SAYFA! 4
©omacayı
8£®mma
fŞN HfMñL
— 56 —
Yazan : Eski bir politikacı
Halifenin acaip teşebbüsleri ye hareketleri
A n k a r a y a a k s e d i y o r d u
Gazi Paza, yukardaki beyanatın dan da anlaşılıyor ki Halifeye her hangi bir nüfuz ve salâhiyet veril meşini Türkiyenin selâmeti bakı - mından tehlikeli bulmakta idi. Fa kat Dolmabahçe sarayı ve bilhassa Halife AbdiHmecid Efendi, hakiki vaziyeti kavramaktan çok uzaytı. Birbirini takip eden hâdiseler gös teriyordu ki, Halife, yavaş yavaş, halk arasındaki nüfuzunu genişlete rek bir Sultan gibi saltanat sür - mek sevdasında idi. Meeid Efendi, cuma namazlarına tantanalı mera simle giderken halkın kendisine karşı gösterdiği hürmet ve tezalıü rata bakarak, nüfuzunu genişletme nin ve Padişahlar gibi debdebeli bir hayat sürmenin pekâlâ müın - kiin olacağı kanaatinde idi.
Bunun jçindir ki her cuma, î s - tanbulun en uzak semtlerinden birindeki biı camie, cuma namazı vesilesile gidiyor; eski saltanat a- rabasına bınziyen gerdunesi içinde İlci tarafına selâmlar, iltifatlar sa çarak halkın sevgisini bir bağlılık şekline sokmak istiyordu.
İstanbul Valisi ve Polis Müdü - rü, Dolmabahçe sarayında olup bj- tenleri gizliden gizliye kontrol et. mek lüzum ve zaruretini duymuş, lardı. İtimada şayan sivil memur lar, hiç belli etmeden Halifenin maiyeti arasına ve muhafaza teşki lâtı içine katılmışlardı.
Günün birinde, Polis Müdürüne, çok garip bir haber getirilmişti.
Bu haberi getiren, Yavuz S u l tan Selimin türbesindeki bekçi idi. Bu türbe bekçisi, Abdülmecid Efendinin haremine mensup ka - dınlardan Ruşenyaz kalfanın bir saray arabası içinde Sultan Selim deki türbeye geldiğini ve Yavuzun türbesindeki elbise, şal, kavuk vesairenin listesini aldığını bildir miştir.
Ruşenyaz kalfa, halifenin cuma namazına çıkarken, mümkün oldu ğu kadar ecdadının kıyafetine bü ı-ünmeyi düşündüğünü ve bunun için türbelerdeki sarık, kavuk, şal gibi eşyayı tesbit etmek iste diğini söylemiştir.
Bu garip haber derhal valiye bildirilmişti. Bunun üzerine Selâ tin türbeleri sıkı bir muhafaza al tına alınmış, Dolmabahçe sarayın daki polis kontrolü df sıklaştırıl
man, İngiltere Krallığı ile Hindis tanın müslüman ahalisine veya Afgan devleti ile Afgan halkına karşı, hilâfetin ve halifenin vazi yetini vahidi kıyas! olarak nazarı dikkatte tutmalıdır. Halife ve bü tün cihan, kat’l olarak bilmek lâ zımdır ki, mevcut ve mahfuz olan halife ve halife makamının, haki katte, ne dinen, ne de siyaseten hiç bir mâna ve hikmeti mevcudi yeti yoktur.
«Türkiye Cumhuriyeti safsata larla mevcudiyetini ve istiklâlini tehlikeye maruz bırakamaz. Hi lâfet makamı, bizce en nihayet tarihi bir hâtıra olmaktan fazla bir ehemmiyeti haiz olamaz. Tür kiye Cumhuriyeti ricalinin veya resmi heyetlerin, kendisile teması m talep etmesi dahi Cumhuriye tin istiklâline sarih tecavüzdür. Serkareyni Ankaraya göndermek veya şayanı itimat bir zatın nez- dine gönderilmesi suretile hükû - mete hissiyatını ve temennilerini iblâğ etmek teklifinde bulunması dahi Cumhuriyet hükümeti ile karşı karşıya vaziyet alması de mektir. Buna da salâhiyetten- de ğildir. Kendisile Cumhuriyet hü - kûmeti arasında Başkâtibi muha bereye tavassut etmesi de fazla dır. Başkâtip Beyin böyle bir küs tahlıktan çekinmesi lüzumu ken disine ihtar olunmalıdır.
