.29±6.43

Cdoruk Ilg/ml O.120±0 O.128tO

T doruk saat 2'tO 2'tO

EM

Ilg.

slml 7.09±1.24 S.93±O.64 Vdss Ukg O.099±O.OOS O.12StO.01

Ci mVsaat kg

1.21±O.44 2.S2tl.21

tl12� saat 213.89tl1.2 96.S6t9.3S MRT saat 309.09±2S.7 142.9StlS.6

Cdoruk Ilg/ml O.O28±O O.O32±O

T dotuk saat 2tO .tO

EAA 119. slml 8.7±1.44 3.26±I.SS VdSS

Ukg

O.211±O.01 1.333tO.OS

Ci

mVsaat kg O.S6tO.23 7.66t1.SS

P<O.OS

0: Önemli P<O.OS

.; Önemli Değil ": Önemli

-: Önemli Değil

0,22

i

_ı

_0,'2

�ı---�----�--�----�--�--�

.- a­

Z-om

0,06

1°,(6

10,04

o,m

0,02

D,Ot

Şekil1. Kan Siyanür Düzeylerinin Zamana Bağlı Olarak Değişimi (ı.ıgfml).

�

O,+---�----�----�--��--�---,

1.... 2... -4.... ·e... 24 ....

Z-Şekil 2. Kan Tiyösiyanaı Düzeylerinin Zamana Bağlı Olarak Ceğişimi (Ilg/ml).

Siyıuıür ve Tiyosiyımatın Bazı Toksikokinelik Parameıreleri Üzerine ...

Tartışma ve Sonuç

Siyanür zehirlenmesinin sağailımında te­ melde iki yol mevcuttur. Bunlardan ilki siyanürün organizmada bulunan methemoglobin ve hid­ roksokobalamin gibi bileşiklerin yapısında bulunan üç değerlikli demir ve iki değerlikli koballa bağlanmasıdır. Ikincisi ise sülfOr vericilerinin varlığında rodanaz reaksiyonu ile siyanürOn ti­ yosiyanata dönüştürülmesi ve bu reaksiyona bağlı olarak metabolizmasının ve eliminasyonunun hızlandırılmasıdır (Coussage ve ark., 1994; Bur­ rows ve Way, 1979).

Kobalt klorür, siyanür zehirlenmelerinde tek başına kullanıldığı gibi sodyum nitrit ve sodyum tiyosüllat ile kombine olarak da kullanılabilir;. ze­ hirlenmelerde kullanılan kobalt klorOr tek başına kullanılan diğer iki antidollan daha etkilidir. Kobalt klorür, sodyum nitritle beraber verildiğinde an­ tidotal etkide additil etki oluşurken, sodyum tiyosüllalla birlikte verildiğinde ise anlidotal etkide artış görülmez; zira, bu madde kobalt klorürün an­ tidotal etkisini azaltır (Burrows ve Way, 1979; Mengel ve ark., 1989; Pirinçci ve ark., 1996). Tablo 1 ve şekil 1 incelendiğinde siyanür ve ti­ yosiyanaı düzeylerinin 1.5 mglkg dozunda amig­ da1inin verilmesinden 30 dk. sonra yükselmeye başladığı, 1 ve 2. saatle sırasıyla, 0.210 ve 0.056 !lg/ml değerleriyle doruk noktaya ulaştığı be­ lirlenmiştir. Buna karşın, damar içi yolla 5 ve 15 mglkg dozlarında kobalt klorür uygulanan grup­ larda ise kan siyanür düzeylerinin 24. saatte sırasıyla, 0.120 ve 0.128 j.lg/ml, kan tiyosiyanat düzeylerinin ise 2 ve 1. saatlerde sırasıyla, 0.028 ve 0.032 !lg/ml değerleriyle doruk noktaya ulaştığı ve bu değerlerin konirol grubundaki aynı değerlere göre oldukça düşük olduğu görülmüştür. Bazı araştırıcılar (Isom ve' Way, 1973; Aosenberg, 1993) tarafından yapılan çalışmalarda, kobalt bileşiklerinin kandaki siyanür iyonları ile şelasyon yaparak bu iyonların plazma ve eritrositlerden dokulara geçişine engel olduğu belirtilmiştir. Tablo ve şek�l1erdeki sonuçlar değerlendirildiğinde yukarıdaki araştırıcıların

görüşleri ile paralellik olduğu görülmektedir. Kontrol grubuna ait kan siyanür düzeyinin 11120.

