•
G ü n eş
7,21 2,14* Akşam 17,08 12,00
'İM
12,24
î,n* Vatsl
18,44
1,37
l l ” i ik in d i
14,53 9,4«» İm sak
5,34 12,27
K A N U N U S A N İ 5 * H İC R İ 1378 R E C E P 9 S a y f a d
A U i IIMİIIHIİİU m ı III lllllllllllllll III ııııııii:
¡G İT T İK
m G İT T İK
Fikre harşt küfür
Çok sevimsiz, yakışık alm a
yan, iğ ren ç bile olan bir yazış
m aya girm ek zorunda b ırak ıl
dığım için, önce o k u rlarım d an
özür dilerim Peyanıi S a fa ile
de olsa, bu yazışm anın böylesi-
ne «seviyesizliğe» düşm esini is
tem ezdim . Ama Peyam i h a la
ile çatışılın ca, h e r zam an y ap
tığı gibi, ta rtışm a y ı onun, ifti
ra, y alan
dolan, dedikodu, kü
fü r
b a ta k lığ ın a
yönelteceği
belliydi. B unu, P eyam i'nin bu
beylik pis n u m arasın ı d a h a ön
ceki yazım da d a belirtm iştim .
A ncak b aşk aların ın h aysi
yet ve şeretine saygı d u y an lar,
şerefli, haysiyetli insan say ılır
lar.
Peyam i S a fa son sald ır
g an lığ ın d a «meslek haysiyeti»
ni de çiğnem iş, bayağılık çam u
ru n a batırdığı kalem i ile yine
h er zam anki gibi if tira la r sa-
v u rm u ştu r.
E lim de «K alem ta rtış m a la
rı» a d ın ı verdiğim bir dosyam
var Bu dosyada,
son yarım
yüzyıldaııberi, T ü rk b a sın ın d a
ki ta rtış m a la rı topluyo
rum .
O ldukça zengin
bir dosyadır İn an ın ız,
yarım
yüzyıldaııberi
T ürk b asın ın d ak i ta r
tışm a la rın en am an sı
zı, en düşm ancası, en şarklıca-
sı, eıı bilgisizresi, hiç, a m a hiç
biri Peyam i S a fa ’nın b a n a sal
d ırışın d ak i
seviyesizliğe
düş
m em iştir Peyam i Safa, işte bu
b aşarısıy la övünebilir.
P ey am i’nin yaptığı,
ikim i
zin de yazılarını okum uş o lan
ların kolayca anlayacağı gibi,
bir ta rtışm a , h a tt â bir çekişm e
değil, tam k en d in e y a ra şa n bir
d alaşm ad ır.
O nun b ü tü n h ü
neri,
bu tü rlü
d alaşm alarla,
çam ur
a tm a la rla , y a la n la rla ,
k a rşısın d ak in i sindirip, doğru
yu, gerçeği su stu rm ak , böylece
aklı sıra şirretliği zafere u laş
tıra c a ğ ın ı san m ak tır.
Ben d ü şm an d an korkm am -
Ama an lay ışsızlık tan , b u d a la
lık ta n çekinirim . Ç ünkü böyle-
lerine
hiçbir şey an la tıla m a z
Beııim o n la ra sözüm yok. Bu
yazıları ister dostlarım ,
ister
d ü şm an larım olsunlar, anlayış
sahibi o lan lar için yazıyorum .
Bu yazışm alar neden çıktı?
Peyam i S ala bir yazısında, öz-
türkçecilere «kuşbeyinliler» di
ye sövdü Ben de öztürkçeciyim .
Ö ztürkçeci olm asam ,
y in e de
böyle sövm eleri beğenm ediğim i
yazardım Ben de bir yazım da
Pevam ı S a fa ’n m bu çirkin ben
zetişini yerdim .
Ö ztürkçeciler-
den de biri çıkıp, dilde Peyam i
S a ta gibi düşünenlere «Kazka-
falılar» dese,
onu da k ın a y a
cağım ı yazdım .
İşte, bu kalem kavgasının
özü, çekirdeği budur. G örüyor
sunuz ki, Peyam i
S afa, bütün
uyuşuk, donuk k afalıların yap
tığı gibi, asıl konuyu bir y a n a
bırakıp, işi iftira y a , y a la n a , de
dikoduya dökm üş, ağız dolusu
k ü fü rle r sav u rm u ştu r. T aptığı
terbiyesizliği
gizlemek
için,
hem suçlu, hem güçlü
d u ru •
m u n d ak i Peyam i S a fa 'n ın , bir
gazete sü tu n u n d a değil, en aşa
ğılık in s a n la r a ra s ın d a bile yüz
kızartıcı k üfürlerle
b a n a sal
d ırm ası,
onun
söyliyecek bir
düşüncesi olm adığını, h ak sız ol
duğunu gösterir
T azım d an
on gün sonra,
yine y azım a
hiç değinm eden,
hem de durup d u ru rk en , benim
için yazdığı b ir yazısında be
nim yazılarım ı «bir can b azh an e
ibişinin
d ünya a h v alin e dair
k o n feran slar verm esine» ben
zetti. «Azılı m ah u t» olduğum u
yazdı. T azısını şöyle bitiriyor
d u :
«M uhtaç olduğunuz şu ilk
bilgiyi hem en elde ediniz: H ad
dinizi bilm ek!»
O n a göre «Ağzınızı bozm a
yınız, lü tfen terbiyeli olunuz!»
dem ek, had bilm em ektir.
P eyam i S a fa ’nın
bu ağır
yazısın a gereken cevapları ver
dim
Bu y azılarla haksızlığı
bü sb ü tü n o rtay a çıkan Peyam i
Safa bu sefer ta m Peyam ileşe-
rek b a n a her okuyanın yüzünü
k ızartacak bir yazıyla sözüm o-
n a cevap v erd i:
Bu b ir yazı,
bir cevap değil, b aştan sona ya
lan, k ü fü r ve iftira d ır.
H ep
sini te k e r tek er b u rad an su ra
tın a çarpacağım .
S ayın okurlarım , sîzlerden
te k ra r te k ra r özür dilerim Bi
ze ayrılm ış olan
bu s ü tu n la rı
böylesi
y azılarla doldurm ağa
hakkım ız olm adığını çok iyi bi
liyorum . Ama Peyam i S afa, işi
öylesine çığ rın d an
çıkardı ki,
hem iftira la rın ı çürütm ek, doğ
ruyu sizlere a n la tm a k , hem de
onun
bütün içyüzünü, bilm e
yenlere gösterm ek zorunda kal
dım. B ir tartışm ay ı, bir d ü şü n
ce p lâ n ın d a yürütecek güçten
yoksun olan
Peyam i S a fa ile
u ğ raşm an ın h a y a tım ın en hoş
işi olduğunu da biliyorum
B irta k ım la rın a göre, P eya
mi S a fa «Kuşbeyinli» diye de,
d ah a ağ ır da sövse on a ses çı
karm am alıydım . N eden?
Ç ün
kü Peyam i S a fa ’n ın on p a rm a
ğında on k ara v ard ır.
Demek
biz fık ra yazarı o larak
birçok
büyük kişileri yereceğiz, eleşti
receğiz de,
Peyam i S a fa ’nm
terbiye dışı yazısını yüzliyemi-
yeceğiz Bu şirretliğ in m ü k âfatı
m ıdır? T oksa Peyam i S afa, Bâ-
bıâli’dc ferm anlı m ıdır?
Bir ta k ım la rı
da b ana «Bir
kendini bilmezin sözüne a ld ır
m ayacaktın» diyorlar. Bir ken
dini bilmezin sa ç m a la rın a al-
dırılm ıyabilinir. Ama bu k en
A Z İ Z
NESİN
I
dini bilmez, eline kalem i alıp |
on binlerce s a ta n bir gazetede |
h er gün ulu o rta söverse, ona |
b u n a sald ırırsa, aldırm am azlık 3
edemeyiz
Peyam i S afa, nasıl bir şans- 3
la bilm iyorum ,
M illiyet
gibi §
b ir gazetede yazar olm asaydı, :
başım ı çevirip ona bakm azdım 3
bile gözlerimi kirletm ezdim . A- s
m a Peyam i S a fa ’nın kendi ga- 3
zetesinin
o k u rla rın a
saygısı |
yoksa, benim o k u rlarım a say- I
gım var. İşte onun için yazdım , |
on u n için yazıyorum .
B enim için yazdığı
yazının 3
başlığı «Bir habisin âkıbeti» dir 3
yazısının dokuz
yerinde ben- 3
den «Bu habis» diye söz eden |
Peyam i S afa «adaleti, m ahke- 3
m eyi dolandırdığım ı»,
«ölüleri |
soyduğum u» yazm ış, bu yalan- 5
la r ia da hızını ala m ıy a ra k ya- |
zısını şöyle b itirm işti:
« B u h a b i s , a v c ı n ı n k u ı ş u - | n u n d a n k a y m a k İ ç i n k e n d i s i n i | b a t a k l ı ğ a a t a n y a b a n d o m u z u | y a v r u s u g i b i d e b e l e n i p d u r m u ş ,
3
f a k a t m u k a d d e r â k ı -3
b e t i n d e n k u r t u l a m a -3
m ı ş t ı r . O n u n l e ş i n i b ö y - I le c e y e r e s e r d i k t e n s o n r a , ş a h s ı m a k a r ş ı m a n u t l a r a r a s ı n d a m ü ş t e r e k i f t i r a l a r ı d a a y r ı c a c e v a p l a n d ı r a c a ğ ı m .»D ostum
olun, düşm anım o-
lun, ey sağ duyusu o la n la r, şu
y u k a rd a okuduğunuz
s a tırla r
nedir? T a rtışm a
m ıdır, pole
m ik m idir, edebiyat m ıdır, sa
n a t m ıdır? B ir in san böyle ağ
zın ı bozar, söverse, h ak lı m ı çı
k ar? Ve haklı olan, biraz da
aklı olan in san , hem de bir ga
zete sü tu n u n d a böyle söver mi?