«Halifenin hayatını temin ve maişeti için Türkiye Reisi Cumhu runıın tahsisatından mutlaka aşa ğı bir tahsisat kâfi gelir. Mak - sat; debdebe ve dâı-at değil, insan ca hayat ve maişet temininden
1-barettlr. Hazine! hilâfetten maksat ne olduğunu anlayamadım. Hilâ fetin hâzinesi yoktur ve olamaz. Böyle bir hâzineye ecdadından te varüs etmişse resmen ve vazıhan malûmat istihsal ve ita buyurul- masını rica ederim. Halifenin al dığı tahsisat ile temini kabil ol mayan tekâlif neler imiş ve 15 Nisan 1923 tarihinde hükümet ne gibi vaadler ve iş’aratta bulunmuş tur? Bunu da lütfen iş’ar buyuru nuz. Halifenin ikametgâhını tas - rih ve tesbit etmek, hükümetin şimdiye kadar yapmış olması lâ- zımgelen bir vazife idi. Istanbul- da, milletin boğazından kesilmiş paralarla yapılma bir çok saray lar ve bu sarayların içindeki bir çok kıymetli eşya ve levazımat, hükümetin vaziyeti tesbit etmeme si yüzünden mahv ü heder oluyor. Halife mensupları, sarayların en kıymetli levazımatını Beyoğlun - da, şurada burada satıyorlar diye rivayetler vardır. Hükümet bunla ra bir an evvel vaz’iyed etmeli - dir. Satılmak lâzım İse hükümet satmalıdır. Hilâfet kadrosu ciddi tetkik ve tensik olunmak lâzım dır ki, Serkareynler, ? ? ? (Devamı var)
Dr. ¿üttü lam Özgen
Iç hastalıkları mütehassısı Beyoğlu Agacamii Sakızağa
cı cad. No. 3. Tel: 43535
Bu haberler, halifenin bu acaip teşebbüsleri ve hareketleri tabia- tile Ankaraya aksediyor ve hükû met mehafilinde büyük bir sinir lilik uyandırıyordu. Bu endişenin neticesi olarak, hükümet erkânı halifenin memleket işlerine karış ması ihtimalile büyük blı- titizlik gösteriyorlardı.
Nitekim Başvekil İsmet Paşa, Millet Meclisinde, halifenin vaziye ti hakkında beyanatta bulunmuş ve «Tarihili herhangi bir devrln- ’ de, halife, zihninden, memleketin mukadderatına karışmak arzusu nu geçirirse, o kafayı behemehal
iopaı-acağız!» tarzında çok sert Dir ihtarda bulunmak lüzumunu duymuştu.
Bu hâdiseler cereyan ederken, 1924 yılının ilk günlerinde Reisi Cumhur Mustafa Kemal Paşa, or du harp oyunlarında bulunmak üzere İzmiı-e gitmişti. 22 Ocak günl), Başvekil İsmet Paşa, hali fenin şahsını ve hilâfeti alâkadar eden mühim bir mesele hakkında, Cumhurreisine şifreli bir telgraf gönderdi. İsmet Paşa bu telgrafın da, bir müddettenberi hilâfet ma kamı ve halifenin şahsı hakkında gazetelerde fena tefsir edilebile - cek yazılar çıkmakta olduğunu; zaman zaman îstanbula giden devlet erkânının halifeyi ziyaret etmemesinin Abdülmecid Efendi - yi pek ziyade müteessir etmekte olduğunu, bu sebeple seı-kareyn veya başkâtiplerini Ankaraya gön dererek hükümet nezdinde teşeb büslerde bulunmak arzusunu iz - har ettiğini, fakat suitefsiı-e uğ raması eııdişesile bundan da sarfı nazar ettiğini bildirmekte ve ha lifenin malî variyetinin pek sıkı da d.iteğu, hazinei mâliyece esas lı bir yardım yapılması hakkında evvelce 1923 nisanında verilen vaadin hatırlatılması hususunda halifenin başkâtibinin hükümete müracaat ettiği bildiriliyordu.
Gazi, bu telgrafı alır almaz İz mir telgrafhanesine gitmiş ve İs met Paşayı makine başına davet ederek, 21 Ocak tarihinde, aynen şu cevabı vermiştir:
Ankarada Başvekil İsmet Paşa Hazretlerine:
«Makamı hilâfetin ve halifenin şahısları hakkında fena telâkki lerin ve suitefehhümlerin zemini, halifenin kendi tarz ve tavrı ha reketlerinden ileri gelmeketdir, Halife, saray dahilindeki hayatı Ve bilhassa haricî hayatla ecdadı padişahların mesleğini takip e - der görünmektedir. Cuma alayla rı, ecnebi mümessilleri nezdine memurlar göndermek suretile mü asebetler, tantanalı gezintiler, ay hayatı, sarayında ihtiyat bitlerine varıncaya kadar kabul e onların şikâyetlerini dinlemek 'c onlarla beraber ağlamak gibi hareketler bu kabildendir.
