32
Escherichia Coli Sufllar›nda Direnç Profilinin
De¤erlendirilmesi
Fulya ‹LHAN(*), ‹ffet PALABIYIKO⁄LU(**), J.Sedef BENG‹SUN(**)
ÖZET
Bu çalıflmada üriner sistem infeksiyonlarından izole edi-len 1997 yılında 1257 ve 2000 yılında 1344 Escherichia coli suflunun çeflitli antibiyotiklere dirençleri incelendi. 1997 yılında en çok direnç izlenen antibiyotikler sırasıyla ampisilin (% 60.5), trimetoprim/sulfometaksazol (% 36.3), siprofloksasin (% 15.1) olarak tespit edilirken, sefotaksim, amikasin ve imipeneme direnç izlenmemifltir. 2000 yılında ise direnç oranları sırasıyla ampisilin (% 71.4), trimetop-rim/sulfometaksazol (% 55.9), siprofloksasin (% 29.5), se-fotaksim (% 8.3), amikasin (% 6.1) olarak bulunurken, imipeneme direnç izlenmemifltir.
Anahtar kelimeler: Escherichia coli, antibiyotik direnci
SUMMARY
In this study antibiotic resistances of 1257 Escherichia co-li strains isolated from urinary tract infections in 1997 and 1344 in 2000 were investigated. The most resistant anti-biotics against these strains in 1997 were found to be am-picillin (60.5 %), trimetoprim/ sulfometaxasol (36.3 %), ciprofloxacin (15.1 %), while no resistance were found against cefotaxime, amikacin and imipenem. Resistancy rates in 2000 were found to be ampicilline (71.4 %), trime-toprime/sulfometaxasol (55.9 %), ciprofloxacin (29.5 %), cefotaxime (8.3 %), amikacin (6.1 %) and no resistance fo-und to imipenem.
Key words: Escherichia coli, antibiotic resistance
G‹R‹fi
Bilindi¤i gibi üriner infeksiyonlardan en çok izole edilen etken Escherichia coli’dir (1). Bunun temelin-de do¤al olarak E.coli’nin normal barsak florası ele-manı olması ve otoinokülasyon gelmektedir (2). Ayrıca yafl, cinsiyet, anatomik veya fonksiyonel anormallikler, reflü, kalıcı idrar kateterizasyonu, ki bu hastane kaynaklı üriner infeksiyonlarda çok önemli bir nedendir, immun sistemin baskılanması gibi kona¤a ait faktörler üriner infeksiyona hazırlayıcı faktörlerdir(3). Kona¤a ait faktörlerin yanı sıra bu çalıflmada konu edilen E.coli’lerin sahip oldukları adhezinler bakterilerin mukozaya kolonize olmalarını sa¤lar ve invazyon sonucu enfeksiyon or-taya çıkar(2). Ayrıca bu infeksiyonlarda kronikleflme ve çeflitli komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Olumsuz koflulları yaratan ana neden ise genellikle üriner
in-feksiyonların yanlıfl ve yetersiz tedavi edilmeleridir. Bu tür bir sorunla karflılaflmamak için üriner sistem enfeksiyonu etkeni olan E.coli’lerde direnç durumu dikkate alınmalıdır ve hangi antibiyoti¤in verilece¤i-ne titizlikle karar verilmelidir. Yeni kullanıma giren antibiyotikler çok ilgi görmekte ve yo¤un kul-lanımlarına ba¤lı direnç ortaya çıkmaktadır. Bu çalıflmada izole edilen E.coli flufllarının direnç profil-lerinde geçmifl yıllara kıyasla de¤ifliklik olup ol-madı¤ını saptamak amaçlanmıfltır.
Gereç ve yöntem: A.Ü.T.F. ‹bni Sina Hastanesi Mer-kez Bakteriyoloji Laboratuvarında 1997 yılında üri-ner infeksiyon etkeni olarak izole edilen 1257 ve 2000 yılı içinde izole edilen 1344 E.coli suflu çalıflmaya alındı. ‹zole edilen tüm sufllarda NCCLS standartları temel alınarak, ampisilin (AMP) trime-toprim-sulfometaksazol (SXT), siprofloksasin(C‹P), sefotaksim(CTX), imipenem (‹PM) ve amikasin (AK)’e karflı olan direnç durumları disk difüzyon yöntemi ile de¤erlendirildi. Bulgular: Çalıflmada 1997 yılında izole edilen 1257 ve 2000 yılında izole
(*)Fırat Üniversitesi Sa¤lık Yüksek Okulu,
(**) A.Ü.T.F. ‹bni Sina Hastanesi Merkez Bakteriyoloji Labora-tuvarı
33 edilen 1344 olmak üzere toplam 2601 E. coli
suflu-nun çeflitli antibiyotiklere direnç oranları karflılafltırmalı olarak de¤erlendirildi . Sonuçlar Tab-lo 1’ de verilmifltir.
