T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
FRANSIZ DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI
FRANSIZ DİLİ VE EDEBİYATI BİLİM DALI
GRAMMAIRE FRANÇAISE APPLIQUÉE
POUR LES ÉTUDIANTS TURCS
Tuğba GAYSI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Danışman
Prof. Dr. Galip BALDIRAN
Tuğba GAYSI GRAMMAIRE FRANÇAISE APPLIQUÉE POUR LES ÉTUDIANTS TURCS
Yüksek Lisans Tezi
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
FRANSIZ DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI
FRANSIZ DİLİ VE EDEBİYATI BİLİM DALI
GRAMMAIRE FRANÇAISE APPLIQUÉE
POUR LES ÉTUDIANTS TURCS
Tuğba GAYSI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Danışman
Prof. Dr. Galip BALDIRAN
TABLES DES MATIÈRES
Bilimsel Etik Sayfası………ii
Tez Kabul Formu……….iii
Teşekkür………...iv Önsöz………....v Özet………..vi Summary……….vii Giriş………...1 BİRİNCİ BÖLÜM 1. L’ARTICLE………..………3 1.1. L’article défini………..………..3
a. L’article défini élidé………..………3
b. L’article défini contracté avec la préposition “ à ”…….……….…..3
c. L’article défini contracté avec la préposition “ de ”……….….……3
1.2. L’article indéfini……….………...3
1.3. L’article partitif………..………3
2. LE NOM………..………...4
2.1. La formation du pluriel des noms………..………4
2.2. Le complément d’un nom………..………4
3. L’ADJECTIF………..………..5
a. L’épithète………..……….5
b. L’appositive……….………...5
c. L’attribut………..………...6
3.2. La comparaison des adjectifs……….………6
a. Le comparatif………..………...6 b. Le superlatif………..…………...6 3.3. L’adjectif possessif ………..……….…………6 3.4. L’adjectif démonstratif ………….……….…….…...7 3.5. L’adjectif interrogatif .……….……….…...7 3.6. L’adjectif indéfini….……….……7 3.7. L’adjectif numéral ……….……7 Les exercices………...8 İKİNCİ BÖLÜM 1. LE VERBE………...…………..………14
1.1. Les voix des verbes………..……14
a. La voix active………..…14
b. La voix passive……….….…..14
c. La voix réfléchie……….…….14
d. La voix factitive………..…14
1.2. Les modes des verbes……….…..15
b. Le conditionnel………15
c. L’impératif………...16
d. Le subjonctif………16
e. L’infinitif……….16
f. Le participe………..17
1.3. Les conjugaisons des verbes………18
a. Les verbes du premier groupe……….18
b. Les verbes du deuxième groupe………..18
c. Les verbes du troisième groupe………..18
1.4. Les temps des verbes………19
a. Le présent de l’indicatif………...19
b. Le passé simple de l’indicatif………..…19
c. Le passé composé de l’indicatif………..20
d. L’imparfait de l’indicatif……….20
e. Le plus-que-parfait de l’indicatif……….21
f. Le passé antérieur de l’indicatif...21
g. Le futur simple de l’indicatif………...………22
h. Le futur antérieur de l’indicatif………...22
ı.. Le conditionnel présent………...23
j. Le conditionnel passé………...23
j.2. Le conditionnel passé ikinci oluşum.………24 k. Le subjonctif présent………..……….24 l. Le subjonctif passé………...25 m. Le subjonctif plus-que-parfait………25 n. L’impératif présent………..26 o. L’impératif passé……….……26 p. L’infinitif présent………26 q. L’infinitif passé………..……….…27 r. Le participe présent……….………….………..………….….27 s. Le participe passé……….……..…….27
1.5. Les verbes auxiliaires……….………..28
a. Être….………...…..28 b. Avoir..……….……….28 c. Aller…………..……….………..28 d. Venir………..………..28 e. Pouvoir……….………..……….28 f. Devoir ………...………….…….28 Les exercices……..………..………..……….…29 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 1. LE PRONOM…...……….………….36 1.1. Le pronom personnel……….…….…….36
a. Le pronom personnel sujet………..36
b. Le pronom personnel complément direct………..…36
c. Le pronom personnel complément indirect………37
d. Le pronom personnel réfléchi……….37
e. Le pronom personnel accentué………37
f. Soi, En, Y ………37 1.2. Le pronom possessif………38 1.3. Le pronom démonstratif………..38 1.4. Le pronom relatif……….38 1.5. Le pronom interrogatif……….39 1.6. Le pronom indéfini………...39 2. L’ADVERBE………..………39 2.1. L’adverbe de lieu……….39 2.2. L’adverbe de temps…………..………40 2.3. L’adverbe de quantité………..……….……40 2.4. L’adverbe de manière………..…….40 2.5. L’adverbe d’affirmation………...41 2.6. L’adverbe de négation………..41 2.7. L’adverbe d’interrogation………41
2.8. Les locutions adverbiales……….……41
3.1. Les locutions prépositives………42
Les exercices………..………..…...……43
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 1. LA SYNTAXE………..……….….50
1.1. La syntaxe à la phrase positive………51
1.2. La syntaxe à la phrase négative………51
1.3. La syntaxe à la phrase interrogative……….52
2. L’ACCORD DU VERBE AVEC LE SUJET……….………53
3. EMPHATIQUE………..……….54
4. LA PHRASE COMPLEXE………55
4.1. La proposition juxtaposée…..………..……….…………...55
4.2. La proposition cordonnée…..………..….………55
4.3. La proposition subordonnée………...………..………55
4.3.1. Les propositions complétives………56
4.3.2. Les propositions relatives………..57
Exercices………..………...60
BEŞİNCİ BÖLÜM 1. LES SUBORDONNÉES CIRCONSTANCIELLES………..66
1.1. Les subordonnées circonstancielles de temps………...……...66
1.2. Les subordonnées circonstancielles de cause………..76
Exercices………..………...78
1.3. Les subordonnées circonstancielles de conséquence………...84
Exercices………..………...86
1.4. Les subordonnées circonstancielles de but………...……...92
Exercices………..………...93
1.5. Les subordonnées circonstancielles d’opposition…………...…….……99
Exercices………..………...101
1.6. Les subordonnées circonstancielles de condition…………...………..108
Les exercices………..………...109
ALTINCI BÖLÜM 1. LE DISCOURS RAPPORTÉ………...116
1.1. Le discours direct……….………..116
1.2. Le discours indirect libre ……..………….………116
1.3. Le discours indirect.…...………116
a. La modification de temps………...………...…117
b. Les modifications des indicateurs de temps………...…118
c. Les autres changements ..………..119
YEDİNCİ BÖLÜM
1. LES PROPOSITIONS INTERROGATIVES…..……….125
2. LES PRONOMS RELATIFS INVARIABLES………..………..133
3. LES PRONOMS RELATIFS VARIABLES………139
3.1. Lequel, Laquelle, Lesquels, Lesquelles……….…………139
3.2. Auquel, À Laquelle, Auxquels, Auxquelles………..……142
3.3. Duquel, De Laquelle, Desquels, Desquelles………..………144
SONUÇ……….147
KAYNAKÇA………....………148
T. C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Bilimsel Etik Sayfası
Öğre
n
cin
in
Adı Soyadı Tuğba GAYSI Numarası 094207001001 Ana Bilim / Bilim
Dalı Fransız Dili ve Edebiyatı
Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora
Tezin Adı Grammaire Française Appliquée Pour Les Étudiants Turcs
Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.
T. C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
Yüksek Lisans Tezi Kabul Formu
Öğre
n
cin
in
Adı Soyadı Tuğba GAYSI Numarası 094207001001 Ana Bilim / Bilim
Dalı Fransız Dili ve Edebiyatı
Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Tez Danışmanı Prof. Dr. Galip BALDIRAN
Tezin Adı Grammaire Française Appliquée Pour Les Étudiants Turcs
Yukarıda adı geçen öğrenci tarafından hazırlanan Grammaire Française
Appliquée Pour Les Étudiants Turc başlıklı bu çalışma 21/05/2019 tarihinde yapılan
savunma sınavı sonucunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunarak, jürimiz tarafından yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir.
TEŞEKKÜR
Öncelikle tez konusunun seçiminden itibaren, bu çalışmamda hiçbir zaman değerli katkılarını benden esirgemeyen, kütüphanesini hizmetime sunan, her aşamada beni yönlendiren ve cesaretlendiren değerli hocam Prof. Dr. Galip Baldıran’a teşekkürü bir borç bilir, şükranlarımı arz ederim.
