\ 1'1. liil. Dl'rg. (2001). 17 ... ; !.I7-1 02
KANGAL KOPEKLERiNDE A. iLiACA INTERNA
'
NIN DALLARI OZERiNDE
M
AKROANATOMiK ARA$TIRMALAR
'
Hakan Yal~ln 1@
later D
a~", Nejdet Dursun2M
a
c
r
o
an
a
tomi
c
Inv
es
ti
g
ations on th
e
B
r
a
n
c
h
es of t
h
e
Int
er
n
a
l Ili
ac Artery in
K
a
n
g
al Dog
s
Ozet: Bu yah¥nada yet~kin, sagllkJl. 18 ila 20 kg agn1lglnda, 2 ila 4 y~n araslnda, 6'sl di~ ve 6'sl da erkek olan 12 adet
Kangal KOpeQs kullamldl. A. cafO!1S commums'e klrmlzl lalex enJekle ed~di. Bu ~Ieme lakiben a. iliaca interna dlseke edlldi,
A. Ihaca Inlema'mn ala OSSIS ilii dilzeY'OOe a. glutea caudalis ile a. pudenda intema'ya aynlarak sonlandlgl tespl! edlldl. A. umbllcallS'ln, a. iilacs Illtema'nln ~angici dUzeyinde ~g. leres vesicae olarak ba~langl9 aldlgl ve sldik kesesimn yanal ban-dina ula~tlgl gOzleodi. A. glutea caudalis~n ala OSSIS ~ii dOzeY'OOe a. iliaca inlema'nln son iki dailndan bir olarak ba~langl9
aldlQI ve m semltendlnosis ~e m. S9O\Imembranosus'da dagllarak sonlandlgl tespit edildi. A. pudenda interna. a, iliaca In-lema'nln son 110 dallndan blndlr.
au
damannda 10f". lSChiadicum mmor dUzeYII"lden ba~angly aldlgl gOzlendl.Anahtar Kelimeler: A. iliaca interna.
a
glutea caudalis. a. pudenda intema, anatorm, KangaJ KopeglSummary: Twelve adult healthy Kangal Dogs (Turkish Shepherd Dog) of male (6) and female (6), 2-4 years old, weighting
18-20 kg were used In thIS study. Red latex was injected 10 common carotid artery. Following thiS. the Internal Iliac artery
were dissected. It was. detelTl'lined that the internal ~iac artery came to an end leaving to the caudal gluteal and internal pu·
dendal arteries at the level 01 the ala ossis ~ii. It was obselVed thallhe umblical artery reached to the side bound of the uri-nary bladder and onglnated as the hg teres vesicae at the level 01 the internal iliac artery its origin. It was determined that the caudal gluteal artery ended separating between the semitendinosis and semunembranosus muscles and. its onglnated
as another 'rom the last two branches of the intemal i~ac artery at the level of the ala ossis ilii. The Internal pudenda! Mary
IS another 'rom the last two branches of the iIllemal iliaea artery. II
was
obselVed that the Internal pudendal anery ori-ginated from the level of the for. ischiadicum minor.Key Words; Intemal iliac artery. caudal gluteal artery, internal pudendal anery. anatomy, Kangal Dog
Giri~
A. iliaca tnterna, 7. bel omuru dCtzeyinde aorta
abdominalis'ten ba~langl9 alir ve a. umblicalis isimli
damafl verir. Oaha sonra a. pudenda intema ile a.
glutea caudalis'e aynlarak sonlantr (Nickel ve Wiss·
dorf, 1964: Ghoshal. 1975; Evans ve Christensen, 1979; Singh ve ark. 1982; Nomina Anatomiea
Ve-tennaria, 1994).
A. umbilicalis, a. iliaca interna'nm orijini
ya-kmlnda (Nickel ve Wissdorf, 1964; Evans ve
Chris-tensen. 1979) ya da aorta abdominalis'ten ba~langr9
alir (Ghoshal, 1975; Evans ve Christensen, 1979).
Sidik kesesinin lateral ligamentrni olu~turur (Hodson. 1938). Seyri srrasmda a. vesicalis cranialis isimli dall
verir (Hodson, 1938; Gordon, 1960: Campos ve
ark,1984).
