4
:
«S
C AMET Ağaoğlu bilm em d ik k a t e tti m i? 27 M ayıs’tan bu yana biz, şah sen D em o k rat P a rti devri ü zerin d e h erh an g i »| b ir ta rtış m a açm am a k için çok çab a sarfetm iş izd ir. Aynı çabayı İ o g ü n lerin m ağ d u ru o ld u k la rı k a n aa tin d e o lan lar d a g ö ste rm iş I o lsa la r, hiç şü phesiz b u d ev rin h a k lı veya h aksız açılm ış olan § y a ra la rı d ah a ç ab u k k ap an ırd ı.
Ağaoğlu, DP. d ev rin in iç k u lis le rin i iyi bilir, b u n u bildiği | iç in d ir ki, Son H av ad iste yazdığı y azılar b ir ııisb et içerisin d e il- | gi çekici o lm a k tad ır. B ir n isb e t için d e d edik. Ç ünkü Ağaoğlu, 1 e d eb iy ata pek az açık olan b u cins yazılara, k en d i kuvvetli ta- | ra fın ı ra h a tlık la ek leyem em ekte, olay ları a n la tırk e n , h a k lı gör- | m em iz icab ed en bazı d ü şü n ce, h a ttâ sık ın tıla rd a n k en d isin i kur- 1 ta ra m a m a k ta d ır. B ir b a şk a ifade ile, g ırtla ğ ın a k a d a r so ru m lu 1 lu ğ u n a b u laşm ış olduğu b ir d ev ri, o d ev rin B aşb ak an ın ı m ih v e r 1 y a p a ra k a n la tm a y a çalışırk en , b azı g e rçek lerin boğazında dü- | ğüm lendiğini, d iğ er bazı o lay ları ta s v ir e d erk e n de k alem in in | k â ğ ıt ü zerinde kaym adığı in tib a ın ı v e rm e k te d ir.
★
E N D E R E S ’in g azetecilerle ve genel o lara k b a sın la olan § ilişk ilerin i a n la ta n yazıyı, bu ilişk ileri iyi bildiğini zanne- | deıı b ir k işi o ld u ğ u m kan aatiy le b iraz d a h a d ik k a t ve itin a ile i o k u d u m . Y azar m a h z u r görm ezse, on u n g ırtla ğ ın d a düğüm len- | diğ in i ve k alem in in takıld ığ ın ı z an n ettiğ im ta ra fla rı d a ben açık lay a rak b iraz olsun gerçeğe h izm e t etm ek istiy o ru m .
E vvelâ işe tam am iy le k en d i g ö rü şü m e a it b ir teşh is ifade si: e d ere k başlam alıyım . K a n aa tim şu ki, eğ er M enderes b asın ile o lan m ü n aseb e tle rin d e b a sın a b iraz d a h a uzak kalsaydı, b iraz d a h a devlet ad am ı çerçevesi içinde h a re k e t etm ek ihtiyacım d u y m u ş olsaydı, A ğaoğlu’n u n y azısın d a d o ğ ru o lara k ta s v ir e tti ği bazı o lay larla k a rş ı k a rş ı k a rşıy a gelm iyecekti.
1950’de basın a geniş b ir h ü rriy e t v erm ek için çab a s a rfe ttiğ i gf ve bu h ü rriy e ti de verdiği d o ğ ru d u r. Ç ünkü o zam an basın k en d isin i yüzdeyüz tu tu y o rd u . Ve M enderes bu işin ilânihaye böyle gideceğini zannediyordu. Bazı gazetecilere çok yak laşm ası, onla r a h e r tü rlü in sa n la rd a n fazla m evki ve d eğ er verm esi, onları k en d in e bağlam ak am acın ı g ü d ü y o rd u am a, o n ların d a bu k a d a r m ah re m b ir hale g elm elerin d en so n ra , k en d isin in o n ları tatm in edem iyeceği b ir ta k ım istek le ri olabileceğini ve b u istek le ri j e rin e g etirem ed iğ i zam an d a o n ların şid d etle tep k i g ö sterip kıza-
p
cak larım hiç h esab a k alm ıyordu! B ak an lar K u ru lu to p la n tı h a lin d e ik en ken d isi b a k a n la rı b e k le tir, yani d ev let o to rite sin i ih m al ed er, o gibi k im selerle s a a tle rc e m u h ab b e t ed erd i. Bu m an z a ra o n lara k endi sın ırla rın ı a şa n b ir c e s a re t v erm em ezlik ede m ezdi.Yine u n u tu y o ru z ki, y ak ın la rın a k a rş ı gö sterd iğ i yakın a lı ka, bu a lâ k ad a n m ah ru m o lan la rı d a kızd ırıy o rd u . E vet, bazı g azetelerin k u ru lm a sın d a h izm eti b ü yük oldu. O n la ra devlet nüfu zu n u n taş k ın d esteğ in i v erdi. Bııııa. k arşı bazıların a karnı nen v erm esi gereken im k â n ları esirgedi. M atbaa id are le rin d e b e rab e rce yem ek y e m e le r,'a k ş a m eğlenceleri oldu. S o n ra istedi ki, k en d ileri ile yak ın d o stlu k k u rd u ğ u k im seler m esafe alm ak zam anı geldiği zam an b u işi k en d ilik lerin d en y ap sın lar. O lm a dı, olm ayınca d a kızdı, sin irle n d i ve b ü tü n b asın ı tö h m e t al tın d a b ırak a n d em eçler v erdi, k a n u n la r ç ık a rttı. B ilm em S.ı- m et Ağaoğlu’nun h a b eri v a r m ıd ır? G azeteler ü zerin d e bask ı yap m ak m aksadıyla kâğıdı bizzat d evlet tevzi etm eye b a şlam ış tı. F ab rik asın ın ham m ad d esin i bol alm ak istiyen ona d a lk a vukluk etti. D aha doğ ru su M enderes böylelikle gazeteciyi keıı d in e bağlayacağını zan n etti. B una k a rşılık sevm ediği insanın (S o n u Sa. 7 Sü. 7 -le)