Ayrıca çalışmalarım sırasında bana hep yardımcı olan eşime, çalışmama izin verdiği için oğluma ve çalışmanın son zamanlarında bir an dahi beni yalnız bırakmayan ailemizin yeni üyesi olacak kızıma sonsuz teşekkürler.
Tuğba GAYSI
ÖNSÖZ
Çeviri, iki dil arasında bir karşılık kurma olarak tanımlansa da tam anlamıyla nitelikli bir çeviriden bahsetmek oldukça güçtür. Çeviri yaparken ya da yabancı dilde bir metin yazarken, hangi sözcüklerin ya da hangi bağlaçların metne daha uygun düştüğüne karar verebilmek amacıyla metinlerin bağlamını her zaman göz önünde bulundurmak gerekir. Ancak bu şekilde kaliteli bir çeviriye ulaşmanın ilk adımları atılmış olur.
İyi bir çeviri için oldukça zengin ve çok değişik yapılara sahip olan Türkçe ve Fransızca dillerinin titizlikle incelenmesi gerekmektedir. Hemen hemen her alanda düzenli bir çeviri için bu yapıları öğrenmek ve terimlere hâkim olmak gereklidir. Elbette Fransızca ve Türkçe bağlaçları bilmek de metinleri doğru olarak ifade edebilmek için son derece önemlidir. Öğrenenlerin çeviri yaparken en çok zorluk çektikleri bileşik cümlelerin temel yapısını oluşturan yan cümle bağlaçlarının öğrenilmesi, metinlerin biçimlendirilmesinde fayda sağlayacaktır.
Bu çalışmamızın dil bilgisi kurallarına hâkim olmak ve iki dil arasındaki farklılıkları görmek açısından kılavuz olacağı düşüncesindeyiz. Ayrıca bu çalışma ile öğrenenlerin, yeni tümceler üretebilecek düzeni kavrayarak kaliteli çeviriler yapmanın tadına varmalarını amaçlıyoruz.
T. C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
ÖZET
Dil öğretim alanında dilbilgisi kurallarının öğretimine her zaman ağırlık verilmiştir. Bu bağlamda hem dil öğrenirken hem çeviri yaparken dilbilgisine duyulan gereksinim, yadsınamaz bir gerçektir.
Fransızcanın öğretimi ve çeviri alanlarına katkı sağlamayı hedefleyen çalışmamız yedi bölümden oluşmaktadır. I. bölümde tanımlık, isim ve sıfat konularına yer verilmiştir. II. bölümde fiiller konusu çatı, kip, çekim, zaman ve yardımcı fiiller başlıkları altında ele alınmıştır. III. bölümde zamir, zarf ve edat konuları açıklanmıştır. IV. bölümde söz dizimi, isim yantümceleri ve ilgi adıllı yantümceler konuları ile bileşik cümle yapılarına geçilmiştir. V. bölümde belirteçli yantümceler zaman, sebep, sonuç, amaç, karşıtlık ve şart cümleleri olarak altı bölümde incelenmiştir. VI. bölümde aktarılan söylem ile günlük dilde en çok yer alan ifadeler anlatılmıştır. VII. bölümde ise soru cümleleri ile anlatım tamamlanmıştır.
Zihni gereksiz ifadelerle yormayacak şekilde gerekli ve kısa açıklamalar yaparak konular anlatılmıştır. Açıklanan kuralların daha iyi kavranabilmesi için örneklerin çok ve günlük yaşamdan olmasına önem verilmiştir. Ayrıca anadilde de karşılıklarını görmenin yararlı olacağı düşüncesiyle örneklerin yanlarında Türkçe anlamları da verilmiştir. Her konunun ardında yer alan çok sayıda çeviri alıştırmalarıyla konuların öğrenilmesi kalıcı hale getirilmiş ve çeviri yetisinin geliştirilmesine katkı sunulmuştur. Çeviri çalışmalarının cevaplarına ise her alıştırmanın sonunda yer verilerek dönüt alınması sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Dil öğretimi, Dil bilgisi, Çeviri, Türkçe, Fransızca.
Öğre
n
cin
in
Adı Soyadı Tuğba GAYSI Numarası 094207001001 Ana Bilim / Bilim
Dalı Fransız Dili ve Edebiyatı
Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Tez Danışmanı Prof. Dr. Galip BALDIRAN
T. C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü
SUMMARY
The teaching of grammar rules in the field of language teaching has always been emphasized. Because of this; the need of grammar as language learning and translation is an undeniable fact.
Our study, which aims to contribute to the teaching and translation of French, consists of seven parts. In the first part, articles, nouns and adjectives are given.In the second part, verbs are discussed under the title of modals, tenses, active and passive voices and auxiliary verbs. In the third part, pronouns, adverbs and prepositions are described. In the fourth part, we mentioned about syntax, noun clauses and relative clauses. In the fifth part, adverbial clauses, cause and effect sentences, purpose sentences,contrast sentences and if clauses are studied in six sections. In the sixth part, direct- indirect speech and the most common expressions in daily language are explained. In the seventh part, our subjects are completed with question sentences. . ……….. The topics are explained by making necessary and short explanations so that the mind is not exhausted by unnecessary expressions. In order to gain a better understanding of the rules explained, it is made a point of a lot of examples which are taken from daily life. Turkish meanings are also given to the examples with the thought that it would be useful to see their equivalents in mother tongue. With a large number of translation exercises about each subject, learning of the subjects has become permanent and contributes to the development of translation skills. The answers to the translation studies are given at the end of each exercise and the feedback is provided.
Keywords: Language teaching, Grammar, Translation, Turkish, French.
Öğre
n
cin
in
Adı Soyadı Tuğba GAYSI Numarası 094207001001 Ana Bilim /
Bilim Dalı Fransız Dili ve Edebiyatı
Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Tez Danışmanı Prof. Dr. Galip BALDIRAN
Tezin İngilizce
GİRİŞ
Gerek günlük yaşamda gerek iş hayatında insanların dil öğrenimine olan ilgileri her geçen gün artmaktadır. Bu durum yeni bir yabancı dil öğrenmek isteyen bireyler için kaynak kitap gereksinimini zorunlu kılmaktadır. Bu ihtiyaca cevap verebilmek amacıyla dil öğretimi üzerine uzun yıllardan beri farklı seviyelerde sayısız çalışmalar yapılmıştır. Fransızca dil bilgisini bu çalışmalardan faydalanarak öğrenmek isteyenler Türkçe ve Fransızcanın yapılarındaki önemli farklılıklar yüzünden zorlanmaktadırlar. Bunun doğal sonucu olarak da dil öğrenimi konusunda olumsuz bir bakış açısı geliştirmektedirler.
Tez konumuzun seçiminde Türk öğrencilerin karşılaştıkları genel zorlukları göz önünde bulundurduk. Çalışmamız bu zorlukların aşılması yolunda yararlanılabilir bir kaynak üretmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Bu çalışma için çok sayıda eser inceledik. Bunlar içerisinde dil bilgisi konularına yer veren eserlerden yararlandık.
Bu çalışma öğrenilen bilgilerin uygulamaya aktarılmasını kolaylaştırmayı; Türkçe ve Fransızca arasındaki farklılıkları göstermeyi, öğrenenlerin yeni tümceler üretebilecek düzeye ulaşmalarını sağlamayı; Fransızcanın öğretimi ve çeviri alanlarına katkı sunmayı hedeflemektedir.
Çalışmamız Fransızcanın temelini oluşturan dil bilgisi kurallarını kapsamaktadır. Bu kuralları sade bir şekilde açıklamaya gayret ettik. Kavranması zor bilgilerden ve gereksiz ayrıntılardan kaçındık. Karmaşık ve az kullanılan dil bilgisi yapıları içeren örnekler sunmamaya özen gösterdik.
Konular içerisinde sunulan örneklerin ardından Türkçe çevirilerine de yer verdik. Bu çeviriler her iki dildeki sözcük dizinimin görülmesi bakımından Türk öğrencilere ışık tutacaktır. Dahası dil öğrenimini kolaylaştırıp çeviri becerilerini geliştirme imkânı sunacaktır.
Konuların devamında Fransızcadan Türkçeye ve Türkçeden Fransızcaya çeviri örneklerine yer verdik. Bu sayede anlatılanların pekiştirilmesini sağlamayı amaçladık. Öğrenmede kalıcılığı artırması açısından örneklerin çok sayıda olmasına
önem verdik. Basit ve pratiğe yönelik kurallardan oluşan örnekler sunmak için çaba sarf ettik. Bunlara ek olarak hayata yakınlık ilkesinden hareketle günlük yaşamda yaygın olarak kullanılan kelimelerin ve cümlelerin seçilmesini uygun bulduk. Böylece öğrenilen bilgilerin uygulamaya aktarılmasını kolaylaştırmayı hedefledik.