A. veslCalis cranialis, sidik kesesinin cranial d
u-vannda dagrlir. Mevcut olmadlgr zamanlar ise bu
saha a. vesica lis caudalis'in dallarr taralmdan bes·
lenir (Ghoshal, 1975).
(Jt'h~ Tanhl 15.11 2001 @. hY:licin@sclcuJ....cdu.tr • Tunll.lI, VHAG·994 Ilolu PfOJCllI1i blr b6lUmUdiir.
t S L \'c!crmcr FakilliCSI. An~!Omi Anabilim D:1II, KONYA
~ \ l VCh.'nncr FaJ...lilic~l. An~tomi An:1bllim Dah. ANKARA
A. glulea caudalis, a. iliaca intema'nm a. pudenda
inlema'yl verdiklen sonraki devam. niteliginde olan blf
damardlr (Kaderly ve ark .• 1982a: 1982b). Bazen a.
pudenda Interna'dan bazen de a. glutea cranialis ve a. iliolumbalis'in orijinlerinden sonra a. iliaca interna'dan
ba~Jangl9 alrr (Ghoshal, 1975). Art. coxae lemoratrs'in eklem kapsulasl Ozerinde a. clrcumllexa lemons
me-dialis ve a. circumflexa femoris laleralis'in ramus as·cendens'i ile (Kaderty ve ark .. 1982a: 1982b), m. bi· ceps femoris'in icinde a. caduahs femoris distalrs ile
agrzla~malar yapar (Chambers ve ark., 1990).
A. iliolumbahs, sacrum'un ala OSSIS sacn'Slnm ventraJi dOzeYlnde a. glutea caudahs'ten (Kaderly ve
ark., 1982), veya a. pudenda intema'dan ba~langl9ahr (Ghoshal. 1975: Evans ve Chnstensen, 1979).
A. glutea craniafis, sacrum'un ala ossis sacri'srnln
medial'. dCtzeyinde a. glutea caudahs'ten ba~tangl9 alir
(Nickel ve Wissdorf, 1964). For. IShCladieum
major'dan gecerek pelvis bo~lugunu terk ecter ve m.
Y\L<;'tl\'. DASI;I. DURSUN
Evans ve Christensen, 1979; Kaderly ve ark., 1982). A pudenda interna, a. iliaca intema'nm a. glutea caudalis'e nazaran daha ince olan bir dalldlr (Ghos-hal, 1975; Evans ve ChrIStensen, 1979). Aynl isimli vena ile birlikte m. psoas major'un tendosu Ozerinde ventrolateral oIarak caudal'e seyreder (Evans ve Christensen, 1979). M. levator ani'nin origosu ya-klnlnda erkek sUJelerde a. prostatica'YI ya da a. va· glnalls'i verdikten soma a. perinealis ventralis ve a. peniS dlye iki dala aynlarak sonlanlr (Evans ve Chris-tensen. 1979; Dursun. 1980)
A prostatica. a. pudenda Intema'dan ba~langl(( allr (NICkel ve Wissdorf. 1964). A. vaginalis, m. levator ani'nln ba~langici dOzeyinde a. pudenda intema'dan onJln aliL A. vaginalis, m. levator ani'nin orijini du-zeYlnde a. pudenda inlema'dan orijin alir (Ghoshal,
1975). A rectalis media, arkek kopeklerde a. pros-!atlca'dan Ilk dal olarak ba~langly allr (Wakui ve ark., 1993). Bu damar rectum'un ona ve arka kesimlerinde daglllr (Christensen, 1954) ve a. perinealis ventralis'in a. rectalls caudalis'i ve a. mesenlerica caudalis'jn a. rectalis cranialis'j ile aglzla~malar yapar (Evans ve Chnstensen, 1979).
A. urethralis, a. perinealis ventralis'in orijininden once a. pudenda interna'dan aynlan ince bir damardlr (Oursun. 1980). A. perineaJis ventralis. a. pudenda In· terna'nm son dallarmdan biridir ve bu damar rec-tum'un son ktsml dOzeyinden ba~langl(( allr (Nickel ve Wlssdorf, 1964; Oursun, 1994). A. peniS, a. pudenda IOtema'dan ba~langl<; allr (Christensen, 1954). A. cli-londls. a. pudenda intema'nln son dalldlr (Ghoshal, 1975: Evans ve Christensen. 1979).