77 £>CUL,0S~
====== Sayfa : f
B A Ş Y A Z I
suçsuz olan k a rd e şin in çık a rttığ ı gazetenin kâğıdını, b ird en b ire ve hiç b ir devlet a d am ı endişesi d u y m ad an k eserek o gazeteyi b a tırıv e rd i. A slında b asın ile o lum lu veya olum suz is tik a m e tte (azla yüzgöz o lm u ştu . Ağaoğlu h a tırlay a ca k : K endisi b ak an iken, böyle im tiyazlı b ir gazeteci vasıtasıy la ona h a tırın d a n çık» m am ası g erek en b ir d arb ey i sırtın d a n v u ru v erm işti. Resm i ilân tevziinde ad alet g ö sterm ed i. K âğıt d ağ ıtım ın d a âdil olm adı. K re d ile r tem in in d e göze b atan büyük te frik le r yaptı.
İ ş b u n u n la d a kalm ad ı. B asın K an u n u n u çök şid d etlen ' d ird i, sav cılar em irle m ân âsız d â v alar a ç a ra k gazetecileri maJ» k em elere s ü rü k le d ile r. A n k a ra'd a gazetecileri m ah k û m etm ek m ak sad ı ile seçilm iş bazı h âk im ler, h ü k ü m et ta ra fın d a n açılan d â v aların m ah iy eti n e o lu rsa o lsun, z an lıları h a p se tm ek m ec b u riy etin d e o ld u k la rın ı z a n n e ttile r. B u zan d a o n ları h a k lı g ö t
nıek de lâzım dı. Ç ünkü h ü k ü m etin su y u n a gitm iyen h âk im , b il vesile ile b a şk a y e re sü rü lü v e riy o rd u .
B u hava o zam an k i b a k a n la rı d a azd ırd ı. Belki S ayın Ağa oğlu h a tırla r. B izzat ben, b ir b a k an ın d ü şü n celerin d ek i istih a leden b a h se ttiğ im zam an , bu istih ale, h a y v an lara m ah su s b ir tek ev v ü n d ü r, d iy erek m ah k em e beni b ir sene h ap se m ah k û m e tm işti. Yine b ir b a şk a b ak an ın h ak k ım d a açtığı m ân âsız bir dâva için 1957 - 60 a rası polisle savcılığa sü rü k le n d im . S a a t 11 de b ir b a k tık ki dosya eksik. Savcı ne y apacağını şa şırd ı. M ec b u re n beni işim e g ö n d erd i. Ben de zan n ettim kİ, dosya tam am lanıncaya k a d ar, hiç değilse b ir h a fta onbeş gün geçer. F ak at e rte si gün s a b a h .s a a t sekizde savcı eve telefon ediyor. İsta n b u l daki dosyanın A n k ara’dan tam am lan d ığ ın ı söylüyordu. M aka m ın a gittiğim zam an, bu s ü ra tte n ve in san m ah k û m etm e gay re tin d en o bile m ah çu p önüne bak ıy o rd u .
★ ’
İ t SU N D A M en d eres'in basın politik ası diye birşeyi yoktıl.
* * B ir u çtan b ir uca kayıyor, k arşısın d ak in e itim a t telkin
etm iyen m ehabeti! ve k u d re tli b ir ad am o lara k g ö rü n ü y o rd u . E vet, bazı gazeteciler onun d o stlu ğ u n u su iistim al e ttiier. Ağa oğlu b u n d an insan o lara k y a k ın m a k ta d ır. F ak at o d a bazı ga zetecilere k a rşı haksız y ere devlet n üfuzunu ya lehte veya aleyh te k u lla n a ra k dengeyi ve itim ad ı sa rsm ış olduğunu k abul etm e lid ir. B unu tecrü b esizliğ in d en y aptı. B unu akıllı olm ak yerin» k u rn azlık etm ek istediği için yaptı. F a k a t m em lekete hizm et etm edi. B eslem e h asın la fik rin haysiyetini zedeledi ve fik ir ha y ak ın d a 27 M ayıs'tan so n ra m em leketi bizzat ken d isin in zarar» m çektiği b ir ah lâk b u h ra n ın a so k tu . D iğer ta ra fta n h aysiyetli basım d a k r-d ile rin i. kâğıdım k eserek yak tı ve bu h oşluk Ağa- oğlu 'n u n şikâyet ettiğ i h a lle ri o rtay a c’ka rd ı. DP.’nin ç ö k ü şü n de M en d eres’in b asın la olan ilişk ileri b ü yük rol oynam adı dene mez.