Konuların kolay anlaşılır olması anadilde yapılan açıklamalar sayesinde mümkün olabilir. Bu noktadan hareketle çalışmamızın her aşamasında anadildeki açıklamalara gerekli ölçüde yer verdik. Böylece iki dil arasındaki önemli farklılıkların Türk öğrencilerin öğrenme sürecine gölge düşürmeyeceği düşüncesini taşıdık. Bu kapsamda değerlendirildiğinde çalışmamızın yabancı dilde yazılmış kaynakları okuyamayan Türk öğrencilerin zevkle okuyacağı ve yararlanacağı bir dil bilgisi materyali olacağı kanısındayız.
Fransızca dil bilgisi öğretimini kolaylaştırmayı hedefleyen bu çalışma, betimleyici yönteme (la méthode descriptive) dayalı nitel bir çalışma olarak hazırlanmıştır. Çalışmamızda yer alan tüm örnek cümleler özgündür, bize aittir. Öğretmenlik hayatımız boyunca yaptığımız gözlemlere dayanarak öğrencilerin sorun yaşadıkları alanları belirledik ve bu doğrultuda çalışmamıza yön verdik. Anadolu lisesinde ikinci yabancı dil derslerinde öğrencilerimizin en çok zorlandıkları konular arasında düzensiz eylemlerin çekimi, şart kipi (conditionnel) ve istek-dilek kiplerinin (subjonctif) kullanılması, sözcüklerin cinsinin (masculin-féminin) bulunması, çift zamirli eylemlerin çekimi, cümleye göre uygun bağlaç seçimi sayılabilir. Bu konular dikkate alınarak hazırlanan cümle çevirileri ile öğrenme sürecinin daha basit hale getirilmesine özen gösterdik.
Çalışmamız yedi bölümden oluşmaktadır. I. bölümde tanımlık, isim ve sıfat konuları, II. bölümde fiiller konusu, III. bölümde zamir, zarf ve edat konuları açıklanmıştır. IV. bölümde söz dizimi, isim yantümceleri ve ilgi adıllı yantümceleri konularına yer verilmiştir. V. bölümde belirteçli yantümceler, VI. bölümde aktarılan söylem ve son olarak VII. bölümde ise soru cümleleri ile ilgi adılları konuları anlatılmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
1. L’ARTICLE (TANIMLIK) : Le, la, les, un, une, des 1.1. L’article défini:
Bilinen nesne veya varlığı belirten tanım sözcükleridir : le, la, les
*Masculin singulier : Le ( Le pays, le journal, le garçon ) *Féminin singulier : La ( La rose, la porte, la poésie )
*Masculin et féminin pluriel : Les (Les ports, les navires, les toits)
a. L’article défini élidé
« La eau » değil « L’eau » ; « Le homme » değil « L’homme » şeklindedir.
b. L’article défini contracté avec la préposition “ à ”
la lune = à la lune (ayda/aya) l’usine = à l’usine (fabrikada/fabrikaya) le bureau = au bureau (büroda/büroya) les papiers = aux papiers (kağıtlarda/kağıtlara)
c. L’article défini contracté avec la préposition “ de ”
Les fleurs (de) le jardin = les fleurs du jardin (bahçenin çiçekleri) Le symbole (de) la ville = le symbole de la ville (şehrin sembolü) L’amour (de ) les enfants = l’amour des enfants (çocukların aşkı) La clé (de) l’amitié = la clé de l’amitié (dostluğun anahtarı)
1.2. L’article indéfini
Bilinmeyen nesne veya varlığı belirten tanım sözcükleridir: un, une, des *Masculin singulier : Un ( Un fourmi, un jardin )
*Féminin singulier : Une ( Une réponse, une gloire )
*Masculin et féminin pluriel : Des ( Des camarades, des papillons )
1.3. L’article partitif
Bütünün bir parçasını göstermeye yarayan “du, de la, des” tanım sözcükleridir. “Biraz ve birkaç” anlamına gelip miktar göstermek için kullanılır.
J’ai bu du thé et de l’eau. (Biraz çay ve su içtim.)
Attention! Olumsuzluk bildiren “ne…pas” yapısından sonra ve bir sıfattan önce “du,
de la, des” sadece “de” şeklinde yazılır.
Il y a de grands vases dans la maison. (Evde büyük vazolar var.) Elles n’ont pas de poule. (Onların tavukları yok.)
2.LE NOM (İSİM) L’espèce
Nom commun Nom propre
La télévision (televizyon) Racine
Le professeur (öğretmen) Méditerranée Le chat (kedi) Paris Le mur (duvar) Turcs Le souris (fare) Pacifique
Le genre
Le, un : masculin La, une : féminin
Masculin Féminin
Le cheval (at) La montagne(dağ) Un conseil (bir öğüt) La nuit (gece)
Le cage (kafes) Une mer (bir deniz) Le cahier (defter) La région (bölge)
Le nombre
*Le, la, un, une ( singulier ): Le renard (tilki), une soie (bir ipek), un chant (bir şarkı), la maison(ev)
*Les, des ( pluriel ) : Les renards (tilkiler), des soies (ipekler), les fers (demirler),
des chants (şarkılar), les maisons (evler)
1.1. Formation du pluriel des noms
Singulier Pluriel
La source (kaynak) =) les sources (kaynaklar)
L’arbre (ağaç) =) les arbres (ağaçlar)
Une société (bir toplum) =) des sociétés (toplumlar)
1.2. Complément du nom (İsim tamlaması) Le nom + de la / de l’ / du / des / en / de + le nom
La patte de la poule (tavuğun ayağı) Les câbles de l’ordinateur (bilgisayarın kabloları)
La clé du bureau (büronun anahtarı) Le chanson des oiseaux (kuşların şarkısı)
La jupe en soie (ipekten etek) Le magasin de livres (kitap dükkanı)
3. L’ ADJECTIF (SIFAT)
La femme est cruelle ; ma sœur est laborieuse ; cette tarte est crémeuse ; quelle fleure aimez-vous ? ; chaque bébé est aimable ; le troisième jour de la semaine est le mercredi…
Sıfatlar, isimleri nitelik, sahiplik, işaret, belirsizlik ya da sayı bakımından niteler.
3.1. L’adjectif qualificatif (Niteleme sıfatı) La fourmi est courageuse.
La maison est ancienne. Le costume est élégant.
Renk, biçim ve durum belirtmek için sözcüğü niteleyen sıfatlara denir. Niteleme sıfatlarının üç temel işlevi vardır : Épithète, appositive, attribut.
a. ÉPITHÈTE
Bir nitelik ya da ilişki belirten niteleme sıfatlarına épithète sıfat denir. Bu sıfatın cümleden kaldırılması anlamda bir değişikliğe yol açmaz. Genellikle isimden sonra kullanılır. Ancak « petit, grand, beau, mauvais, jeune, vieux, nouveau, vrai, faux,
joli, gros, long, autre, premier, dernier,… » gibi sıfatlar isimden önce kullanılır.
Ex : L’enfant timide cueille des fleurs. (Çekingen çocuk, çiçek topluyor.) Elle regarde des œufs énormes. (O, kocaman yumurtalara bakıyor.) «Dis-moi où tu as mis ma cravate noire » (Ertürk, 2004: 58)
b. APPOSITIVE
İsim grubundan virgülle ayrılır ve cümle içerisinde yer değiştirebilir. Ex : Furieux et sérieux, un soldat vient te rendre visite.
(Kızgın ve ciddi bir asker seni ziyaret etmeye geliyor.) La femme, triste et surprise, cherche un abri sous un arbre. (Üzgün ve şaşkın kadın bir ağaç altında sığınacak bir yer arıyor.)
c. ATTRIBUT
« Être, devenir, sembler,…» gibi fiillerle birlikte kullanılan niteleme sıfatlarına denir.
Ex : Le lac est beau et les oiseaux sont hauts dans le ciel. (Göl güzel ve kuşlar gökyüzünde yüksekteler.)