Oola~lm sistemi i<;erisinde arteriel sistemin ge-nelde varyasyon gosterdigi bilinmektedir. Bu ama<;la Kangal k6peginde arka bacaktaki a. iliaca
intema
va onun u<;: daUan diseke edilerek makroanatomisi be-lirlenecek ve mevcutsa varyasyonlar ve ana-tosmozlann onaya <;Ikanlmasl ama<;lanacaktlr.Materyal ve Metot
Bu yall~mada yeti~kin, saghkli, 18 ila 20 kg aglr-hglnda, ya~lan 2 ila 4 arasmda degi~en, 6'sl di$i ve 6'sl da erkek olan 12 adet Kangal K6peQi kullanlldt. Hayvanlar rompun (2mglkg) ve ketatar (20mglkg) kombmasyonu ile anestezi edildi. Anestezi edilmi~ kangal k6peklerinin kanl a. carotis communis'ten bo-~al1J1dl ve damarlar %9'luk fizyolojik luzlu su ile YI-kandl. Takiben klrmlZI boya (Selacolor Pebeo-Cardmal Red, No:24) %O.I'lik konsantrasyonda latex ile kan~!lrIldl. Oaha soma, klrmlzl latex (latex injection kit-Griffin ve George, 1974) a. carotis communis'e en-lekte edildi ve somasmda materyaller %10'luk For-maldehit solusyonu iyerisinde bir sOre bekletildi. Bu
j~Jemleri takiben a. iliaca Interna dlseke edildi ve pelvIC bOlgeyi besleyen arterlenn dagillm ve seYlrlen In-celendi. Su ara~llrmada terminoloji terimlen 1((ln No· mina Anatomica Veterinaria (1994)'dan Istlfade edlldl.
Sulgular
A. iliaca interna'nm ($Skit I/C. 213. 31Ai), ilk sacral omur dOzeyinde aorta abdominalis'ten ba~langl9 aldlQI, pelvis bo~luQu i<;erisinde 3 cm caudolateral yende sey-rettigi ve ala ossis ilii dOzeyinde a. glutea caudalis lie a. pudenda intema'ya aynlarak sonlandlgl tesprt edildl. Seyri Slraslnda Inn. iliaci medlales'e iki ince yan dal verdigi belirlendi.
A. umbilicalis'ln ($ekil l/J, 215. 3113) a. iliaca In-lema'nm hemen orijini duzeyinden ba~langl<; aldlgl g6zlendi.
A. glutea caudahs'ln ($Skil 11F, 216, 3117) ala ossis ihi duzeyinde a. iliaca Intema'nm son Iki dallndan biri oIarak ba~lan9ly aldlgl. sacrum'un pars lateraJis'inln pelvinal yUzO Ozerinde caudal Vande seyrettigi g6z-lendi. Oaha soma bu damar for. ishciadlcum mmor'dan gec;:erek pelvIS bo~lugunu lerk attigi va m. se· mitendinosus ite m. semimemranosus'ta dagllarak sonlandlgl saptandl. Seyri slraslnda on)lnl duzeYlnde a. iliolumbalis, for. ischiadicum major duzeyinde a. glu-tea cranialis, for. ischiadicum mlnor'dan gec;tikten hemen sonra a. caudalis laleralis ile a. pennealis dor-salis'i ve aynca m. coccygeus'un arka kenan du-zeyinde a. commitans n. ischiadicus isimli dah verdigi lespit edildi. Bunun yanlnda a. glutea caudahs. a. cir-cumflexa femoris medialis'in r. descendens'j ve r. pro-fundus'u ile. m. gluteus medius'un I((mde a.
Clf-cumllexa femoris laterahs'lO r. ascendens'i Iia ve m. semitendlnosus'un proximal 113'unde a. caudalis fe-moris distalis ile aglzla~n dallar verdiQI belirlendi.
A. iliolumbalis'in ($Skil 2117), a. glutea caudalis'in orijininin ortalama 2.5 cm caudalinde lateral du-vanndan ba~langl<; aldlgl, os ilium ite m. iliopsoas ara-smda lateral y6nde seyrettigi. m. gluteus medius'un iyinde a. glutea craniahs lie aglzla~rak sonlandlgl be-lirlendi.
