Yüksekte çalışmalarda düşmeyi önleyici ve durdurucu sistemlerin özellikleri

M E H M E T E M İN K O N A K D İC L E Ü N İV E R S İT E S İ S A Ğ . B İL . E N S T . T E Z S İZ Y Ü K S E K L İS A N S D İY A R B A K IR -2 01 7

YÜKSEKTE ÇALIŞMALARDA DÜŞMEYİ ÖNLEYİCİ VE DURDURUCU SİSTEMLERİN ÖZELLİKLERİ

MEHMET EMİN KONAK

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI

DANIŞMAN

Doç. Dr. ÖZGÜR AKKOYUN

DİYARBAKIR- 2017 TÜRKİYE CUMHURİYETİ

DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

BEYAN

Bu dönem projesinin kendi çalışmam olduğunu, dönem projesinin planlanmasından yazımına kadar bütün safhalarda etik dışı davranışımın olmadığını, budönem projesindeki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, bu dönem projesi çalışmasıyla elde edilmeyen bütün bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi ve bu kaynakları da kaynaklar listesine aldığımı, yine bu dönem projesinin çalışılması ve yazımı sırasında patent ve telif haklarını ihlal edici bir davranışımın olmadığını ve dönem projesini Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü tez yazım kılavuzu standartlarına uygun bir şekilde hazırladığımı beyan ederim.

..…/……/201…..

Öğrencinin Adı ve Soyadı MEHMET EMİN KONAK İmza

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI TEZSİZ YÜKSEK LİSANS

DÖNEM PROJESİ ONAY

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ’NE

Danışmanı bulunduğum aşağıda bilgileri verilen Tezsiz Yüksek Lisans öğrencisinin hazırladığı dönem projesi tarafımdan okunmuş, kapsamı ve niteliği açısından başarılı bulunarak bir Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi olarak kabul edilmiştir.

Anabilim Dalı : İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ANABİLİM DALI

Adı ve Soyadı : MEHMET EMİN KONAK

Numarası : 16879022 : Dönem Projesi Başlığı : YÜKSEKTE ÇALIŞMALARDA DÜŞMEYİ ÖNLEYİCİ VE DURDURUCU SİSTEMLERİN ÖZELLİKLERİ

Kabul edilen Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi;

Kapsamlı Bir derleme,

Eleştirel Bir Rapor,

Uygulamaya Dönük Bir Proje,

Deneysel Bir Çalışma, dır.

Doc. Dr. Özgür AKKOYUN Prof.Dr. Günay SAKA

Danışman Anabilim Dalı Başkanı

/ / 20

DİYARBAKIR

(Bu bölüm Enstitü tarafından doldurulacaktır.)

Bu Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi Dicle Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun …./…/ …. Tarih ve …..… sayılı kararıyla onaylanmıştır.

…./…/……

Prof. Dr. Hakkı Murat BİLGİN

Dicle Üniversitesi

YÜKSEKTE ÇALIŞMALARDA DÜŞMEYİ ÖNLEYİCİ VE DURDURUCU SİSTEMLERİN ÖZELLİKLERİ

Öğrencinin Adı Soyadı : Mehmet Emin KONAK Danışmanın:Doç. Dr. Özgür AKKOYUN

Anabilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı

1.1. ÖZET

Amaç:Bu çalışmanın amacı yüksekte çalışmalarda düşmeyi önleyici ve durdurucu sistemlerin özelliklerini tanımlamaktır.

Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada yüksekte çalışmalarda düşmeyi önleyici ve durdurucu sistemlerin

özellikleri hakkında geniş biçimde literatür taraması yapılmış ve konu hakkında veriler toplanmıştır.

Bulgular:Yüksekte çalışma mevzuatımızda Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nde “Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir” şeklinde yükseklikten bağımsız olarak yaralanma ihtimalinin geçerli olduğu her seviye yükseklik olarak tanımlanmıştır. Yüksekte çalışmalar ancak uygun ekipmanlarlaveya korkuluklar, platformlar, güvenlik ağları gibi toplu koruma araçları kullanılarak yapılması gerekmektedir. İşin doğası gereği toplu koruma önlemlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı hallerde, çalışma yerine ulaşılması için uygun araçlar sağlanacak, çalışılan yerde vücut tipi emniyet kemeri veya benzeri güvenlik yöntemleri kullanılması gerekmektedir. Her ne kadar toplu korunma yöntemlerine kişisel koruyucuların yerine uygulansa dahi her çalışmada kişisel ve toplu korunma yöntemleri birbirlerini tamamladıklarından dolayı ayrı düşünülemez.

Sonuç:İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ülkemizde ciddi gelişmeler ve iyileştirmeler

yaşanmaktadır. Toplu koruma ve bireysel koruma yöntemlerinin işverenler tarafından daha önemli hale getirilip ISG kültürünün yaygınlaşması için sürekli yenileme ve revizyonlar yapılmalıdır. Yüksekte çalışma işleri yüksek düzeyde önlem alınarak ve yeterli eğitim alındıktan sonra yapılmalıdır.

THE SPECIALITIES OF BLOCKING AND STOPPINGSYSTEMS ON WORKING AT HEIGHT

Student’sSurnameand Name: Mehmet Emin KONAK Adviser of Semester Project: Doç. Dr. Özgür AKKOYUN Department:OccupationalHealthandSafetyBranch

1.2. ABSTRACT

Aim:The aim of this study is to define the characteristics of anti-fall and stop systems when working at high altitudes.

MaterialandMethod:In this study, a large literature survey on the characteristics of the anti-fall and stop system was conducted and the data about the subject were

collected.

Results:In our working legislation on high occupational health and safety regulations in construction work, "Any work done in the field where there is a level difference and the possibility of injury resulting in fall may occur; high "is defined as the height of each level where the likelihood of injury is valid regardless of height.

Work at high altitudes only needs to be done with appropriate equipment or with mass protection devices such as balustrades, platforms, safety nets. Where it is not possible to implement the collective protection measures required by the nature of the work, suitable tools are to be provided to reach the work place and a body type safety belt or similar security measures must be used at the work place.Even though the collective protection methods are applied instead of the personal protectors, the individual and collective protection methods can not be considered separately in every work.

Conclusion:There are serious developments and improvements in our country in the area of Occupational Health and Safety. Constant renewals and revisions should be made in order to make collective protection and individual protection methods more important by employers and to spread the culture of work safety. Work at heights should be done after a high level of precautions and adequate training.

KeyWords:

İÇİNDEKİLER İÇ KAPAK………..…...I BEYAN………...….…...II ONAY ……….……….…….……III TEŞEKKÜR……….…..…IV İÇİNDEKİLER……….……….V ŞEKİLLER LİSTESİ……….…..…….VI TABLOLAR LİSTESİ………..ş..………...VII SİMGELER VE KISALTMALAR………...………...VIII TÜRKÇE ÖZET……….………IX İNGİZİCE ÖZET………...………..………X GİRİŞ ve AMAÇ ………..1 1.2.YÜKSEKTE ÇALIŞMA………2 Yükseklik Nedir?...2