Le secrétaire semble inquiet. (Sekreter kaygılı görünüyor.) « Les conditions de sécurité restent incertaines. » (Ertürk, 2004: 57)
3.2. Comparaison des adjectifs (Sıfatların karşılaştırılması) a. Le Comparatif (daha …)
*Le comparatif d’infériorité (azlık)
La souris est moins rusée que le renard. (Fare, tilkiden daha az kurnazdır.) *Le comparatif d’égalité (eşitlik)
La plaine est aussi vaste que la mer. (Ova, deniz kadar engin.) * Le comparatif de supériorité (üstünlük)
Le professeur est plus boudeur que le directeur. (Öğretmen, müdürden daha somurtkan.)
b. Le Superlatif (en…)
*Le superlatif relatif : Le/ la/ les + plus/ moins + un adjectif + de (… en …) La Turquie est le plus beau pays du monde.(Türkiye, dünyanın en güzel ülkesidir.)
«C’est la moins bonne note de la classe.» (Lenard, 1971: 77)
*Le superlatif absolu : Très / bien/ infiniment/ fort / extrêmement/ etc. + un adjectif Le chat est très triste. (Kedi çok üzgün.)
3.3. L’adjectif possessif (İyelik sıfatı)
Masculin Singulier : Mon, ton, son, notre, votre, leur + nom masculin singulier Féminin Singulier : Ma, ta, sa, notre, votre, leur + nom féminin singulier Masculin et Féminin Pluriel : Mes, tes, ses, nos, vos, leurs + nom pluriel
3.4. L’adjectif démonstratif (İşaret sıfatı)
Masculin Singulier : ce, cet + nom masculin singulier: Ce pays; cet appartement Féminin Singulier : cette + nom féminin singulier: Cette époque
Masculin et Féminin Pluriel : ces + nom pluriel: Ces appartements(mas.); ces lampes(fém.)
3.5. L’adjectif interrogatif (Soru sıfatı) Quel légume as-tu acheté?(Hangi sebzeyi aldın?)
Quelle couleur est-ce que tu aimes?(Hangi rengi seversin?)
3.6. L’adjectif indéfini (Belgisiz sıfat)
Masculin singulier Féminin singulier Masculin pluriel Féminin pluriel
Aucun (hiçbir) aucune --- ---
Autre (başka) autre autres autres
Certain (belli) certaine certains certaines
Chaque(her) chaque --- ---
Maint (birçok) mainte maints maintes
Nul (hiçbir) nulle --- ---
--- --- plusieurs(birçok) plusieurs
Quelque(birkaç,biraz) quelque quelques quelques
Tel (öyle) telle tels telles
Tout (her) toute tous toutes
Même (aynı) même mêmes mêmes
Quel (hangi) quelle quels quelles
« Certaines plantes fleurissent en hiver.» (Sunel, 1998: 142)
3.7. L’adjectif numéral (Sayı sıfatı)
a.Les adjectifs numéraux cardinaux (Asıl sayı sıfatları) : Un, sept, dix, cent, mille,… b. Les adjectifs numéraux ordinaux (Sıra sayı sıfatları) : Premier, centième, millième…
Elle a trois maisons et huit voitures. (Üç evi ve sekiz arabası var.)
Trente-deux hommes ont fondé l’association commerciale.
(Otuz iki kişi ticari ortaklık kurdu.)
L’ARTICLE, LE NOM ET L’ADJECTİF
EXERCICES I. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çevirin.
1. Tous les matins, mon père va à la plage. 2. J’ai besoin du corrigé du cahier d’exercises. 3. J’ai mal à la gorge et au ventre.
4. Les hommes sont moins bavards que les femmes. 5. Elle a perdu les clés de la voiture.
6. Le profeseur parle d’une histoire du Moyen Age. 7. Tu sais la date de son anniversaire ?
8. Sophie est la plus courageuse fille de la classe.
9. Ma sœur peut jouer de la flûte, de la guitare, de l’orgue et du violon. 10. Les jeux des enfants sont très intéressants.
11. Mon frère adore le sel du repas. 12. Le père et le frère sont cruels.
13. Il y a un hôpital, une pharmacie, une station de métro et une boucherie dans mon quartier.
14. L’écriture est plus lisible que la signature. 15. Le train est en train d’arriver à la gare. 16. Ma mère range ma chambre tous les jours.
17. Les ouvriers travaillent dans cette usine depuis trois mois. 18. Qu’est-ce que tu veux manger pour le petit déjeuner ?
19. Ma mère connaît plusieurs acteurs. 20. Ses cheveux sont extrêmement huilieux. 21. Une fumée bleue s’élève dans le ciel. 22. Quelles musiques écoutez-vous?
23. La barbe et la chevelure de cet acteur sont très épaisses. 24. Cette dent semble guérie.
25. Je suis le septième enfant de la famille.
L’ARTICLE, LE NOM ET L’ADJECTİF
EXERCICES II. Aşağıdaki cümleleri Fransızcaya çevirin.
1. Patron son derece ciddi.
2. Öğrenciler sınıfın kapısını kırdılar.
3. Masanın üzerinde bir tabak, bir çatal, bir kaşık ve bir bıçak var. 4. Yazmak için kaleme ve silmek için silgiye ihtiyacı var.
5. Bu kümeste bir tavuk, bir horoz, bir hindi ve civcivleri görüyorum. 6. Komşum, pasta ve bir şişe süt istiyor.
7. Odalarında yatak, ayna ve perde var mı?
8. Vestiyerde şemsiyeyi ve ayakkabıları buldun mu? 9. Küçük kediler çok sevimli.
11. Yılın ikinci ayı şubattır.
12. Şeker ve yağ almak için süpermarkete gidiyorum. 13. Konuşkan ve sempatik bir arkadaş arıyor.
14. Büyükannem enstrümental müzik sever. 15. Valiz, kapı kadar ağır.
16. Kızkardeşim yemek pişirmekten nefret eder. 17. Aynı kitapları okuyoruz.
18. Her sınav zor değil.
19. Her sabah sebze ve meyve yer. 20. Portakallar, elmalardan daha az tatlı. 21. Karınca çok çalışkan.
22. Mor, tablonun en güzel rengidir. 23. Hangi kitapları kaybettiniz? 24. Mücevher çok değerli. 25. Kız, bir aşçı kadar yetenekli. 26. Lezzetli peynir yedim.
L’ARTICLE, LE NOM ET L’ADJECTİF
RÉPONSES
I. Fransızca cümlelerin Türkçe çevirileri :
1. Her sabah babam plaja gider.
2. Çalışma kitabının cevap anahtarına ihtiyacım var. 3. Boğazım ve karnım ağrıyor.
4. Erkekler, kadınlardan daha az geveze. 5. Arabanın anahtartarlarını kaybetti.
6. Öğretmen Ortaçağ tarihinden bahsediyor. 7. Yıldönümü tarihini biliyor musun ? 8. Sophie, sınıfın en cesur kızıdır.
9. Kız kardeşim flüt, gitar, org ve keman çalabiliyor. 10. Çocukların oyunları çok ilginç.
11. Erkek kardeşim yemeğin tuzuna bayılır. 12. Baba ve oğul zalimler.
13. Benim mahallemde bir hastane, bir eczane, bir metro istasyonu ve bir kasap dükkanı var.
14. Yazı, imzadan daha okunaklı. 15. Tren gara varmak üzere.
16. Annem her gün odamı düzenler. 17. İşçiler, üç aydır bu fabrikada çalışıyor. 18. Kahvaltıda ne yemek istersin?
19. Annem birçok oyuncu tanıyor. 20. Saçları, son derece yağlı.
21. Gökyüzünde mavi bir duman yükseliyor. 22. Hangi müzikleri dinlersiniz?
23. Bu oyuncunun saçı ve sakalı çok sık. 24. Bu diş iyileşmiş görünüyor.
25. Ailenin yedinci çocuğuyum.
L’ARTICLE, LE NOM ET L’ADJECTİF
RÉPONSES
II. Türkçe cümlelerin Fransızca çevirileri :
1. L’employeur est infiniment sérieux. 2. Les étudiants ont cassé la porte de la classe.
3. Sur la table il y a une assiette, une fourchette, une cuillère et un couteau. 4. Elle a besoin d’un crayon pour écrire et une gomme pour effacer.
5. Je vois une poule, un coq, un dindon et des poussins dans cette basse-cour. 6. Mon voisin veut un gâteau et une bouteille de lait.
7. Est-ce qu’ils ont un lit, un miroir et des rideaux dans leur chambre ? 8. As-tu trouvé la parapluie et les chaussures dans le vestiaire ?
