MU÷LA DEVLET HASTANESùNDE 2000-2002 YILLARI
ARASINDA ENFEKSùYON HASTALIKLARI SERVùSùNE
YATIúLARIN ùNCELENMESù
*Hülya BAYBEK bhulya_3@hotmail.com**Arzu KIVRAK karzu_8@hotmail.com
***Filiz AKA ****Kevser ERYURT
Özet
Enfeksiyon hastalıkları dünya üzerinde coørafya, iklim koûulları, toplumun kültür düzeyi sosyo-ekonomik koûullar, yaûama ve beslenme düzeni ile yakın baølantılar gösteren bir hastalık grubudur.
[1]
Araûtırma 01.01.2000 - 31.12.2002 tarihleri arasında Muøla Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Servisine yatıûları incelemek amacıyla retrospektif olarak yapılmıûtır. 01.01.2000-31.12.2002 tarihleri arasında Muøla Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Servisine yatan 1044 hasta çalıûmanın evrenini oluûturmuû, evrenin tümü örnekleme alınmıûtır. Veriler cinsiyet, yaû, hastalık tanısı, hastanede kalıû süresi, yaûanılan yerleûim yeri, meslek grupları, sosyal güvence durumları, enfeksiyon servisine aylara göre yatıûlar açısından deøerlendirilmiû; deøerlendirilmede frekans hesaplamaları kullanılmıûtır.
[2]
Çalıûmada, Enfeksiyon Hastalıkları Servisine yatıûların incelenmesinde hastalıkların %52.68’inin bayanlarda olduøu; enfeksiyon hastalıklarının en sık %23.95 ile 10-19 yaû grubunda görüldüøü; en sık rastlanan hastalık grubunun %62.26 ile sindirim sistemi enfeksiyonları, %11.97 döküntülü enfeksiyonlar ve %11.11 ile solunum sistemi enfeksiyonlarının olduøu; enfeksiyon hastalıøı insidansının en fazla %12.07 ile Temmuz ayında iken, en az %4.9 ile Aralık ayında olduøu; en çok hastalık görülen grubun %30.84 ile ev hanımları, %21.17 ile öørenciler ve %12.45 ile memurlar olduøu belirlenmiûtir.
[3].
Enfeksiyon hastalıklarının fazla görüldüøü gruplara yönelik eøitimler verilmesinin ve Muøla merkezde sindirim sistemi enfeksiyonlarının fazla görülme nedenlerinin araûtırılarak koruyucu tedbirler alınması konusunda çalıûmaların yapılmasının yararlı olacaøı düûünülmektedir
1. GùRùú
Günümüzde tüm dünya ülkelerinde en sık görülen hastalık grubunu oluúturan enfeksiyon hastalıkları çeûitli mikroorganizmaların neden olduøu klinik seyri ve ayrımı özgün olan hastalıklar grubudur. Konakçı bir mikroorganizmanın konaøa girip yerleûmesine ve çoøalmasına enfeksiyon, üreyerek çoøalan mikroorganizmanın konakta oluûturduøu hastalıøa da enfeksiyon hastalıøı denir (Akbulut ve ark 1998). [5]
Tüm dünya ülkelerinde özellikle geliûmekte olan ülkelerde diyerial hastalıklar ve üst solunum yolu infeksiyonları baûta olmak üzere enfeksiyon hastalıkları en sık görülen hastalıklardır. Yine geliûmekte olan ülkelerde bu hastalıklar en sık mortalite nedenleri arasında da yer alır. ABD gibi saølık ölçütlere üst düzeye ulaûmıû bir ülkede bile pnömokokal pnömoni en sık öldüren on hastalık arasındadır (www.acibademhastanesi.com.tr). [6]
Enfeksiyon hastalıkları dünya üzerinde coørafya, iklim koûulları, toplumun kültür düzeyi, sosyo-ekonomik koûullar, yaûama ve beslenme düzeni ile yakın baølantılar gösteren bir hastalık grubudur. Ülkemizde son 30-40 yıl içinde koruyucu hekimlik yönünden bir çok önlemler alınmaya çalıûılırken, tarımdan endüstriye geçiû çabaları, süratli ve saølıksız kentleûme, yetersiz alt yapı tesisleri, su ve besin hijyeni bozuklukları, ulaûım olanaklarının artması, dıû dünyaya açılma gibi faktörler enfeksiyonlarda ülke düzeyinde yeni epidemiyolojik özellikler getirmiûtir (Çoûkun ve ark 1993) [7]
