Şu sıralar d ö rt oyunu birden sahnelenen N ecati Cum alv
Yazdıklarımda kadın hep
BİR SABAH GÜLEREK UYAN— Necati Cumalı’nın “Bir Sabah Gülerek Uyan” adlı oyunu, İs tanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları Fatih Reşat Nuri Sahnesi'ııde. Oyunda Doğan Bavli, Hale Akıntı, Aytaç Yörükaslan, Alev Gürzap, Aslan Altın, Bilkay Tekben ve Suphi Tekniker rol alıyorlar.
“Ahmetlerim”
İstanbul Devlet
Tiyatrosu’nda, “Vatan
Diye Diye” Ankara
Devlet Tiyatrosu’nda,
“Bir Sabah Gülerek
Uyan” İstanbul Şehir
Tiyatrosu’nda, “Mine”
Bakırköy Belediyesi
Tiyatrosu’nda
sergileniyor.
Kültür Servisi — İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda “ Ahmet lerim” , Ankara Devlet Tiyatro su’nda “ Vatan Diye Diye” , İs tanbul Belediyesi Şehir Tiyatro ları Fatih Reşat Nuri Sahnesi’n- de “ Bir Sabah Gülerek Uyan” ve Bakırköy Belediyesi Tiyatro su’nda “ Mine” . Oyun yazarlı ğının kırk birinci yılını süren “ Necati Cumalı’nın şu sıralar dört oyunu birden sahnelerimiz de. Bugüne kadar 29oyun kale me alan Cumah’mn “ Ahmetle- rim” i ilk kez 1976’da Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahnelen mişti. Şimdi İstanbul’da olduğu gibi o zaman Ankara’da da Türkân rolünü Serpil Tamur üstlenmişti. 38. temsilde bir bel krampı geçiren Tamur oyunu sürdürememiş, ama oyunu çok sevmişti. Şimdi Serpil Tamur, Cumalı’nın Ankara’daki sahne- lenişinden sonra bir kez daha yazdığı “ Ahmetlerim” le İstan bul’da Yıldız Tiyatrosu sahne sinde.
Cumalı, “ Ahmetlerim” i, us ta bir baş kadın oyuncu için yaz dığını belirtiyor. Bütün sanatı nı sergilemesi için. Oyunu ya zarken “ Türkân’ın Günleri” adlı eski bir öyküsünden yola çıkmış Cumalı. Türkân’ın 17, 40 ve 70 yaşlarındaki durumla
rını, yaşadıklarını anlatıyor oyunda.
Necati Cumalı, “ Ahmetle- rim” de “ kadını aşağıladığı” yo lundaki bazı eleştirileri anlama dığını belirtiyor. “ Bugüne ka dar yazdıklarımın eksenini ka dın oluşturur” diyor. “ Mine’- de, Zeliş’te, Aşk da Gezer’de... Bütün kadın tiplerim olumlu kahramanlardır. Yazdıklarımda kadın saygındır, hep kişiliği var dır. Bugüne kadar yazdıklarım la bunu kanıtlamış bir yazar ol duğumu sanıyorum. Sözgelimi, ‘Kadın kendini erkekle tamam lar’ demekle ne çıkar? Erkek de kendini kadınla tamamlar...”
“ Ahmetlerim” de, Serpil Ta- mur’un “ olağanüstü başarı” sı- mn yanı sıra yönetmen Kenan
Işık'ın da “ olağanüstü başarısı” olduğu kanısında Cumalı. Ti yatromuzun kırk yıllık yazarı, yapıtlarının sahnelenmesine ar tık eskisi gibi bakmıyor. Oyun larının saptırılmaması koşuluyla yönetmenlerin yaratma özgür lüklerini kullanmalarını olağan karşılıyor. Kenan Işık’ın "Ah- metlerim” e değişik bir yorum getirmesini de bu yüzden mem nunlukla karşılıyor.
“ Biz oyun yazarları bir tür konfeksiyoncuyuz” diyor Cu- malı. “ Ama bir oyun, üzerine yakıştırmasını bilende iyi durur. Tamur ve Işık oyunu yakıştırdı lar kendilerine. Bu tür yorum lar tiyatroyu zenginleştirir. Işık, benim 3 sahnede anlattığımı ba zı kısaltmalarla, ama özüne do
kunmadan tek perdede gerçek leştirdi. Bu yönetmenin bir yo rumudur. Oyunun kendisine sağladığı bir olanaktan yarar lanmasıdır...”
2 Aralık 1990, Namık Ke mal’in 150. doğum yıldönümü. Cumalı’nın Namık Kemal’i iş lediği “ Vatan Diye Diye” sini Ankara Devlet Tiyatrosu’nda Mahir Canova sahneye koydu. Canova’mn Cumalı’dan sahne lediği 6. oyun olan “ Vatan Di ye Diye” de Namık Kemal’i, da ha önce Curpalı’nın “ Nalın- la r” ında da oynamış olan Mümtaz Sevinç canlandırıyor.
Tarihimizle gereğince ilgilen mediğimizi belirten Cumalı, Na mık Kemal’e büyük saygı duy duğunu, çünkü Namık
Kemal’-TT- *Tl Ttf
33
saygın
in çok aşılmakla birlikte döjıç- minin Türk edebiyatında önemli biri olmakla kalmadığını, top lumsal açıdan da büyük önem taşıdığını vurguluyor. Namık Kemal’in belki de Mustafa Ke mal’in öncülerinden olduğunu söyleyen Cumalı, Avrupa’nın edebi ve siyasi temsilcilerinin bi ze Naırtık Kemal’le yansıdığını, zamanın gençlik ve basın hare ketlerinde hep Namık Kemal’ in görüldüğünü belirtiyor: “ Onun hayatı, bizde 19. yüzyı lın ikinci yarısı demektir. Bu adamı tanımamız gerek. Onunla ilgili 10 bin sayfayı aşkın kitap okudum. ‘Vatan Diye Diye’yi belgelere dayanarak yazdım...”
“ Bir Sabah Gülerek Uyan” , 1985’te Ankara Devlet Tiyatro su’nda oynanmıştı. 15 yıl önce Ankara’da Ümit Sergen’in oy nadığı Suna’yı bu kez İstanbul Şehir Tiyatroları’nda Alev Gür- zap oynuyor. Ergin Gürman’ın yönettiği “ Bir Sabah Gülerek Uyan” , hayatının ortasında dul kalan bir kadını anlatıyor. Oyun, özyaşamöyküsel özellik ler de taşıyor. “ Bir Sabah Gü lerek Uyan” da kendinden 10 yaş büyük bir kadını’seven şai rin kendisi olduğunu öğreniyo ruz Necati Cumalı’dan.
Cumalı, önceden okunmadan seyredilen oyunlarla birçok noktanın gözden kaçabileceğini belirtiyor. Bir oyuna okuyarak gelinmesi gerektiğini savunuyor: “ Hatta yalnızca eleştirmen de ğil, seyirci de okuyarak gelme li. Fransa’da oyunlar kitap ola rak da basılır. Seyirci onları okur. Oyun sırasında aktör ro lünü atlayabilir, dikkatiniz baş ka yere kayabilir. Sahneden ko pabilirsiniz. Oyunun metni hak kında tam bilginiz yoksa onu nasıl değerlendirebilirsiniz?”