9. Les petits chats sont très jolis. 10. Le sol et la neige sont légers.
11. Le deuxième mois de l’année est le février.
12. Je vais au supermarché pour acheter du sucre et du beurre. 13. Elle cherche un ami parleur et sympathique.
14. Ma grand-mère adore la musique instrumentale. 15. La valise est aussi lourde que la porte.
16. Ma sœur déteste faire de la cuisine. 17. Nous lisons les mêmes livres.
18. Chaque examen n’est pas difficile.
19. Tous les matins, il mange des légumes et des fruits. 20. Les oranges sont moins douces que les pommes. 21. Le fourmi est bien laborieux.
22. Le violet est la plus délicate couleur du tableau. 23. Quels livres avez-vous perdu?
24. Le bijou est fort précieux.
25. La fille est aussi capable qu’un cuisinier. 26. J’ai mangé de bon fromage.
İKİNCİ BÖLÜM 1. LE VERBE (FİİL)
1.1. LES VOIX DES VERBES (FİİLLERDE ÇATI) a. Voix active (Etken çatı)
*Öznesi olan cümlelerin fiili etkendir : Sujet (özne) + verbe + objet (nesne)
Il écoute une chanson anglaise. (O, ingilizce bir şarkı dinliyor.) Mon grand-père répare le meuble. (Büyükbabam mobilyayı tamir ediyor.)
« La tempête ravage les côtes bretonnes. »
(Chevalier, Arrivé, Blanche-Benveniste, Peytard, 1964:322)
*Nesnesi olan fiiller geçişli, nesnesi olmayan fiiller geçişsiz fillerdir. Elle pense à sa patrie. (O, vatanını düşünüyor.)
b. Voix passive (Edilgen çatı)
Öznesi belli olmayan cümlelerin fiili edilgendir: Objet (nesne)+ être+ participe passé
Un lapin est capturé. (passif) (Bir tavşan yakalanır.) « La pelouse est tondue par les jardiniers municipaux. » (Kıran, 1987 :54)
c. Voix réfléchie (Dönüşlü çatı)
Dönüşlü fiilin öznesi, işi yapan ve işten etkilenendir: Sujet + complément + verbe
Je m’orne pour mon chéri.(Sevgilim için süsleniyorum.)(s’orner) Il se couche sur le banc. (Bankın üzerinde yatıyor.)(se coucher) «Elle se regarde dans la glace. (Aynaya bakıyor.)» (Ertürk, 2004: 123)
d.Voix factitive (Ettirgen çatı)
Özne, işi bir başkasına yaptırıyorsa, fiil ettirgendir: Sujet + faire + verbe + objet
Mon père fait construire une maison. (Babam, bir ev inşa ettiriyor.) Sa tante fait nettoyer tous les tapis. (Teyzesi, tüm halıları temizletiyor.)
1.2. LES MODES DES VERBES (FİİLLERDE KİP)
a. Le mode indicatif (Haber kipi) Mon ami a fini son devoir. (Arkadaşım ödevini bitirdi.)(geçmiş)
Notre mère fait des courses. (Annemiz alışveriş yapıyor.)(şimdi) Leur voisin vendra des fleurs dans les rues. (Komşuları sokaklarda çiçek satacak.)(gelecek)
« La fontaine a tari cette année.(Çeşme bu sene kurudu.) » (Sezer, 1999: 42)
Herhangi bir eylemin ya da oluşun geçmişte mi yoksa şimdi mi yapıldığını ya da gelecekte mi yapılacağını belirten kiplere haber kipi (mode indicatif) denir.
b. Le mode conditionnel (Şart kipi) Si + l’imparfait + le conditionnel présent
Si j’avais de l’argent, j’achèterai une voiture. (Param olsa, bir araba alırdım.)
Si vous veniez aujourd’hui, nous serions contents. (Bugün gelseydiniz, memnun olurduk.)
« Si j’étais à ta place, j’aurais honte. » (Kıran, 2016: 232)
Herhangi bir eylemin ya da oluşun bir koşula bağlı olduğunu belirten kiplere
şart kipi (mode conditionnel) denir. Şart cümleleri “si” bağlacı kullanılarak
c. Le mode impératif (Emir kipi) Bois du lait! (Süt iç!)
Travaillez à l’examen! (Sınava çalışın!) « Ayez nettoyé tout l’appartement avant mon retour !
(Ben dönmeden önce bütün daireyi temizlemiş olunuz.) » (Ertürk, 2004: 166)
Bir emri bazen de bir ricayı ya da öğüdü belirten kiplere emir kipi (mode
impératif) denir.
Attention! Emir kipi 2. tekil, 1. çoğul ve 3. çoğul şahıslar için kullanılır.
Ex: Aime, aimons, aimez.
e. Le mode infinitif (Mastar kipi)
Nager est plus amusant que courir.(Yüzmek, koşmaktan daha zevklidir.) Rire, c’est mieux que pleurer. (Gülmek, ağlamaktan daha iyidir.) « Le malade sent tomber la fièvre. » (Sunel, 1981: 172)
Fiilin çekilmemiş halde, yalın olarak kullanıldığı haline mastar kip(mode infinitif) denir.
d. Le mode subjonctif (Dilek kipi)
J’aimerais que les enfants dorment. (Çocukların uyumasını isterdim.)(istek) Il faut que je sois à l’école. (Okulda olmam gerekiyor.)(gereklilik) « Faut-il que vous réfléchissiez avant d’écrire ? » (Lenard, 1971: 470)
Bir istek, zorunluluk, şüphe,gereklilik, korku, belirsizlik, olasılık gibi duyguları belirten kiplere dilek kipi (mode subjonctif) denir.
f. Le mode participe (Sıfat-fiil kipi)
* Participe présent : verbe + ant « Parlant(konuşan), marchant(yürüyen),… »
Le professeur aime les étudiants obéissants.(Öğretmen, itaat eden çocukları sever.) Le patron cherche un secrétaire parlant plusieurs langages.
(Patron, birçok dil konuşan sekreter arıyor.)
Participe présent’ın “la causalité” (nedensellik) bildirme özelliği de vardır.
Ayant préparé minutieusement sa défense, cet avocat est sûr d’avoir de bons résultats. (Avukat, savunmasını titizce hazırladığı için iyi sonuçlar alacağından emin.)
Ayant de la fièvre, le petit garçon porte des vêtements légers. (Küçük çocuk, ateşi olduğu için ince giysiler giyiyor.)
Tenant à gagner le prix, les élèves viennent d’écrire leurs compositions. (Öğrenciler, ödülü kazanmaya can attıkları için kompozisyonlarını yazdılar.) Ayant reçu à temps les soins nécessaires, la vieille femme s’est gueri peu à peu.
(Yaşlı kadın, zamanında gerekli bakımı aldığı için yavaş yavaş iyileşti.) Ayant de forts reflexes, elle n’a jamais subi un accident.
(Güçlü refleksleri olduğu için başına hiç kaza gelmedi.)
Étant fatiqué, il ne viendra pas à la réunion.(Yorgun olduğu için toplantıya gelmeyecek.) Ayant beaucoup mangé, ils ont une indigestion.
(Çok fazla yedikleri için sindirim güçlüğü yaşıyorlar.)
Étant malade depuis longtemps, mon grand-père n’arrive plus à marcher. (Büyükbabam, uzun zamandır hasta olduğu için artık yürüyemiyor.)
« Ayant peur d’être envahie par des personnes déplacées, la France a fermé sa frontière. (Fransa ülkelerinden atılan insanlar tarafından istila edilmekten korktuğu için sınırını kapattı.) » (Sezer, 1999: 115)
* Gérondif : En + participe présent (verbe + ant)
Nous marchons en sifflant. (Islık çalarak yürüyoruz.)
« J’ai rencontré votre professeur visitant le musée. » (Sunel, 1981: 177) * Participe passé : Birleşik zaman oluştururken être ve avoir fiilleriyle kullanılır.
Tous les chiens ont sauté par la fenêtre.(Tüm köpekler pencereden atladılar.) Les pêcheurs ont maillé un filet. (Balıkçılar bir ağ ördü.)
1.3. LES CONJUGAISONS DES VERBES (FİİLLERDE ÇEKİM) a. Les verbes du premier groupe (Birinci grup/ sonu –er ile biten fiiller)
Désirer (istemek) Proposer (önermek)
Cultiver (yetiştirmek) Solutionner (çözümlemek)…
Participe présent(şimdiki zaman ortacı) : « -er » atılıp « -ant » eklenerek oluşturulur.
Désir + ant ; cultiv + ant ; propos + ant ; solutionn + ant
Participe passé (geçmiş zaman ortacı : « -er » atılıp « -é » eklenerek oluşturulur.
