4. LA PHRASE COMPLEXE
4.3. La proposition subordonnée
4.3.2. Les propositions relatives
Fransızcada bileşik tümce elde etmek için basit ve bileşik ilgi adıllarından yararlanılabilir.
a) Basit ilgi adılları : QUI, QUE, OÙ, DONT *Qui ilgi adılı :
• Özne görevindedir. Türkçedeki karşılığı -EN/-AN ekidir. Les robots qui sont nombreux sur la terre menacent la race humaine.
(Dünyada çok sayıda olan robotlar insan ırkını tehdit etmektedir.)
« Le gouvernement a interdit l’introduction des marchandises qui entrent dans le pays en fraude. (Hükümet ülkeye kaçak giren malların girişini yasakladı.) » (Sezer, 1999: 141)
• Ce, celui, ceux, celle, celles işaret adıllarıyla kullanılır. Ceux qui vont à la montagne travailleront dans une recherche scientifique.
(Dağa gidecek olanlar, bilimsel bir araştırmada çalışacaklar.)
Bir şeyi vurgulamak amacıyla CE QUI…C’EST + DE ya da CE QUI…C’EST QUE şekliyle kullanılır.
Ce qui est mon rêve, c’est de partir pour le tour du monde.
(Hayalim, dünya turuna çıkmaktır.)
• À, DE, EN, AVEC, PAR, CHEZ, SUR, POUR, CONTRE, ENVERS, GRÂCE À edatlarıyla kullanılır.
La petite fille à côté de qui je suis assis plie du papier.
(Yanında oturduğum küçük kız kağıt katlıyor.)
*Que ilgi adılı :
• Düz tümleç(COD) işlevi görür. Türkçedeki karşılığı –DİK/-ECEK ekidir. Les melons que vous avez cueillis hier ne sont pas assez mûrs.
(Dün topladığınız kavunlar, yeteri kadar olgun değil.)
« Je vous offrirai les fleurs que j’ai cueillies. » (Sönmez, 1985: 105)
• Ce, celui, ceux, celle, celles işaret adıllarıyla kullanılır.
Les hommes de tous les continents, ceux que les frontière nationales et des différences ethniques, culturels ou politiques ont divisés, se réunissent pour célébrer cette journée.
(Milli sınırların ve etnik, kültürel ya da politik farkların ayırdığı tüm kıtaların insanları, bu günü kutlamak için toplanıyorlar.)
• Bileşik zamanları AVOIR yardımcı fiiliyle çekilen fiillerin Participe
passéleri, QUE ilgi adılının yerine geçtiği kelimenin cinsliği (eril/dişil) ve sayısı (tekil/çoğul) ile uyum içinde olmalıdır.
Tom a adopté trois chatons qu’il a trouvés. (Tom, bulduğu üç kedi yavrusunu sahiplendi.) • Bir şeyi vurgulamak için CE QUE…C’EST+İSİM ya da CE QUE…C’EST QUE şekliyle kullanılır.
Ce que je sais, c’est qu’il faut prendre des risques pour réussir.
(Bildiğim şey,başarmak için risk almak gerektiğidir.) *Où ilgi adılı :
• Yer ve zaman bildiren belirteçlerin yerine kullanılır.Türkçedeki karşılığı – DİK/-ECEK ekidir.
J’ai vraiment besoin d’un jour où je ne laverai pas la vaisselle.
(Bulaşık yıkamayacağım bir güne gerçekten ihtiyacım var.)
« Ce stade où ont lieu les plus grands matchs de football a été construit il y a dix ans. (En büyük futbol maçlarının oynandığı bu stadyum on yıl önce inşa edildi.)»
(Sezer, 1999: 144)
*Dont ilgi adılı:
• DE edatı alan fiillerin dolaylı tümleçlerinin(COI) yerini tutar. Türkçedeki karşılığı –EN/-AN/-DİK/-ECEK ekleridir.