A. glutea cranialis'in ($ekll llU, 3116), for. ISC-hiadicum major dOzeyinde a. glutea caudalis'in lateral dwanndan ba~langl(( aldlgl, for. Ischiadicum maJOr'dan gec;erek pelvis bo~lugunu terk ettigi g6zlendi. Oaha soma bu damann m. gluteus medius ile m. gluteus ac-cessorius araslnda klsa bir mesafe seyrederek m. glu· teus medius'un i9inde a. glutea caudahs ve a. 111-olumbalis ile aglzla~rak sonlandlgl gOzlendi. Seyn slraslnda m. sacrocaudalis ventralis lalerahs, m. glu-teus accessorius, m. gluglu-teus profundus, m. vastus la· teralis, fascia glutea ve oolge denslnde dagllan dallar verdigi belirlendi. Aynca adl gayen damar m. gluteus
Kunga] Ko]>eklerinde t\. lIiaca Inlern.a'nm ...
accesorius ve m. gluteus profundus i~risinde a. glu-tea caudalis. a. iliolumbalis ve a. circumflexa femoris lateralis'in ramus ascendens'j ile, m. vastus lateraJis
M;:erisinde a. circumllexa femoris medialis'in ramus
ascendenS'i Ue, fascia glutea il1erisinde a. glutea ca-udalis ile aQlzla~malar yaptlQllespil edildi.
A. commitans n. ischiadici'nin, tuber ischiadicum duzeytrlde a. glutea caudalis'ten ba$langll1 aldlQI sap-tand ..
A. caudalis lateralis'in, m. gluteus superficialis ile m. gluteus medius'un birle~me dOzeyinde a. glulea eaudalis'den ba:?langll( aldlQI tespit edildi. Su da-mann m. coxygeus ile m. gluteus superficialis ara-smdan gecferek m. sacrocadualis dorsalis laleralis ve fasciae cauda araslnda kuyruk ucuna kadar sey -rederek daglldlgl saptandl.
A. perinealis dorsalis'in ($ekil2l18), a. glutea ca-dualis'in for. ischiadicum minor'dan g~tikten hemen sonra verdiQi bir dal clup, pelvis bo:?lugunda ve rec
-tum'un dorsolateral'inde perineum'a doQIU seyrettiQi belirlendi.
A. pudenda intema'nm ($skil lIE, 2/8, 3110), a.
Ihea interna'nm son ikl dalindan biri clarak for. i sc-hladicum minor'un yaklnlndan ba:?langll1 aldlgl
goz-lendi. Pelvis bo~lugu it;erisinde caudodorsal yonde seyrederek straslyla, cervix vesicae dLizeyinde etkek sujelerde a. prostalica'yl, di:?i sujelerde a. vaginalis'i, urethra'nm son klsml dOzeyinde ernek sujelerde a. penis, di$i sujelerde ise a. clitoridis isimli dallarl ve-rerek sonlandlQI tespi! edildi. Seyri slraslnda II. ish-ciadicus O;zerinde a. comitans n. ishiadici ile
aglz-Ia~n dallar ve m. obturatorius internus ile m. obturatonus externus'un pars intrapelvina'slnda
da-gllan yan dallar verdigi sapland ..
A. prostatica'nlO ($ski! 3111), etkek sujelerde a. vaglnalis'e benzer bir :?9kilde a. pudenda intema'nln
onjininden ortalama 3cm sonra cervix vesicae dO-zeyinde ba$langlC aldlQI. pelvis bo$lugu it;ersinde prostat bezine dogIU seyrettigi ve bu bezin Ozerinde kar:?1 taralln aym isimli damar. ile aglzla$malar
ya-parak sonlaOOlgl saptandl.
A. ductus deferentiS'in erkek sujelerde, collum vesICae dOzeyinde a. prostatica'dan ba:?langJI1 aldlgl ve ductus deferens Ozerine g9t;erek dagrldlgl
g6z-lendl. Seyn srraSlnda a. vesicalis caudalis isimli dal
lie pros tal bezi Ozerinde a. reclalis media ile
a9lz-Ia:?an rnce dallar verdigi saptandl.
A. veslcalis caudalis'in ernek sujelerde, sidik ke-sesinin corpus vesicae ile cervix vesicae kesimleri
uzerinde da{;jrldlgl, seyri SJrasmda r. uretericus ve r.
urethralis isimli dallan verdigi gozlendi.
A. reclalis media'nm etkek sujelerde. proslat beZI Ozerinde a. proslatica'dan ba$langlC aldrQr. ca-udodorsal bir seyirle rectum Ozerine g~igi ve a. pe
-rinealis ventralis'in a. rectalis caudalis'i He bunun ya
-nmda a. urethralis isimli dallar ile. kar~1 tarafln aynr
isimli daman' ve a. ductus deferentis'le agrzla~rak
sonlandlgl gozlendi.
A. vaginalis'in ($ski1 219). di:?i sujelerde cerviX ve-sicae'nm ba~langlcl dOzeyinde a. pudenda
In-tema'dan orijin aldlgl ve vagina OzeriOOe dagrlan dal-lar verdi~i gazlendi.
A. uterina'mn ($ekil 2119). di:?i sujelerde once va-gina uzerinde senra da lig. teres uteri icerisinde ule-rus'a paralel bir $ekilde cranial yonde seyrettigi ve comu uteri'nin ba~langlcl dOzeyinde a. ovarica'nln r.
IUberius'u ile aQlzla~arak sonlandlgl lespit edlldl.
A. vesicalis caudalis'in ($ekil 2120), di~i sujelerde sidik kesesi Ozerinde daglldlgl, kar$1 tarafm aynl isimli daman ve a. ulerina'nm collum vesicae'sl Ozerinde dagllan bir yan dall ile aglzla~malar yapllgl tespit edil-di. Su damar r. uretericus ve ramus urelhralis isimli
dallan verdi.
A. rectaJis media'nm ($skil 2121). di:?i sUJelerde cervix uteri Ozerinde a. vaginalis'ten ba:?langlC aldrgl,
vagina Ozerinde dorsocaudal yande seyrettigi ve r
ee-tum'un orta 1/3'0 Ozerine g8(,:erek sonlandlgl be
-lirlendi.
A. urethraliS'in ($ekiJ 2110, 3112). m. obturatonus inlemus'un caudal smm yakmlnda a. pudenda in-tema'nm devaml alan a. vaginalis'ten ba$langll( aldlgr
belirlendi. Su damar medial y6nlu klsa bir seyirden sonra urethra uzerinde. a. prostatica'nm r. urethrahs ve a. reetalis media'sl ile a. perinealis ventralis'in
urethra uzerinde daQllan bir yan dall jle aglzla~rak sonlandlgltespit edildi.
A. perineaJis ventralis'in ($ekil 2111. 3/2). m.
sphincter ani extemus dOzeyinde a. pudenda tn-tema'nln lateral duvanndan ba~langr~ aldlgl ve or i-jininden 0.5 cm sonra a. rectatis caudalis'i verdigl ve ernek sujelerde r. scrota/is dorsalis, dJ:?i sujelerde r. labialis dorsalis isimli dallara aynlarak sonlandlgl gOz-lendi.
A. penis'in ($skil 3119), erl<ek sujeJerde a. pu-denda intema'nrn devaml niteliginde oIan bir damar oldugu ve m. bulbospongiosus dOzeyinden ba:?langlC aldl!}1 gazlendi. Orijininden lcm sonra a. bulbi penis,
a. profunda penis ve a. dorsalis penis isimli onak dal-lara ayndal-larak sonlandlQI saptandl. A. penis·in. ara
$-tlrma ma!eryaJlerinin iki tanesinde ve sadece sol ta-ratta ilk dal olarak a. dorsalis penis'i verdigi ve daha sonra a. bulbi penis ve a. profunda penis'e aynldlgr
YALC;:IN. DA~<;I. DURSUN
[eSpll edlldl. A. profunda penls'in a~lmna
ma-teryallennden iki lanesinde ve sadece saO tarafta
ara-lannda 0.5 cm arahk bulunan iki damar olarak
baj-langl~ aldlOt lespil edildi.
A. dorsalis penis'in erkek su;elerde, a. penis'in
devaml nileliOinde bir damar oIdUOu, dorsum penis boyunca v. ve n. dorsalis penIS ile bir1ikle seyreniQi ve
os penIS 'In ba$langlCI dOzeyinde 3 adet da1a aynldlQt
gazlendt, Bu daUann dorsal ve ventral yazleri
Oze-nndeki penis dokusunda daQdan ve a. pudenda
ex-tema'nm rr. preputialis'i ile aQtZla~n daJlara ayrtldtOt
gozlendi.