Enfeksiyon hastalıkları tedavileri mümkün olan hastalıklardır. Hastalıøın erken teûhisi hastalıøın tedavisi ve toplumun korunması bakımından önemlidir (Kanra ve Akalın 1993). Herhangi bir hastalıøın veya saølıøı ilgilendiren baûka bir olayın toplum saølıøı için sorun olup olmadıøının belirlenmesindeki en önemli kriterler; toplumdaki görülme sıklıøı, neden olduøu ölüm düzeyi, neden olduøu kalıcı sekel, komplikasyon sıklıøı ve önemi, yol açtıøı iûgücü ve ekonomik kayıp boyutlarıdır. Bunlara göre en sık görülen, en çok öldüren, kalıcı sekeller bırakan, büyük iûgücü ve ekonomik kayıplara yol açan hastalık ve olaylar bir toplumun saølık sorunlarıdır ve bu alandaki kaynakların en etkin biçimde kullanılmasında öncelikle ele alınmaları gerekir. Saølık sorunları, toplumun nüfus yapısına iliûkin özelliklere (yaû, cins, sosyoekonomik durum, eøitim düzeyi) yerleûim yerine, bölgelere göre ve zaman içinde deøiûimler farklılıklar gösterir. Toplumun saølık sorunlarını belirlemede saølık kurumlarının verilerinden yararlanılmalıdır. ùkinci basamak hastane hizmetlerinin planlanabilmesi için ise hastaneye en sık baûvuru nedenleri, en uzun yatak iûgal nedenleri bilinmelidir (Tezcan 1992). [8]
Literatür taramalarda enfeksiyon hastalıkları servislerindeki yatıûların incelendiøi yeterli sayıda çalıûmanın bulunmamasından yola çıkılarak bu çalıûmada Muøla Devlet
inceleyerek bölgedeki enfeksiyon hastalıklarının insidansı ve bu hastalıkları etkileyebilecek bazı özellikleri belirlemek amaçlanmıûtır.[9]
2. GEREÇ-YÖNTEM
Çalıûmanın Tipi: Araûtırma 01.01.2000 - 31.12.2002 tarihleri arasında Muøla Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Servisine yatan hastalarda enfeksiyon hastalıklarının belirlemek amacıyla retrospektif olarak yapılmıûtır. [10]
Evren-Örneklem Seçimi: 01.01.2000-31.12.2002 tarihleri arasında Muøla Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Servisine yatan 1044 hasta çalıûmanın evrenini oluûturmuû, evrenin tamamı örnekleme alınmıûtır. Eksik kayıt olmadıøı için örneklemin tamamına ulaûılmıûtır.[11]
Verilerin Toplanması ve Deøerlendirilmesi: Çalıûmada verilerin toplanmasında kayıt tarama yöntemi kullanılmıûtır. Protokol defterlerinin taranmasıyla elde edilen veriler cinsiyet, yaû, hastalık tanısı, hastanede kalıû süresi, yaûadıøı yerleûim yeri, meslek grupları, sosyal güvence durumları, enfeksiyon servisine aylara göre yatıûlar açısından deøerlendirilmiû, verilerin frekans deøerleri hesaplanmıûtır. [12]
3. BULGULAR ve TARTIúMA
Grafik 1.Yatıüların Cinsiyete Göre Daùılımı
550; 53% 494; 47%
Bayan Erkek
Hastaların cinsiyetlere göre daøılımı incelendiøinde (Grafik 1) %53’ünü bayanların, %47.’sini erkeklerin oluûturduøu belirlenmiûtir. [13]
0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-͘ 7 250 247 177 128 74 84 57 20 0 50 100 150 200 250
Grafik 2.Yatıûların Yaûlara Göre Daøılımı
Çalıûmada servise yatan hastaların yaûlara göre daøılımı incelendiøinde (Grafik 2), %23.95’inin 10– 19 yaû grubunda, %23.66’sının 20-29 yaû grubunda olduøu tespit edilmiûtir. [14]
Grafik 3.Yatıûların Yerleûim Birimlerine Göre Daøılımı
515; 49%
231; 22% 298; 29%
ùl ùlçe Köy
Çalıûmada, hastaların yerleûim birimlerine göre daøılımları incelendiøinde (Grafik 3), %49’unun ilden, %22’sinin ilçeden, %29’unun köyden geldikleri tespit edilmiûtir. [15]
258 140 109 104 392 41 0 50 100 150 200 250 300 350 400
Baø-Kur SSK Ücretli Yeûil Kart
Emekli Sandıøı
Ücretsiz
Grafik 4.Yatıûların Sosyal Güvence Durumlarına Göre
Daøılımları
Araûtırmada yatıûların sosyal güvence daøılımına bakıldıøında (Grafik 4) %4’ünün ücretsiz tedavi olduøu, %10’unun kendi ücreti ile tedavi olduøu, %86’sının ise sosyal güvencesinin olduøu belirlenmiûtir.[16] 322 221 130 85 48 34 31 30 1443 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 Ev H an ım ı Ö øre n ci Me m u r Se rb es t Ça lıû mı yo r As k er Em ek li ùû çi Ul aû ıla m ayan