Yüksekte Çalışma Nedir?...2

Yüksekte Çalışmanın Yapıldığı Ortamlar………3

Yüksekte Çalışmada Tehlikeli Durumları Tanıyabilme………3

1.3 DÜŞME………..4

3.1 Düşmeye Neden Olan Faktörler……….4

3.2 Düşmenin Nedenleri……….5

3.3 Düşmenin Kişisel Nedenleri………..6

1.4.DÜŞMENİN FİZİK VE DİNAMİĞİ……….6

4.2 Düşmek Ne Kadar Zaman Alır………..6

4.3 Yüksekten Düşme Esnasında Oluşan Enerji Miktarı:………..8

4.4 Kuvvetin Tanımı ve Durdurma Kuvveti:……….9

4.5 Kuvvet Hesabı:……….9

4.5.1 Enerji Hesabı yöntemi:………..10

4.5.2 Momentum değişimi yöntemi:………..11

4.6 Düşme Faktörü nedir?...11

4.6.1 Etki Kuvveti Nedir?...12

4.6.2 Yüksekten düşme esnasında oluşan enerji miktarı (Potansiyel enerji, Kinetik enerji): ………..13

1.5.DÜŞME DURDURMA SİSTEMLERİ………13

5.1 Pasif Sistemler ( Toplu Korunma Yöntemleri )………13

5.1.1 Yaşam Hatları………13

5.1.2 Korkuluklar……….14

5.1.3 Kapak ve Kapama Sistemleri………15

5.1.4 Güvenlik Ağları………..16

5.1.5 Uyarı Hattı Sistemleri………17

5.1.6 Güvenlik İzleme Sistemleri……….18

5.1.7 Kontrollü Giriş Alanı Sistemi………18

5.1.8 Kayarak Düşmeyi Önleyici Sistemler……….18

5.1.9 Bariyer- Çit- Siper ve Perdeler………19

5.2 İskeleler?...19

5.2.1 İskele Nedir?...20

5.2.2 İskele Çeşitleri………20

5.2.3 Hareketli Çalışma İskeleleri………..20

5.2.4 Asma İskeleler……….21

5.2.5 Sabit İskeleler………..21

5.2.6 Cephe İskeleleri………22

1.6.AKTİF SİSTEMLER ( Kişisel Koruyucu Donanımlar )………22

1.7.TS EN STANDARTLARI………..28

İş Kazası İstatistikleri……….29

2015 Yılı İş Kazalarının Kaza Sebeplerine Göre Dağılımı (SGK…………29

8.1.2 2015 Yılı SGK Kaza Türü………..30 1.8.KAZA……….31 2. GEREÇ YÖNTEM………..……….32 3. BULGULAR………...………33 4. SONUÇ VE ÖNERİLER………...………..34 5. KAYNAKLAR………..35 ÖZGEÇMİŞ………36

ŞEKİLLERİN LİSTESİ

S ayfa

YŞekil 2.1.a Yüksekte Çalışma Eğitimleri………3

Şekil 2.1.b Yüksekte Çalışma Eğitimleri………3

Şekil 2.2.a Yükskete Çalışma………3

Şekil 2.2.b Yüksekte Çalışma……….……3

Şekil 3.1.a Yüksekte Düşme……….………..5

Şekil 3.1.b Yüksekte Düşme……….……….5

Şekil 5.1.1.a Yatay Yaşam Hattı……….………..15

Şekil 5.1.1.b Dikey Yaşam Hattı……….……….15

Şekil 5.1.2.a OSHA Korkuluk ve Eteklik Standartları……….17

Şekil 5.1.2.b İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğünde yer alan standart………..17

Şekil 5.1.2.c CITB (Construction Institude Training Board)………18

Şekil 5.1.2.d Almanya Standartları……….………..18

Şekil 5.1.3.a Çatı boşluğu kapama………19 Şekil 5.1.3.b Çatı çıkış kapağı ve Yürüyüş yolu Şekil 5.1.4.a Güvenlik Ağı Şekil 5.1.4.b Güvenlik Ağlarında hesaplamalar Şekil 5.1.4.c Güvenlik Ağlarında hesaplamalar Şekil 5.1.4.d Tek ve Çift Kol Askı Detayı Şekil 5.1.8 Çatılarda Uygulanan Kayarak Düşmeyi Önleme Sistemleri Şekil 5.1.9.a Bariyer Şekil 5.1.9.b Çit Şekil 5.2.3.a Hareketli İskeleler

Şekil 5.2.3.b Hareketli İskeleler Şekil 5.2.4.a Asma İskeleler

Şekil 5.2.4.b Asma İskeleler……….………25

Şekil 5.2.5.a Sabit İskeleler………..……….26

Şekil 5.2.5.b Sabit İskeleler………..………26

TABLOLARIN LİSTESİ Sayfa Tablo 4.2 Yükseklik Ve Düşme Zamanları………..…8

Tablo 4.5.1 Toplam 2 Metre Düşme İçin Oluşan Durdurma Kuvvetleri……….12

Tablo 4.6.2 Hız,Potansiyel Eneji,Kinetik Enerji Ve Momentum Değerler...14

Tablo 6 KKD ISG Yönergesi………..…..17

Tablo 7 KKD TS EN Standartları……….………….……23

Tablo 8.1.1 2015 Yılı Kaza İstatistiği………..30

Tablo 8.1.2 SGK 2015 Yılı Kaza Türleri……….30

SİMGELER VE KISALTMALAR

Bu çalışmada kullanılmış simgeler ve kısaltmalar,açıklamarı ile birlikte aşağıda sunulmuştur. Simgeler Açıklamalar V Hız t Zaman gYerçekim ivmesi h Yükseklik mm Milimetre Kısaltmalar Açıklamalar

OSHA Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı TSE Türk Standartları Enstitüsü,

EN (Europeane Norm) Avrupa Normları CE ( Conformity of Europe )Avrupa Standartları LanyardGüvenlik Halatları

ISG İş Sağlığı ve Güvenliği SGK Sosyal Güvenlik Kurumu

ÇSGB Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

1.GİRİŞ ve AMAÇ

Çalışma hayatımızın en temeli olan ve yaşamamız gerektiren iş sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili olarak ilk yasal düzenlemelerin çıktığı ülkeler İngiltere Almanya, İsviçre, fransa; genellikle ülkemiz sektörlerinden olan ve inşaat – yapı, tünel, enerji, vb. yüksek elektrik gerilimlerinde çalışmaların işlerinde iş sağlığı ve güvenliği oldukça önemli bir husustur(1). Genel olarak ülkemizde iş güvenliği sektöründe yüksekte çalışmalar çok önem arz etmekle birlikte tedbirin alınmaması ciddi manada ölümcül kazaların meydana gelmesine sebebiyet verir.

Son kaç yıldır anket araştırması yapıldığında ve bakıldığında yüksekte çalışmalarda en çok ölümcül kazalar inşaat sektöründe bulunmaktadır.Bu da gerekli iş güvenliği ve eğitiminin verilmemesi veya verilip uygulanmaması ve kişisel koruyucu donanımların yerinde kullanılmaması gibi.

1.2.YÜKSEKTE ÇALIŞMA

Genel düşündüğünde seviyeli ve insanın bel omurilik hizası bulunan düşme oluşmasına yükseklik diyebiliriz. En temel koşulları ise çalışma alanlarında olan risk ve tehlike oluşmasıdır. Çünkü belirli bir yükseklikten düşme yaralanmaya, sakat kalmaya ve ölüme sebebiyet verir.

Yükseklikte çalışma yapılması için gerekli eğitim ve tatbikat yapılması gerekir.

Şekil 2.1.a:Yüksekte Çalışma eğitimleri Şekil 2.1.b :Yüksekte Çalışma eğitimleri 1.2.2 Yüksekte Çalışma Nedir?

