Mina Urgan'ın kitabı

-7 T -* *,7 2 -T *J

*3 y / *

PENCERE

Mîna Urgan ın Kitabı

Padişahlıktan ‘Cum huriyet’e geçiş, Türkiye’de bir ‘yeni insan’ yarattı.

Kim o ‘yeni insan’?.. Örnek mi:

Mîna Urgan!..

20’nci yüzyılın ilk çeyreğindeki İstanbul’da, Os­ manlI imparatorluğu’nun çöküşünü konakla apart­ man arasında yaşadı; ama, bu seçkin çevrede saksı çiçeği gibi yetiştirilen nice insan Cumhuri­ yetçi kişiliğini ‘1923 Devrimi’nde buldu.

Ya sonra?..

Saksı çiçeği, Anadolu toprağında kök salarak bozkırda benliğini bulabilecek miydi?..

Hem de nasıl... ★

Mîna Urgan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fa­ kültesinde profesör, İngiliz edebiyatı üzerine uz­ manlaşmış, bu yolda çok değerli yapıtları var; ama, kimlik belgesinde yazılı olanlar kişiliğinin an­ laşılması için yeterli değil...

O bir aydın.. Bir devrimci..

20’nci yüzyılı baştan sona alı al moru mor ka- tettikten sonra, 82 yaşıyla 21 'inci yüzyılın kapısı-« nı zorlayan taptaze bir ruh...

Son kitabı:

“B ir Dinozor’un Anıları”.

Sanırım 14’üncü baskısını da yaptı kitap, belki elinizdeki bu yazı yayımlanırken 15’inciyi de tamam­ lamıştır.

★

Hayat duyumsandığınca, yorumlandığınca, al- gılandığınca yaşanabilir.

Mîna Urgan ‘anı’ kitabına ‘geçm iş’\ri\ değil ‘ya­

şam ’ ını koymuş...

Kitap ölü kelebek değil.. Kanat çırpıyor.

Ya ölümün soluğu?..

Ölümün soluğu şu güzelim şiirdeki ‘hayat öpü­

cüğü’nde kesiliyor:

Keder denizinin kıyısında Kara çakıltaşları.

Kara çakıltaşlarının üstünde Yitik bir kadın yatar.

Keder denizi b ir aynadır. Kalk, kadın, kalk. Al eline b ir çakıltaşı Paramparça et o aynayı.

★

Mîna Urgan’ın “Bir Dinozor’un Anıları” adında­ ki kitabı daha çok bir ‘anlatı’... Yazarın çocuklu­ ğu, gençliği, ailesi, tanıdıkları, çevresi yalnız ken­ di ömrünün anlamını içermiyor; dünyanın en çar­ pıcı devrimlerinden birini derinlemesine yaşayan Urgan, 20’nci yüzyıl Türkiyesi’ne ‘tanıklık’ edecek nice yaşantıyı duru bir Türkçeyle dile getirmiş; an­ cak kitabın en önemli bölümü: “ Yaşlılık ve ölüm!.. ’’

Ya şiirleri?..

Mîna Urgan bu yanını sır gibi taşımak alçakgö­ nüllülüğünü kaç yıl sürdürmüş?..

“Çıplak daldım senin derin denizine Bir ahtapot sarıldı baha,

... Girdi bedenimin dokuz

---'-nr r '.

deliğine. Derinliklerine inmeden Can verdim kanlı

sular da. ”

★

Her insanın suretinin ay­ nada görünmez olacağı an gelecek, ama, kişinin kim­ liği sonsuza dek yaşaya­ cak. Mîna Urgan’ın kimli­ ği de kitabında yontulaşı- yor. iki kıtanın buluşm a noktasında, iki zamanın birbirine geçtiği dönemde dünyaya gelen bu kadın, çağımızın insanıdır.

Nasıl bir çağ bu?..

Kant’ın dediği gibi ‘Ay­

dınlanmış’ değil, ‘Aydın­ lan m akta’ olan bir çağ...

Türkiye, aydınlığın meşa­ lesini bir ömür boyu elin­ den düşülmeyen Mîna Ur­ gan gibi insanların yüzü suyu hürmetine yaşana­ cak bir güzelim ülkedir.

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi