Eski TtP Başkanı 1995 yılında aramızdan ayrılmıştı
/
/ y
$ k'r\0
Mehmet Ali Aybar anılıyor
İstanbul HaberServisi-Türkiye’de “bağımsız sosyalist” hareketin önder lerinden Mehmet Ali Aybar ölümü nün 3. yılında yarın Aşiyan’daki me zarı başında anılacak. Yaşamı boyun ca savunduğu sosyalist ilkelerden ödün vermeyen Mehmet Ali Aybar, siyasi kimliğinin yanı sıra bilim ada mı, akademisyen, hukukçu ve sporcu olarak da ulusal ve uluslararası alan da çok sayıda başarıya imza attı.
31 Mart gerici ayaklanmasını bas tıran Hareket Ordusu’nun komutanı Hüseyin Hüsnü Paşa’nın torunu ve şair Nâzım Hikmet’in teyze oğlu olan Aybar, 1908’de İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi ve İstanbul Üni versitesi Hukuk Fakültesi’ni bitiren Aybar, daha sonra öğrenimini sür dürmek için gittiği Fransa’da Alman işgaline kadar kaldı. Türkiye dönü şünde İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakiiltesi’nde anayasa hukuku asista nı, hukuk doktoru ve devletler huku ku doçenti oldu. .
Vatan ve Gün gazetelerinde yazdı ğı siyasi yazılar nedeniyle 1947’de doçentlik görevine son verilen ve
Aybar’ın ölümünün 3. yılı. üniversiteden uzaklaştırılan Aybar, yazılarında Truman doktrini ve Marshall yardımına karşı çıktı.
Aybar, aynı yıl Demokrat Parti’den milletvekili adayı oldu, ancak seçile- medi. İstanbul’da çıkardığı Hür der gisinin basıldığı matbaa dönemin CHP’li gençleri tarafından basılınca
İzmir’de Zincirli Hürriyet’i çıkardı. O dönemde Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye yazdığı mektup nedeniyle 4 ay hüküm giydi. Aydınlara yönelik saldırıların had safhaya ulaştığı De mokrat Parti döneminde Aziz Nesin ve Hikmet Kıvılcımlı’nın da araların da bulunduğu sol aydınların avukat lığını yaptı. 27 Mayıs 1960 devrimin- den kısa bir süre önce Başbakan Ad nan Menderes aleyhine verdiği de meç nedeniyle tutuklandı.
Mehmet Ali Aybar, 1962 yılında bir grup sendikacının kurduğu Tür kiye İşçi Partisi’nin (TİP) genel baş kanlığına getirildi ve bu görevini 1970 yılına kadar sürdürdü. 1965- 1973 yılları arasında iki dönem TİP İstanbul Milletvekiliği yaptı.
Anti emperyalist mücadelesini TBMM’ye taşıyan Aybar, Meclis’te- ki ilk konuşmasında “35 milyon met rekare vatan toprağı ABD işgali altın dadır” dedi. Aybar, ABD’yi Viet nam’da soykırım yapmaktan suçlu bulan Uluslararası Russell Mahke mesi’nde yargıçlık yaptı, davayla il gili olarak savaşın sürdüğü Viet nam’da incelemelerde bulundu.
Aybar, TBMM 1945-68 dönemi yazı ve konuşmalarını “Bağımsızlık, Demokrasi, Sosyalizm” adıyla ya yımladı. 12 Mart döneminde bağım sız milletvekili olarak Meclis’te aske ri yönetimin uygulamalarını eleşti ren Aybar, bu dönemdeki yazı ve ko nuşmalarını “12 Mart’tan Sonra Meclis Konuşmaları” adlı kitabında topladı. 1973 seçimlerinde TBP’den aday oldu, seçilemedi. 30 Mayıs 1978’de bazı eski TtPTilerle Sosya list Parti’yi kurdu. Parti, bir müddet sonra Sosyalist Devrim Partisi adını aldı. Bu dönemde “Leninist Parti Te orisini eleştirdi. 1979’da tüzük gere ğince genel başkanlıktan çekildi. Ka patılan siyasi partilerin etkinliğine yeniden izin verilince, 1992 yılında Sosyalist Devrim Partisi Genel Baş kanlığına yeniden seçilen Aybar, 10 Temmuz 1995’te Florance Nightin- gale Hastanesi’nde vefat etti.
Taha Toros Arşivi