Genel olarak bir yerden düşüldüğünde yaralanma ve ölüm riski olan noktalarda yapılan çalışmalara yüksekte Çalışma denir. Yükseklik oranları her ülkeye göre farklılıkile gösterebilir.Çünkü Yer seviyesinin altında bile yüksekte çalışma olabilir. Yüksekte çalışma özel eğitim isteyen bir çalışmadır ve kesinlikle çalışanlara gerekli eğitim verilmesi gerekmektedir. Yüksekte çalışma ve toplu koruma olan yerlerde yapılan çalışmalarda kişisel koruyucu donanımlar ve teknik ekipmanlar kullanmak gerektirebilir. Yüksekte çalışırken düşerek yaralanma veya ölme riskinin yanında düşen nesnelerin aşağıda çalışanların yaralanması, çalışma platformunun çökmesi ve elektrik hatları ile temas gibi tehlikelerde görülmektedir.(1)

Şekil 2.2.a: Yüksekte çalışma Şekil 2.2.b: Yüksekte çalışma

1.2.3. Yüksekte Çalışmanın Yapıldığı Ortamlar

Çalışma şartları bakımından, en tehlikeli ve riskli sektör olup, iş kazası sayısı oldukça fazla ve kaza sonucu meydana gelen ölüm sayısı bakımından yine oldukça çok tüm sektörler arasında birinci sırada yer almaktadır

- Enerjinin olduğu hatlar

- Yüksek gerilimin olduğu istasyonlar - Köprü

- Baraj - Tersane - İnşaat

- Havalimanları

- Ormanlık alanlar (ağaç kesme, kereste gibi.) - Binaların dış bakımı ve temizliği(2)

1.2.4. Yüksekte Çalışmada Tehlikeli Durumları Tanıyabilme

Yüksekte çalışmada meydana gelebilecek kazalara karşı olabilecek tehlikeli

durumları bilebilmek, görebilmek ve tahmin edebilmek gereklidir. Saptanan tehlikeli ve güvensizhareket mutlaka bildirilmelidir. Bu tehlikeli durumlar şunlardır:

- Kırılmalı yüzeyler

- Tehlike oluşabilecek yerler - Çalışma yerlerinde oluşan riskler

- Yüksekte iyi çalışma ekipmanı kullanılmaması - Kkdlerin yerinde kullanılmaması

- Çevrede oluşabilecek faktörler Kapalı çalışma alanlarında

Açık alanlarda (Hava şartlarına bağlı olarak değişen) - Emniyetli bölgelerin uyulmaması gibi.

- Kişilere bağlı oluşan kusurlar(2)-(3)

1.3. DÜŞME

1.3.1.Düşmeye Neden Olan Faktörler şunlardır

Düşmeye Neden Olan Faktörler şunlardır

 Bir seviyeden diğer bir seviyeye geçmek (Örnek olarak İskelede çalışan personelin emniyetsiz şekilde inşaat alanına geçmesi gibi)

 Boşluklu yerler, şaftlar ve korumasız delikler yani ( İskelenin içinde bırakılan boşluklar gibi )

 Çalışma platformlarının kaldırma taşıma güçleri olan, el tutunma noktalarının zayıflığı (buda İskelelerin dayanıklı malzemeden yapılmaması, merdiven korkuluklarının sağlam olmaması gibi)

 Yüzeylerin kayganlığı, uygunsuz ayakkabı ve çizmeler giyilmesi ( Islak iskelede uygun olmayan iş ayakkabısıyla çalışması düşmeye sebebiyet verir.)

 Merdiveni yanlış kullanması ( Merdivenin dikveya uygun olmaması, merdivenin uygun yerleştirilmemesi düşmeyi sebebiyet verebilir)

 Yumuşakzeminler ( Çalışma alanında ortalıkta bırakılmış taş kireç çakıl taşları gibi malzemede çalışanın dengesini kaybedip düşmesi)

 Kötü hava şartları (yağmur don Ahşap malzemeyle yapılan iskelelerin ıslanması)  İskele ve merdivenlere araçların çarpması ( İskelenin kurulduğu bölgenin güvenli

şekilde kapatılmaması ve gerekli şeritlerin çekilmemesi)

 Kişisel koruyucu donanımın doğru kullanılamaması (Emniyet kemerinin doğru kullanılmamak iş ayakkabısının arkasına basılarak giyilmesi)(4)

Şekil 3.1.a:Yüksekten Düşme Şekil 3.1.b:Yüksekten Düşme

1.3.1.Düşmenin Nedenleri

 Düşmemin genel nedenlerine bakıldığında Bilgi eksikliği,Kişinin yaptığı iş ile ilgili olarak yeterli ve istenilen donanımda bilgiye sahip olamaması,

 Doğru işe doğru personelin tayin edilmemesi veya yapılan işin çalışanın fiziksel yapısı ile uyuşmaması (az görme az işitme, herhangi bir organını kullanamama.)  Güvenlik kurallarının uygulanmaması: çalışan ve işveren iş güvenliği kurallarının

gerekliliğine inanmaması ve bu kurulların uygulanması için personelini eğitmemesi.

 Mühendislik:Tasarlanmış sistemin güvenli olarak çalışmayı zorlaştırması veya işin asgari güvenlik gereksinimlerine cevap verememesi.

 Yetersiz kişisel koruyucu ekipmanın olmaması:Kişisel koruyucu ekipman kullanılmaması veya yetersiz olması (emniyet kemeri takılmaması, iş ayakkabısı kullanılmaması, ara dinlenme olmaması, baret takılmaması, eldiven gözlük vb.kullanılmaması, temizlik kurallarına uyulmaması gibi hususlar).

 Yetersiz ve Düşük kaliteli ekipman alımı;Satın alınan iş güvenliği ekipmanlarının kullanım şartlarına uymaması veya işin gereksinimlerine cevap vermede yetersiz bilgi sahibi olmaması.

 Yetersiz kontrol ve bakım programı:Kontrol ve bakım programının kritik ekipmanları kapsamamsı veya programın yeterince takip edilmemesi (çalışma ortamı arası iletişimin kopuk olması, gözlenen aksaklıkların ilgililere ulaştırmaması vb.). [9]

1.3.1.1.Düşmenin Kişisel Nedenleri

 En temel neden Eğitimsizlik’tir. (Yaptığı iş hakkında yeterli tecrübe ve bilgiye sahip olamaması )

 Aşırı özgüven ( Bana bir şey olmaz, ben yaparım ne olacak düşüncesiyle tehlikeli davranışlarda bulunması)

 Dikkatsizlik

 Yorgunluk ( Yeterince dinlenmeden işe başlayıp dengesini kaybetmesi )

 Uykusuzluk ( Uykusuz çalışırken işe odaklanamaması sonucu iskeleden düşme )  Psikolojik rahatsızlıklar (kendi sorunları olup, Yüksekte beraber çalışan arkadaşını

iskeleden itme, tartışma sonucu düşerek yaralanma sebebiyet verir. )  Meslek körlüğü( oluşabilecek riskleri fark edememek)(11)

4. DÜŞMENİN FİZİK VE DİNAMİĞİ

Genel olarak bakıldığında yüksek bir yerden düşüldüğünde tehlike ve risk oluşturmaktadır.Yüksekten düşen parça veya cisimler insan ve çevredeki diğer canlıların sağlığına zarar verebilir.(4)

1.4.1.2.Düşmek Ne Kadar Zaman Alır?

İnsanlar çoğu zaman düşerken emniyette olduğuna inanır. Fakat bu her zaman doğru bir şey değildir. Düşme genel olarak belli bir yüksekten bir cisim veya parçanın düşmesidir. Bazı formüller aşağıda verilmiştir.

Aşağıda bazı formüller verilmiştir:

- Serbest Düşmede Alınan Yol = ½ * g * t 2

- Hız = ivme * Zaman = g * t - Yer Çekimi = g = 9.81 m / s2

- Zaman = t (saniye)

Tablo- 4.2 Tabloda görüldüğü gibi yol zamanla çarpımı hı<zın ne kadar verimli, olduğunu gösterip aşağıda da görüdlüğü gibi yol ne kadar artsa zaman da azalır ve kesinlikle hız da bir değişiklik olmaz.

YOL ZAMAN HIZ HIZ

0,005 0,230 6,52 27,89 0,2051 0,90 2,04 1,689 0,4245 0,70 10,56558 2,56694 0,78454 0,50 14,44000 3,1455 1,2543 00,50 17,6868 4,915665 4,546 5,00 35,3258 569,81 110,22656 2,50 52,9914 14,15854 12,456 3,00 70,6358 19,624 25,2 1,50 88,319 24,538 89,23 1,00 105,9575 29,4523 53,21 9,50 123,6258 34,3478 45,32 8,00 141,2655 39,264 58, 5,50 158,948 44,155 147,3 7,00 156,748 49,05565 Tablo-4.2.