1997 yılında %60.5 olarak belirlenen AMP
direnci-nin %71.4’e SXT direncidirenci-nin %36.3’den %55.9’a yükseldi¤i saptandı. 1997 yılında izlenmeyen CTX direnci son verilerde %8.3 olarak ve yine 1997 yılında izlenmeyen AK direnci ise %6.1 olarak bu-lunmufl ve ‹PM’e ise her iki yıl verilerinde direnç oluflmadı¤ı görülmüfltür. Tüm sonuçlara bakıldı¤ında direnç profilinde en fazla yükselme gö-rülen antibiyotik %19.6’lık artıflla SXT olup, bunu %14.4 ile C‹P ve %10.9 ile AMP ve %8.3’lük bir artıflla CTX izlemifltir.
TARTIfiMA
Üriner sistem infeksiyon etkenleri arasında en sık rastlanan patojen olan E.coli’nin etken olarak görül-me oranı %80-95 dır(4). E.coli’nin virulans faktörle-ri olan; fimbfaktörle-ria, üroepitelyal adherans yetene¤i, seru-mun bakterisidal etkisine direnç, K antijeni ve ade-zinleri ve hemolizin hastalık yapma yetene¤ini artırmaktadır(5). Di¤er bir sorun ise enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antibiyotiklere direnç sorunu-dur(1).Direnç nedeniyle üriner sistem enfeksiyon-larında ampirik antibiyotik tedavisinden kaçınılması ve duyarlılı¤ın iyi incelenmesi üzerinde önemle du-rulmalıdır.
Bu çalıflmada henüz hiç direnç geliflmemifl durumda-ki tek antibiyotik imipenem olarak bulunmufltur.
‹kinci sırada amikasin izlenmektedir ve 2000 yılı izolatlarında %6.1 direnç saptanmıfltır. Sefalosporin grubu antibiyotikler üriner enfeksiyonlarda kul-lanılmaktadır, ancak giderek artan direnç nedeniyle 1.kuflak sefalosporinlerin etkinli¤i kısıtlı kalmak-tadır. Bu çalıflma grubunda 3.kusak sefalosporin olan sefotaksime karflı direnç 1997’de izlenmemifl, 2000’de ise %8.3 olarak bulunmufltur. 1988’de Wil-ke ve ark.(6) CTX duyarlılı¤ını %100 olarak bildirir-ken, 1993 yılında Özsan ve ark.ları (1) ise sefotak-sim duyarlılı¤ını %88.6, Ay ve ark. (7) %83.4 olarak bildirmifllerdir.
Bu çalıflmada C‹P’e direnç oranının %15.1’den %29.5’e yükseldi¤i dikkat çekmektedir. Ay ve arka-dafllarının çalıflmasında baflka bir kinolon olan pef-loksasin direnç oranı %1.4 olarak verilmifltir (7). Yalçın ve ark. hastane kaynaklı üriner sistem enfek-siyonlarından izole ettikleri E.coli’lerde C‹P direnci-ni %13 olarak bildirmifllerdir (8). Bu oran bizim se-rimizdeki 1997 yılı direnç oranına benzerlik göster-mektedir.
Ancak bu antibiyotik için karflılafltırılan iki yıl arasında dirençler arasında istatistiksel olarak an-lamlı fark saptanmıfltır. SXT üriner enfeksiyon teda-visinde halen yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır (1). Ancak direnç oranın serimizde %55.9’a ulaflması dikkat çekicidir. Yine bu antibiyoti¤e yüksek direnç bildiren çalıflmalar vardır (9,10,11). Bizimle benzer direnç oranı bildiren bir çalıflma da Kurutepe ve ark. tarafından yapılmıfl ve TMP/SXT duyarlılı¤ını %53.0 olarak bulmufllardır (12).
