D Ö R T
VANKARA NOTLARI
____ MUSTAFA EKM EKÇİ_____/
Neler Oluyor Neler?
N
eral T olluoğlu'nun «Babam N urullah Ataç» kitabım okuyorum.. Y ılla rd ır kitap ların ı elimden düşürm ediğim A ta ç 'ı, kızın ın an lattıkla rıyla daha yakından tanıdım . A taç. «Ben gazeteciyim» dedi, y azılarınd an birinde. O- nun bu sözünden onurlanıverdim , sevdim uğraşım ı, doğ ru doğru, dosdoğru bir yazardı.. Yüzyüze konuşm adım h iç A tac'la.. B elki çekindim , sevdiklerim de olsa ünlü kl şıle re kolay yaklaşam am .. Uzaktan severim onları.. M eral Tolluoğlu, A ta ç ’ın dedikoduları dinlem eyi sevdiğini ya zıyor, şöyle diyor:«— Babam , kim i dedikoduları da dinlem eyi pek s e ver. dedikodunun ço k İnce b ir sanat olduğunu, h erke sin y ap am ayacağ ın ı söylerdi..»
«Ankara N o tla r ın d a denem eye ça lıştığ ım , perde a r kası ya da sa tır a ra la rın ı okusa sever m iydi ne b ile y im ?-
K itapta, çoğu yaşayan pek co k kişiyle a rka d a şlık la rm ı, d ostlukların ı da severek okudum.. Y a ş a r K em al'le İlgili b ir bölüm ü buraya aktarm ak İstiyorum::
«— B ir gün de annem e geçm iş olsuna Y a ş a r Kem al geldi.. Y an ın d a eşi T ild a da vardı. Annem le ben, T ild a 'yı İlk kez o gün gördük.. C o k zarif b ir hanım dı. Ağam Y a ş a r da co k m utluydu, kahkahaları a tıp duruyordu.. A n kara'dan a yrıla lı birbirim izi görm ediğim iz İçin uzun u- zun kucaklaştık.. Annem , «Yaşar Bey, sizi cok özledim yavrum» dedi.. Babam da, annem do Y a şa r Kem al'i o- ğulları gibi severlerdi.. Benim için de o, b ir ağabeydi.. Y a ş a r Kem al, A nka ra 'd a otururken bizim evin çocu ğu g i biydi.. B ir kaç gün gözükm ese babam , annem m erakla nır, «acaba b ir şey mi old u ?... Neden gelm edi?...» der lerdi.. Babam ona takılır, «Yaşar Bey s iz i tanıdıktan sonra Fahri Kürt o lasım geliyor» dedi. O da ba bam a «Nurullah Bey, s iz zaten Kürtsünüz, anneniz M a-
raşlı» diye yan ıt verirdi.
Babam T ild a 'y ı ço k sevm işti.. T ild a İçin «O benim büyük kızım» diyordu.. T lld a ’nın dedesi doktorm uş.. S a ray'ın doktoruym uş.. H asta old ukların d a dedem lere de bakarm ış.. Babam , T ild a 'n ın dedesini tanıyordu.. Hem bu nedenle hem de T ild a 'y ı ço k sevdiği İçin ona «kı zım» diyordu.. Burada Y a şa r K em al’den dinlediğim bir a nıyı yazm adan geçem eyeceğim .. O kadar hoşum a gitti kl herkese anlatm ak İstiyorum.. Y a şa r Kem al de a n la tır ken gülm ekten gözlerinden y a şla r geliyordu..
B ir gün babam Y a ş a r K em al'le yolda giderken b ir tan ıd ığ ın a rastlam ış, beyin kim olduğunu oğom Y a ş a r söyledi am a unuttum, anım sayam ıyorum , babam be ye, Y a şa r K em al'i «damadım» diye tanıtm ış. Bilm em bey beni ta n ıyor m uydu? Babam ın Y a şa r Kem al için «damadım» dem esine ş a ş ırm ış gibi, «ya öyle mİ? Y a şa r beyin d am ad ınız olduğunu bilm iyordum , h iç duy madım» gibi cü m leler yapm ış. Babam hemen, «Bu M eral'in k o ca sı değil, Yahudi kızım ın kocası» demiş..»
A taç, uzun y ılla rın ı öğretm enliğe verm iş. A ta türk L is e s i’nde de öğretm enlik yapm ış. O rhan V e ll'le r öğrencisiym iş, öyle duym uştum .
A ynı A tatürk L lse si'n d e şim di neler oluyor, neler? ö rtü lü M C dönem inde, bu oku l yine fa şo la rın k a rargâhı oldu olacak. G eçm işte, Doğan ö z ’ün katil sa nığı İbrahim Ç iftç l'le rin uyguladıkları İşkence yöntem lerini bu kez, bazı güvenlik görevlileri uygulam aya mı b a şla d ıla r ne? O kulun «cam lı oda» denilen bölümünü dem okrat, İlerici ve devrim ci ö ğ ren cileri İçin işkence- haneye mİ çe v ird ile r? Durum Sıkıyön etim Kom utanlı ğına yan sıyın ca , işk e n ce cile r görevlerinden a lın d ıla r am a, gelenlerin gidenleri aratm adığı söylen ip duruyor.