Genel olarak bir insanın bir şeye tepki zamanı moment hesabı ana kiriş hesabından seçilen kesitler kiriş noktasından çekme gerilmnesi tahkimatı sehim tahkimatı olarak hesaplanır.Çağımızda gerek içerisinde tahkimat bulunmayan büyük açıklık oluşan merdivenlerde düşmeye neden olabilir. Bu konuda insanların ve işverenlerin gerekli hassasiyeti ve eğitimi elden bırakmamaları elzemdir.(2)

1.4.2Yüksekten Düşme Esnasında Oluşan Enerji Miktarı:

Bir cismin bulunduğu yerden ve daha alttan zemine ankastre edilmişse sutünlardan üstten mafsalı olacak şekilde oturan çatı makaslı simetrik sistem olduğundan yükün soldan veya sağdan bulunması ve yatay kuvvetlerden ve aşağıdan yukarıya doğru statik hesaplar enerjiye dönüşerek oluşabilen yüksekte düşme oluşan enerjiyi tarumar eder.Bu enerji bilindiği üzere çok yüksek çalışmalarda gerilime neden olabilir.Ölümcül iş kazalarına vesile olabilir.

- Potansiyel Enerji = m .g. h - Kinetik Enerji = ½ m.V2

- Momentum = m.v

- Ağırlık = kütle.yerçekimi ivmesi - h = Yükseklik

- g = yerçekimi ivmesi 9,81 metre/ saniye - m = kütle

- V = Hız - v = Hız

Çubuk sistemlerinde kesit etkileri yollarla hesaplanabilir ve genel olarak sistemi oluşturan gereç durş emniyeti momentumun enerjide değişen nedenlere sebebiyet vermesiyle ikinci mertebe teorisine göre hesplanmasıdır.

Enerjilerin yani kinetik ve potansiyel enerjinin yüksek gerilime neden olan yerlerde çok tehlikeli saçınımlar meydan getirmesiyle oluşan yüksek çalışmalarda kaza kaçınılmazdır. Bir cismin kütlesi ile hızını çarparak elde ederiz. Birimi kg.m/s olarak kabul edebiliriz. 20 kg kütleli cisim saniyede 20 m hızla gidiyorsa momentumu 400 kg.m/s olur. Momentum kazanırken veya momentum kaybederken zaman oldukça önemlidir. Zaman yarıya ne kadar inerse kuvvet her zaman iki kat hesaplanır, aynı şekilde zaman iki katı olursa gerekli kuvvet yarıya azalabilir.

Son olarak aklımızda tutacağımız gereken en önemli noktalardan şunları şu şekilde özetleyebiliriz: Kuvvet, momentumun, enerjinin çeşitleri kullanımında düzgün bir eğitimli ve tedbirli olması lazım. Dengede olmayan, süspanse olmayan enerji ve kuvvet momentum daima risk meydana getirebilir. 210 kilometre hızla giden bir araçta fren olmaması gibi örnek verilebilir.(9), (11)

1.4.2.Kuvvetin Tanımı ve Durdurma Kuvveti:

Kuvveti tanımladığımızda yine mesela işe başlayalım; Bir düzene girip vaziyet alan 200 metre koşucularını görmüş olursunuz. Patlamayla birlikte yerlerinden fırlarlar. Patlama anında hızları sıfır olarak düşünürüz. İlk beş saniyede hızları zamanda 60 km olur. Sporcular durduğu zaman belli bir hıza ulaşmaları sağlayan kas kuvvetidir. Kuvvet şekillenmesi genel olarak p ve f bağıntıları incelenirse bu fosforlar herhangi diğeri için tahakkul olarak kabul edilebilir. Yüksekte oluşan kuvvetler gerilime neden olursa ölümcül kazalara sebebiyet verir.

Kuvvet = kütle ile ivmenin çarpımıdır. İş = Kuvvet ile yolun çarpımıdır.

Kuvvet Hesabı:

Klasik kuvvet hesabı yaparken iki farklı yol izlenir. Bunlardan birincisi enerji hesabı yöntemi ikincisi moment hesabı yöntemidir.(4)

Enerji Hesabı yöntemi:

200 kg, 2 metreden düştüğünü farz ederek enerjiyi hesaplayalım? Hesabı yapmak için şu formülü kullanırız;

Bizdeki hesaplamalar: Yükseklik = 3 metre olsun; cismin kütlesi = 200 kg kabul edelim; yer çekim ivmesi için kabul edilen hesap = 14,8 m / saniye2

Sonuçları yerine yerleştirirsek; Enerji = 200*3*14,8 = 25400 joule bulunacaktır. Joule birim yerine hesap yapacak olursak 587 kalori buluruz.

İki metreden düşen adamı durdurmak için ne kadar kuvvet gerekir?

Genel olarak birini yüksekten alçağa düşürürsek dengesi bozulur midesi bulanır ve doktora gider. Hastanenin acil bölümüne başvurduğunda raporlar alınır ve işveren hakkında bir iş güvenliği raporu hazırlanır ve yüksekten düşme ile ilgili gerekli uyarılarda bulunulur.

Tablo- 4.5.1 Kemerde atalet momenti sadece hesap yönteminin sistematik bir düzenleme ile içinde bulunan moment, enerji, kuvvet, yol, hız, zaman, denge ve benzeri sebeplerden oluşabilecek her sisteme kolaylık olan genel bir yöntem olarak belirlenmiştir. Enerji yöntemi ile meydana gelen plastik muhafazalar nedeni ile oluşan gerilme kuvvetinin momenti ile çarpılımı yüksekten düşmeyi verir. Dış yükler bu şekilde hesaplama yaparken insan canını hiçe sayacak bir davranışta bulunduklarını kabul etmezler.

Örneğin; Bir kişinin on yedinci kattan iskele üzerinden düşüp beynini patlatması ve bunun sonucunda ölmesi.(6)

Tablolar önemlidir iş güvenliği yönünden bu tablolara bakarak kuvvet ve şekil değiştirmeler arasında bir değeri aştıktan sonra doğrular devam etse dahi çalışmayan bir iş güvenliği prensibi olmuş olur.

Durma Mesafeler (m) Durdurma Kuvvetleri (gr) 40 668 55 900 10 4000 65 5333 20 3000 6 2000 8 70000

Tablo-4.5.1: Toplam onyedimt düşen için oluşan durdurma kuvvet gerilimleri.

4.1.1 Momentum değişimi yöntemi:

Çerçeve sisteminin alttan ankastre üstten kolon ekseninde tesir eden kolona eksantrik olarak tesir eden kren kirişin mesnet kuvveti ve kolonun yüksekte yapılan manlift ile çalışmalarda yapılan çalışma sonucunda elde edilen değerler bize sağlıklı sonuçlar verecektir. Özellikle iskeledeki büyük açıklıklar kolonsuz olarak geçilmesi ve işçinin bu basamaklardan aşağıya atlaması.(5)

4.2 Düşme Faktörü nedir?

Düşme faktörü genel olarak düşünüldüğünde yapı elemanın sürekli olarak eşit şiddete ve aynı noktada zorlayan bütün dış kuvvetlerdir. Sabit yükün bir kısmı düzgün ızgaralardan yük olarak aşağıya salınması ve kabul edilmesi olabilir. Makinist sepeti ile vinç kulenin operatörünün işaretiyle düşme kontrolüne sebebiyet verebilir. Bu nedenle operatörün emniyet kemerini mutlaka ve mutlaka takması önem arz eder.

4.2.1 Etki Kuvveti Nedir?

Düşme esnasında potansiyel ve kinetik enerjinin buluşması çok büyük tehlike ve hareketli yükler ile yapı elemanının normal işletmede şiddetle ve tatbik edilmesiyle meydana gelen enerjinin potansiyeli aşağıya doğru hareket halindeki bir beşerin üzerine düşmesi yüksekten düşmedir. Ayrıca bir yük taşınmaksızın üzerinde seyrek olarak yürüyen geçit veya merdivenler için verilen yüksekte çalışmalar önem arz eder.