A. clltondis'in (f?ekil 2112). vestibulum
va-glnae'nm .ba$langtcl dOzeyinde a. pudenda
in-lerna'dan ba~langl~ ald'OI, ktsa bir seyirden sonra a.
bulbI vestlbuli, a. profunda clitoridis ve a. dorsalis
cli-tonchs Isimli dallara aynlarak sonlandlgl tespit edildi.
A. bulbi vestibuli'nin (f?ekll 2123), vagina ite
ves-libulum vaginae Slmnnda a. clitoridis'ten ba~langt~
al-drgl va vestibulum vaginae Ozerinde seyre<ierek la-bium pudendi'de daQlldtQI gOzlendi.
A. profunda clitondis'm, clltons Ozerinde daQIldiOr
ve ka~1 tarafln aym ISlmll dah Ue aQlzla$B-rak
son-landtQr belir1endi.
A dorsalis clitondis'in, dltons'in dorsal yOzo
Oze-nnde ve commissura ventrallS'te dagliarak sonladlOt
saptandl.
Tartlfma ve Sonu~
BaZI ara~tlrmactlar (Nickel ve Wissdort, 1964;
Ghoshal, 1975; Evans ve Christensen, 1979) a. iliaca
tnlema'nm' 7. bel omuru dOzeyinde aol1a
ab-domlnalis'ten ba$langl~ aldlQtnl bildirmelerine ka~rn,
bu vah$mada sOz konusu damann ilk sacral omur
dO-zeYlnde aol1a abdominalis'ten ba$langt~ aldtQt lespil
edllml~Ur
A. umbilicahs'in, a. iliaca interna'nln orijini
dO-zeyinden (Nickel ve Wissdorf, 1964; Evans ve
Chris-tensen, 1979) ya da Ghoshal (1975) ile Evans ve
Christensen (1979)'e gOre aorta abdominalis'ten de ba~langl~ alabllec~i bildirilmi~llr. Bu ara~t,"nadaki
lum materyallerde ise a. umbillcails, Nickel ve
Wiss-dorf (1964)'un btldlrdiklenne benzer ~ekilde a. iliaca Intema'nm ba$langlcl duze}'1nde adl gec;:en damardan onlln aldlQI tesptl edilmi~tlr.
A. glutea caudalis'in, art. coxae femoralis'in
A. glutea caudalls'm, arI. coxae femorails'ln
eklem kapsulasl Ozerinde a. circumflexa lemons me-dialis va a. circumflexa femoris lateralis'in ramus
as-cendens'j ila (Kader1y va ark.., 1982a: 1982b) ve m.
bi-ceps lemons ~risinde a. cadualis femoris dlstahs ile
(Chambers va ark.., 1990) aQlzla~malar yapllOI bl
l-dirilmi~tir. Bu ~I~da ISe a. glutea caudallS'm m.
obluratorus intemus iQenslnde a. urethrahs'in btr Van
dall ite; rrvn. glutei ve m. vaslus lalerahs ~erislnde a.
glutea cranialis ite; m. gluteus medius ~ensinde a.
clr-cumflexa lemoris laleralis'in r. ascendens'j lie; m.
bi-ceps femoris ~erisinda a. Clrcumflexa lemons
me-dialis'in r. ascendens'j ve r. profundus'u lie
aglz~lar yapllQI saptanrnl~ltr.
A. iliolumbalis'in, a. pudenda interna'dan, a.
glu-tea caudalis'ten veya a. iliaca interna'dan ba~langl~
alabileceQI bildirilmekledir (Evans ve Christensen,
1979; Oursun, 1980). Bu ara~tlrrnadaki tum
ma-teryatlerde isa Kaderty ve ark., (1982a; 1982b),ntn
btl-dirdikJerine benzer $8kilde sacrum'un ala ossis
sacri'sinin venlrali dOzeylnde sadece a. glutea
ca-udalts'len ba~langl~ aldlQI tespit edilmi~ljr.