Z avallı b itik
Peyam i S afa,
bu sövmeyi bir s a n a t sanıyor,
edebiyat yaptım
diye kendini
k an d ırıy o r. Eğer b u n la r bir sa
n a t sayılıyorsa,
eroinci serse
riler, P eyam iden çok d a h a ü s
tü n sa n a tç ıd ırla r.
S orarım size, bu iiirlü sövüş-
m elerin sonu neye, nereye va
rır? O söver, ben söverim , son- 3
ra?
Bay S afa, sizin can ın ız k ü fü r |
işitm ek istiyorsa,
özel olarak §
gelin bana, bakın bende ne ya- 3
kası açılm ad ık lar, ne gün gör- i
m em işler var. İstersen iz sizin i- |
çin k ü fü rler de icad ederim . Ve |
in a n ın b an a m em nun kalırsı- i
ııız Ama bunu,
bir gazete de 3
y ap am am .
Peyam i S a fa ’ya verdiğim ce 5
v ap ları çok yum uşak, çok efen- ğ
dice b u lan lar var. «O, bu dil 3
den anlam az» diyorlar.
Ali Paşa için a n la tıla n şu 3
hikâyeyi bilirsiniz Son derece 3
k ib ar olan
Âli P aşa, evinde |
k âh y ası ile tav la oy n ark en bile §
çok edepli k o n u şu rm u ş:
— Öyle sanıyorum
ki efen- 3
dim şeşiyek geldi. A caba yanı- 3
lıyor m uyum efendim ?
— D u b arâ m ıydı
efendim ? |
B uyrun efendim .
Âli P a ş a ’nın bu k onuşm asına |
pek şaşan ahbabı,
— A m an P aşa h azretleri, bir |
k â h y a parçasiyle de böyle ko- i
n u şu lu r mu?
D eyince Âli P aşa d a şu karşı- 3
lığı verm iş:
— Bir k âh y â parçası için ben 3
terbiyem i bozam am efendim .
3
Ben de bir Peyam i
parçası
\
için gazete
sü tu n u n d a
terbi- 3
yem i bozam am efendim . Hem 3
ben Peyam i S a fa ile ağız boz- |
m a, sövüşm e y arışın a da gir- |
m edim ki. H er zam an olduğu |
gibi,
m esleğim in
haysiyetini 3
ko ru y arak ,
gücüm ün yettiğin- |
ce, bir düşüncem varsa, burda 3
on u söylemeğe, a n la tm a ğ a ça- Ş
lışıyorum . Ama Peyam i S a fa ’- |
n m söyleyecek
sözü verilecek 3
cevabı, bir fikri yoksa ne yap- f
sın? İşte o da çam u r
atıyor, 3
k ü fü r ediyor. Peyam i S a fa ’nın |
fik ri, k ü frü d ü r. Kem söz, söy- 3
leyene
döner.
Bu k üfürlerle, 3
y a la n la rla ben düşm em , Peya- 3
mi S a fa
düşer-H er h an g i bir in san gibi, bir |
yazar da kızabilir, delirebilir
3
çıldırabilir, k u d a ra b ilir de.. İş- |
te an cak o zam an
şu yukarı- 3
y a aldığım gibi saçm a sap an , 3
yakışık alm az sözler
söyleye- §
bilir. A m a böyle sözler, gazete-
\
de yer alab ilir mi?
M illiyet gazetesi sah ib in d en , g
so ru m lu ların d an ,
yöneticele- |
rin d e n «meslek haysiyeti» ad ın a 3
şu n u sorup
öğrenm ek istiyo- |
ra m : Hiç birinize bir kötülük 3
etm edim , kötü bir şey söyleme- §
dim . A m a yine de beni sevmi- 1
yebilirsiniz. B an a düşm an ola- |
bilirsiniz H a tta benden n efret |
de edebilirsiniz. B ü tü n b u n lar 3
olabilir. Ama Peyam i S a fa ’nın |
y alan , iftira dolu o k ü fü rlerin i 5
nasıl gazeteye koydunuz? Doğ- |
rusu bunu çok m erak
ediyo- 3
ra m . B aylar, bunu Peyam i Sa- |
fa bilmez am a,
siz bilirsiniz |
sa n ırım : K endi haysiyetini ko- i
ra m a k isteyen, başkasının hay- |
siyetine saygı duym alıdır
Peyam i S afan ın elinde kalem I
v a r d a benim elim de
kalem 3
yok mu? Hem de bir kere bile 3
if tira çirkefine batm am ış, na- ;
m uslu bir kalem . Ben o kalem
le, her tü rlü k a h ra , zulm e, ifti
racıların sa ld ırg a n lık la rın a ses- 3
sizce göğüs gererek,
am a hiç 3
b ir
zam an
k a h ra m a n lığ a da 3
en küçiik bir özenti duym adan 3
on sekiz yıldır, y urdum un, hal |
kim in
y a ra rın a
bildiklerim i. |
hiç bir çık ar beklem eden yaz- f
dım durdum K alem im , ancak 3
y azan ın haysiyetini kıracak if- |
tira la rd a ıı
sinecek değildir.
|
(A rkası y a rın ) 3
nnıı»ıı»ııııı»ııiHiınıınıııııııınııııııııııııııııııııiMiıııılHılllıımııımııııııllllıııııuııııııııımıııııuuii4UiııiMiırt*
G iineş
Ogle
İkindi
7,20
2,12* Akşam
17,00 12,00
12,24
7,16* Y a tsı
18,45 1,36
14,54
9,46* İm sa k
5,33 12,2i
K A N U N U SA N İ 6 * H İC R İ 1378 RECEP 10 S a y fa Sm
A z
«
İ T
T
İ K
C O & i n i K
Dolandırıcı kim?
|
Haksız da olsalar, tartışm ay ı
| bir dalaşm a sa n a n güçsüz, do-
| nu k kafalı yazarlar, ille de üs-
: te çıkm ak için, gerçekleri
de-
î ğiştirir,
yazılm ış
bir yazıyı
| kendi ç ık a rla rın a giıre
bozar-
| 1ar.
K endilerince bu, bir kur-
! nazlıktır,
jj
Peyam i S afa d a öyle yapm ış.
İ
Siz istediğiniz: k a d a r,
|
— Peyam i -Sina, bu kokm uş,
İ bayat dem agoji
n u m araların -
| d an
herkes
bıktı. Vazgeçin
İ b u n lard an ...
|
Deyin. O yine bildi-
I ğini okuyacaktır. Çün-
İ kü
d ağarcığında de-
jj m agojiden
başka ser-
| mayesi yoktur
;
B ana «azılı
m abut»
| diye sa ld ıra n Peyamiye
H cevabım da şöyle dem iştim :
|
«Ben, kendi y aza n d a n değil,
Ü başka
b irin in bir çevirisinden
l
m ah k û m oldum . O yazı. Fran-
î
sızca biı felsefe k itab ın ın ön-
: sözünden çeviriydi. Ben Fran-
| sızca b ilm e n .
T a n ıy a n la r da
| benim F ran sızca
bilm ediğim i
| bilirler. B ütün b u n ları m ahke-
I m ede
söyledim. Ama
yalnız
f b ir şeyi söylem edim : O yazıyı
I çevireni... O nun adını versem,
| kurtulacaktım .»
|
Peyam i S afa, işine geldiği
ı-1 çin
yazım ın
yalnız bu
par-
I çasıııı alm ış, so n ra da, diledi-
I ği gibi şu yargıya v arm ış:
I
Böylece, dost h a tırı için bir
| suçluyu
k a n u n d a n
sakladığı-
I m , ad ale ti ve m ahkem eyi
do-
f (andırdığını itir a f eden
Aziz
| N esin h a k ik a tte okuyucularını
1 d olandırm aktadır- Bu saçm alar
\
saçm ası m ü d a fa a n ın b aştan b aşa
\
u ydurm a olduğunu şim di göre-
\
çeksiniz.»
I
Peyam i böyle diyor Ben a-
| daleti ve m ahkem eyi dolandır-
| atışım . Siz böyle dolandırıcılığı
İ nerede gördünüz? D olandırıcılık,
| bir çıkar için, bir kazanç için,
İ bir cezadan
k u rtu lm ak
için
jj yapılır. Bir kişinin
cebinden
İ p a ra verm ek, ya da 16 ay hap-
| se m ahkûm olm ak için dolan-
1 dincilik yaptığı
nerde görül-
§ m ü ştü r? Demek ben 16 ay hap-
: se gireyim diye adaleti, mah-
İ kemeyi
dolandırdım ...
Yoksa
I Peyam i S afa, h er tü rlü nam us-
1 lu d avranışı, dolandırıcılık mı
1
sanıyor?
