• Sonuç bulunamadı

Kaybettiğimiz büyük ilim adamı:Doktor Adnan Adıvar

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kaybettiğimiz büyük ilim adamı:Doktor Adnan Adıvar"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

... M i m ... ... =

I

Kaybettiğimiz büyük ilim adamı

|

â*lifflBiııııaıuıııiBiıııııııımmnıııiffliıııııııııııııııııııııııııııııııııiBiiiııııuııııııııııııııııııııııııııraınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiiiııııııııımınıııııııııım..’

Merhum Dr. Adnan Adıvar İlimler Tarihinin en büyük müverrihi G. Sarton ile

Doktor Adnan Adıvar

Y

İRMİNCİ yüzyıl Türk te­

fekkür ve ilim hayatının mümtaz bir simasını daha, dün sabah, ölüm aramızdan aldı. Yetmişüç yılı dolduran uzun ve mahsuldar hayatı boyunca İçtimaî, tedrisî, siyasî ve İlmî konularda çeşitli vazife ve hizmet görmüş bu değerli insan, bir çok bakımdan zamanımızda hasreti çekilen ol­ gun ve yorulmaz, araştırıcı ve ile­ ri şahsiyet ve zihniyetin bir nu­ munesi idi.

Dr. Adnan Adıvar Gelibolu’da 1882 tarihinde doğmuştur. İlk, or­ ta ve yüksek tahsilini İstanbul’da yapmış, Tıbbiye’den doktor çıktık­ tan sonra Avrupa’ ya kaçmış, ikin­ ci Meşrutiyet'in ilânı ertesinde 1909’da tekrar İstanbul’a dönmüş­ tür. Daha otuz yaşma varmadan Tıb Fakültesi’ne doçent, profesör olmuş ve müdürlük etmiştir. Dr. Adnan Bey Trablus harbinde Kı­ zılay müfettişliği vazifesini üzeri­ ne almış, daha sonra, Kızılay Ge­ nel sekreterliğine seçilmiştir.

Birinci Dünya Harbinde çeşitli askerî vazifelerde başarı gösteren Adnan Bey, Mütarekenin kara gün­ lerinde İstanbul mebusu sıfatiyle son Osmanlı Mebuslar Meclisi’ne girmiştir.

İstanbul’un işgali onun, ve yük­ sek bir edib olduğu kadar o gün­ lerde Sultan Ahmed ve Fatih mey­ danlarındaki sürükleyici hitabele­ riyle de tanınan refikası Halide Edib’in ruhlarında acı izler bırak­ mıştır. Her ikisi Anadolu’ya geçe­ rek Millî Mücadele’nin heyecanlı safhalarında, kurtuluş yolunda el­ den geleni ifa eylemişlerdir. Dr. Adnan Bey Vekillik, Büyük Millet Meclisi İkinci Reisliği gibi ehem­ miyetli vazifeleri üzerine almış, büyük zaferden sonra İstanbul’da Hariciye Vekilliği delegeliğinde bulunmuştur. Eşi Halide Edib’Ie u- zunca bir zaman Fransa ve İngil­ tere’de yaşıyan Adnan Adıvar bu arada Paris Yaşıyan Sark Dilleri Millî Mektebi Türkçe lektörlüğüne

---Y aza

n:---Abdülkadir KARAHAN

tâyin edilmiş ve sekiz sene yaban­ cı bir ülkede Türkçe okutmuştur. Adıvar ailesi 1939 da yurda dön­ müş ve onaltı senedenberidir İs­ tanbul’da kendini ilim ve yazı ha­ yatına vermiştir.