Désir + é ; cultiv + é ; propos + é ; solutionn + é
b. Les verbes du deuxième groupe (İkinci grup/ sonu –ir ile biten fiiller)
Finir (bitirmek) Unir (birleştirmek)
Vomir (kusmak) Obéir (itaat etmek)…
Participe présent(şimdiki zaman ortacı) : « - ir » atılıp « -issant » eklenerek oluşturulur.
Fin + issant , vom + issant , un + issant , obé +issant
Participe passé (geçmiş zaman ortacı : « -ir » atılıp « -i » eklenerek oluşturulur.
Fin + i ; vom + i ; un + i ; obé +i
c. Les verbes du troisième groupe(Üçüncü grup/sonu -re, -ir, -oir ile biten fiiller)
Mettre (koymak) Ouvrir (açmak) Répondre (cevap vermek)
Rire (gülmek) Cueillir (toplamak) Devoir (mecbur olmak)
« Les Françaises devront pourtant faire leur devoir de citoyennes, dimanche. »
(Mauger, Bruézière, 1964: 175)
Participe présent(şimdiki zaman ortacı) : « -re,-ir,-oir » atılıp « -ant » eklenerek oluşturulur.
Mett + ant , ri + ant , ouvr + ant , cueill + ant , répond + ant , dev + ant
Participe passé (geçmiş zaman ortacı) : « -er » atılıp « -é » eklenerek oluşturulur.
Mis , ri , ouvert , cueilli , répondu , dû
Attention ! Üçüncü grup fiiller, düzensizdir, çekimlerinde genel kural yoktur. Çoğu 3. grup fillerin participe présent ve passé şekilleri değişebilmektedir.
1.4. LES TEMPS DES VERBES (FİİLLERDE ZAMAN)
a. Le présent de l’indicatif (Haber kipinin şimdiki zamanı)
Eylem, söz edildiği zamanda yapılıyor ise fiil şimdiki zamandadır.
*Birinci grup şimdiki zaman ekleri : “-e , -es , -e , -ons , -ez , ent ” Ils désirent nous aider. (Onlar bize yardım etmek istiyor.)
Le monde tourne autour du soleil. (Dünya, Güneş’in etrafında dönüyor.) *İkinci grup şimdiki zaman ekleri : “-is , -is , -it , -issons , -issez , issent ”
De nouvelles constructions surgissent dans la rue. (Sokakta yeni binalar beliriyor.) Cet enfant obéit à sa mère . (Bu çocuk annesine itaat ediyor.)
* Üçüncü grup fiiller düzensizdir. Tek bir kural yoktur.
Entendre(duymak), craindre(korkmak), vendre(satmak), tordre(bükmek), … Nous buvons du thé au jardin.(Bahçede çay içiyoruz.)
« Vous apprenez à lire à l’école primaire. » (Lenard, 1971: 246)
b. Le passé simple de l’indicatif (Haber kipinin basit geçmiş zamanı)
Eylemin geçmişte gerçekleştiğini belirten basit geçmiş zaman çoğunlukla edebi ve tarihsel yazılarda kullanılır.
*Birinci grup passé simple ekleri : “-ai , -as , -a , -âmes , -âtes , èrent ”
Elle récolta quelques œufs dans la fôret.(Ormanda birkaç yumurta topladı.) Les bergers s’éloignèrent de la montagne. (Çobanlar, dağdan uzaklaştılar.) * İkinci grup passé simple ekleri : “-is , -is , -it , -îmes , -îtes , -irent ”
De nouvelles constructions surgirent dans la rue. (Sokakta yeni binalar belirdi.) Cet enfant obéit à sa mère . (Bu çocuk annesine itaat ediyor.)
* Üçüncü grup :
Elle vendit sa maison et sa voiture. (Evini ve arabasını sattı.) Nous bûmes du thé au jardin.(Bahçede çay içtik.)
c. Le passé composé de l’indicatif (Haber kipinin bileşik geçmiş zamanı)
Bileşik geçmiş zaman ,être ve avoir fiilleriyle oluşturulur.
Passé composé çekimi : le présent d “être / avoir” + participe passé du verbe
*Birinci grup :
Les moutons ont nagé dans le fleuve. (Koyunlar ırmakta yüzdüler.) Je me suis réveillé très tard. (Çok geç uyandım.)
*İkinci grup :
De nouvelles constructions ont surgi dans la rue. (Sokakta yeni binalar belirdi.) Cet enfant a obéi à sa mère . (Bu çocuk annesine itaat etti.)
* Üçüncü grup :
Nous avons bu du thé au jardin.(Bahçede çay içtik.) Il est né dans une petite maison. (Küçük bir evde doğdu.)
d. L’imparfait de l’indicatif (Haber kipinin geçmiş zaman hikayesi)
Geçmişte süreklilik belirten eylemler için geçmiş zaman hikayesi kullanılır.
*Birinci grup imparfait zaman ekleri: “-ais , -ais , -ait , -ions , -iez , aient ” Le paysan apportait la nourriture et des couvertures.
(Köylü, yiyecek ve yorganları taşıyordu.)
Ils désiraient nous aider. (Onlar bize yardım etmek istiyorlardı.)
*İkinci grup imparfait ekleri: “-issais , -issais , -issait , -issions , -issiez , issaient ” De nouvelles constructions surgissaient dans la rue.
(Sokakta yeni binalar beliriyordu.)
Cet enfant obéissait à sa mère . (Bu çocuk annesine itaat ediyordu.) *Üçüncü grup imparfait zaman ekleri: “-ais , -ais , -ait , -ions , -iez , aient ” Fiilin indicatif présent birinci çoğul kişi çekiminde –ons eki atılarak kalan kısım kök(radical) sayılır.
Elle vendait sa maison et sa voiture. (Evini ve arabasını satıyordu.) Nous buvions du thé au jardin.(Bahçede çay içiyorduk.) « Le somnambule poursuivait sa promenade.
e. Le plus-que-parfait de l’indicatif (Haber kipinin bileşik geçmiş zamanın hikayesi)
Bir eylem olduğunda, bir başka eylemin bitmiş olduğunu belirtmek için kullanılır. Plus-que-parfait çekimi : l’imparfait d“être / avoir” + participe passé du verbe
*Birinci grup :
Tout le monde avait dansé au mariage. (Herkes düğünde dans etmişti.) Elle s’était couchée à neuf heures le soir. (Akşam saat dokuzda yatmıştı.) *İkinci grup :
De nouvelles constructions avaient surgi dans la rue. (Sokakta yeni binalar belirmişti.)
Cet enfant avait obéi à sa mère . (Bu çocuk annesine itaat etmişti.) *Üçüncü grup :
Elle avait vendu sa maison et sa voiture. (Evini ve arabasını satmıştı.) Nous avions bu du thé au jardin.(Bahçede çay içmiştik.) Il était né dans une petite maison. (Küçük bir evde doğmuştu.)
f. Le passé antérieur de l’indicatif (Haber kipinin önceki geçmiş zamanı)
Geçmişte gerçekleşen bir eylemin yine geçmişte gerçekleşen başka bir eylemden önce gerçekleştiğini belirtmek için passé antérieur kullanılır.
Passé antérieur çekimi : le passé simple d“être / avoir” + participe passé du verbe
*Birinci grup :
Quand tu eus fermé la fenêtre, les oiseaux volèrent.(Pencereyi kapatınca kuşlar uçtu.) «Quand j’eus quitté ma petite patrie, une végétation nouvelle apparut à mes yeux. »
(Sönmez, 1985: 246)
*İkinci grup :
Dès que nous eûmes fini notre travail, nous fermâmes la porte. (İşimizi bitirir bitirmez kapıyı kapattık.)
Quand j’ eus nourri des malades, ils furent heureux . (Yiyecek verdiğimde hastalar mutlu oldular.) *Üçüncü grup :
Dès qu’elle eut vendu sa voiture, elle acheta une maison. (Arabasını satar satmaz bir ev aldı .)
g. Le futur simple de l’indicatif (Haber kipinin basit gelecek zamanı)
Gelecekte yapılacak bir eylem ya da oluş için futur simple kullanılır.
*Birinci grup futur ekleri : l’infinitif + “-ai , -as , -a , -ons , -ez , ont ”
Un loup tuera les personnes dans l’histoire.(Hikayede bir kurt, insanları öldürecek.) Nous déjeunerons dans le jardin. (Bahçede kahvaltı yapacağız.)