»
|
O ysa ben yazım da, neden o
I çeviriyi y ap an ı
söylemediğimi
\
şöylece açık lam ıştım :
=
1 —
0
yazıyı çevirenin
hiç-§ bir zam an kom ünizm
propa-
1 gandası y ap m ak niyetinde ol-
l
m adiğini çok, am a çok iyi bi-
i liyordum .
1
2 —
0
yıl yüksek öğrenim ini
| b itirm iş, o günlerde b ir
me-
| m urluğa girecekti.
|
3 — Yine o günlerde
evlen-| m ek
üzereydi-İ
Ü stelik, kendim i
k u rta rm a k
| için şu yazdı, diye
ih b a r et-
f m ek
benim görevim
değildi.
| Bu iş, polisin,
m ah k em en in
I işiydi»
|
Benim bu sözlerim i hiç
oku-: m am ış gibi d a v ra n a n Peyam i,
| yazım ın işine gelen
parçasın ı
jj alm ış. B undan benim « arkadaş
jj h a tırı için m ahkem eyi, ad aleti
: dolandırdığım » y argısına
v ar
il iniş.
:
Yazıyı çevireni neden
mah-I kem ede açıklam adığım ı yukar-
= da söyledim. B unun
«arkadaş
İ
hatırı» ile ne ilgisi var? Bu bir
= vicdan işidir, h a tır işi değil. .
E O nu adını ih b ar, benim göre
li vim değildir. O d urum daki bir
| gencin ad ın ı m ahkem eye vere
li mezdim
|
Ben m ahkem eyi, adaleti
do-İ laııd ırm ak la da
kalm am ışım .
| «Bu yazıyı
b aşk ası yazdı» di-
| ye y alan söyleyip, şim di de o-
I k u rla rı kandırıyorm uşum
Bir
| kişi, kendisi yalancıysa, karşı-
İ sm d ak in i de yalancı san ır.
:
Dokuz yıl önceki bu
olayın
= ü stü n d en af ve «zam an aşımı»
\
geçmeseydi,
Peyam i gibi
yüz
1 Peyam i b a n a saldırsa, bu ger-
I çeği bugün açıklattı azdım . Ama
| şim di açık lam ak ta hiçbir
şa
li kınca görm üyorum . N asıl olsa
i o ark ad aşı
m ahkem eye çeke-
I mezler.
B ir yazar, 46 ay hapse m ah
kûm olduğu bir yazıyı ben yaz
m am ıştım , başkası yazm ıştı di
ye, göz göre göre nasıl yalan
seyieyebilir? Bu olayı birçok bi
lenler de var
O yazıyı çevirenin adını hiç
bir zam an açığa vurm am . Ama
bu iddiayı ileri
sürebilm em i-
çin, elbette dediğim in
gerçek
olm ası gerekir
16 ay hapse girm ek için do
landırıcılık
yapılm az.
Ama
ben, şim di size, Peyam i’nin do
landırıcılığını
a n la ta
yım da dinleyin. Hem
de o k a d a r eski değil.
D aha birkaç aylık iş...
Bu Peyam i Safa, ta
rafsız politika güden
Milliyet
G azetesin
de çok şiddetli m u h alif yazılar
yazar. Y azılarını okuyanlar, o-
n un m u h alif bir yazar olduğu
nu bilirler Hem de öyle
sert
m u h alif yazılar yazar ki, yazı
işleri m üdürü bazı günler onun
yazılarını
gazeteye
koyam az.
B u n lar, k a n u n a göre gazeteye
koııuiam ıyacak yazılardır H af
ta d a , on günde bir Peyam i’nin
M illiyet’te yazısı çıkm az. Anla
yın ki o gün, Peyami çok sert
bir m u h alefet yazısı yazm ıştır.
B ir yazar m u h alif
olabilir,
sert yazılar
yazabilir. B unda
hiçbir o lağanüstülük yok. Ama
gerisini dinleyin. İşte bu sert
m u h alif yazar
Peyam i Safa,
D P ik tid a rın ın iki gazetesi o-
lan H avadis ve Z a ie r’e başvur
m u ştu r Dediği şu d u r: H er gün
M illıyet’te Peyam i S afa imza-
siyle yazılar yazarken, H avadis
G azetesine «O adam »,
Zafer
G azetesine «Bu adam » imzasiy-
lc ik tid arı destekleyici yazılar
yazacaktır. Şu
sam im iyetsizli
ğe, şu iki yüzlülüğe bakınız. Bir
y an d a sert m u h alefet yazıları,
öbür yan d a, m u h alefet
ettiğ i
ik tid a ra övgüler yazıp, m u h a
lefete çatacak.
Ş unu d a söyliyeyim ki, ik ti
d a rla r şimdiyecek bu gibi uşak
kalem leri çok kullanm ışlardır.
B unu, bir kazanç sanm ışlardır.
Ama o uşak kalem ler, sonra
d an üzerlerine çevrilen süngü
olm uştur.
Z afer ve H avadis
G azetele
rin in yöneticileri toplanm ışlar,
konuşm uşlar, P eyam i’nin «o a-
dam», «Bu adam »
diye
yazı
yazm ak için yaptığı teklifi, çok
akıllıca, çok isabetli bir h a re
ketle ters yüzü geri çevirm iş
lerdir
H adi bakalım , Peyam i
Safa
ben böyle bir teklifte bu lu n m a
dım desin?
Bu uşak kalem , C H P. ik tid a
r a geçerse,
— B iliyorsunuz ya,
ben ne
m u h alif, ne s e rt
yazılar yaz
m ıştım . Sizin ik tid a ra gelişini
ze hizm et ettim ...
diye o n lara y aran acak .
D P. ye de,
— Biliyorsunuz ya ben «O a-
dam», «Bu adam » im zalı yazı
la rla sizi
destekledim ... diye
cek-şim d i sayın okurlarım , hepi
nizden soruyorum : K om ünizm
prop ag an d ası yapm ak niyetin
de olm ayan, yüksek öğrenim ini
yeni bitirm iş, bir yeni işe
gi
recek, evlenm ek üzere olan bir
genci ih b a r etm eyip, 16 ay h a
pis y atm ak mı dolandırıcılıktır,
yoksa, şu Peyam i gibi hem şid
detli m u h alif yazar görünm ek,
böyle se rt yazılar yazm ak, hem
de iki ik tid a r gazetesinde başka
a d la rla ik tid a rı öven, m u h ale
feti yeren yazılar yazm ak mı?
B u n ların hangisi dolandırıcılık
tır? Ben m i okurlarım ı dolan
dırıyorum , yoksa içi b aşk a dışı
b aşka olan, inançsız, bir şöyle,
bîr böyle olan
Peyam i Safa
mı?
F ik ir
dolandırıcısı
Peyam i
S afa! Beni küçük düşürm ek i-
çin uydurduğun
h er y alan a
karşı, senin içyüzünü
o rtay a
koyan en az on ta n e
doğru,
gerçek olay ileri
sürebilirim :
hem de tan ık ları, belgeleri, ka-
nıyiarivle.
Peyam i S afa! «O adam », «Bu
adam», «Şu adam» olm aktan
vaz geç,
adam ol. adam ! O-
n u n için de çok geç kaldın.
(A rkası Y arın)
ij
s
■
3
S1
2
i
3
2
i
|
1
2
4
I
H
ı
=
i
s
^ M H M I ,U H H t m im il H H I I H I H I I I f ll H I H I I I H I H H H H H I I H H I I H H H H H H H H I I H I » m > r t | H I I I 'I H I ln iH H H I I H I I H t H H H H I H H H H H H I H H I I H r iH H H H I I I H H H H H H H H H H H t H H H H H H H H H H M M H M H H H H I H I I H H H H H M H H H I H I « MIHIM M I İ M I M il li li IH I M 1 *1 1 m t lI M t lI lM H İ li l III II ••IH I İ li l | | tl 1 11 İ li n İ li l M il IHI İ t m i l II II 1 1 1 11 11 1 ■ II I MI f II II II I İ li 1 1 tl I I I l l l l l l l I I1 1 1 1 1 II 1 1 II MIH I II II M III I İ ll i ,, | ,| | | ,| 1 11 1, 1, 1u | ,1 1 1 M I 1 1 ,1 IH I II İM İM I I M U M,, m ı | u m ı m 1 > (, M m i m 1 11 i i m u m , I I I ,, ,I I , ıt m ı 1 1 ı ı m ı ı ı ı , m , t u t m m t III, m u MI HI M U I K I IK K ıııtîhtıı ,0MmtııiHnıı>*mıııımmımiffftHiııiMHmıırtiMitııııtı4
EEJttiTTSIC
¡C O
0
İTT*«#
“ Delil, vesika,,
D ün, o k u rla rın ı nasıl d o lan
dırdığını, d a h a doğıusu dolan
d ırm ay a
çalıştığını
açıkladı
ğım . Peyam i S a fa şöyle diyor:
«Ben hiçb ir yazım da, kom ü
n is t olduğuna d a ir elim de de
liller ve vesik alar bulu n m ay an
h iç kim se
ıçm
«M ahuddur»
h ü k m ü n ü verm edim »
Peyam i S afa, o yazısının her
s a tırın d a olduğu gibi, bu söz
leriyle de y alan söylüyor.