Les voisins sont venus nous montrer la voiture dont ils ont parlé.
(Komşular, bahsettikleri arabayı bize göstermeye geldiler.)
• Bir isim tamlamasında ve sıfat tamlamasında tamlananın yerini tutar. Tout le monde visite le monument dont le toit est très haut.
(Herkes, çatısı çok yüksek olan anıtı ziyaret ediyor.)
• Celui, ceux, celle, celles işaret adıllarıyla kullanılabilir.
Je vous montrerai le crayon à trois couleurs; c’est celui dont j’ai besoin pour travailler.
(Size üç renkli kalemi göstereceğim; bu, çalışmak için ihtiyaç duyduğum kalem.)
• Dont ilgi adılının yerine kişileri belirten DE QUI ya da hem kişileri hem de nesneleri belirten « duquel, de laquelle, desquels, desquelles » kullanılabilir.
Cette bactérie à la structure de laquelle les chercheurs s’intéressent se répand rapidement.
b) Bileşik ilgi adılları :
Aşağı tablodaki ilgi adılları POUR, AVEC, DEVANT, SUR, SOUS, DANS, CHEZ gibi edatlarla kullanılır.
MASCULIN FÉMININ
Singulier Pluriel Singulier Pluriel
LEQUEL LESQUELS LAQUELLE LESQUELLES DUQUEL DESQUELS DE LAQUELLE DESQUELLES AUQUEL AUXQUELS À LAQUELLE AUXQUELLES
Exemples :
*Je cherche la boussole et la carte avec lesquelles je me dirige en fôret.
(Ormanda yön bulduğum pusula ve haritayı arıyorum.)
*Les enfants a cassé le vase à côté duquel vous avez posé la lampe.
(Kenarına lamba yerleştirdiğiniz vazoyu çocuklar kırdı.)
*De ces sept chemises laquelle préférez-vous?
(Bu yedi gömlekten hangisini tercih edersiniz?)
*La table sous laquelle le chat s’est caché est recouverte d’une nappe blanche.
(Altında kedinin uyuduğu masa, beyaz bir örtüyle kaplı.)
*C’est le prof d’éducation physique avec lequel ma fille s’entraîne chaque samedi matin.
(Bu, her cumartesi sabah kızımın antrenman yaptığı beden eğitimi öğretmeni.)
*Il n’y a aucune caméra de sécurité dans le préau d’une mosquée dans lequel un nouveau-né qui s’est perdu mystérieusement le jour d’avant a été trouvé.
(Geçen gün gizemli bir şekilde kaybolan yeni doğan bir bebeğin bulunduğu cami avlusunda hiç güvenlik kamerası yoktu.)
*La couverture sous laquelle tu t’es caché est très précieuse pour eux.
(Altına gizlendiğin örtü, onlar için çok değerli.)
“Les villes autour desquelles se concentrent des activités industrielles sont menacées de pollution. (Çevrelerinde sanayi etkinliklerinin toplandığı şehirler kirlilik tehdidi altındalar.)” (Sezer, 1999: 150)
LA SYNTAXE EXERCICES I. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çevirin.
1. Nous n’avons besoin ni d’argent ni d’or.
2. Cette femme ne sourit jamais.
3. Ma voisine est une femme optimiste et aimable.
4. Elles maigriront car elles font du sport sans cesse.
5. Je désire que les spectateurs quittent la salle satisfaits.
6. Je pense qu’il est l’heure d’aller chez le docteur.
7. Je crains que le froid crevasse mes mains.
8. Il est certain que vous n’aimez pas le pâté de cette boulangerie.
9. Je pense, donc je suis.
10. Je suis sûr que le laboratoire se trouve sur le même trottoir que la poste.
11. Il est evident que Marie l’a fait volontairement.
12. Elles ne veulent travailler ni la grammaire ni le vocabulaire.
13. Je ne suis pas sûr que tu contrôles la graisse de la voiture.
14. Il est évident qu’ils vont raser les cheveux des soldats.
15. Ma grand-mère ne tolère pas que je tire les rideaux tous les soirs.
16. Cet homme s’oppose à ce que les mécaniciens poussent la voiture dans la rue.
17. C’est étonnant que le gouvernement se prépare à un échec des négociations.
19. Le président de jury nous invite à visiter la ville souterraine qui se trouve en
Cappadoce.