*İkinci grup futur ekleri : l’infinitif + “-ai , -as , -a , -ons , -ez , ont ”
De nouvelles constructions surgiront dans la rue. (Sokakta yeni binalar belirecek.) Cet enfant obéira à sa mère . (Bu çocuk annesine itaat edecek.)
*Üçüncü grup futur ekleri : “-ai , -as , -a , -ons , -ez , ont ”
Nous boirons du thé au jardin.(Bahçede çay içeceğiz.)
Je mettrons les parapluies dans le tiroir.(Şemsiyeleri çekmeceye koyacağım.)
h. Le futur antérieur de l’indicatif (Haber kipinin bir önceki gelecek zamanı)
Gelecekte gerçekleşecek bir eylemin yine gelecekte gerçekleşecek başka bir eylemden önce gerçekleşeceğini belirtmek için futur antérieur kullanılır.
Futur antérieur çekimi : le futur simple d“être / avoir” + participe passé du verbe
*Birinci grup : Quand tu auras fermé la fenêtre, les oiseaux voleront. (Pencereyi kapatınca kuşlar uçacak.)
Dès qu’ elles seront entrées, le téléphone sonnera. (Onlar girer girmez, telefon çalacak.)
«Quand nous aurons fertilisé les deserts, la faim dans le monde diminuera.»
(Kıran, 2016: 231)
*İkinci grup : Dès que nous aurons fini notre travail, nous fermerons la porte. (İşimizi bitirir bitirmez kapıyı kapatacağız.)
Quand j’ aurai nourri des malades, ils seront heureux . (Yiyecek verdiğimde hastalar mutlu olacaklar.)
*Üçüncü grup : Dès qu’elle aura vendu sa voiture, elle achetera une maison. (Arabasını satar satmaz bir ev alacak.)
Quand il sera né dans une forêt, sa mère pleurera. (Ormanda doğduğunda annesi ağlayacak.)
ı. Le conditionnel présent (Şart kipinin şimdiki zamanı) L’infinitif + “-ais , -ais , -ait , -ions , -iez , aient ”
*Birinci grup: Si nous avions de l’argent, nous achèterions une voiture. (Paramız olsaydı, araba alacaktık.)
Si j’avais des clés, j’entrerais dans la maison.(Anahtarlarım olsaydı, eve girecektim.)
*İkinci grup: Si nous avions de l’argent, nous choisirions une robe élégante. (Paramız olsaydı, şık bir elbise seçerdik.)
Si les enfants avaient faim, je les nourrirais .(Çocuklar aç olsalardı, onları beslerdim.)
*Üçüncü grup: Si nous avions besoin de l’argent, nous vendrions notre maison. (Paraya ihtiyacımız olsaydı, evimizi satardık.)
Si j’avais ma bicyclette, j’irais au pique-nique.(Bisikletim olsaydı, pikniğe giderdim.)
j. Le conditionnel passé (Şart kipinin geçmiş zamanı) j.1. Birinci oluşum
Le conditionnel présent d“être / avoir”+participe passé du verbe *Birinci grup : Si vous aviez travaillé bien, j’aurais donné un cadeau.
(İyi çalışsaydınız, size bir hediye vermiş olacaktım.)
« Si je ne l’avais pas retenue, elle se serait jetée par le balcon.
(Onu tutmamış olsaydım balkondan atlamış olacaktı.) » (Ertürk, 2004: 161) *İkinci grup: Si vous aviez bien travaillé, vous auriez reussi les examens.
(İyi çalışsaydınız, sınavları başarmış olacaktınız.) Si elle avait fait son devoir, elles se seraient réunies au café.
(Ödevini bitirseydi, kafede buluşmuş olacaklardı.) *Üçüncü grup:Si le médecin était venu, l’homme ne serait pas mort.
(Doktor gelseydi, adam ölmüş olmayacaktı.) Si j’avais pris un taxi, je n’aurais pas perdu du temps.
Le conditionnel passé (Şart kipinin geçmiş zamanı) j.2. İkinci oluşum
Le subjonctif imparfait d“être / avoir” + participe passé du verbe *Birinci grup: Si vous aviez travaillé bien, j’eusse donné un cadeau.
(İyi çalışsaydınız, size bir hediye vermiş olacaktım.) «S’il avait attendu, il eût rencontré son ancien ami.
(Beklemiş olsaydı, eski dostuyla karşılaşmış olacaktı.)» (Ertürk, 2004: 161)
*İkinci grup: Si vous aviez bien travaillé, vous eussiez reussi les examens. (İyi çalışsaydınız, sınavları başarmış olacaktınız.)
Si elle avait fait son devoir, elles se fussent réunies au café. (Ödevini bitirseydi, kafede buluşmuş olacaklardı.) *Üçüncü grup: Si le médecin était venu, l’homme ne fût pas mort.
(Doktor gelseydi, adam ölmüş olmayacaktı.) Si j’avais pris mon sac, je n’eusse pas perdu d’argent.
(Çantamı alsaydım, parayı kaybetmezdim.)
k. Le subjonctif présent (Dilek kipinin şimdiki zamanı) *Birinci grup subjonctif présent ekleri:“-e , -es , -e , -ions , -iez , ent ”
Il faut que je parle avec le concierge. (Kapıcıyla konuşmam gerekiyor.) Elles veulent que tu répares les meubles.(Mobilyaları onarmanı istiyorlar.)
*İkinci grup subjonctif présent ekleri :“-isse , -isses , -isse , -issions , -issiez , issent”
Il faut qu’il punisse le concierge. (Kapıcıyı cezalandırması gerekiyor.) Elles veulent que les étudiants finissent leur devoir.
(Öğrencilerin ödevlerini bitirmelerini istiyorlar.)
*Üçüncü grup subjonctif présent ekleri:“-e , -es , -e , -ions , -iez , ent ”
Il faut que je prenne un taxi. (Taksiye binmem gerekiyor.) Elles veulent que tu écrives une lettre.(Mektup yazmanı istiyorlar.) « Je souhaite que tu sois heureux. » (Sunel, 1998: 291)
l. Le subjonctif passé (Dilek kipinin geçmiş zamanı) Le subjonctif présent d“avoir/être” + participe passé du verbe *Birinci grup: Il faut que j’aie parlé avec le concierge.
(Kapıcıyla konuşmuş olmam gerekiyor.) Elles veulent que tu aies réparé les meubles. (Mobilyaları onarmış olmanı istiyorlar.)
« Je nie que cet homme ait prononcé de telles paroles.
(Bu adamın bu türlü sözler sarfettiğini red ve inkar ederim.) » (Öngel, 1973: 54) *İkinci grup: Il faut qu’il ait puni le concierge
(Kapıcıyı cezalandırmış olması gerekiyor.)
Elles veulent que les étudiants aient fini leur devoir. (Öğrencilerin ödevlerini bitirmiş olmalarını istiyorlar.)
*Üçüncü grup: Il faut que j’aie pris un taxi. (Taksiye binmiş olmam gerekiyor.)
Elles veulent que tu aies écrit une lettre. (Mektup yazmış olmanı istiyorlar.)
m. Le subjonctif plus-que-parfait (Dilek kipinin geçmiş zamanının hikayesi) le subjonctif imparfait d“avoir/être” + participe passé du verbe
*Birinci grup:
Il fallait que j’eusse parlé avec le concierge. (Kapıcıyla konuşmuş olmam gerekirdi.) Je ne croyais pas que les feuilles fussent tombées de l’arbre.
(Yaprakların ağaçtan düşmüş olduğunu sanmıyordum.)
«M. Dupont ignorait que son fils eût tout dépensé en moins d’un an.»(Sunel, 1998: 296)
*İkinci grup:
Il fallait qu’il eût puni le concierge. (Kapıcıyı cezalandırmış olması gerekirdi.) Elles voulaient que les étudiants eussent furni un jeu captivant.
(Öğrencilerin büyüleyici bir oyun çıkarmış olmalarını istiyorlardı.)
*Üçüncü grup:
Il fallait que j’eusse pris un taxi. (Taksiye binmiş olmam gerekirdi.)
Elles voulait que tu eusses écrit une lettre.(Mektup yazmış olmanı istiyorlardı.) Nous voulions qu’ils fussent venus sans leur parents.
n. L’impératif présent (Emir kipinin şimdiki zamanı)
Montrez les réponses des questions. (Soruların cevaplarını gösteriniz.) Posons les livres sur la chaise. (Kitapları sandalyenin üzerine koyalım.)
Finissez vos devoirs. (Ödevlerinizi bitirin.) Obéis à tes parents. (Ailene itaat et.)