Önce şunu an-
lıyalım ,
«elimde
deliller ve vesika
la r
bulunm ayan
hiç
kim se için,
ne dem ek? Bu Pe
yam i S afa yazar
m ıdır, siyasî polisin arşiv me
m uru m udur? Yoksa siyasi po
lisle ortak mı çalışıyor?
A Z İ Z
NESİN
B ir yazar için «delil ve vesi- |
ka» demek, onun yazdığı yazı- I
la r dem ektir Peyam i S afa na- |
m uslu bir ad am sa, işte kendi- |
sine m eydan okuyorum : Ben, |
on sekiz yılda,
onun 40 yılda §
y azd ık ların d an d a h a çok yazı |
yazdım . O nda olm ıyan yazıla- |
rım ı da, ben kendisine
vere- i
yim . B unca yazım ın içinden,
5
b ir tek sa tır «komiyıizm propa- •
gandası» bulsun da çıkarsın or- §
ta y a
|
«Delil» ile
«vesika» ile işte |
böyle konuşulur. A m a ben Pe- §
y am i’nin faşist olduğunu, nazi |
uşağı olduğunu, dem okrasi düş- |
m an ı olduğunu kendi yazılariy- |
le o rtay a kor, isp a t ederim . İs-
3
ter m i bunu yapm am ı Peyam i I
S afa? Cevap versin, ister m i?
|
«Elinde delil, vesika»
olma- I
y a n la r için «kom ünist» demez- |
miş. Y alan
söylüyor. Y alnız I
böyle yazm akla kalm az, konu- I
şu r da... O nun bu
iddiasını |
çürütecek en
azından elli ör- |
nek verebilirim Bir ö rnek ver- §
sem , P ey am i’n in n asıl bir ya- |
ra tık olduğunu an larsın ız.
3
z
Peyam i, U lus’ta n
çıkarılm ış-
3
tı r İşsizdir, p arasızd ır. B ü tü n |
b u n lar, her zam an , h er yaza- §
rın başına gelebilir. Peyam i bu §
sıra öyle sık ın tıd a d ır ki, evinin i
k irasın ı bile verem em ektedir.
f
S o n rad an h ep sin in Peyam i i- f
le selâm ı bile kestikleri birkaç
3
ark ad aşı, hü k ü m et ad am ların - |
d an Peyam i’ye yardım etm ele- |
rin i rica etm işlerdir. Ama Pe-
3
y a m i’yi zam an ın hü k ü m eti de |
a n la m ıştır, onu
tu tm u y o rd u r
4
P a ra y a rd ım la rın d a bulunm uş- Ş
la rd ır am a, b u n la r hep geçici- §
dir.
İşte bu s ıra la rd a Y eni Istan- |
bul G azetesinin sahibi
sayın ;
H abib Edib
T ö reh an , F ik ret 1
A dil’den
ta n ın m ış bir yazar-
3
d an gazeteye b ir rom an bulma- I
sini rica e tm iştir. F ik re t Adil |
de h er iyi yürekli
in sa n gibi |
d a v ra n a ra k , o sıra İşsiz olan i
P ey am i’yi Y eni İs ta n b u l’a geti- |
rerek H abib Edib
T ö re h a n ’a 1
ta n ıtm ış tır. Böylece
P eyam i’- İ
n in tefrik a sı Y eni İs ta n b u l’da |
y ay ın lan m ay a başlam şıtır.
Böyle b ir ark ad aşlık ,
iyilik |
k a rşısın d a P eyam i’ye düşen ne- |
dir? T eşekkür
etm ek, hiç ol- |
m azsa susm ak değil m i? H ayır, |
P eyam i’nin
sözlüğünde böyle §
şey yoktur. H abib Edib Töre- §
h a n ’a gidip, F ik re t A dil’in ko- |
m ü n ist olduğunu, gazetede ça- |
lıştırm a sın m doğru olm adığını §
söylem iştir.
S ayın T ö re h a n ’ın eevabı şu- f
d a r :
— R ica ederim Beyfendi. Si- |
zi b a n a ta n ıta n ,
rom anınızı i
tavsiye eden F ik ret A dli’dir. O- I
n u n için nasıl
böyle b ir şey
3
söyliyebiliyorsunuz?..
Peyam i,
böylece koğulduğu |
Yen i İsta n b u l’a b ir d a h a gide- f
m em iştir.
Ama F ik ret
Adil, §
h âlâ o gazetenin yazarıdır.
Şim di kendi kendim ize sora- |
Iım : «Peyam i’n in şu d av ran ışı |
in san lığ a sığ ar mı?.»
B u n u n cevabını
da Peyam i i
versin
:
3
B ir kim senin k om ünist oldu- |
ğunu polis bilmez, savcı
bil- :
mez, m ahkem eler bilmez, hat- |
tâ o kim senin kendisi de
bil- |
mez, am a bu n u Peyam i bilir.
:
3
Elinde delil, vesika olm ayan- |
la r a «m ahud» demezmiş. İster-
3
se Peyam i, d a h a böyle, iftira- I
la r ın a en az elli örnek göstere-
3
bilirim . Ben Peyam i gibi hava- |
d a n
konuşm uyorum ; yeri İle |
zam an ı ile, ta n ık la n ile...
(A rkası y a rın )
f
t-f' ? '/JJ5J
(»mmiin
lıııııııu ıııv i.ıı> M iiM itm tııım im « u n tm ıııııım iH iin \
E Z Jo iT riM lj
İrm GİTTBKL
Hepsi yalan!
P ay am i Safa şöyle diyor!
Aziz N esin'in yalan dolan
larımı ve m ahiyetini şu delil ve
vesikalarla
o rta y a
koyuyo
ru m :
Şim di o kur
la r «benim m a
hiyetim i o rta
ya koyacak de
lil ve vesika»
bekliyor Peya-
m i’den
değil
m i? İşte delil ve vesika» sının
ilk i:
«Bu hab is, Nâzım H ikm et’
te n so n ra M oskova’ya kaçan
S e rte l’lerin gazetelerinde uzun
za m a n g ü nlük siyasî yazılar
yazm ıştır.»
İş te benim için bulduğu ilk
delil» budur. Önce, S ertel’ler
M oskovaya kaçm adılar. P asa
p o rt alıp A vrupaya gittiler.
Peyam i, h e r zam anki gibi yi
ne y a la n
söylüyor-Şim di de ben P eyam i’ye so
ruyorum :
Peyam i, «Moskovaya k açtı
lar» diye y a la n söylediğin Ser-
t e l’lerin
gazetesinde, onların
dergilerinde sen yazı yazm a
dın mı? Cevap
ver, yazm a
dın mı?»
B enim için S ertel’lerin gaze
teleriııde «uzun zam an günlük
siyasî yazılar yazm ıştır» diyor.
H ayır uzuıı zam an değil Pe-
y am i’n in , S ertel’lerin gazete
lerinde, d ergilerinde yazdığı
zam an ın
d ö rtte biri
kadar,
yalnız beş ay..
S ertel’lerin
gazetelerinde»
diyor H ayır, «gazetelerinde»
değil,
bir tek
gazetesinde;
TA N 'da. .
S ertel'lerin birçok
gazetelerinde, dergilerinde ya
zan P eyam idir.
Şim di bu gazetede yazdığım
gibi, S e rte l’lerin
gazetesinde
de fık ra la r yazdım . Hem Ser
te l’lerin gazetesinde yazı yaz
m ak suç m udur? Y azdım sa ne
olacak? S ertel’lerin gazetesin
de yalnız ben yazm adım y a . .
P eyam inin kapı yoldaşı U-
lunay yazdı, Refik H alid yaz
dı, B u rh a n Felek yazdı, Tnr-
h an T an yazdı,
Ö m er Rıza
yazdı, herkes yazdı
Sen ne dem ek istiyorsun Pe
yam i? B ir yazar, yazdığı yer
den değil, yalnızca yazdığı ya
zılard an
sorum ludur. O za
m an k i yazılarım ı k a rış tır ba
kalım , işine y a ra r b ir şey bu
labilecek misin? Ben, her za
m an yazdığım yazıların so
rum luluğunu şerefle taşım ağa
hazırım Sen de faşizm pro
p ag an d ası yaptığın, dem okra
si düşm anlığı ettiğ in eski ya
zıların d an l^ g ü n şeref duyu
yor m usun?
S a n a bir şey d a h a söyliye-
yim. S e rte l’lerin b ir su çlan
varsa, hesabını kendileri ver
sinler Ama ben S ertel’lerden
hiçbir kötülük görm edim , ter
sine iyilik gördüm B âbıâli’de
benim elim e kalem i rahm etli
S edat Sim avî verdi, sonra da
S ertel beni gazeteciliğe
baş
la ttı. B en, senin gibi nankör
değilim H er ikisini de, b an a
iyilik y ap a n herkesi de saygı
He an arım .
S o n ra ben yalnız T an gaze
tesinde yazm adım ki... Milli
yet de içinde, birçok gazetelere
adım la, değişik adla tü rlü ya
zılar yazdım.
Peyam i S afa, yüzüne
vur
duğum y a la n la rın la u ta n a c a
ğını hiç
sanm ıyorum .