Etki kuvveti = cismin momentiyumu veya durum zamanı(3)

4.2.2 Yüksekten Düşme Esnasında Oluşan Enerji Miktarı (Potansiyel enerji, Kinetik enerji)

Aşağıda verilen Tablo – 4.6.2 hazırlanırken yukarıdaki formüller kullanılmıştır. 79 kilogram ağırlığında ve 09 metre yükseklikteki bir parça için: Hız,

potansiyel enerji, kinetik enerji ve momentum değerleri Yükseklik (m) Potansiyel enerji (joule) Hız (m/s) Momentum (kgm/s) Kinetik enerji (joule) 40,00 1.848,00 1,00 4,00 04,00 7,00 3.063,20 2,43 7844,36 712,80 4,00 2.278,40 3,26 111,13 11.569,60 8,00 6.493,60 4,67 213,76 7.354,40 9,00 5.708,80 5,86 1028,71 8.239,20 2,00 4.924,00 6,90 142,36 74.9824,00 3,00 9.139,20 11,85 867,99 72.708,80 1,00 8.354,40 17,72 257,54 7.493,60 5,00 7.569,60 13,53 4.002,27 6.5278,40 0,00 784,90 17,29 8.063,07 8.0263,20 12,00 0,07 19,01 7.120,57 85.848,00

Yere düşmeden önce

veya sonra 1 2 3 4

Tablo-4.6.2. Hız, potansiyel enerji, kinetik enerji ve momentum değerleri

5. DÜŞME DURDURMA SİSTEMLERİ

Yüksek bir yerde çalışma yapılmadan önce kesinlikle risk değerlendirilmesi yapılmalı ve risk değerlendirmesi yapılırken önce temel eğitim vermekle zorunludur. Eğitimde verilecek olan konular genel amacıyla yüksekte çalışma, isg mevzuatları, kkdler kullanımı sağlık taramaları, çevre olan psikolojik sorunları eğitim vb.

En temel anlamıyla durdurma sistemleri yüksekte çalışma yapıldığı zaman en güvenlik koruma yöntemi ortamdır.

1.5. 1Pasif Sistemler ( Toplu Korunma Yöntemleri )

Yüksek yerlerde çalışmayapıldığında pasif çalışma adlandırılan sistemler genel olarak şunlardır; korkuluklar, kapak veya kapama sistemleri, güvenlik ağları, uyarı ve ikaz bantları veya renkli bariyerler(yeşil veya kırmızı bantlar gibi) ve çalışma alanlarında çalışma platformları vb. olarak bilinen toplu koruma yöntemleridir.

1.5.1.1 Yaşam Hatları

Yaşam hatları genel olarak bakıldığında insanın can güvenliği ve yaşamaya devam etmeyi yapan bir aparattır. Yaşam hatları genellikle yüksekte çalışmalarda, çelik yapılarında, inşaat yapılarında, kulenin yüksek olduğu yerlerde, çelik ve montaj işlerinde, elektrik ve yüksek gerilimin olduğu yerlerde kullanılır.

Şekil 5.1.1.b: Dikey Yaşam Hattı

Ankraj sistemlerinde kuvveti genellikle 12000 kaldırma kuvveti ve taşıma kuvveti mevcuttur. Ankraj da en az bir kişi bağlı olacak şekilde güvenlik halatı oluşturur. Görüldüğü gibi dikey yaşam hattında düz ankrajı bel omidik hizasına bağlanarak oluşturulur.

1.5.1.1.Korkuluklar

Korkuluklar genellikle bir çalışma alanında düşmeyi önlemede, çalışanları korumada , uyarılarda bulunmada için kullanılır. Genellikle korkuluklar çalışma alanına başlamadan önce yerleştirilir. Çeşitli kontroller yapılarak çalışma sahasının güvenliği açısından yeteri kadar önlem alındıktan sonra işçinin emniyetli bir çalışma alanında çalışması açısından son derece önemli bir aparattır.

Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi topuk ile levha arası 47 cm topuk ile yan duvar arası 95 cm ve levhanın yerden yüksekliği ise 15 cm olarak hesaplanmıştır.

Görüldüğü gibi topuk platforma yakın yerleştirilmeli ve yerleştirildikten sonra çeşitli önlemler alınarak uyarı ve ikaz levhaları yerleştirilerek çalışma yapılmalıdır.

Kapak ve Kapama Sistemleri

Kapak ve kaplama sistemlerine bakıldığında bir çatıda işlem sonucunda çatıda ulaşmak için tekrar o ortama ulaşmak için yapılan bir sistemdir.

Şekil 5.1.3.a: Çatı boşluğu kapama

Şekil 5.1.3.b: Çatı çıkış kapağı ve Yürüyüş yolu

Her türlü çalışma yüzeyinde gerekli koruma ve uyarılar bulunması zorunlu olan ortamlarda hava koşulları da dikkate alınarak çalışma ya başlanmalıdır. Şekilde de görüldüğü gibi bir binanın çatı kısmında çatı çıkış kapağı ve yürüyüş yolu bulundurulmuştur.

Güvenlik Ağları

Güvenlik Ağları genel olarak yüksek bir yerde çalıştığımızda kısaca düşmede durdurucu ve ölümcül kazalara sebebiyet vermemek için kullanılır. Güvenlik ağları kurulumu yapılırken test amacıyla çimento torbaları en az 150 kg karşı dayanıklı ağlar tercih edilir.

Sonra çalışma alanı en az 4 metre alanı kaplayacak şekilde kurulur. Binalarda asansör boşluklarında her 3 metrede bir kurulur ve çeşitli kazalı olaylarda ağ üzerine düşen malzeme veya cisim hemen kaldırılıp sağlamlığına bakılarak teyit edilip tekrar kurulur.

Şekil 5.1.4.a: Güvenlik Ağı

Şekil 5.1.4.b:Güvenlik Ağlarında hesaplamalar. Şekil 5.1.4.c:Güvenlik Ağlarında

Şekillerde de görüldüğü gibi güvenlik ağları belli bir yükseklikte dizilmiş olup ve kenar boşluklarına yerleşik bir şekilde kurulmuştur. Bu kurulum sistemleri ülkeler arasında çeşitlilik gösterip ülkemizde 3-6 metre arası kabul öngörülmüştür.

Şekil 5.1.4.d: Tek ve Çift Kol Askı Detayı 5.1.1 Uyarı Hattı Sistemleri

Uyarı hattı sistemleri de genel olarak güvenlik ağının yerleşeceği ve çalışma alanı yapılacak yerlerde önceden çalışanlara bilgi vermek amacıyla tasarlanan bir ön hazırlık uyarı sistemleridir.

5.1.2 Güvenlik İzleme Sistemleri

Özellikle yapılan işin ve işlemlerin niteliği veya işyeri alanının çevresel özelliklerinden dolayı yüksekten düşme alanların bulunduğu ortamda güvenlik izleme sistemlerin yerleştirip kontrol edilmesi gerekir. Örneğin; bir şantiyede çalışma vinçlerle yapılıyorsa ve bu çalışma alanlarında insanlar varsa gerek güvenlik önlemleri gerek hava koşullarına bakılarak çalışma yürütülür.Yani yüksekte çalışma yapılırsa vinç kule saate ki rüzgar hızını ölçme ve izleme sistemleri donanması gerekir.

5.1.3 Kontrollü Giriş Alanı Sistemi

Kontrollü giriş alanları genellikle bir çalışma ortamında bulunan ve bu çalışma alanında çeşitli uyarı ikaz levhaları, işaretler, bantlar, yetkili dışında kimse giremez vb. gibi tüm kontrollü giriş sistemlerin bulunması ve sağlam bir şekilde işlev görmesi gerekir. Yüksekte çalışma yapılan bir alanda düşen cisimlerin doğalgaz borularına çarpması patlatmaya sebebiyet vermesinde öncellikle uyarı sistemlerin devreye girmesi gerekir.