«Halife, Türkiye Cumhuriyeti Ve Türkiye halkı ile, karşı karşı c a vaziyetini mütalâa ettiği
za-İstanbul
Emniyet Sandığı
Eminönü Şubesi
Mısırçarşısından yeni postahane cad-desinde satın aldığı binaya naklederek faaliyetine devam ettiğini sayın halkımıza bildirir. NOT:
Sandığın merkez ve şubelerine 18 mayıs akşamına kadar 50 Ura tevdiat i un in ,r da 19 Haziran keşidesinde
25000
lira tutarında ikramiyelerden fayda lam-Ur. («247'Tekel Genel Müdürlüğü ilânları
Levazım Alım Komisyonundan
1 — Büyükdere Kibrit Fabrikasına bir yıl içinde muhtelif mıntakalardan gelecek, azalır, çoğalır 18,000 M3 tomruk ve 4000 M3 kerestenin tahmil, tahliye ve istif işi pazarlıkla ek siltmeye konulmuştur.
2 — Muvakkat teminat 2000 liradır,
3 — Şartnamesi her gün Levazım ve Evrak Şubemizden alınabilir.
„ . 4 ~ Eksiltme 24/5/1950 Çarşamba günü saat 10,30 da Kabataşta Genel Müdürlüğümüz Levazım Alım Komisyonunda yapılacaktır.
® İsteklilerin pazarlığa girebilmeleri için idare vezne sine yatıracakları muvakkat teminat makbuzları, kanunî ika metgâhları ve ticarî durumlarını gösterir belgelerile birlikte belirli gün ve saatte adı geçen komisyona müracaatları ilân olunur. (6319)
İstanbul Sular idaresinden s
idare İhtiyacı için muhtelif miktar cins ve kuturda yana alı nacaktır.
Şartnamesi bedeli mukabilinde idare veznesinden alınabilir, isteklilerin, teklif bedellerinin 7,5 nisbetinde yatıracakları temi- ııat makbuziarile şartnamesi dairesinde hazırlayacakları teklif mektuplarını en geç 5, 6/1950 Pazarteri yünü saat 11 e kadar ida.
re muamelât dairesine vermeleri. (6010)
Devlet Havayolları Yeşilköy
Meydan Müdürlüğünden
1 — Açık eksiltme ile kâğıt ve ambalaj masrafları mü teahhide ait olmak üzere 2000 adet afiş, 10000 adet bagaj eti keti ve 50000 adet pul defteri ofset makinesinde bastırılacak tır.
2 — Muhammen bedeli 3000 lira olup geçici teminatı 225 liradır.
3 — Eksiltme 29/5/950 Pazartesi günü saat 15 de Yeşil köy hava meydanında müteşekkil alım, satım komisyonunda icra edilecektir,
4_— Nümune ve şartnamenin Yeşilköy meydan mü dürlüğünde görülebileceği ilân olunur. (6431)
İstanbul Deftardarlığmdan
Beyazıt Maliye Şubesi mükelleflerinden Yerli Saydam, Süleymaniye Uzunçarşı Silâhtar hanım toptan kiralayıp oda oda kiraya verdiği halde bunu bağlı bulunduğu mal dairesine bildirmemiş ve beyanname de vermemiş olduğundan, adına 944 — 947 yılları için resen takdir suretiyle salınan vergi lerin aslını tasdik ve kat zammını kaldıran 19/3/949 gün ve 1311 sayılı Temyiz komisyonu kararına karşı mükellef aleyhi ne idaı-î dâva açılmış^r,
Dâvâlı gösterdiği adresi terketmiş yeni adresini de Dil dirmemiş olduğu gibi hali hazır adresinin de t.esbitine imkân hasıl olamadığından, cerekü tebligatın ilânen yapıimasın/ı Danıştay Dördüncü dâva iairesinirî 31/3/950 gün ve 49/2679 sayılı ara kamille lıükmolunmuştur.
Keyfiyet Danıştay kanuni nun 44 üncü maddesile yapı lan atıf gereğince Hukuk Ûsulü Muhakemelerıltanununun 142 inci maddes’Tı'n 3 üncü fıkrası uyarınca 143 maddeye tevfikan ilan olunur. (0459)
İ L Â N
2/Haziran/950 günü saat 10 da Maraş As. Sa. Al. Ko. da satın alınacağı ilân edilen 525 ton kuruot ile 300 ton Si man ilânından vazgeçildiği ilân olunur, .(6448 —