Ama
seni yine de b ir değer sanan
o k u rlar varsa, o n lara gerçeği
a n la tm a y a çalışıyorum
(A rkası v ar)
. u t ■ m ■ 11 ■ i t u ıt ı m ı m n ı ı ı m ı ı ı ı ı ı t ı m ■ i h h i ı t ! , ı ; n ı ı m t f S , « ıl u u ıu M iı U M tl Il ll ıa u u iU ll U il ıı u u iM il ıı u iı ıı ıl u ıı ıu ıu u iM iı u ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıt iM iı ıi M iı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıu iM tı ıı u u ıi if u ıı ıu ıı tu tı ıu M iı ıı u ıı ıı ıı tı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı iM iH u u ım tu tı ıı n ıı iM iı ıt m ım ıi ıı ıı ıı a ıı ıı u iH K iı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı ıı iH iı ıı iM H iH H iu u H u tM M i > ıt « m m ı» m ıı ıı ıt tı ıı ıt ıt ı« ıı u ıı ıı iM « ıı ıı ıo ıı ıt ti H M iı ıt ıu u ıı ıt M iı if iı ıi M iı ıt ıı u iM M m ii iu ıı ıı iM m ıi M im m ıa ıı ii iu m ım m ıı ıt ıı ım u M tt ı< < tm u M u < ıa ıi fk i« 4 « ii*
fiii ıı pş
7,18
ÎM 0*le |2’2!)
İk in d i
14,57
K Â N U N U S A N İ 9 -k2,07» Akşam 17,13
12.00
7,14* Y atsı
18,48 1,35
9,4« * İm sak
5,32 12,21
H İC R İ 1378 R E C E P 13 S a y f a 3« İ T T İ K .
[ P n « İ T T İ K
K a ç türtii P e y a m i var?
P e y a m i S a fa a k i m c a b a n i ş ö y le s u ç l u y o r : «B u h a b is , B u l g a r i s t a n ’a k a ç a r k e n v u r u l a n k o m ü n i s t S a b a h a t t i n A li ile o r t a k o l a r a k « M a rk o P a ş a » a d ı n d a k i k o m ü n i s t m iz a h g a z e t e s i n i ç ı k a r m ı ş t ı r . B u g a z e te b i r k a ç k e r e t o p l a t t ı r ı l m ı ş v e n i h a y e t k a p a t ı l m ı ş t ı r . » P e y a m i, o t u r u p k a l k ı p , t e k a y a k ü s t ü n d e s e k s e n y a l a n s ö y l ü y o r . « M a rk o P a ş a » k o m ü n i s t m iz a h g a z e te s i d e ğ ild i. M a r k o P a ş a iç in b i r ç o k d â v a l a r a ç ıld ı. A m a h i ç b i r d â v a , h i ç b i r s o r u ş t u r m a , h i ç b i r k o v u ş t u r m a k o m ü n i z m p r o p a g a n d a s ı n d a n o l m a d ı. M a r k o P a ş a ç ı k t ı ğ ı za m a n , T ü r k i y e 'd e e n ç o k s a t a n g a z e te 40 b i n s a t a b i l i y o r d u . Y a ln ız b i r g ü n , o d a s e ç i m l e r d e V a ta n G a z e t e s i 50 b in s a tm ış , h e r k e ş i ş a ş ı r t m ı ş t ı . İ ş te b ö y le b i r z a m a n d a M a r k o P a ş a , y e t m i ş b i n s a t m a k t a y d ı . B u n u , h e r k e s b ilir . Z a m a n ın h ü k ü m e ti, M a r k o P a ş a 'n m s a t ı l m a m a s ı İç in h e r t ü r l ü k a n u n d ış ı b a s k ı c ı y a p ıy o r , t a ş r a y a g ö n d e r i m i - y o r, t a ş r a b a y i l e r i n i k a r a k o l l a r a ç a ğ ı r t t ı r ı p « S a tm ıy a c a k s ın ız !» d i y o r , İ s t a n b u l 'd a g a z e te s a tı c ıs ı ç o c u k l a r ı E m n i y e t M ü d ü r l ü ğ ü n e t o p l a t t ı r ı p k o r k u t u y o r , m a t b a a l a r a s iv il p o lis le r g ö n d e r i p ♦B u d e r g i y i b a s m ı y a c a k s ım z ! » d e d i r t i y o r d u . E ğ e r , b u k a n u n d ış ı b a s k ı l a r o lm a s a y d ı, M a r k o P a ş a o z a m a n 200 b in s a t a b i l i r d i . F i y a t ı 10 k u r u ş o la n M a r k o P a ş a , b i r li r a y a s a t ı l ı y o r , e l d e n e le d o la ş ı y o r d u . Ş im d i P e y a m i S a f a 'y a s o r u y o r u m : M a r k o P a ş a , k o m ü n i s t m iz a h g a z e te s iy d i d e , k o m ü n iz m p r o p a g a n d a s ı y a p ı y o r d u d a , o n u n i ç i n m i, 70 b in s a t ı y o r , y ü z b in - l e r c e k iş i o k u y o r d u ? C e v a p v e r in i z . D e m e k , s iz in y a r g ı n ı z a g ö r e , T ü r k i y e 'd e k o m ü n iz m e s u s a m ış , a m a n b i r g a z e te k o m ü n iz m p r o p a g a n d a s ı y a p s ı n d iy e b e k l e y e n y ü z b i n l e r c e k iş i v a r d ı r ... ö y l e m i P e y a m i S a fa ? M a r k o P a ş a 'y a o z a m a n ı n h ü k ü m e t i n e d e n b a s k ı y a p ı y o r d u ? B u n u b ilm i y e c e k n e v a r ? M a r k o P a ş a k o l e k s i y o n l a r ı n a h e r b a k a n b u n u k o la y c a a n l ı y a b l l i r . Ç ü n k ü M a r k o P a ş a , t e k p a r t i r e j i m i n e k a r ş ı e n ş id d e t le s a v a ş a n g a z e te y d i. B u n u m iz a h y o lu y la y a p t ı ğ ı m ı z iç in d e , g a z e te d e y a z d ığ ım ız d e m o k r a t i k d ü ş ü n c e l e r h a l k a r a s ı n a k o la y c a y a y ı l ı y o r , g e n iş l iy o r d u . H ü k ü m e t b u n u ö n l e m e k is tiy o r d u M a r k o P a ş a , k o m ü n i s t m iz a h d e r g is iy d i d e . n e d e n b i r k e r e b i le M a r k o P a ş a 'y a b u s u ç t a n k o v u ş t u r m a a ç ılm a d ı? T ü r k b a s ı n ı n ı n t e k p a r t i r e j i m in i d e v i r m e k t e b i r r o l ü o lm u ş - »a, b u iş in e n b a ş ı n d a M a r k o P a ş a 'n m p a y ı v a r d ı r . O M a r k o P a ş a y ü z ü n d e n b e n i m u ğ r a m a d ı ğ ı m z u lü m iş k e n c e , k a n u n s u z l u k k a lm a d ı. P e y a - m l g i b i l e r a d ım ı « v a ta n h a in i» n e k a d a r ç ı k a r d ı l a r . H a p is le r d e y a t t ı m , s ü r g ü n l e r e g ittim , aç k a ld ım , e v im o c a ğ ım y ık ıld ı, ç o - l u ğ u m ç o c u ğ u m d a ğ ıld ı. B e n b ü t ü n b u n l a r a y u r d u m a d e m o k r a s i n i n g e lm e s i, h a l k ı m ı n d e m o k r a t i k h a k l a r a k a v u ş a b ilm e s i iç in k a t l a n d ı m . K e n d i g ü c ü m c e , t e k p a r t i r e j i m i y l e s a v a ş tım . O z a m a n k i r e j i m i , b u g ü n k ü C .H .P . l i l e r d e b e ğ e n m i y o r l a r . V e b u g ü n m u h a l e f e t h e r n e i s t i y o rs a . b iz o n l a r ı o z a m a n i s t e m iş tik , y a z m ı ş t ı k . B ü t ü n s u ç u m u z b u y d u . P e k i P e y a m i S a f a , siz o s ı r a l a r d a n e y a p ı y o r d u n u z ? N e y a p t ı ğ ın ız ı s ö y liy e y im . S iz o z a m a n , t e k p a r t i r e i i m i n i n k a l e m ş o r l a - r ı n d a n d ı n ı z , H i t l e r 'e , fa ş iz m e ö v g ü l e r d ü z ü y o r d u n u z , d e m o k r a s i v e h ü r r i y e t iç in s a v a ş a n l a r a ç a m u r a t ı y o r d u n u z . S iz M a r k o P a - s a 'd a n b e n im y a z ı l a r ı m ı ç ı k a r ı n , b e n ğ e s iz in o z a m a n k i y a z ı l a r ı n ız ı ç ı k a r a y ı m ; i s t e r m is in iz A m a n e o ld u P e y a m i S a fa , z a m a n d o ğ r u l a r d a n y a n a ç ;a lış ı- y o r . O z a m a n ın C .H .P . i k t i d a r ı h e r h a l d e b u g ü n , b a n a y a p t ı k l a r ı n d a n m e m n u n d e ğ ild ir . B ir ş e y d e n d a h a m e m n u n d e ğ ild ir ; s iz i n g ib i k a l e m ş o r l a r ı o z a m a n k e n d i n i s a v u n m a k iç in k u lla n m ış o lm a s ın d a n ... P e y a m i S a fa , M a r k o P a ş a , b e n i m h a y a t ı m ı n e n ş e r e f li, e n ö v ü n ç lü d ö n e m i d i r . Ç a m u r a t a r a k , d o ğ r u i n s a n l a r ı y ı l d ı r a b i l e c e ğ i m s a n m a ! G e le l im , S a b a h a t t i n A li'y e . 1 m ı ı m ı ı ı ı t i i i ı ı m ı ı ı n ı ı m ı ı ı ı ı i f i ı ı ı ı ı ı ı ı t t ı ı ı ı ı ı t t ı t m i m i ıA Z İZ