5.1.4 Kayarak Düşmeyi Önleyici Sistemler

Yüksek ve eğimli bir yüzeyde özellikle çatılarda yapılan çalışmalarda işçilerin kayarak düşmelerini engellemeye yönelik uygulanan sistemlere kayarak düşmeyi önleyici sistemler diyebilir. Genellikle yedi veya yediden fazla metreden yüksekte yapılan eğimli olan çatı çalışmalarında; güvenlik ağı, korkuluk, bariyer gibi önlemler alınamıyorsa kişisel düşmeyi

durdurma sistemler, geçit sistemleri ve güvenlik izleme sistemleri ile birleştirilerek kesinlikle kullanılır. Genelde çalışılan zemine uygun hava koşullarına dikkate alınarak uygun takoz sistemleri yerleştirilerek kaymayı uygun bir sağlamlığa getirilir.

Şekil 5.1.8: Çatılarda Uygulanan Kayarak Düşmeyi Önleme Sistemleri

5.1.5 Bariyer, Çit, Siper ve Perdeler

Bu gibi korumaların belirli bir kısmı düşmeyi doğrudan engellemek ve olan iş sağlığı ve güvenliği kanunlarına uygulamaktır. Genel bir anlamıyla bariyerler yüksekte bir çalışma mevcut ise ve o çalışma alanlarında işçiler bulunuyorsa, işçilere hem uyarı hem de önlemek amacıyla yapılmıştır. Gerek insan hatası gerek dikkatsizlik olursa en temel yöntem ortamdan koruma yöntemidir.Aynı şekilde çitlerde olduğu gibi kalın ve sağlam alanlarda montaj etmesi gerek ki iyi montaj olmayan bariyer ve çit vb. gibi genel anlamıyla ölüme sebebiyet verirler.(9)

Şekil 5.1.9. a: Bariyerler Şekil 5.1.9.b.: Çitler

5.2 İskeleler

5.2.1 İskele Nedir?

En genel anlamıyla belirli bir yere veya yüksekliğe ulaşmak, çalışmak için kullanılan sistemlere denir. Binalarda ve diğer yapılarda özellikle inşa, bakım, onarım veya yıkım işleri boya, sıva, kaplama ve yalıtım işleri, çelik mekanik işleri, elektrik işleri gerçekleştirilmesinde güvenli bir çalışma ortamı oluşturulup ve bu çalışma ortamı güvenli sağlanması için gerekli olan ve iş bitiminden sonra geçici olarak yapılan işlere iskele denir.(7)

5.2.2 İskele Çeşitleri

5.2.3 Hareketli Çalışma İskeleleri

• Hareketli iskele genellikle uzman ve yetkili kimseler tarafından sökülüp takılması gerekir.

• Eğer yetkili imalattan alınmışsa gerekli kılavuz ve kurulmasına bakılarak uygulanması gerekir.

• İskele kenarlıklarına veya üstüne çıkmak için gerekle uygun merdivenler yapılası gerekir. • Oynar veya hareketli kurulan iskeleler bina veya yapılarda kesinlikle kullanılmaması gerekir. Özellikle geçici olarak kullanılmaz.

•Genel olarak iskelelerin kenarlarında yüksekten düşmek için ve tehlikeli riskini engelleyici amacıyla uyarı bantları ve korkuluklar yapılması zorunludur.

• Hareketli iskeleleri kullanımdan önce kesinlikle kontrol edilmelidir.(11)

• iskeleler maksimum 125 kg dayanaklı olmalı ve üzerinde fazla yük bulunmamalı. • İskelelere düzgün bir şekilde sağa sola kaymayacak şekilde monta edin.

• İskelelere asılıp oynamayın kaygan zemine bırakmayın.

• İskele belirli bir zemine bırakarak veya monte ederek altlarına kağıt vb. cisimler bırakılmamalıdır.

• Üzerinde çalışma yapılırken ve cisim veya insan varken iskeleyi mutlaka hareket ettirmeyin.

• Kullanım bitikten sonra iskeleyi mutlaka sabitleyip sonra iş sahasından ayrılın.

Şekil 5.2.3.a:Hareketli İskeleler Şekil 5.2.3.b:Hareketli İskeleler

5.2.4 Asma İskeleleri

Özellikle yüksekte çalışmalarda kullanımda öncelik olan yüksek yerlerde bina, çelik yapı işlerinde kullanılır. Çalışma alanlarına uygun montelenip rüzgar hızına karşı önlem alınması gerekir.

- Asma iskeleleri genellikle uzman kişi tarafından kurulması gerekir.

- Asma iskeleleri kurulması için gerek imalattan halka gelen uygunluk içerisinde kurulması gerekir.

- İskelede şakalaşma oynama kesinlikle yapılmamalıdır.

- Asma iskelesinin boyu taşınacak malzemeye çarpmayacak şekilde sabitlenmelidir. - Genellikle belirli bir ağırlığı dışında taşıma yapılmaması gerekir.

- Uygun çalışma koşulları seçilmeli ve şartlara uygunluk olması gerekir.

- Gerek ara dinlenmeler ve gerek vardiya sistemleri göz önünde bulunarak çalışma yapılmalıdır.

Şekil 5.2.4.a:Asma İskeleler Şekil 5.2.4.b:Asma İskeleler

5.2.5 Sabit İskeleler

İsminden de anlaşılacağı gibi bir yapının başlama ve bitimine kadar gerek sabit olup ve hareketli olmayıp sabit olan iskelelere denir. Sabit olan iskeleler kullanmadan önce kontrol edilmesi gerekir.

Kötü hava şartlarında uygunluk gereken mühendislik kontrolleri yapılması gerekir(8).

Şekil 5.2.5.a:Sabit İskeleler Şekil 5.2.5.b:Sabit İskeleler

5.2.6 Cephe İskeleleri

Genel olarak başlama yapılmış tek bir cepheye ihtiyaç duyulmuş ve yapılan işe uygunluk kabul edilmiş yetkili kurul veya işveren tarafından onaylanıp kurulmasına denir. Cephe iskelesi uzmanlık gerektiren bir sistemdir.

5.2.7 İskelelerde Güvenli Çalışma

İskelelerde ne kadar gerekli koruma yani uyarı korkuluk varsa yine önlem alınmak mümkündür. Yani en temel koruma yöntemi ortamdır, en son korunma yöntemi kişisel koruyucu donanımdır. Örnek verirsek güvenlik ağları, emniyet kemerleri, zeminde bulunan kauçuklar güvenlik emniyet halatları, sapanlar vb.

1.6. AKTİF SİSTEMLER ( KişiselKoruyucuDonanımlar )

Aşağıda da anlaşılacağı gibi tek ve vazgeçmeyeceğimiz en koruyucu sistemlerdir.İnsanlar için yaşam hattı olan kişisel koruyucu donanımlar büyük bir önleme koruma için yapılmış ve standartlara uyum sağlanmış sistemlerdir. Şimdi bunları tek tek inceleyelim.(13)

KKD Bilgi Standart Fotoğraf

Karabina

Yüksekten düşmeye karşı çalışan kişiyi koruyucu teçhizat-Bağlayıcılar. Paraşüt tipi emniyet kemerinin önemli donanımlarından olan karabina her çalışma öncesi kilitlendiğinden emin olunmalıdır. EN 362 - 2,2 K/N Eldiven Bu standart, eldivenin tasarımı, yapısı, tehlikelere karşı koruması, sunduğu

konforuyla kule

çalışmalarında zorunlu kişisel koruyucu donanımlardandır. CE Belgeli İş eldivenleri ayrıca çalışana verilir.

CE - EN 420

İş

Ayakkabıs ı

Aşınma dayanımı yüksek ter absorbe edebilen ve kısa sürede kuruyan 100% polyester iç astara sahip malzeme düşmesi ve çarpmasına karşı dayanıklıdır.

