20 Nisan 1540 - 1924 Tanin No -
549
-hirşadı ibret:
- - Biribirine benzemiyen iki mantık
Dahiliye Vekili Ferid Bey,ermeni zenginlerinin İstanbulâSvdetleri hakkında Büyük ¿¿illet Meclisine izahat verirken m e s ' ele, «akik bir gezeteci ile sabık bir polis memurunun kopardıkları velveleden ibarettir dedi.Şehre mini Haydar uey de,oktruva resmi aleyhindeki şikâyetleri Dahiliye Vekilinin nazarında çürütmek isterken feütün bunlar,üç beş Selanikli tacirin yaygaras ından çıkıyor dedi.tetkik olunsa bunun ki ikisi de aynı mantıkdan mülhem olmuş,aynı zihniyetten doğmuş şeylerdir: Dahiliye Vekili^cazetecinin muhal-il ve o lolis aaii®xi.iîis.Hx memuruhun seciyesiz olduğunu muhal-ileri sürmekle Mecli- sde ŞOven Ve Sekter bir ekseriyetin mizacına hizmet etmek emelini takib ed iyordu; nasıl ki Şehremini Haydar Bey de Ankarada bazı mahafilin Seh. niklil- ere karşı beslediği hmsumeti hesaba katarak bu gayri müsaid hassasiyetten istifadeyi en kestirme yol buldu.
Halbuki vkuat,hergün bir parça daha üryan hakikatlerle,Ankarada Feri id Beyi,İstanbulda ^ehreminimizi tekzıbbden hali kalmıyor: Ermeni zenginle rinin avdeti mes’elesi tıpkı içinden kurtulmamak istenildikçe birkarış da ha girilen bataklıklar gibi günden güne derinleşen bir levs halini almakta dır. Oktruva ües'elesine gelince,bunu birkaç Selanikli tacirin kopardıkları J yaygaraya atffetmek gayrikabili afiv bir hiffeti muhakeme,bir kasrı basar
olduğunu anlamıyan kalmadı.Ciddiyet ve sebatiyle tanınmış olan Haydar Beyi bu derece zemâneperest bulmak vazifesinin yüksek mevkiinden bukadar aşağı indiğini görmek istemezdik.
Vakıa Oktruvayı herkese Ve her |eye rağmen vaz ve tatbik etmiş olan Haydar Bey onu sonuna kadar müdafaa vazifesiyle de mükelleftir,Buna itira zımız yok.Hatta davasını gaybbedeceğine şimdiden emin bile olsa yine samîmi bir insan sıfatiyle yapacağı şey eserinin peşini bırakmamaktır.Ancak kibar, temiz ve ciddî müdafaa yollerı varken muvaffakiyeti baya,miskin ve avamfir- ibâne vasıtalarda aramak ne ciddiyetle kabili teliftir,ne de hüsnüniyetle..
Bu haleti ruhiye efkârı umumiyenin tenkid ve tazyiki karşısında du yulan telaştan ileri geliyor.Dahiliye Vekili dört taraftan sıkıştırılınca teemmülsüz ve gülünç bir hamle ile bütün kabahati bir gazeteye ve bir Polis memuruna atıvıriyor,Şehremini şikâyetlerin git gide yükseldiğini görünce
eski devirlerin Yeniçeri isyanlarında âsilerin önüne birkaç Vezir kafası atması kabilinden bir hareketle üç beş Selanikliyi töhmetli çıkarıyor.
Bu da gösteriyor ki en hür geçinenlerimiz bile henüz tenkide tahamm ül etmeği ögrenmemişlerdif.Bu tahammülsüzlük ve bundan tevallüd eden şaşkı nca hareketler,sahihlerini küçülttüğü kadar işlerimize de zarar vermektedi rler.Bir hatamızı yüzümüze vurdukları zaman başımızı ellerimiz arasınaankar alarak birkaç dakika hüsnüniyetle düşünmek,bir fenalıktan haberdar edildiğ imiz vakit bîtarafâne bir vakarla kanunu harekete getirmek gibi dürüst yol lar dururken hem o fenalığı birkat daha arttıracak, hem de dünyayı kendimi ze güldürecek çapraşık istikametlere gitmekte bilmem ki ne zevk vardır? Ne ermeni zenginleri» mes'elesini kolayca omzundan silkip atmak istiyen Ferid Bey kendini temize çakarabilmiştir,ne de Oktruva aleyhindeki şikayetleri ü-ç beş Selaniklinin yaygarası diye yaddetmekii Haydar Bey halkın iztırabat- ını tehvin edebilmiştir.
S - 2
Bunlar zemane perestlikten,infualâtı şöhsiyeye kanun fevkinde bir mevki vermekten,idare ruhunda küçüklükten, hafif meşreblikten, efkârı umu- miyenin ne derece hassas ve müteyakkız olduğunu bilmemekten gelir. Hüküme
tin İçtimaî haysiyeti hükümet adamlarının ferdî vakar ve ciddiyetlerine istinad eder. Bu noktada nekadar hassas olsak yeri vardır.