NESİN
M a r k o P a ş a 'y ı S a b a h a i l ı . le b e- 2 r a b e r ç ı k a r d ı k . B ü t ü n M a r k o P a - 2 ş a 'l a r d a S a b a h a t t i n 'i n , h e p s i d e2
im z a lı o n d ö r t b a ş y a z ıs ı v a r d ı r . 2 O n l a r d a n b a ş k a d a t e k s a t ı r ı s y o k t u r . E v e t, S a b a h a t t i n A li b e n im : a r k a d a ş ı m d ı .. P e k i a m a b u n d a n ş n e ç ık a r ? H e r k e s d e b i l i r k i. S a - ; b a h a t t i n A li ç e v r e s i ç o k g e n iş | b i r in s a n d ı . O n u n p e k ç o k d o s t- 2 l a n , a r k a d a ş l a r ı v a r d ı i k t i d a r v e m u h a l e f e t i l e r i g e - | l e n l e r ! n i n . g a z e t e c i l e r i n , s a n a t ç ı - | la r ır . p e k ç o ğ u o n u n y a k ı n a r - | k a d a ş ı y d ı l a r . S a b a h a t t i n A li, B u l- | g a r i s t a n 'a k a ç a r k e n v u r u l d u d i - 5 y e o n u n b ü t ü n a r k a d a ş l a r ı s u ç - 2 lu m u s a y ı l ı r l a r ? A m a 2 b e n , T ü-*- h i k â y e c i l i ğ i - 5 n in b ü y ü k t e p e l e r i n - 2 d e n b i r i o la n S a b a h a t - 5 t i n A li ile b i r z a m a n - | l a r a r k a d a ş ı m d i , 3 b u - | g ü n h iç d e y ü k s ü n m ü - | y o ru m . 5 S a b a h a t t i n A li ile a r k a d a ş l ı k b i r 5 s u ç s a N a z ım H i k m e i 'l e a r k a d a ş - | l ı k d a b i r s u ç t u r . B e n , o n y ıl 2 ö n c e S a b a h a t t i n 'l e a r k a d a ş t ı m , | P e y a m i d e y i r m i y ıl ö n c e N a z ım | H ik m e t'l© a r k a d a ş t ı . N e ç ı k a r | b u n d a n ? P e y a m i 'y e g ö r e b e n im = a l e y h im e o la n a r a d a k i o n y ıl s f a r k m ı? 2 Ö n ü n e g e le n e ç a m u r a t a n P®- £ y a m i 'y e k a r ş ı b i r ç o k l a n ( S e n | d e « D o k u z u n c u H a r ic iy e K o ğ u - | su » a d lı r o m a n ı n ı N a z ım H i k m e t 'e | i t h a f e t m i ş t i n ...) d e r l e r . G e rç e k * | t e n d e P e y a m i. t e k g ü z e l r o - | m a n ı o la n « D o k u z u n c u H a r ic iy e | K o ğ u şu » n u ilk s a y f a s ı n d a k i y a - 2 z ıs i y le N â z ım H i k m e t 'e i t h a f e t - 3 i n i ş t i r . B u n u b i l i r l e r , s ö y l e r l e r | d e . ç o k k iş i n e d e n P e y a m l 'n i n | b u i t h a f ı y a p t ı ğ ı n ı b ilm e z . A n la - | t a y ı m : P e y a m i S a f a 'n m k o k a i n iç m e y i 3 d e n e y i p d e , d o ğ r u d ü r ü s t k o k a - | i n m e n o lm a y ı b ile b e c e r e m e d i ğ i 3 y ı l l a r B ir g e c e D e g ü s i a s y o n 'd a | i ç ilir . S o n r a N â z ım H i k m e i 'l e | P e y a m i b i r a r k a d a ş l a r ı n ı n e v in e | g i d e r l e r . O r a d a P e y a m i, k o l u n u n | n a s ıl s a k a t k a ld ı ğ ı n ı a n l a t ı r . B u 3 o la y d a n b ü y ü k ü z ü n t ü d u y a n | N a z ım . P e y a m i 'y e , — N e d i r y a z d ı ğ ın s a ç m a s a - 3 p a n ş e y le r.. N iç in b u a n l a t t ı k l a - 3 r m ı b i r r o m a n y a p m ı y o r s u n ? | C in g ö z R e c a i 'l e r i b ı r a k d a b u n u 3 y a z ! d e r . O g ü n d e n s o n r a d a 3 b u r o m a n ı y a z m a s ı İç in P e y a m i '- 3 y i d e s t e k l e r , z o r la r . BÖylec© «Do* | k u z u n c u H a r ic iy e K o ğ u şu » o r t a - | y n ç ı k a r P e y a m i d e N a z ım H ik - | m e t 'e d u y d u ğ u m i n n e t i , r o m a n ı 2 o n a ith R f e d e r e k ö d e m e y e çalı- 2» ş ır . N a z ım H ik m e t, M o s k o v a 'd a n 5 d ö n d ü k t e n s o n r a . A la y K ö ş k ü n - 2 d e o n u k ü r s ü y e ç ı k a r ı p , | — G e lm iş g e ç m iş T ü r k ş a i r l e - § r i n i n e n b ü y ü ğ ü ! d iy e h a l k a ta - 2 m t a n P e y a m i 'd i r . O z a m a n la r . N a z ım H ik m e t in S ş i i r l e r i n i , h e r k e s t e n h a t t â N a - 2 a a m 'd a n b ile g ü z e l o k u d u ğ u n u 2 s ö y l i y e r e k ö v ü n d ü ğ ü n ü h e r y e r - s d e N a z ım ' m « B a h r - ı H a z e r» , « S a lk ım s ö ğ ü t» ş i i r l e r i n i o k u d u ğ u - ^ n u , ç o k k i ş i b i l i r . İ s t e r s e t a n ı k - | l a r d a g ö s t e r i r i m P e y a m i 'n i n o y ı l l a r ı n ı b i l e n l e r , § h a n g i d ü ş ü n c e d e o l d u ğ u n u d a | ç o k iy i b i l i r l e r . A m a s o n r a d a n a n e d e n « k o m ü n is t d ü ş m a n ı» gö- 3 r ü n m e k z o r u n d a k a l d ı ğ ı n ı ç o k | k iş i b ilm e z . O s ı r a l a r d a S o v y e t l e r l e a r a - | m ız d .ı k ü l t ü r a lış — v e r i ş i v a r d ı r . 3 R u s y a 'd a n r e s s a m l a r , y a z a r l a r , | m ü z i s y e n l e r g e l m e k l e d i r . R u s 2 k ü l t ü r k u r u l u . H a lk e v i a r a c ı l ı ğ ı | ile , H a l k e v i 'n i n s e ç e c e ğ i y a z a r l a - | *1 R u s y a 'y a ç a ğ ır ır . H a lk e v i d e 3 i k i T ü r k y a z a r ı n ı s e ç e r ; Y a k u p | K a d r i ile S u a t D e r v iş ... O y sa | P e y a m i d e R u s y a 'y a g i t m e k is ti- § y o r d u r . Ö n c e N a z ım 'a b a s v u r u r s N a z ım «B u b e n im e lim d e o la n iiş d e ğ il. B e n i d e ç a ğ ı r m a d ıla r »
i
d e r . P e y a m i R u s K ü l t ü r K u r u l u - 2 n a , T a s s A j a n s ı 'n a , S o v y e t l e r 2 K o n s o l o s lu ğ u n a b a ş v u r u r . C e- 2 v a p ş u d u r : « B u y r u n , g e lin . A m a | y a z a r l a r ı n li s t e s i n i H a lk e v i y a p - 2
ti.»