20. Rousseau,qui était un philosophe français du 18 ème siècle, cherchait à gagner sa
vie en tant que musicien.
21. La planète qui est un corps céleste est en orbite autour du Soleil.
22. C’est le deuxième criminel arrêté dans les transports en commun en quelques
semaines à Paris.
23. Ce qui est important, c’est de trouver la méthode adaptée à tes besoins.
24. Il est essentiel que l’étudiant prenne du plaisir.
25. J’ai écouté le professeur puis j’ai fait l’exercice.
26. Mon cousin qui vit à Paris est venu me voir.
27. C’est une très belle ville qui a un château magnifique.
LA SYNTAXE EXERCICES II. Aşağıdaki cümleleri Fransızcaya çevirin.
1. Susane sabah sadece bir elma yer.
2. Oyuncunun sahneyi terk etmesinden korkuyorum.
3. Fotoğrafın anın tanığı olduğu kesindir.
4. Kendisi için hayatımı feda ettiğim oğlum gerçeği gizliyor.
5. Ne yaşamak ne ölmek istiyor.
6. Kararınızı açıklamanızı istiyorum.
8. O, seçimin geçersiz kılınmasını reddediyor.
9. Turistik gidip gelme sıklığının ilk altı aylık dönemde İstanbul’da rekora ulaşması,
yabancı müşteriler sayesindedir.
10. Onun randevuyu kaçırması kaçınılmazdır.
11. Ne uyumak ne yemek istiyorum.
12. Özenle bakılan bir kalbin beyni koruyacağı kesindir.
13. Onun Fransızcada ilerlemek istemesi, olumlu bir işarettir.
14. Öğrencilerin sorunlarının olduğu bir okulda çalışmaya başladım.
15. Psikolog tarafından bana tavsiye edilen bu kitap, çok yararlı.
16. Söylediğin şeyin anlamı yok.
17. Bana ödünç verdiği macera romanını çok sevdim.
18. Bu, aynı fikirde olduğunuz konu.
19. Leyleklerin, yuvalarını bacaların üstüne yapmaları olağanüstüdür.
20. Rahat ayakkabılar seçmen önemlidir.
21. Uğruna antrenman yaptığın yarış, Salı günü olacak.
22. Dilerim bu pastayı lezzetli bulursun.
23. Çalıştığı şirkette, internet sitelerinin bilgi gelişimiyle uğraşıyor.
24. Bu siyah farenin bir kurdu yiyebileceğini sanmıyorum.
25. Bu ödevin, müze ziyaretinizi konu alacağı açıktır.
LA SYNTAXE RÉPONSES
I. Fransızca cümlelerin Türkçe çevirileri :
1. Ne altına ne paraya ihtiyacımız var.
2. Bu kadın hiç gülmüyor.
3. Komşum iyimser ve sevimli bir kadındır.
4. Onlar zayıflayacak, zira durmadan spor yapıyorlar.
5. Seyircilerin salondan memnun ayrılmalarını arzu ediyorum.
6. Doktora gitme vakti olduğunu düşünüyorum.
7. Soğuğun ellerimi çatlatmasından korkuyorum.
8. Bu fırının böreğini sevmediğiniz kesin.
9. Düşünüyorum öyleyse varım.
10. Laboratuarın postaneyle aynı kaldırım üzerinde bulunduğundan eminim.
11. Marie’nin onu isteyerek yaptığı açıktır.
12. Ne dilbilgisi ne de kelime çalışmak istiyor.
13. Senin, arabanın yağını değiştirdiğinden emin değilim.
14. Onların, askerlerin saçlarını traş edecekleri apaçık.
15. Büyükannem, her akşam perdeleri çekmemi istemiyor.
16. Bu adam, tamircilerin sokakta arabayı itmelerine karşı çıkıyor.
17.Hükümetin görüşmeler konusunda kendini başarısızlığa hazırlanması şaşırtıcı.