1939 yılmdanberi Maarif Ve­ killiğince alman bir karar üzerine İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fa­ kültesinde kurulan bir hey’et ta­ rafından Leyden tab’ı esas tutu­ larak telif, tâdil, ikmâl ve tercü­ me suretiyle neşredilen İslâm An­ siklopedisi, ona çok şey borçludur. Onun güzel bir sözü ile: «Bu an­ siklopedi gayretli bir Maarif Veki­ linin zamanında başlamış ve bu­ gün çalışkan ve iyi niyet sahibi bir Vekil devrinde kuvvetle destek­ lenerek hedefine hızla yürümek yolunu tutmuştur». Eğer Dr. Ad­ nan Adıvar olmasaydı ne onbeş sene Ansiklopedi A-K’ ya kadar bu derece muntazam çıkma imkânı

bulur, ne de bir kaç aydır bu te­

sisi başarı ile idare eden dört âli­ min bir araya gelmesi ve devamlı müsmir mesaisi gereçekleşebilir- di. Yalnız bu hizmet, bir fâninin bir milletin kalbinde uzun müd­ det yaşamasına kifayet eder.

D

R. Adnan Adıvar bir çok İlmî, öğretici ve sosyal ya- zılariyle geniş ve haklı bir şöhret yapmış fikir adamlarımız- dandı. Londra’da iken meşhur En- cyclopedia Britannica’ ya «Türki­ ye’nin yeni zamanlar tarihi» mad­ desini yazan odur. Tanınmış İn­ giliz filozofu Bertrand Russel’in «Felsefe meseleleri» onun tatlı ve vazıh üslûbiyle dilimize mâl edil­ miştir. Fakat en kuvvetli ve uzun araştırmalar sonunda kaleme alın­ mış iki eserini geniş mesaisinin ve kültürünün zirveleri saymak yerinde olur. Bunlar Evvelâ

Fran-Bayram Çekilişi |

310 TALİHLİYE l

Bir Apartman Dairesi ve Muhtelif Para İkramiyeleri

B

V E R İY O R U Z

I

29 Temmuz Çekilişi İçin

^

Hemen Bir Hesap Açarak

Hem Keşidemize Katılınız,

Hem de Nâdide Hediyelerinizi

DEMİRBANK I

Sermayesi 10.000.000.— T.L.

Her 150 liraya bir Kur’a numarası

.

B ütün Şube v e Ajanslarım ız emrinizdedir.

sa’da iken Fransız diliyle bastırdı­ ğı ve sonra İstanbul’da yeni baş­ tan Türkçe yazıp yayınladığı «Os- manlı Türklerinde İlim» (1939) ve «Tarih Boyunca İlim ve Din» (1944) dir. Bunlardan başka «Fa- ust’a dair bir tahlil tecrübesi», günlük gazetelerde çıkan makale­ lerinin bir araya toplanmasından vücude gelen iki kitabı ve diğ^r yazıları hatırlanırsa bu fikir ve ilim adamının verimli ve araştırı- ci kudreti kendiliğinden bilinmiş olur. Dün sabah erken saatlerde eski sınıf a rkadaşlaıım Profesör Ahmed ve Fikret' Ateş’lerden acı haberi duyduğum zaman birden ve derinden sarsıldım. Dr. Adnan Adıvar’ı onbeş yıl kadar önce, bir lise hocası iken, bir yaz tatilinde Türkiyat Enstitüsü’nde tanımış­ tım. Uzun boyu, narin endamı, gözlükleri altında zekâ ve hassasi­ yetle muhatabım süzen gözleri ve kuvvetli ifadesiyle onu her tamyan tesir altında kalırdı sam- yorum. Yavaş ve sakin konuşması zaman zaman ciddî ve büyük mev­ zulara intikal edince sertleşir, si­ nirlice fakat her zaman mantık­ tan ayrılmıyan bir heybet ve nü­ fuz kazanırdı.