İ ş t e o g ü n e k a d a r k o m ü n iz m : a l e y h i n e b i r t e k k e l i m e y a z m a - 2 m ı ş o la n P e y a m i, o g ü n d e n so n - 2 r a b i r d e n k o m ü n i s t d ü ş m a n ı k e 2 s ilm iş , b u n u n l a d a y e t i n m e m i ş 2 ç e v r e s i n d e h e r k e s i k o m ü n i s t g ö r- 2 m e y e b a ş l a m ı ş t ı r 2 Ş im d i siz. P e y a m i o z a m a n i R u s y a 'y a ç a ğ ı r ı l a n l a r a r a s ı n d a § o ls a y d ı, b u g ü n n a s ıl b i r P e y a m i § g ö r e c e k t i n i z d iy e m e r a k e t m i y o r | m u s u n u z ? ( A r k a s ı y a r ı n ) 1 ı ı ı ı t ı ı ı ı ı ı ı t ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı m ı ı ı ı n ı i f t ı ı ı t n f t n ı ı . r i H n u M i #i
ll 't« l4 ll im il lll « I I M I I I I I I I im im i H m il ll l ll t ll ll ll lH I I I I I I I H im H im i< M I |t m i' H ll M I « f * t li m it f t ll M « l l< l l|| lt m it l t « I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I U I I H t ll l lt l ll <
2,05 * Akşam 17,47 12,00
7,13 * Y atsı
18,42 1,38
9,45 » İm sak
5,31 12,18
4 K A N U N U S A N İ 10 -8 H İC R İ 1378 R E C E P 14riM
fî linen
Ogle
12,26
7,18
İkindi
14,58
S a y f a 8
II m ı ı ı ı ı ı ı ı ı III n i l H i m II ı ı ı ı ı ı ı ı ı III m m i l l i l i II İ t i l ı ı » ı ı ı ı ı ı ı ı i m i l H m ı i m i M U U l , l J i l M l i U i l l l ı ı l < i i * t
© İT T İK
P T
1
Ç İT T İK .
feyam i Sala’nm rengi
la -P e y a m i S a fa b e n im a le y h im e « v e sik a , d e lil» d iy e b i r d e ş u n u y a z ıy o r: «B u h a b is , S e r t e l ’l e r i n h a l k t a r a f ı n d a n y a k ı l a n v e h ü k ü m e tç e k a p a t ı l a n « G ö rü ş le r* a d ın d a k i k o m ü n i s t d e r g is in d e , k a p a t ı l a n «Ses* d e r g is in d e , k a p a t ı l a n k o m ü n i s t «G ü n * v e « Z in c ir li H ü r r i y e t* d e r g i l e r i n d e y a z ı l a r y a z m ış tır .* Y a z d ım e lb e t. B ü t ü n b u n l a r h e r k e s i n g ö z ü ö n ü n d e g e ç e n , h e r k e s in b ild iğ i g e r ç e k l e r d i r . N e o d e r g i l e r d e y a z a n y a ln ız b e n d im , n e d e b e n y a ln ız o d e r g i l e r d e y a z d ım . D a h a b a ş k a 1 ir ç o k d e r g ile r d e , g a z e te le r d e y a z d ım . Ö - n e m li o la n b e n im ş u r a d a b u r a d a y a z d ığ ım d e ğ il, n e y a z d ığ ım - d ır. « G ö rü ş le r» d e rg is i 1 a r a l ı k 945 d e b i r s a y ı ç ık tı. O z a m a n D P n in y e n i k u r u l u ş g ü n l e r i y d i . D e r g i n i n k a p a ğ ın d a s a y ın Cel&l Ba- y a r 'ı n , s a y ın M e n d e r e s ' in s a y ın K o r a lla n v e s a y ın T e v - f ik R ü ş tü A r a s 'm d a r e s im le r i v a r d ı r . V e d e r g i n i n g e le c e k s a y ıla r ın d a y a z ı y a z a c a k la r ı b i l d i r il iy o r d u . Y in e P e y a m i 'y i d in le y e lim : «B u h a b is , b a h s e t t i ğ i 16 a y m a h k û m i y e t i n d e n e v v e l, k o m ü n is t f a a l i y e t l e r i n d e n d o la y ı B u r s a ’y a
s ü r g ü n e d ilm iş tir.*
P e y a m i S a fa y in e y a la n s ö y lü y o r . B e n B u r s a 'y a « k o m ü n is t f a a l i y e t l e r i m d e n d o la y ı» s ü r g ü n e d ilm e d im . Ç ü n k ü b e n im h iç b ir z a m a n « k o m ü n is t f a a liy e tle r im » o lm a d ı. N e d e n B u r s a 'y a s ü r g ü n e d ild iğ im i « B ir S ü r g ü n ü n H â t ı r a la rı» a d lı k i t a b ı m ı n s o n u n d a a- ç ık a ç ık y a z d ım . B u r a d a s ö z ü d a h a ç o k u z a t m ıy o r u m . A s k e r î m a h k e m e d e 10 a y h e p s e , 4 a y s ü r g ü n e m a h k û m o lm u ş tu m . K ı s a c a y a s a y ım . 946 y ılın d a , A m e r i k a 'd a n b o r ç p a r a a lın m a m a s ı iç in 16 s a y f a lı k b i r b r o ş ü r y a z m ış tım . B u b r o ş ü r y a y ın la n m a d ı b ile . D a h a m a t b a a d a b a s ı l ı r k e n
p o lis le r g e lip a l d ıla r . A s k e rî m a h k e m e y a y ın la n m a m ış , k im s e r a f ı n d a n o k u n m a m ış o la n b u b ro ş ü r ü «M illî m e n f a a t l e r e a y k ırı» b u l a r a k , b e n i 10 a y h a p s e , 4 a y s ü r g ü n e m a h k û m e t t i . P e y a m l'n in d e d iğ i g ib i, k o m ü n i s t l i k t e n m a h k û m o lm a d ım . P e y a m i S a fa ç ı k a r d ığ ım «B aş- d a n » a d lı d e r g i d e «B u d e r g i b i lin d iğ i g ib i M a r x is t k ü l t ü r ü n h a lk a r a s ı n d a y a y ılm a s ı İç in ç ı k a r ı l m a k ta d ır » d iy e y a z d ığ ım ı s ö y lü y o r. B u d a s u ç m u ş . Ş im d i P e y a m i S a f a 'n ı n b u y a z ıs ı n d a n o n g ü n ö n c e y in e b a n a y a z d ığ ı y a z ı d a n ş u p a r ç a y ı b e r a b e r o k u y a lım : « B ir y a b a n c ı d ili, k a r i k a t ü r le - a j n d ı s ö k e c e k k a d a r d e ğ il, k a p i- t a l ’i o k u y u p ç o k iy i a n la y a c a k k a d a r ö ğ re n in iz .* D e m e k P e y a m i S a f a 'y a g ö re k a p ita l,! o k u y u p a n l a m a k g e r e k lid ir . P e k i M a r x 'm y a z d ığ ı k a p i ta l, M a r x lz m 'in a n a k i t a b ı d e ğ il m id ir ? B e n k a p i t a l '! o k u y u p d a n e y a p a c a k tım ? K a p ita l h a f ız ı m ı o la c a k tım ? Ş im d i d e P e y a m i S a f a 'n ı n 14 o c a k t a ç ı k a n «B izd e so sy a liz m » b a ş lı k lı y a z ı s ın d a n ş u p e r ç a y ı o- k u y a lım : « B ü y ü k A lm a n e k o n o m is ti Z o m b a r t ik i y ü z e y a k ın s o s y a liz m ç e ş id i s a y ıy o r . İn g il iz e k o n o m is ti G r if f ith 261 so sy a liz m n e v i t e s b i t e tm iş tir .* S ö y le s in P e y a m i S a fa , M a r x is t k ü l t ü r o lm a d a n b u 261 s o sy a liz m n e v i n d e n h a n g is i o la b ilir m iş ? i s t e r te z o l a r a k b e n im s e s in , i s t e r a n t i t e z o l a r a k k a r ş ı s ı n a ç ı k s ın M a r x is t k ü l t ü r o lm a d a n s o s y a liz m in h iç b ir t ü r l ü s ü o la m a z . Y ine b u y a z ı s ın ın b i r y e r in d e ş ö y le d iy o r: « U m u m î m â n a d a s o s y a lis t o l m a y a n i n s a n y o k g ib id ir . B ir m i l l e t v e y a i n s a n to p l u m u n u n i y i l i ğ in i i s t e y e n h e r in s a n s o s y a lis ttir .* G ö r ü y o r s u n u z y a , P e y a m i S a fa ç e l iş m e le r iç in d e d ir . T o p l u m u n iy iliğ i n i is t e y e n h e r in s a n s o s y a li s t ise , b u in s a m n , h e le a y d ı n ın M a r x is t k ü l t ü r e i h tiy a c ı y o k m u d u r ? . B u k ü l t ü r ü o lm a d a n k ö r ü k ö r ü n e m i s o s y a lis t o la c a k tır ? B u g ü n ç o k r a h a t s e n d i k a l a r k u r u l a b i l i y o r i ş ç i le r in d e r t l e r i y a - z ıla b iliy o r, g r e v h ü r r i y e t i i s t e n e b iliy o r . H a t t â T ü r k i y e 'd e b i r s o s y a lis t p a r t i k u r u l m a s ı n ı n g e r e k li o ld u ğ u y a z ı la b il iy o r . P e y a m i b ile « m ille tin i, lo p l u m u n u s e v e n İn
s a n s o s y a lis ttir» d iy e b iliy o r .
S a y ın o k u r l a r ı m b iz b u d u r u
m a k o la y lık la g e lm e d ik . 1945 -
1950 a r a s ı n ı l ü t f e n h a t ı r la y ın ız .