tl12�

ve MAT de{ıerlerinin sırasıyla, 9.03±2.51, 58.47±9.74 ve 88.13±11.33 saat. EAA değerinin 25.40±2.55 Jlg. saatlml, Vdss derıerinin 0.032±O.005 Llkg ve Ci değerinin 0.19±0.01 mV saal. kg; kan tiyosiyanat düzeyine ait

tl12o.' tl12�

ve

MAT de{ıerlerinin sırasıyla, 2.26±O.18,

184.02±24.30 ve 263.98±31.4 saat, EAA değerinin 34±4.41j.lg. saatlml, Vdss değerinin O.17±O.Ol U kg ve Ci değerinin 0.14±O.03 mVsaat. kg olduğu tespit edilmiştir. Buna karşılık, siyanür ze­ hirlenmesinin tedavisinde kullanılan 5 ve 15 mglkg dozlarındaki kobalt kiorOr kan siyanür düzeylerine ail

tl12o.

değerlerini dozlara göre sırasıyla, 3.17±O.35 ve 4.03±O.65 saat, t1f2rı değerlerini ise sırasıyla, 27.62±3.16 ve 39.53±5.35 saat ve MAT değerlerini sırasıyla, 44.44±2.76 ve 109.29±8.43 saat; EAA değerlerini sırasıyla, 7.09±1.24 ve 5.93±O.64 Jlg. saaVml; kan tiyosiyanat düzeylerine ait EAA değerlerini, sırasıyla, 8.77±1.44 ve 3.26±1.55 JlQ. saaVml'ye düşürdüğü görülmüştür. Kobalt klorür 15 mglkg dozunda verildiğinde ise

tl/ıo.

MAT ve EAA parametrelerini sırasıyla, 96.S6±9.35 ve 142.95±15.16 saat, 3.26±1.55 Jlg. saatımı de{ıerleriyle kontrol grubundaki aynı değişkenlere göre düşürdüğü tespit edilmiştir. Ni­ tekim kullanılan kobalt klorürün etkisinin

30

dakika içinde görOldüOO ve oluşan antidotal etkinin bu maddenin kandaki siyanür ve tiyosiyanat iyonları ile şelasyon yapmasına bağlı olduğu yapılan çalışma

�

rla (Forsyth ve ark., 1993; Isom ve Way, 1973; Pirinçci ve ark., 1996) ortaya konulmuştur. Buna karşılık kobalt klorür 5 mglkg dozunda ve­ rildiğinde kan liyoslyanat düzeylerine ait

tl12o.'

MAT, Vdss ve Ci parametrelerini sırasıyla,

213.89±11.21 saat, 309.09±2S.76 saat,

0.211±O.01 Ukg ve 0.56±O.23 mi. saatlkg değerleriyle konIrol grubundaki aynı değişkenlere göre artırdığı belirlenmiştir.

Tablo 2 ve şekil 1 incelendi§inde 5 ve 15 mg/ kg dozlarında verilen kobalt klorürOn kan siyanür düzeylerine ait A" A2,

B B

tl12(1

I1I2�.

MAT, Cdon.ık' Tdoruk, EAA"

Vd$$

ve Ci gibi ıoksikokinetik pa­ rametreler; değişiirdiği görülmektedir. Ancak, 5mg/

PIRINçel,

TANYıLDızı. KA YA, TRAŞ

kg dozundaki kobalt kiorOr, kan siyanür düzeylerine ait

11120 1112p,

MRT, Vdss ve

Ci

g1bi paramelrelerin deQerlerini

ıs

mg/kg dozundaki aynı de{ıişkenlerin de{ıerlerine göre daha lazla azalltı{ıından dolayı siyanOr zehirlenmesinde 5 mglkg'lık dozunda kobalt klorOr kullanımının daha uygun olaca{ıı görOşOndeyiz,

Sonuç olarak kan siyanOr ve !iyosiyanaı düzeylerine

Aı, A2, 1313 11120 11121ı'

MRT, Cdoruk' Tdoruk,

EAA"

VdsS ve

Ci

gibi toksikakinelik pa­ rametrelerin antidol olarak kullanılan kobalt klorür larafından de{ıişlirilme derecesinin değerlendirilmesinin siyanOr zehirlenmesınde kul­ lanılacak antidoırarın seçiminde yararlı olacağı görüşündeyiz.

Kayna

kl

ar

Bruce, A. B., Haword, J. W. and Hanzaı, A. F. (1955). Delermination of Cyanide, Thioeyanate al'ld Alpha­ Hydroxynitrjles in Plasma or Serum. Analytical Chem.27(8), 1346-1347.