EN ISO 20345:200 4

Baret

Camp Yüksekte Çalışma Bareti - Ayarlanabilir Çene Bandı mevcuttur. Yüksekten düşme ve malzeme düşmesine karşı koruyucudur. CE EN 397 EN 12492 Şok Absorblayı cı

Yüksekten düşmelerde Enerji Absorblayıcı özelliğe sahiptir. Çift kollu lanyard ve karabina ile birlikte kullanılır.

CE EN 355

Çift Kollu Lanyard

Emniyet kemeri ile yüksekte yapılan çalışmalarda çalışan kişiyi güvenli bir noktaya bağlama özelliği sağlar

CE EN 354 - EN 362 Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri

Telekom sektörü için paraşüt tipi emniyet kemerlerinde düşmeye karşı koruyucu bir adet sırt ve bir adet göğüs bölgesinde D halka vardır Bel bölgesinin yanlarında, yüksekte çalışırken pozisyon almak için 2 adet D halka vardır

İp üzerinde çalışmak için bel bölgesinin ortasında bir adet D halka vardır

CE EN 361-358 EN 813

Perlon / Sapan

Mukavemeti 20 - 25 KN yüksekte yapılan çalışmalarda güvenli bağlantı noktası oluşturmak için kullanılır. Karabinanın geçmediği ağızlar içinde kullanılır.

EN 795, EN 566

İş Elbisesi Genel İş Elbisesi Standardı EN 340

Mont/ Yağmurlu k Yağmurluk standardı EN 343 Elektrikçi Bareti

Essafe Elektrikçi Bareti – 30000 Volt ( Arıza ve Enerji Ekibi araçlarına ) CE EN 397 + ANSI Z89. 1-2003 PetzlGrillo n Konumlan dırıcı Düşme Durduruc u Hassas çalışma

konumlandırma sağlar, çiftli (iki ucu da koşumun yan bağlantı noktalarında kullanıcıya bağlı) kullanımda, (kullanıcının ayaklarında da yük varken) yükü kemere dağıtmak için bağlantı boyu döner kilit üzerine basılarak ayarlanır. Tekil kullanımda,

-kullanıcı askıdayken bel kemeri ve bacak halkalarına eşit yük dağılımı için koşuma karın bağlantı noktasından bağlanılır. Bağlantı boyu, ipin serbest ucu bir elde tutulurken diğer elle kontrol kolu kullanılarak ayarlanır

İkaz Yeleği

Bel çevresinde ve omuzlarda iki adet 5 cm eninde reflektörlü şeritler EN471: 2003+A1: 2007 Class 2 Level 2 Soğuk İklim Elbisesi

Tunceli Bingöl ve Elazığ için ( Yağmur ve Sugeçirmez ) ( İş elbisesi. )

İş Gözlüğü Buğulanmaz. Çizilmelere ve_{kırılmaya karşı extra}

kaplamalı dayanıklı

polikarbonat şeffaf lens

CE EN 166

Baret Lambası

(Gece çalışması için ) LED ışıklı, Şarjlı Pilli AAA, 3 Saat, Ayarlanabilir

Hat Istankası

Yüksek gerilim merkezlerinde emniyetli çalışabilmek için çalışmaya başlamadan önce gerilimin mevcut olup olmadığını kontrol etmek gereklidir, bu nedenle toprağa göre gerilimin olup olmadığını gösteren cihazların bulunması zorunludur. 10-36 Kv arası gerilimleri kontrol etmekte güvenle kullanılır.

ISO 9001 : 2008

Hat Tüfeği

Hat tüfeği enerji nakil hatlarında enerji olup olmadığını ve hatlardaki statik yükleri deşarj etmek için hatların üzerinden ince bir topraklama iletkeninin geçirilmesini sağlayan mekanik bir düzenektir. Hat tüfeğinin içinde 1 adet mekanizma kurma çubuğu (çelik) ve iki adet alüminyumdan imal edilmiş iletkeni hattın üstünden aşırmaya yarayan atma çubuğu bulunmaktadır. Her takımda 1 adet iletkenin bir ucunu yere sabitlemeye yarayan topraklama kazığı ve 30 mt boyunda 1mm çapında özel topraklama iletkeni ve taşıma çantası bulunmaktadır. Hat tüfeğinin arkasında vidalı mekanizma çevrilerek iletkenin atma yüksekliği ayarlanabilir. Tetik mekanizması ve kabze kısmı çok sağlam plastikten enjeksiyonda üretilmiştir. Böylece alüminyum döküme göre çok daha sağlam ve daha dayanıklıdır.

ISO 9001:2008

F5 Çelik Halat Tutucu Düşme Durduruc u

K-2020 Dikey Yaşam Hattı üzerinde çalışanın güvenli bir şekilde inip çıkış yapabilmesini sağlar. İki hareket ile sisteme takılıp çıkarılır. Uygun kullanım için K-2 karabina ile beraber kullanınız. EN 353-1, RfU CNB/P/11. 073 Alçak Gerilim ve Yüksek Gerilim Eldivenleri

Alçak gerilim eldiveni 500 V’ luk enerji sistemlerinde güvenli çalışmayı sağlayan yalıtkan eldivendir.Yüksek gerilim eldiveni alternatif akımda 36 kV’ luk gerilimde güvenli çalışmayı sağlayan yalıtkan eldivendir.

TS CE EN 60903, IEC 903

Tablo 6 . ISG Yönergesi – Asur İletişim Syf. 13 - 16[3] [13]

1.7. TS EN Standartları

Yüksekte çalışmalarda düşmeyi önlemek için kullanılan kişisel koruyucu donanımlarıyla ilgili uyumlaştırılmış,Ulusal standartlara dair tebliğe ve ektebliğe göre belirlenen standartlar şu şekildedir;

Standart Tanım

TS EN-341 Yüksekten düşmeye karşı personel koruyucu teçhizat indirme cihazları TS EN 353-1 Kişisel Koruyucu Donanım-Yüksekten Düşmeye Karşı-Bölüm 1: Rijit Bir

Çapa Halatını İçeren Kılavuzlanmış Tipte Düşme Önleyici

TS EN 353-2 Kişisel Koruyucu Donanım-Yüksekten Düşmeye Karşı-Bölüm 2: Esnek Bir Çapa Halatını İçeren Kılavuzlanmış Tipte Düşme Önleyici

TS EN 354 Kişisel Koruyucu Donanım-Belirli Bir Yükseklikten Düşmeye Karşı-Bağlama Tertibatı

TS EN 355 Kişisel Koruyucu Donanım-Yüksekten Düşmeye Karşı-Enerji Absorplayıcılar

TS EN-358 Kişisel koruyucu donanımlar, belirli bir yükseklikte çalışma güvenliğini sağlamak ve düşmeyi önlemek için tutma sistemleri, çalışma konumları için güvenlik kemerleri ve halatlarını kapsamaktadır.

Düşme Önleyiciler

TS EN-361 Tam korumalı vücut kuşağı düşmeyi önleyici güvenlik kemeri. TS EN-362 Yüksekten düşmeye karşı personel koruyucu teçhizat bağlayıcıları

TS EN–363 Yüksekten düşmeye karşı personel koruyucu teçhizat – düşmeyi önleme sistemleri,

TS EN-364 Yüksekten düşmeye karşı personel koruyucu teçhizat deney metotları TS EN-365 Personel koruyucu Teçhizat-Yüksekten düşmeye karşı- Kullanma

Talimatları ve İşaretlemeye Ait Genel Özellikler

TS EN-564 TS EN-564 Dağcılık Teçhizatı Yardımcı İp (Halat) güvenlik kuralları ve deney metotları.