19. Jüri başkanı, bizi Kapadokya’da bulunan yeraltı şehrini ziyaret etmeye davet
ediyor.
20. 18. yüzyıl fransız filozofu olan Rousseau, hayatını müzisyen olarak kazanmaya
çalışıyordu.
21. Bir gök cismi olan gezegen, Güneş’in etrafındaki yörüngededir.
22. Bu, Paris’te birkaç haftada toplu taşımada tutuklanan ikinci kişidir.
23. Önemli olan, ihtiyaçlarına uyarlanmış yöntemi bulmaktır. 24. Önemli olan öğrencinin zevk almasıdır.
25. Öğretmeni dinledim, sonra alıştırmayı yaptım.
26. Pariste yaşayan kuzenim beni görmeye geldi.
27. Bu, muhteşem şatosu olan çok güzel bir şehir.
LA SYNTAXE RÉPONSES
II. Türkçe cümlelerin Fransızca çevirileri :
1. Susane mange seulement une pomme le matin.
2. J’ai peur que l’acteur quitte la scène.
3. Il est certain que la photo est le témoin de l’instant.
4. Mon fils pour qui/ pour lequel j’ai sacrifié ma vie cache la vérité.
5. Il ne veut ni vivre ni mourir.
6. Je désire que vous expliquiez votre décision.
7. Au sud, au nord, à l’est, à l’ouest de notre pays, il y a de nombreux lieux à voir.
9. Le fait que la fréquentation touristique atteint un record pour İstanbul au premier
semestre s’est réalisé grâce aux clientèles étrangères.
10. Il est indispensable qu’elle manque le rendez-vous.
11. Je n’ai envie de ni dormir ni manger.
12. Il est certain que le cœur soigné protégera le cerveau.
13. Il est un signe favorable qu’il veut progresser en français.
14. J’ai commencé à travailler dans une école où les élèves ont des problèmes.
15. Le livre qui m’a été recommandé par le psychologue est très utile.
16. Ce qu’elle dit n’a pas de sens.
17. J’ai bien aimé le roman d’aventures qu’il m’a prêté.
18. C’est un point sur quoi vous êtes d’accord.
19. Il est incroyable que les cigognes font leur nid en haut des cheminée.
20. Il est important que tu choisisses des chaussures confortables.
21. Mardi aura lieu la compétition pour laquelle tu t’es entraîné.
22. Je souhaite que tu trouves ce gâteau délicieux.
23. Elle s’occupe du developpement informatique des sites internet dans l’entreprise
où elle travaille.
24. Je ne crois pas que cette souris noire soit capable de manger un loup.
25. C’est évident que ce devoir portera sur votre visite au musée.
BEŞİNCİ BÖLÜM
1. LES SUBORDONNÉES CIRCONSTANCIELLES (BELİRTEÇLİ YANTÜMCECİKLER)
Fransızcadaki belirteçli yantümcecikler ZAMAN, NEDEN, SONUÇ, AMAÇ, KOŞUL
ve KARŞITLIK ifade ederler.
Türkçe karşılığı olan ekler şöyle sıralanabilir :
-İNCE/-INCA, -EREK/-ARAK, -KEN, -CEĞİNE, -DİKTEN SONRA, -DİKÇE/- DIKÇA, -SE, -ELİ BERİ, -RAĞMEN, -DİYE, -MEKSİZİN/-MAKSIZIN, -İÇİN, -KADAR,…
1.1. LES SUBORDONNÉES CIRCONSTANCIELLES DE TEMPS