İstanbul'un kurtuluş bayramında Atatürk'ün milletçe hatırlanan sözü:"Geldikleri gibi giderler"

(1)

tÿKüi kumandanları Galata’d » Arabie vapuru ile ayrılmadan evvel.

GİDERLER „

Mustafa Kemal, ruhundan gelen bu vaade-

dici sözü söylediği zaman, henüz milletinin

başına geçmemiş, Millî Mücadeleyi alev

lendiren çakmağını yakmamıştı...

TAHA TOROS

B

İRİNCİ Dünya Sa

vaşının galip dev

letleri,

Mondros

Mütarekenamesî

hü

kümlerine göre,

Türki

ye'nin gözbebeği, tarihî

İstanbul'u işgâl ederken

herkesin

gözleri yaşlı,

kalpleri yaslı idi.

Üz

gün milletine,

Mustafa

Kemal'in,

bir seslenişi

olmuştu:

GELDİKLERİ

GİBİ GİDERLER..

B İR İN C İ Dünya Savaşından yenik ve bitik çıkan Türkiye, 30 ekim 1918 günü lin in i’nin Mondros Limanındaki Aga- memnun gemisinde mütareke anlaşmasını imzaladı. Bu an laşmanın görüşmeleri dört giin sürdü. 25 maddeyi kap sayan bu mütareke anlaşma smı galip devletler adına İn giliz Amirali Calthorpe, Os manlI İmparatorluğu adına Bahriye Nâzın Rauf, Hariciye Müsteşarı Reşat Hikmet, Er

kânıharp Kaymakamı Sadul- lah beyler imzaladılar.

M Ü T A R E K E hükümlerinin kendilerine verdiği yetkiler den faydalanan galip devlet ler, gemileri ile — savaşla gi remedikleri Çanakkale Boğa zını geçerek — 13 kasım 1918 günü İstanbul’a geldiler. 24’ü İngiliz, 12'si Fransız, 17’si 1- talyan ve 4'ti Yunanlıların o- lan bu harb gemilerinin, Bo ğazın mavi sularına demir at maların;, İstanbullular yaşlı gözlerle izlediler.

Mustafa Kemal,

ru

hundan gelen bu vaade-

dici sözü söylediği

za

man,

henüz

milletinin

başına geçmemiş. Millî

Mücadeleyi alevlendiren

çakmağını yakmamıştı.

Karaya çıkan işgalci asker lerin çehrelerinde, sonu belir siz bir maceraya sürüklenen lerln korkuları ve tereddütle ri seziliyordu.

TÜ RELER, hayatına haksız çekilen kılıçlan kırmasını, semasına yakışmayan bayrak ları yırtmasını bilen bir m il letti. Tarihlere bu nitelikleri nin eşsiz örneklerini vermiş lerdir. Kurtuluş Savaşında dünyayı şaşırtan, insanlığa hayranlık veren bu özellikle rini yeniden yaşattılar.

Türkiye'yi parçalayarak sö mürge yapmak gafletine dü şenlerin Anadolu’da, kanları pahasına aldıkları dersler bü yük olmuştur. Anayurdun gö beğine kadar saldıran düş man birliklerinin Türk süngü sü karşısında paramparça o- luşu, şüphesiz ki, büyük dev letleri, sağduyuya dâvet et miştir. Yeni b ir Türikye’nin doğuşunu olgunlukla karşıla

masını bilen Fransızlarla i- talyanlar, Ingllizleri de bu yö ne çekerek Türklerle Mudan ya’da bir ön anlaşma imzala dılar.

kabul edilen Lozan Anlaşması ile, barışa dönüştürüldü.

30 ağustos 1922’de kazanılan büyük zaferin sonucuydu bu 3 ekim 1922 günü Mudanya’da başlayan görüşmeler 11 ekim 1922 günü neticelendi. İngil tere adına General Harring ton. Fransa adına General Charpy, İtalya adına General Monbelli, Türkiye adına İsmet Paşa’nın imzaladığı bu müta reke, 24 temmuz 1923 günü

LOZAN Anlaşmasından son ra, 2 ekim 1923 günü, Istan bul’daki işgal kuvvetlerinin son kısmı da Türkiye’yi terk etti. 6 ekim 1923 günü, İstik lâl Savaşım kazanmış şanlı Türk ordusunun gözde bir parçası olan — Şükrü Naili Paşa’nın kumandasındaki — 3. Kolordu, coşkun gösteriler içersinde İstanbul’a girdi.

MİLLETLERİN tarihlerin

de, kara günler olduğu gibi, ..sevinçli, aydır» günler, milli bayramlar vardır. Türk tari hindeki milli günlerin hepsi semasından sisleri uzaklaştı ran, ılık bir güneş gibi parla mış ve milletimizin göğsünü kabartmıştır. Bunların yıldö- niimlerini bir bayram havası içersinde kutlamak, kara gün lere karşı ttıilleti birlik halin de daha güçlü tutması bakı mından çok önemlidir. Acı günleri zafere oluşturan kah ramanlıkların anılışı, milletin

yarınına yöneltilen

arttırır ve besler.

umutları

G ELD İKLERİ G İB İ G İ DERLER sözü Mustafa K e mal’in, M illi Mücadele baş langıcında, milletine vaadetti- ği sihirli bir fısıltı gibi, sıkın tılı günlerde, gönüllere ferah lık vermişti. Bu söz, 49 yıl evvel bugün gerçekleşti. Mus tafa Kem al’in dediği gibi; geldikleri gibi gittiler. Geldik lerinde yüzlerinde endişeli çiz giler olan insanların —. bir daha gelmemek üzere gider lerken —- çehrelerinde sevinç izleri vardı. Çünkü bu mace ra onlara, vatanı uğrunda sa vaşmasını bilen, Türklerin mutluluğa lâyık bir millet olduğunu ispatlamıştı.