İSTANBUL MESİRELERİ : 29
A n a d o l
B
eykoz ilcesine bağlı olan Anadoluhisarı bucak merke zidir. Istanbula uzaklığı 4,2 mil veya 11 kilometredir. Tarih bakımından önemli olduğu gibi gezilecek yerleri de çok ve dikkate değer. Anadolu yönünün en sakin yerle rinden olduğu için bu kıymetini anlıyanlar tarafından rağbet edilir. Buranın en tanınmış eseri Anadoluhisarı-Güzelcehisar- dır. Bu hisarı 1393 de Yıldırım Beyazıt, istanbulu almak, Ka radeniz yolunu kesmek ve ileri karakol vazifesini görmek için yaptırmıştır. Önceleri Güzelcehisar denilmiş, sonradan Rumelihisarı yapılınca buraya da Anadoluhisarı ismi veril miştir. Bu kalenin Venedikliler tarafından yapıldığı ve Beya zdın ıslah ettiği de iddia olunmaktadır. Hisarların bulundu ğu bu nokta hem Boğazın ortası hem de en dar yeridir. Kı yılar burada 698 metreye kadar yaklaşır, derinlik de en çok 35 kulaçtır. Bu yakınlıktan Birinci Dara da istifade ederek buraya bir köprü kurmuş, askerini geçirmiştir. Fatih de son radan bu hisarı tamir ve ıslah etmiştir. Güzelcehisar karşı sındaki hisar kadar sağlam yapılmadığı gibi kalelerin mah- rutî şekilleri de çabucak kaybolmuştur. Hisar evvelce deniz kıyısına kadar inmekteydi. Sonra yol açmak için Belediyece kesilmiştir. Evliya Çelebi, metin fakat küçük bir kale diye kaydetmektedir. Batı yönünde bir kapısı, içinde askerler için odalar vardı. Kalede hiçbir kitabeye rastlanmamıştır. Hisa rın inşası tarihlerinde civar çok imar olunmuş, saraylar dayapılmıştır. Sözgelişi Defterdar Halıcızade, Mustafa Paşa, Hoca Çelebi, Kaftancı Hacı Çelebi ve Emir Paşa yalıları ve sarayları esaslı yapılardı. Şimdi bunlardan bir şey kalmamış tır. Yalıların en güzeli de Bahai Efendininmiş. Evliya Çelebi Hisar halkını «zevk ehli ve garip dostadamlar» diye methet mektedir.
uhisarı
Orhan ÇİNİLİ
Anadoluhisarının bir gezme yeri de Göztepedir. Tabii güzellikleri ve suyu ile tanınmış olan bu köy, Hisara yarım saatlik mesafededir. Göztepe suyu İstanbulun sayılı suların- dandır. Suyun sertlik dercesi birdir. Karakulak ve Çubuklu suları ayarındadır. Göztepe yolunda vaktiyle bir dönüm ara zinin nekadar olduğunu göstermek için hir dönümlük bir ha vuz yapılmıştır. Göztepeye Kanlıca’dan da bir saatlik yürü yüşle gidilebilecek bir yol vardır. Su membaının 150 metre yüksekliğinde olduğundan manzarası pek güzeldir. Ancak su- yun kaynağı çukurdadır, manzarası fazla değildir.
Anadoluhisarının görülecek yerlerinden biri de Kavacık’- tır. Bu gezi yeri Kadıasker Haşan Tahsin Efendi tarafından yaptırılan güzel bir çiftliktir. Yukarıda bahsedilen bir dö nümlük havuz buradadır. Vaktiyle civarda köşkler yapılmış sa da sonradan harabolmuş, ortadan kalkmıştır.
Göksu deresinin sonundan 2-3 Kilometrelik bir mesafe de de Anadolu cihetini sulayan Elmalı bendi bulunmaktadır. Bent görülmeye değecek derecede güzeldir. Bu bendin sula rı Çavuşbaşı ve Budak deresinden temin olunmaktadır. Bu iki dere bentten evvel buluşmaktadır. Bende ayrıca iki küçük dere daha akmaktadır. Terkosa nazaran çok daha tatlı olan bu su buradaki fabrikada süzüldükten sonra Anadolu cihe tinin çeşitli yerlerine demir borularla sevkedilir.
Elmalının inşası için önce Osmanlı Bankası memurların dan Karabet Sıvacıyan efendiye imtiyaz verilmiştir. Sonra 1888 de bir şirket kurulmuştur. İstanbul Belediyesi 1938 de şirketten satın almıştır. Belediye Sular idaresine devredilen teşekkül çok tevsi edilmişse de bugün verdiği su yine kâfi gelmemektedir. Yeniden bir bent daha yapılmasına rağmen daha da büyütülmesine çalışılmaktadır. İzin alınmak şartiy- le Elmalı Bendine güzel ve ilginç bir gezi tertip edilebilir.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