En yüksek direnç saptanan antibiyotik ise ampisilin-dir ve ampisilin-direnç oranı %60.5’den %71.4’e yükselmifltir. Gittikçe artan direnç oranları nedeniyle ampisilinin üriner sistem enfeksiyonlarının tedavisinde kulanım alanı azalmaktadır. (10,11)
Elde edilen sonuçlar üriner sistem enfeksiyonlarının tedavisinde ampirik tedaviden kaçınılması ve antibi-yotik seçiminde duyarlılık testlerinin dikkate alınması yetersiz doz ve sürede antibiyotik kul-lanılmaması gerekti¤ini bir kez daha vurgulayan bu çalıflma sonuçlarına göre her geçen yıl direnç
oran-AMP TMP/SXT C‹P CTX ‹PM AK 1997 760 456 190 -n=1257 %60.5 %36.3 %15.1 %0 %0 %0 2000 959 751 397 112 -82 n=1344 %71.4 %55.9 %29.5 %8.3 %0 %6.1 P<0.05 P<0.05 P<0.05 -Tablo1.‹zole edilen E.coli sufllarında yıllara göre antibiyotik direnç oranları
34
larının artı¤ı görülmektedir. KAYNAKLAR
1.Özsan M, Aksoy A.M:Karaarslan A. Üriner sistem in-feksiyonlarından izole edilen Escherichia coli sufllarının çeflitli antibiyotiklere in vitro duyarlılıkları. Türk Mikrobi-yoloji Cemiyeti Dergisi 23:3 (1993)
2.Bilgehan H:Klinik Mikrobiyoloji. Özel Bakteriyoloji ve bakteri ‹nfeksiyonları. ‹zmir (1993)
3.Semerciöz A, Kalkan A:Üriner sistem ve erkek genital infeksiyonları. Felek S.ed. Sistemik ‹nfeksiyon Has-talıkları1.baskı, ‹stanbul Nobel Tıp Kitabevi ,(1997) 4.Wilkie ME, Almond MK, Marsh FP:Diagnosis and manegement of urinary tract infection in adults, BMJ 305:1137(1992)
5.Sobel JD, Kaye D:Urinary tract infections .In ; Mandell GL, Douglas RG, Bennet JE, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases.4th ed. New York:Churchill Living-stone Inc, 662-90(1995)
6.Willke A, Ertu¤rul N, Tural D:‹drar yolu infeksiyon-larından izole edilen bazı Gram negatif bakterilerin üçün-cü kuflak sefalosporinlere duyarlılıklarının in vitro
saptan-ması. ‹nfeksiyon Dergisi 2:199 (1988)
7.Ay S, Yılmaz M, Aflçı Z, Barlas H:‹drardan izole edi-len Escherichia coli sufllarının pefloksasin ve üçüncü ku-flak sefalosporinlere duyarlılı¤ı. Klimik Dergisi 5:39 (1992)
8.Yalçın AN, Bakır M, Dökmetafl ‹, Bakıcı MZ, Bener F,Aydın BS: Nozokomiyal üriner sistem infeksiyonları. Klimik Dergisi 8:127 (1995)
9.Kılıç H, Karahan M:‹drar yolu infeksiyonlarında izole edilen Gram negatif Bakterilerin çeflitli antibiyotiklere in-vitro duyarlılıkları. Mikrobiyol. Bült. 25:28 (1991) 10.Kılıç SS, Felek S, Aflçı Z ve ark:‹drar yolu infeksi-yonlarından izole edilen bakterilerin çeflitli antibiyotiklere duyarlılıkları. ‹nfeksiyon Dergisi 4:571 (1990)
11.Coflkun fi,Yüceda¤ G, Önder Y, Ünlü E:‹drar yolu infeksiyonlarında izole edilen bakteriyel etkenler ve bun-ların antimikrobiklere karflı duyarlılıkbun-larının son dört sene-lik de¤erlendirilmesi. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergi-si 21:167(1991)
12.Kurutepe S, Sürücü S, De¤erli K, Özbilgin A, Öz-bakkalo¤lu B:Üriner sistem infeksiyonlarından izole edi-len gram negatif bakterilerin çeflitli antibiyotiklere du-yarlılıkları. ‹nfeksiyon Dergisi.12:3 (1998)