Burrows, G. E. and Wav, J. L. (1979). Cyanide In­ toxieation in Sheep : Enhaneement of Ellieaey of So­ dium Nitrite, Sodium Thiosullate and Cobal! Chloride. Am. J. Vet. Aes.5, 613 - 617.

Conn, E. E. (1973). Cyanogenie Glycosides: Their Oe­ eurenee, Biosynthesis and Function. p.55-63. In ·Chro­ nic Cassava Toxicitiy, Proeeedings of and in­ terdiseiblinary Narkshop· london.

Chrislel, D .. Eyer, P., Hegeman, M., Krese, M., lorcher, W. and Weger, N. (1977). Pharmacokineıic of Cyanide in Poisoning ol Oogs and the Ellect of 4-0imelhyl Ami­ nophenol or Thiosulfate, Areh. of Toxicol.38(�), 177-189.

Oe-la-Coussage, J.

E.

Houeto, P. ve Sandouk, P.

(1994). Pharmacokinelies ol Hydroxyeobalamin in Oogs. J. Neuor. Surg. AneslhesioI.6(2), 111-5.

Forsylh, J. C., Mueller, P. O. and Becker, C. E. (1993). Hydroxocobalamin as a Cyanide Anıidole: Salety, EI­ fieaey and Pharmacokinelics in Heavily Smoking Nor­ mal Volunıeers. J. Toxieol. Clin. Toxicol.31 (2), 277-94. Haueto, P, Bonon, S. W. and Sandouk, P. (1996). Pharmacokinetics ol Hydroxycobalamin in Smoke

In-halation Vieıims. J. Toxieol. Clin. Toxicol.34(4), 397-404.

lbebunjo, C. O., Kamalu, B. P. and Ihemelandu, E. C. (1992). Comparison of The Effects of Cassava . Organic Cyanide and Inorganie Cyanide on Muscle and Bone Development in aNigerian Breed of Dog. British Jo­ urnal of Nutr. 68,483 - 491.

Isom, G. and Wav, J. L. (1973). Cyanide Intoxication : Proteetion with Coball chloride. Toxicology and Applied Pharm. 24, 449 - 456.

leusehner, J. and Wingler, A. (1991). Toxicokinetic As­ pects of Chronic Exposure in the Aaı. Toxicol. lett.57/ (2),195-201.

levin, B. V., Aeehani, P. A. R., Gurman, J. l., landron, F., Clark, H. M., Yoklavich, M. l., Rodriguez, J. R., Oraz, L. Cabrera, F. M. and Kaye, S. (1990). Analyses of Carboxyhemoglobin and Cyanide in Blood From Vic­ tims of The Oupont Plaza Hotel Fire in Puerto Rico. J. Forensic Scien.35 (1),151 - 168.

Majak, W., MeDiarmid, A. E., Hall, J. W. and Cheng, K. J. (1990). Faclors Thal Delermine Rales of Cya­ nogenesis in Bovine Ruminal Fluid Invilro. J. Anim. Sci.68, 1648-1655.

Mengeı, K., Kramer, W., Isert, B. and Friedberg: K. O. (1989). Thiosulfate and Hydroxocobalamin Prophylaxis in Progressive Cyanide Poisoning in Guinea - pigs. To­

xicology

Pirinçci, 1., Tanyıldızı, S. ve servi, K. (1996). Amigdalin ile Zehirfenen Koyunların Kobalt Klorür ve Sodyum Tiyosüffat ile Tedavisi, Vet. Bil. Oerg.12, 2: 43-52

Rosenberg, O. W. (1993). Pharmacokinetics of Cobalt Chloride and Cobal! Protoporphyrin. Drug. Melab. Oisp.21(5),846-9

Salkowski, A. A. and Penney, D. G. (1994). Cyanide Po­ isoning in Animals and Humans: A Review. Vet. Hum.

ToxicoL36(5),455-466.

Slyvester, D. M., Hayıon, W.

l.,

Morgan, A. lo and Wav, J. L. (1983) Ellects ol Thiosulfale on Cyanide Phar­ mokinetie in Oog. Toxieol. Appl. PharmacoI.69(2), 265-271.

Wagner, f. G. (1975). Fundemanıals of Chemical Phar· macokinetics. 1. st. Ed. Orug Intelligence Publ. Ine. Ha­ nilton, Itlinois.