G eçm iş yönetim dönem inde, m ilitan fa şo old ukları İçin, tasdiknam e ile u za k la ştırılan öğ re n cile r kayıtları yeniden yapılm ak üzere okula getirildiler. Bunlardan S a c it Ç eyiz ad ın daki öğrenci. Kurtuluş Lisesi'nden gel mişti. O kulun koridorunda sa ğ kolunu havaya kald ı rarak:
— Davaya hizm et için buraya geldik diye bağırdı. Bu öğrencinin kaydına, tüm m üdür y ard ım cıları kar şı çıktıla r. Bu kayıtlar şim dilik durdu. «Davaya hizmet için buraya geldik» diye bağıran genç ülkücü, olaydan iki gün sonra, A n ka ra ’da A bdi ipekçi P arkı'nda öldü rüldü. Hem de Bedrettin Cöm ert'i öldüren tabancayla... O kul müdürü M.K.. yeni baskı yöntem leri mi g e liştiriyord u ? M üdür yard ım cıları istifa e tsin le r diye, günde onbir s a a t ça lıştırıyorlar, hizm etlere günde
iki kez tüm okulun cam ları sildiriliyordu. G eçtiğ im iz dönemde, öğrencilere siy a sal düşüncelerine göre not verdiği m üfettişlerce sap tan ıp bu yüzden görevinden alınan M.Ç. adındaki öğretm en okula geri döndü, o, «iyice bilendim ?» diyordu.
Bakanlıktan K. K. okula geldi {onun da adı K. K. idi). Ö ğretm enlerle bir toplantı yaptı. B ir bayan öğretmen bir ara şöyle sordu:
— M a a şla rım ız ortada. Biz artık geçinem iyoruz. K reş ücretleri altıbin lira oldu. Kendim ize mi, yoksa ço cu klarım ıza mı b a ka ca ğ ız? B akanlıktan gelen K. K- T ürkiye'nin zengin b ir ülke olduğunu, B atı'n ın da bu
nu bildiği İçin yardım ettiğini vurguladı. K a ş ık ç ı e l m asları ve benzerlerinin maddi, manevi değerlerini an lattı. Şöyle konuştu:
— B iz otuzbin tane k alitesiz öğretm en otam ası yaptık. Bunların yerine 30 bin polis atam ış olsayd ık Türkiye’nin soru n ların ı kısa sürede çözm ü ş olurduk.
7 m ayıs çarşam b a günü okulda tam b îr yılg ı ha vası estirildi. G örevli polisler, «Allah, allah..» diye ba ğ ırarak bir anda co p la rın ı çektiler. Ö ğrencilere vurm a ya başladılar. Vururken, k ız - e r k e k ayrım ı da yapm ı yorlard ı doğrusu. Ana - baba gününe döndü koridor lar. Ç ığ lık la rın arasınd a bir se s yükseldi:
— F a şist müdür defol...
O rta lık karıştı. K oşuşan koşuşanaydı. G e rid e öç tek a yakkab ı kaldı sadece. A yakka bıla rın sahipleri bu lunam adı. Öğretm enler, müdür yardım cıları, m emurlar, hizm etliler, pansiyon öğrencileri yem ekleri boykot et tiler. O kul M üdürünün b askısı, polisin copu kalkm adı ğı sü rece yem ek yem iyeceklerdl.
M üdür b aşyardım cılarından bir bayan öğretmenden İstifa d ilekçesinin n asıl a lın d ığ ı okul kulislerinde söy lenip duruyor. A n k a ra ’da olayların önlenm esi İçin c a ba harcayan A n ka ra S ıkıyönetim Kom utanı N ihat Pa- şa'n ın , bu okula da eğilm esini istiyor öğrenci velileri. A n ka ra ’da Kurtuluş L ise si M üdür Y a rd ım c ısın ın em ni yette İşkence görm esi olayın a n asıl el koym uş, İşken ce c ile r saptanm ışsa, Atatürk L lsesi'nd e de b a s k ıc ıla rın ve öğretim i engelleyenlerin saptanm ası isteniyor.
A n kara'd a B e şe vle r’de Yapı - M eslek L is e s i’nde olup bitenleri duydum d a... yere ya tırılm ış k ız - e r kek İnsanların üzerine basarak koşa r adım n asıl g i der gelir İnsan? Kim in su cu varsa, m ahkem eye veri lir, m ahkem e ce za sın ı verir. İşkence yapm aya kim se nin hakkı yoktur. Ç a ğ d ış ıd ır çünkü işkence, ça ğ d ışı- d ır eziyet...