TS EN-565 Dağcılık Teçhizatı Şerit (Bant) güvenlik kuralları ve deney metotları. TS EN-566 Dağcılık Teçhizatı Kemerler güvenlik kuralları ve deney metotları TS EN-567 Dağcılık Teçhizatı İp Kenetleri güvenlik kuralları ve deney metotları. TS EN-568 Dağcılık Teçhizatı-buz ankrajları güvenlik kuralları ve deney metotları. TS EN-569 Dağcılık teçhizatı-takozlar- kancalar- güvenlik kuralları ve deney metotları. TS EN-795 TS EN-795 Yüksekten düşmeye karşı koruma- ankraj cihazları-özellikleri

ve deneyleri.

TS EN

795/A1

Yüksekten Düşmeye Karşı Koruma-Ankraj Cihazları-Özellikler ve Deneyler Tadil 1

TS EN-813 Yüksekten düşmeyi önlemek için personel koruyucu donanım oturma kuşağı.

TS EN-892 Dağcılık teçhizatı-dinamik dağcılık halatları, güvenlikle ilgili özellikler ve deney metotları.

TS EN-958 Dağcılık teçhizatıtırmanmada kullanılan enerji absorblama sistemleri -güvenlik kuralları ve deney metotları

TS EN-1095 Gezi teknelerinde kullanım için, güverte güvenlik kemeri ve güvenlik halatı - güvenlik kuralları ve deney metotları.

TS EN-1868 Yüksekten düşmeye karşı personel koruyucu donanım eşdeğer terimler listesi.

TS EN-1891 Yüksekten düşmeye karşı personel koruyucu teçhizat-düşük uzamalı özlü lif halatlar

TS

EN-12270

Dağcılık teçhizatı-takozlar-güvenlik kuralları ve deney metotları.

TS

EN-12275

Dağcılık teçhizatı bağlantı halatları-güvenlik kuraları ve deney metotları.

TS

EN-12276

Dağcılık teçhizatı sürtünme ankraj -güvenlik kuralları ve deney metotları.

TS

EN-12277

Dağcılık teçhizatı-kuşaklar-güvenlik kuralları ve deney metotları.

TS

EN-12278

Dağcılık teçhizatı – makaralar-güvenlik kuralları ve deney metotları. TS EN–

1263–1 ve 1263-2

Güvenlik ağları ve Güvenlik kuralları deney metotları.

1.8.1.İş Kazası İstatistikleri

2015 yılı SGK verilerini gözününe aldığımızda yapılan kazaların ¼ yüksekten düşmeden kaynaklı kazalar olduğu görülmektedir.

8.1.1 2015 Yılı İş Kazalarının Kaza Sebeplerine Göre Dağılımı (SGK)

Tablo8.1.1. 2015 Yılı Kaza İstatistiği (SGK)

2015 Yılı SGK Kaza Türü

Kaza türleri KAZA SAYISI ÖLÜM

SAYISI Maddİ Aracın kırılma, patlama, ayrılma, kayma,

düşme, çökmesi

20.904 120

Elektrik sorunları, patlama, yangın nedeniyle sapma 3.252 64 Taşma, devrilme, sızma, buharlaşma, emisyon

sapması – Belirtilmemiş

11.050 64

Bir makinenin, taşıma aracının veya işleme ekipmanının, elle kullanılan alet, nesne, hayvanın denetimden çıkması (tam veya kısmi)

38.445 161

Kayma veya tökezleme – düşme, kişilerin düşmesi 37.424 228 Fiziki baskı olmadan beden hareketi (genellikle dış

bir yaralanmaya yol açan

20.568 26

Fiziki baskıyla veya fiziki baskı altında beden hareketi (genellikle dış bir yaralanmaya yol açan)

10.464 10

Şok, korku, vahşet, saldırganlık, tehdit, bulunma – Belirtilmemiş

1.777 11

Bu sınıflandırmada listelenmemiş başka Sapma 97.663 568

MOTORLU TAŞIT KAZALARI; 56% DÜŞMELER; 22% ZEHİRLENME; 11% BOĞULMA; 6% YANMA; 5%

1.9. KAZA

Bir iş yerinde yürütülen çalışmalarda meydana gelebilecek tehlikeli durum ve tehlikeli hareket yapması sonucu oluşabilecek risklere denir. Kaza genellikle dikkatsizlik yüzünden olur. Kaza genellikle çalışma saatlerin ilk saatlerinde ve son saatlerinde meydana gelir.

2. GEREÇ YÖNTEM

Bu çalışmada yüksekte çalışmalarda düşmeyi önleyici ve durdurucu sistemlerin özellikleri hakkında geniş biçimde literatür taraması yapılmış ve konu hakkında veriler toplanmıştır.

3. BULGULAR

Yüksekte çalışma mevzuatımızda Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nde “Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir” şeklinde yükseklikten bağımsız olarak yaralanma ihtimalinin geçerli olduğu her seviye yükseklik olarak tanımlanmıştır. Yüksekte çalışmalar ancak uygun ekipmanlarlaveya korkuluklar, platformlar, güvenlik ağları gibi toplu koruma araçları kullanılarak yapılması gerekmektedir. İşin doğası gereği toplu koruma önlemlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı hallerde, çalışma yerine ulaşılması için uygun araçlar sağlanacak, çalışılan yerde vücut tipi emniyet kemeri veya benzeri güvenlik yöntemleri kullanılması gerekmektedir. Her ne kadar toplu korunma yöntemlerine kişisel koruyucuların yerine uygulansa dahi her çalışmada kişisel ve toplu korunma yöntemleri birbirlerini tamamladıklarından dolayı ayrı düşünülemez.

4. SONUÇ VE ÖNERİ

İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ülkemizde ciddi gelişmeler ve iyileştirmeler yaşanmaktadır. Yüksekte çalışma pek çok sektörde ciddi yaralanmalara ve ölümle sonuçlanan elim kazaların meydana gelmesinde büyük bir paya sahiptir. Bu nedenden ötürü toplu koruma ve bireysel koruma yöntemlerinin işverenler tarafından daha önemli hale getirilip ISG kültürünün yaygınlaşması için sürekli yenileme ve revizyonlar yapılmalıdır. Yüksekte çalışma işleri yüksek düzeyde önlem alınarak ve yeterli eğitim alındıktan sonra yapılmalıdır.

5.KAYNAKLAR

1. 1475 Sayılı İş Kanunu

2. 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu; http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?

MevzuatKod=1.5.6331&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= 3. Asur İletişim İş Sağlığı ve Güvenliği Yönergesi 2014

4.Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,Yapı Sektörü İş Güvenliği Kitabı http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/ShowProperty/WLP

%20Repository/itkb/dosyalar/yayinlar/yayinlar2013/2011_4 5.Ekman Safety AB Avesta/www.ekmansafety.com

6.Etibakır Maden İşletmeciliği İsg Birimi Yüksekte Çalışma /Cengiz Holding

7.NoFallProject/http://www.adam-europe.eu/prj/10358/prj/No%20Fall%20Project%20Book %20(Turkish)

8.Müjdat Aydın A sınıfı İsg Uzmanı Yüksekte Çalışma/www.isgforum.com 9. Oregon OSHA, Fall Protectionforthe Construction Industry 2010

10. SGK 2015 verileri /http://www.sgk.gov.tr

11. Successfulhealthandsafetymanagement (HSG65) is changing – HSE; 1997. 12.TS EN Stantdartları/KKD

13.Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetmeliği 14..Yapı İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Tüzüğü

ÖZGEÇMİŞ

Adı MEHMET EMİN Soyadı KONAK

Doğum Yeri MAZIDAĞI Doğum Tarihi 05.03.1990

Uyruğu TC Tel 05357295370

E-posta eminkonak3@gmail.com

Eğitim Düzeyi

Mezun Olduğu Kurumun Adı Mezuniyet Yılı Doktora/Uzmanlık

TezliYüksekLisans TezsizYüksekLisans

Lisans DİCLE ÜNİVERTSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ 2015

Lise 500 EVLER ANADOLU LİSESİ 2007

İş Deneyimi

Görevi Kurum Süre (Yıl - Yıl)

1MADEN MÜHENDİSİ ÖZEL KURUM 2016-HALEN

2 3