Yatıûların meslek gruplarına göre daøılımları incelendiøinde (Grafik 5), %62’sinde verilerin eksik doldurulması nedeniyle meslek gruplarının belli olmadıøı; %31 oranında ev hanımlarında, %21 oranında öørencilerde ve %12 oranında memurlarda yatıûların görüldüøü tespit edilmiûtir.[17]
Grafik 6.Yatıû Tanılarının Sistemlere Göre Daøılımları
62% 12%
11%
Sindirim Sist. Enf. Döküntülü Enf. Solunum Sist.Enf. Merkezi Sinir Sist.Enf. Lenforetiküler Sist.Enf. Genital Sist.Enf. Deri ve Yumuûak Doku Enf. Üriner Sistem Enf. Kardio-vaskuler Sist.Enf. Diøer Enf.r
Araûtırmada enfeksiyon hastalılarının sistemlere göre daøılımı incelendiøinde (Grafik 6), ilk sırayı %62 ile Sindirim Sistemi enfeksiyonları, ikinci sırayı %12 ile Döküntülü enfeksiyonlar ve üçüncü sırayıda %11 ile Solunum Sistemi enfeksiyonlarının oluûturduøu belirlenmiûtir. [18]
80 68 78 99 107 96 126 109 89 79 62 51 0 20 40 60 80 100 120 140 Oc ak ú ub at Ma rt Ni sa n Ma yı s Ha zi ra n T emmu z A øus to s Ey lü l Ek im Ka sı m Ara lı k
%10’unun Aøustos, %10’unun Mayıs aylarında olduøu belirlenmiûtir. Aylara göre enfeksiyon hastalıklarının daøılımı incelendiøinde Temmuz ve Aøustos aylarında sindirim sistemi enfeksiyonlarının görüldüøü tespit edilmiûtir. Bunun nedeni olarak kiûilerin bulundukları park, bahçe, plaj, lokanta, eølence yerleri gibi umumi yerlerin temiz olmaması, açıkta satılan yiyeceklerin hijyen kurallarına uyulmamasını düûündürebilir. [19]
Grafik 8.Yatıûların Kalıû Sürelerine Göre Daøılımları
764; 73%
280; 27%
1 Haftadan az 1 Hafta ve daha fazla
Enfeksiyon hastalıkları servisine yatan hastaların kalıû sürelerine göre daøılımı incelendiøinde (Grafik 8) %73’ünün “bir haftadan az”, %27’sinin “bir haftadan fazla” kaldıkları tespit edilmiûtir.
[20]
4. SONUÇ
Çalıûmada Enfeksiyon Hastalıkları Servisine yatan hastaların %52.68’inin bayan olduøu; enfeksiyon hastalıklarının en sık %23.95 ile 10-19 yaû grubunda görüldüøü; en sık rastlanan hastalık grubunun %62.26 ile sindirim sistemi enfeksiyonları, %11.97 döküntülü enfeksiyonlar ve %11.11 ile solunum sistemi enfeksiyonlarının olduøu; enfeksiyon hastalıøı insidansı en fazla %12.07 ile Temmuz ayında iken, en az %4.9 ile Aralık ayında olduøu; en çok görüldüøü grubun ise %30.84 ile ev hanımları, %21.17 ile öørenciler ve %12.45 ile memurlar olduøu belirlenmiûtir. [21]
ÖNERùLER
:
Çalıûmada enfeksiyon hastalıklarının bayanlarda ve ev hanımlarında görülme sıklıøının fazla olması nedeniyle ev hanımların enfeksiyon bulaûma yolları ve korunmaya yönelik bilgilerinin ve uygulamalarının belirlenerek bu konuda eøitimler verilmesi; Muøla merkezde sindirim sistemi enfeksiyonlarının fazla olmasının nedenlerinin araûtırılarak koruyucu tedbirler alınması konusunda çalıûmaların yapılmasının yararlı olacaøı düûünülmektedir. [22]
KAYNAKLAR
1- Akbulut, A.; Kılıçoølu, A. Felek, S., Kalkan, A., Kılıç, S.S., Akut Viral Hepatit A Olgularının Deøerlendirilmesi, Viral Hepatit Dergisi, 4,2, 109-111, 1998.
2- Çoûkun, ú., Önel, O., Keskin, M.; Akut Diyare Olgularında Rotavirusler, Enfeksiyon Dergisi, 3-4, 273-275, 1993.
3- Kanra, G., Akalın, H.E.; ùnfeksiyon Hastalıkları, 2. Baskı, Güneû Kitabevi Yayınları, Ankara, 1993.
4- Görak, G., Savaper, S.; Epidemiyolojiye Giriû ve Enfeksiyon Hastalıkları, 1. Baskı, Anadolu Üniversitesi, Yayın No:563, Eskiûehir, 1996.
5- Tezcan, S.; Epidemiyoloji, Tıbbi Araûtırmalrın Yöntem Bilimi, Hacettepe Halk Saølıøı Vakfı, Yayın No:92/1, Ankara, 1992
*Yrd.Doç.Dr.,Muøla Üniversitesi,Fethiye Saølık Yüksekokulu **Öør.Gör., Muøla Üniversitesi,Fethiye Saølık Yüksekokulu ***Msc. Hemûire