Vends la maison et la voiture. (Evi ve arabayı sat.) Buvez du thé au jardin.(Bahçede çay içiniz.)
« Venez vite chez moi, que je ne sois pas fâché contre vous. (Bana çabuk geliniz de size kızmayayım.) » (Sönmez, 1985: 166)
o. L’impératif passé (Emir kipinin geçmiş zamanı) L’impératif présent d“avoir/être” + participe passé du verbe
Ayez montré les réponses des questions. (Soruların cevaplarını göstermiş olunuz.) Ayons posé les livres sur la chaise. (Kitapları sandalyenin üzerine koymuş olalım.)
Sois monté à cheval. (Ata binmiş ol.)
Ayez fini vos devoirs. (Ödevlerinizi bitirmiş olunuz.) Aie obéi à tes parents. (Ailene itaat etmiş ol.)
Aie vendu la maison et la voiture. (Evi ve arabayı satmış ol.) Ayez bu du thé au jardin.(Bahçede çay içmiş olunuz.)
Aie mis les lunettes dans le tiroir.(Gözlükleri çekmeceye koymuş ol.)
p. L’infinitif présent (Mastar kipinin şimdiki zamanı)
Fiillerin çekimsiz halleridir.
Elle commence à marcher dans la forêt. (Ormanda yürümeye başlıyor.) Nous voulons habiter au bord de la mer. (Deniz kıyısında yaşamak istiyoruz.)
Nous voulons blanchir nos lignes. (Çamaşırlarımızı beyazlatmak istiyoruz.) Elle commence à courir dans la forêt. (Ormanda koşmaya başlıyor.) Nous voulons vivre au bord de la mer. (Deniz kıyısında yaşamak istiyoruz.) « Il désirait partir pour les Indes et oublier la France. »
q. L’infinitif passé (Mastar kipinin geçmiş zamanı) Avoir / être + participe passé du verbe
Je suis parti après avoir donné le collier.(Kolyeyi verdikten sonra ayrıldım.) Nous avons déjeuné après avoir nagé. (Yüzdükten sonra kahvaltı ettik.) Je l’ai porté après avoir poli le collier.(Kolyeyi parlattıktan sonra taktım.)
Nous avons déjeuné après nous être réuni. (Bir araya geldikten sonra kahvaltı ettik.)
Je suis parti après avoir lu la lettre. (Mektubu okuduktan sonra ayrıldım.)
r. Le participe présent (Ortaç kipinin şimdiki zamanı) Birinci grup: Le radical du verbe + ant
La production augmentant favorise d’exportation. (Artan üretim, ihracatı geliştiriyor.)
« L’étudiant travaillant très bien sera récompensé par le professeur. » (Sunel, 1981: 176)
İkinci grup : Le radical du verbe + issant
Elles aiment les arbres fleurissant. (Onlar, çiçek açan ağaçları seviyorlar.) Nous cueillons les pommes rougissant. (Kızaran elmaları topluyoruz.) Üçüncü grup:
Les enfants courant au salon ont cassé le vase précieux. (Salonda koşan çocuklar değerli vazoyu kırdılar.) La production décroissant influence d’exportation.
(Azalan üretim, ihracatı etkiliyor.)
s. Le participe passé (Ortaç kipinin geçmiş zamanı) Birinci grup: Le radical du verbe + é
J’ai tombé les couteaux posés sur la table. (Masanın üzerine konulmuş bıçakları düşürdüm.) « Le rideau baissé cachait les décors. » (Kıran, 2016: 240) İkinci grup: Le radical du verbe + i
Il y a des fruits choisis au marché. (Pazarda seçilmiş meyveler var.) J’arrange les livres intervertis. (Sırası bozulmuş kitapları düzenliyorum.) Üçüncü grup: Mettre-mis; dire-dit; pouvoir-pu, savoir-su; entendre-entendu; …
Il y a des fruits mordus par les enfants partout. (Heryerde çocuklar tarafından ısırılmış meyveler var.)
1.5. LES VERBES AUXILIAIRES (YARDIMCI FİİLLER) a. Etre
Je suis tombé sur la table. (Masanın üzerine düştüm.) Un grand écrivain est mort hier. (Dün büyük bir yazar öldü.)
“Olmak” anlamına gelen “être” fiili, tüm çift zamirli (pronominal) fiillerin ve aşağıdaki 14 fiilin birleşik zaman çekimlerinde yardımcı fiil olarak kullanılır.
Aller(gitmek), Venir(gelmek), Monter(çıkmak) , Descendre(inmek), Entrer(girmek), Sortir(çıkmak) , Naître(doğmak), Mourir(ölmek), Arriver(varmak) , Partir(hareket
etmek), Rester(kalmak) , Tomber(düşmek), Passer(geçmek), Devenir(olmak) b.Avoir
Ils ont perdu le billet dans le train. (Bileti trende kaybettiler.) « La semaine dernière il a neigé sans cesse. » (Sunel, 1981: 204)
Pronominal fiiller ve 14 fiilin dışındaki tüm fiillerin bileşik zaman çekimlerinde “sahip olmak” anlamına gelen “avoir” fiili yardımcı fiil olarak kullanılır.
c. Aller
Sujet + aller au présent + infinitif (futur proche = yakın gelecek zaman) Je vais montrer sa lettre. (Biraz sonra onun mektubunu göstereceğim.)
Elle va ouvrir les fenêtres de la chambre. (Biraz sonra odanın pencerelerini açacak.) d. Venir
Sujet + venir de au présent + infinitif (passé récent = yakın geçmiş zaman) Je viens de montrer sa lettre. (Biraz önce onun mektubunu gösterdim.) « On vient d’annoncer l’arrivée du paquebot.
(Yolcu gemisinin gelişi az önce duyuruldu.) » (Sezer, 1999: 41)
f. Devoir
Sujet + devoir + infinitif (-meli / -malı)
Nous devons mener une vie tranquille. (Sakin bir yaşam sürmeliyiz.) « Nous devons supprimer toute trace de notre passage. » (Kıran, 2016: 223)
e. Pouvoir
Sujet + pouvoir + infinitif (-ebilmek) Nous pouvons chanter. (Şarkı söyleyebiliyoruz.)
LE VERBE - EXERCICES I. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çevirin.
1. Le paysan apporte la nourriture et des couvertures.
2. Les pauvres femmes moururent sous la torture de l’ennemi. 3. Nous avons pris des chaussures pour grimper.
4. Tous les 23 Avril on fête en Turquie la fête nationale de la souveraineté et des enfants.
5. Nous voulons qu’ils soient venus sans leur parents. 6. Quand ils eurent regardé la télévision, ils ont dormi. 7. J’ai mis les lunettes dans le tiroir.
8. Le petit enfant cueillait les fleurs pour sa mère. 9. Quand elle aura fini le devoir, elle ira à l’école. 10. La servante nettoie les murs.
11. L’homme entra dans la salon et alluma la lumière. 12. Dès que je fus entrée chez moi, le téléphone a sonné. 13. Le chat a capturé subtilement le souris.
14.Quand je suis entré chez moi, ma mère avait fini de faire la vaisselle. 15. Nous ferons des courses demain.
16.Elle avait mangé le gâteau quand j’ai pris une tasse de thé. 17. Elles réuniront tous les amis au mariage.
18.Lorsque je me serai révéillé à six heures, je viendrai à l’école. 19. Le petit enfant ouvre la porte.
20. Quand les convives seront venus, on déjeunera. 21. Le chat a mordu la queue du souris.
22. Tu pleures dans toutes les scènes.
23. Nous avons écouté les problèmes des étudiants. 24. Tous les jours, tout le monde doit boire de l’eau. 25. Le jardinier a coupé les branches des arbres. 26. Les chats miaulent dans les toits des maisons. 27. Le chasseur capture un lapin.
28. Dès qu’elles furent entrées, le téléphone sonna.
29. Étant complément ivre, le chauffeur s’est endormi dans la voiture. 30. Si j’avais fait mon devoir, je serais monté à bicyclette.
31. Elles voulaient que tu eusses réparé les meubles. 32. Nous avons déjeuné après avoir couru dans la forêt. 33. La vieille femme s’est couchée sur les herbes. 34. Mon époux doit se raser chaque soir.
LE VERBE - EXERCICES II. Aşağıdaki cümleleri Fransızcaya çevirin.
1. Oyuncakları çekmeceye koy.
2. Yaprakların ağaçtan düşmüş olduğunu sanmıyorum. 3. Kumar borcu yüzünden evini ve arabasını satacak.