« S e n d ik a » , « so sy a liz m » , «grev»
k e lim e le r i b ile y a z ıla m a z d ı. İ ş
ç i l e r i n h a k k ı n ı s a v u n a n h e r y a z a r , h ü k ü m e t i n g ö z ü n d e « k o m ü n is t» s a y ıl ır d ı. İ ş le b iz b ö y le b ir d ö n e m d e iş ç i h a k l a r ı n ı s a v u n d u k , b ild iğ im iz k a d a r s e n d i k a n ı n , g r e v in n e le r o l d u ğ u n u a n l a t m a y a ç a lış tık . B ö y le c e h iç b ir y a r a r ım ız o lm a s a , b u k e lim e le r i y u m u ş a i -tık . Y a z ıla r, ü z e r in d e d ü ş ü n ü l e b i l i r k a v r a m l a r o l d u ğ u n u a n l a t tık . Ç ü n k ü o z a m a n a c a k b u n l a r k o r k u n ç , t e h l i k e l i k e lim e le rd i. B u n la r ı y a z a n , s ö y liy e n «hain» s a y ıl ıy o r d u . B ize d e b u y ü z d e n s a ld ı r m ış la r d ı. H iç b ir işe y a r a m a d ık s a k o r k u n ç s a n ıl a n k a v r a m l a r ı y a z ı la b il ir h â le g e t i r d i k . Ö y le k i. 1959 y ılın d a P e y a m i b ile :
« M ille tin in , t o p l u m u n u n iy iliğ in i
is te y e n h e r in s a n s o s y a lis ttir» d iy e y a z a b iliy o r . P e y a m i b u d ü ş ü n c e d e y d i d e , n e d e n b u n u d a h a ö n c e y a z m a d ı? .. B a k ın ız , P e y a m i ö z tü r k ç e y e d ü ş m a n k e n « C em iy et» d iy e y a z m ı y o r d a « to p lu m » d iy e y a z ıy o r. N e d e n ? Ç ü n k ü ö z iü r k ç e a k ım ı, k a r ş ı d u r a n l a r a b ile k e n d is in i z o rla b e n im s e tm i ş im*. T ı p k ı b u n u n g ib i, b u - rjün P e y a m i « M ille tin i, l o p lu m u n u s e v e n h e r i n
s a n s o s y a lis ttir» d iy e b ili
y o r. O n u n b u g e r ç e ğ i a n la y a b ilm e s i k o la y o lm a d ı. B u a r a d a p e k ç o k k iş i y ık ıld ı, e z ild i, g itti. S i e in b e c k 'in b i r ro m a n ın d a şö y le b i r p a r ç a v a r d ı r : K o l o lm u ş g id e n b i r k a r ın c a s ü r ü s ü n ü n ö n ü n e k ü ç ü k , k u r u b i r d e r e j^ ık a r. K a r ı n c a l a r ı n h e p »i d e b u d e r e y i a ş ıp k a r ş ı y a g e ç m e k is tiy o r. E n ö n d e k i k a r ın c a k e n d i n i d e r e y e a t a r . A r k a d a n ö b ü r ü , a r k a d a n ö b ü r ü , ö b ü rü .. Ç u k u r , k a r ı n c a c e s e tle r iy le d o lu n c a , s ı r a k e n d i l e r i n e g e le n h a r ı n c a l a r , ç u k u r u d o l d u r a n l a r ı n ü s t ü n e b a s a r a k k a r ş ı y a g e ç e r le r.
i
B a ş a rı, h e r z a m a n k a r ş ıy a g e ç e n l e r i n d i r . A m a b u b a ş a r ı k e n d in i b i r y o la v e rm iş , in a n m ış , a d sız k i ş i l e r is te r . T ü r k to p lu m u ,iş te a d s ız k iş ile r i v e rm e d ö n e
m in d e d ir . B u to p lu m y a r ı n , n a sıl o ls a k a r ş ı k ıy ıy a u la ş a c a k tır . B iz, iş te o ç u k u r u d o ld u rm a k İç in e z i le n a d sız k a r ı n c a l a r d a n b ir i y iz . B iz, ç u k u r u d o l d u r u y o ru z . Y a rın , P e y a m l 'n i n o ğ lu da, b e n im ç o c u k l a r ım d a , b e n i m a h k û m e d e n A s k e rî M a h k e m e R e isi o la n G e n e r a li n ç o c u k l a r ı d a , b iz e b u g ü n d ü ş m a n o la n l a r ı n ç o c u k l a r ı d a , ç u k u r u d o ld u rm u ş o la n a d sız k a r ı n c a l a r ı n ü s tü n e b a s a r a k k a r ş ı y a g e ç e c e k le r d ir. B e n b u n a b ü t ü n y ü r e ğ im le İ n a n ı y o r u m . B ö y le s in e e z ild ik ç e , ac> ç e k t ik ç e , h iç b o ş u n a d e ğ il. G ö z le r im y a ş a r a r a k b u n la r ı y a z a r k e n , y u r d u m u n m u t l u y a r ı n l a r ı n d a a d sız b i r k a r ı n c a o l m a n ın k ıv a n c ın ı d u y u y o ru m - 1945 - 1950 d ö n e m in d e k o r k u n ç h a i n l i k s a n ıl a n k e lim e le r i y u m u - ş a tm a s a y d ık , b u g ü n P e y a m « T o p lu m u n u n İ y iliğ in i is te y e n h e r k e s s o s y a lis ttir » d iy e s o r y a z a r d ı. Y in e o y a z ıd a P e y a m i S a f a 'n ı n b i r ç e liş m e s i d a h a : « B iz d ek i s o s y a lis t t e m a y ü l s a h i p l e r i « k o m ü n is t s o s y a lis t* is e le r , n e v ’in i b ild ir m e d e n , s a d e c e ♦ so sy alist* o l d u k l a r ı n ı s ö y le r le r . T ü r k i y e f i k i r n a m u s u n a s a h ip , b ü t ü n s o s y a liz m ç e ş i t l e r i n i i n c e le m iş v e T ü r k b ü n y e s in e e n u y g u n u n u s e ç m iş g e r ç e k s o s y a lis t l e r e m u h t a ç t ı r . O n la r v a r s a l a r v e m e y d a n a ç ı k s a l a r e n y a k ın d o s tlu ğ u v e y a r d ı m ı b iz d e n g ö r e c e k l e r d ir .* B u y a z ı b a ş t a n s o n a b i r Çe liş m e ö r n e ğ id ir . B iz d e k i « k o m ü
n is t s o sy a lis t» 1er, « n e v ile rin i»
b ild ir m e z le r m i ş . A m a P e y a m i S a fa d a « d o s tlu ğ u n u v e y a r d ı m ı n ı e s ir - g e m iy e c e ğ i» , « T ü r k iy e 'n in b ü n y e s in e e n u y g u n » d e d iğ i s o sy a liz m in , h a n g i ç e ş it s o s y a liz m o l d u ğ u n u s ö y le m iy o r . N e d e n ? Ç ü n k ü P e y a m i, y ı lla r c a h a n g i ç e ş it s o s y a lis t o ld u ğ u n u , T ü r k i y e 'n i n b ü n y e s in e e n u y g u n u n u n h a n g i so sy a liz m o ld u ğ u n u ilâ n e d ip d u r m u ş t u r . B u , N a s y o n a l s o sy a liz m , y â n i H i t l e r 'i n s o s y a liz m id ir, y â n i F a - ş iz m 'd ir . B a ş k a t ü r l ü is e , b ü t ü n s o s y a lis t k ü l t ü r ü yut* u ş g ö r ü n e n P e y a m i S a fa , n e d e n T ü r k i y e 'n i n b ü n y e s i n e e n u y g u n g ö r ü n e n s o s y a liz m in h a n g is i o ld u ğ u n u s ö y le m iy o r ? « M ille iin in , t o p lu m u n u n iy iliğ i n i İ s te y e n h e r i n s a n s o s y a list» m iş . P e y a m i S a f a d a m ille
t i n i , to p l u m u n u s e v d iğ in e g ö re
s o s y a lis ttir . « K o m ü n is t s o s y a lis t l e r d e n e v ile r in i b ild ir m e z le rm i ş . P e k i, P e y a m i S a fa n e d e n h a n g i n e v i s o s y a lis t o ld u ğ u n u b i l d i r m iy o r ? Y o k sa o d a « n e v 'in i» b ll- d i r m i y e n l e r d e n m i? A m a b iz o f a ş is ti n n e v 'i n i d e , r e n g in i d e , ç e ş id in i d e ç o k iy i b iliy o r u z . « B aşd a n » d e r g is in d e N â z ım H ik m e t'in r e s m i o ld u ğ u n u , o s a y ın ın io p l a l t ı r ı l d ı ğ m ı , 27 n c i s a y ıd a d e r g i n i n k a p a t ıld ığ ın ı y a z ı- y o f. O z a m a n N â z ım H ik m e t'in r e s m i, y a ln ız B a ş d a n 'd a d e ğ il b i r ç o k d e r g ile r d e , g a z e te le rd e ç ık m ış tır . D e r g in in i o p la ttır ılm a - sı n e o r e s im d e n , n e d e b a ş k a y ü z d e n o lm u ş tu r . O z a m a n d e r g i l e r i s ık s ık to p l a r l a r , n e d e n to p l a d ı k l a r ı n ı b ile s ö y le m e z le rd i. B a ş d a n 'ı h ü k ü m e t k a p a t m a m ış tır . B u s ö z ü d e , ö b ü r l e r i g ib i y a la n d ır . P e y a m i, m a d d e m a d d e i f t i r a 3 e d iy o r . H iç b ir in i a t l a m a d a n h e p - 3 --- — --- --- -— » İni c e v a p la n d ır a c a ğ ı m . » ı ı ı ı m ı ı i H i . ı ı ı ı . n m ı ı . , i m , ... ..., « i ? I H U I U I I I I H H I I li m ıl lH ll ı ın ıı « ı. .ıı ı. ıu m ıl ı ıu ıl ll lU U li m m U M II IU II IU m H H U IU m U II U U M m il lU II IU IU H U U II II U II II IU IH II H II H II » m M M II M m U m il lU H II II U U IU IH U II ll ll ll H m i' ll f ,U ll ll ll im il l m i l i n i n