A. rectatis media'nm a. penneahs ventralis'in a.
rectalls caudalls'i ve a. mesenterica caudalis'in a.
ree-talis craniallS'i ile aQlzla$malar yapllQI bildmtlTll~tlr (
Our-sun, 1960). Bu ara~ltrmada a. rectallS media'ntn
Wakui
va
ark. (1993)'ntn erkek hayvanlardaki bul-gulanna benzer $8kilde erkek sujelerde a.
pros-tatica'dan ve di~i sujelerde ise Evans ve Christensen
(1979)'nin blldirdlQi gibl a. vaginalis'ten ba~langl~ aldlgl
belir1enmi$tir. Bu ara~llrmada adl gec;:en damann
erkek sujelerde, a. mesanlenca caudalis'in a. rectalis
craniatis'i ita; a. pennealis ventralis'in a. reetalis
ca-udalis'i ve bunun yantnda ka~1 larahn aynl iSlmli
da-man ile aQlzla~tlgl taspil edilmi~tir. Aynca prOSla! beZI
Ozerinde a. ductus deferentis'le ve urethra Ozerinde a.
urethra tis ite de aOlzla~malar yapllgl beJir1enmi~lir.
Nickel ve ark. (1981) a. urethralis'in. a.
va-ginalis'in orijininin caudahnde a. pudenda intema'dan
ytkllQlnl bildlrmelerine raQmen. bu ara$ttrmada Evans
ve Chnstensen (1979)'nln bildlrdikleline benzer
$8-kilde a. pudenda intema'ntn devarnl olan a.
va-ginatis'ten ba~langl~ aldtgl belirlendi.
Son~ olarak; hem Kangal kopegl lr1dan
ara-Slim, hem de diQer kOpekJerie kat¥lia~tmIdIQtnda, a.
iliaca intema va ~ dallannln makroanatomik oIarak
K:ang:al Kopeklerinde A. IIi:aCll Inlern:a'mn ...
$ekll 1. KangaJ kOpe9inde a. iliaca interna ve a, lilacs ex·
terna'nln dallan (D~) A. AOr1a abdominalis B. A. Illaca eXlerna C. A. iliaca interna D. A. sacralis mediana E. A. pudenda imems F. A. glutea caudalis G. A. lemoralls H. A. lamoralis profunda I. Truncus pudeodoepigaslncus J. A. umbilicalis K. A. genus descendens L A. popIllea M. A. saphena
N. A. circumllexa femoris medialis
O. A. abdomlnalis caudalis P. A. circumllexa lemoris IaterallS O. Tuberculum pubicum R. A. tbalis etanIalis S. A. tibialis caudais Mr:'M. rectus abcIominis MS: M. sartorius Mvl: M. vaslUS Intermedius MI: M. Iliopsoas MP: M. psoas rnll'lOr MST: M. semitendinosus MSM: M. se(nlrnembranosus vu: VeS1C38 unnana ut: Uterus
~ekil 2. KangaJ k0pe9inde a. ~iaca IIltema'nm UC dallan (~) 1. Aorta abdominalis 19. A. utenna
2. A. iIiaca extema 20. A. vesicalis caudais
3. A. ~iaca inlema 21. A. rectalis media 4. A. sacrallS mediana 22. A. reclalis caudalis
5. A. umbilicalis 23. A. bulbi veslibuli
6. A. glulea caudalis
..
.
Truncus pucIendopigaslncus7. A. glulea cranialis 25. A. mesenlerica caudalis
8. A. pudenda intema Ov: Ovaryum
9.
A. _ _
VI; 7. lumbal vertebrae 10. A. urethralis S, Sac"""
11. A. perinealis venlralis R: Rectum
12. A. clitoridis U: Uterus
13. A. circumllexa ilium
So'
Sympnyso peMnaprofunda IT: Inlesllnum tenue
14. A. caudalis mediana V: Vesicae unnaria
15. A. rectalis media Py. Proc. vaglnallS 16. A. ovarica ur: Ureler
17. A. Iliolumbalis fe: Ren 18. A perinealis dorsalis
YAL~I"". DASCI. DURSUN
Campos, Par V.J.M" Pintoe Siva, P. Mello DIas, S. (1984). Contnbutlon 10 the study 01 the Ul'ogenltaJ Mery ifllhe dog. Anal An., Jena. 155,31·37.
Chambers, J.N .. Punnton, P.T., Allen, S.w., Moore, J.l.
(1990) ldentllicatioo and anatomIC categorization 01 the vasculer pa"ems to the peMc limb muscles 01 dogs. Am. J. Vet. Res.,Val51. (2). 305·312.
ChnStensen, C.G. (1954). Angtoarcilltocture althe canine peniS and process of erection. Am. J. Anal., 95, 227-262 Dursun, N. (1980). K6pekte a. prostatlCa va prostata'run ar·
Iene! vasculanzasyonu Ctzerinde analOffilk yah'iffiSlar.
A.U
.
Vet Fak. Oorg., XXVII, No: 3-4, 337-567.Dursun, N. (1999). ~Im sisleml. 'Vetenner Anatomi II.', Medlsan yaylnevi, Ankara, 18&264.
Evans, HE .. Christensen, G.C. (1979). The heart and ar-tenes. "MIller's anatomy of the Dog". W.B. Saunders Co" Phlladelphia,london, Toronto, pp:632·755.
Ghoshal. N.G. (1975). Carnivore heart and arteries. "Sis· son and Grossman's the Anatomy 01 the Domestic
Ani-mals- Ed Getty, A. V0t2, Fifth Ed .. W.B. Saunders Co.,
Phlladetphl.a.loodon, TOI"OI"lIo. pp:1594-1651.
Gordon. N (1960). Bladder, prostate gland and urethra, in the male dog. J.A.V.M.A" 215-220.
Grlftln, George (1974). latex Injeklion Kit. 2PK·580-5 Ge-rard BiOlogical Centre Worthing road, east presion, west sussex BN 16 lAS.
$ekiI 3. Kangal kOpeginde
a
.
iliaca Intema'nlnutr
dallan (Erkek)1 . Tuber ischii 17. A. glUlea caudalis 2. A. perineaJis ventralis 18. A caudaJis lateralis 3. Radix penis 19. A. penis
4. A. scrolaJis caudalis 20. A. sacralis mediana 5. A. scrotalis 21. A. lesllculans 6. Preputium 7. Lnn. lOQUinales superfiaaJes T: TestIS P: PreputJum U: Ureter 8. A. pudenda extema
9 A. epigastnca caudalis V: V9SlC8e unnana Pr.: Prosla! Ur.;Urethra superflCialis 10. A. pudenda ,nlema 11. A. prostatica S: Sacrum 12. A. urelhralis R: Rectum
13. A umbilicalis SP: SymphYSIS pelvlna A: Aorta abdominalis Ai: A iliacs .nlema 14. A. ~iaca extema
15. A. mesenterica caudalis t6. A. glulea cranialis
Hodson, N. (1938). A study was made allhe imrinslS blood suppty 10 the prostate and pelvic In the dog. Res. Vel. Sci .. 9.274-280.
Kaderty, R.E., Anderson, 8.G .• Anderson. W.O. (1982a). Exlraosseous vascular supply 10 the mature dog's
c0-xofemoral joinl. Am. J. Vel. Res., 43, (7). 1208-1212.
Kaderty, A.E., Anderson, B.G., Anderson, W.O. (1982b).lnI·
racapsuiar and Inlraosseus vascular supply to the mature dog's coxolemorat jotnt Am. J Vet Res .. 43. (7). 1
220-1222
Nomina AnaIOfTllCa Velennana (1994). InternatIOnal Co-mlltee 00 Veterinary Gross Anatomical Nomenclature. Fo-urth Ed .. Jthaca, New York.
SIngh. AP .. Singh. G.A.. Sharma, O.N. Oiagm, J.M .. Bhar· gawa. AK (1982). ArteriographlC anatomy althe abdominal aorta 1'1 the goat. dog, ptg and rabbit. Amencan College of Vetennary Radiology, 23, 6, 279-281.
Nickel, A., WISSdorf H. (1964). VArgieichende Betrachtung
dar arterien an dar Schulterglied Haussaougetl6re. ZbI. Vet Med., 11. 265-280.
WakUl. S .• Matsuda, M.: Furusato, M, Kano, Y. (1993). Branching mode of the middle rectal artery from the pros· tatic artery in lhe dog. Anal. HlStoi. EmbryOl., 22, (4), 376·