İstanbul Üniversite’sinde vazi­ feli bulunduğum sekiz senedenbe- ri Dr. Adnan Adıvar’la belki sek­ sen defa konuştum. Nasihatlarm- dan, bilgisinden, geniş görüş ve kültüründen, muhitindeki bir çok insanlar gibi benim de manevî is­ tifadem az olmamıştır. Belki da­ ha önceleri kitaplarından ve ya­ zılarından sevip saydığım bu müs­ tesna adamın sohbetleri ve hayre ve doğruluğa inhisar eden iyi fi­ kir ve niyetleri bir çoklarımıza da­ ha uzun seneler yol gösterecek, yardım edecektir.

D

EMOKRASİYİ, Üniversite­ lerin muhtar fakat munta­ zam hayatını, İlmî çalış­ manın istikbalimiz için zarureti­ ni, kitabı ve kütüphaneyi en çok bilen ve tamtan Dr. Adnan Bey, ileri münevverlerimizin üstadıdır denebilir. Son zamanlarda biraz bozulmuş olan sıhhatine bakma­ dan Türkiyat Enstitüsü’ne hemen her öğleden sonra gelerek dört sa­ at fasılasız çalışan o yaşlı in­ sanın hâtırası hafızalardan asla silinmeyecektir.

Dr. Adnan Adıvar’m son defa Şeker bayramının ilk günü öğle üzeri Cerrahpaşa Hastahanesi’nde- ki Prof. D.r. Gürkan kliniğinde zi­ yaret etmiştim. Solgun ve halsiz­ di. Oksijen alıyordu. Nefesi kesik kesikti. Bu hâline rağmen benim günlük mevzular hakkında görüş­ lerimi sordu, dinledi. Öyle dakika­ lar oldu ki o hasta ve mecalsiz in­ sanın yerine zinde ve genç bir Dr. Adnan ile karşı karşıyayım sandım. Sıhhatli günlerinde Tür­ kiyat Enstitüsü Müdürü Prof. Ca- vid Baysun veya Arap - Fars Filo­ lojisi Profesörü Ahmed Ateş, Prof. Rahmeti Arat, Prof. Besim Darkot ile nasıl candan münakaşa ve soh­ betlere dalıyor idi ise yatağının karşısındaki koltukta da öyle idi. Bana memleket meseleleri ve Üni­ versite hakkında unutulmaz na­ sihatlerde bulundu. Son makalele­ ri hakkmdaki fikrimi sordu. Son­ ra hayat ve tabiat üzerine bâzı dü­ şüncelerini açıkladı. Hayata o ka­ dar bağlı idi ki ölümün onu ko­ layca yeneceğini zannetmiyor­ dum. Fakat bu dünyanın fâni ol­ duğunu ve hepimizin göçüp gi­ deceğimizi kabulden başka elden ne gelir?

Asıl marifet arkada bir eser, hayırla yâd ettirecek bir şey bıra­ kabilmektedir. Dr. Adnan Adıvar bu eseri istikbale emanet etmeğe muvaffak olan nâdir âdem bahti­ yarlardan biridir. Tanrı rahmet etsin.

/

)

3

> *J

Referanslar

Benzer Belgeler

Araştırmacılar fiber optik kablolarla sismik ölçüm yapabilmek için dağıtık akustik algılama.. (distributed acoustic sensing) adı verilen bir

Emevî Devleti, Hulefâ-i Râşidîn döneminden sonra İslâm’ın bayraktarlığını yapan devlet olması dolayısıyla İslâm tarihi açısından oldukça önemli bir

“ Hafız Sa­ dettin” in ağzından dökülen bıı garazsız, ivazsız birkaç elimle', Mah- mutruğun ruhlara nasıl bir nurdan burgu gibi işlediğini

Molekül ağırlığı olarak organik kimyada, küçük organik bileşik gruplarının üyelerinden olan kaliksarenler, tek bir host (ev sahibi) molekülün bulundurduğu guest

dereceden polinom enterpolasyonu sonuçları, Z koordinatları için Şekil 4.6 üzerinde incelendiğinde dayanak noktaları ile test noktalarının X ve Y koordinatlarına

Sa­ natçının çeşitli türdeki bes­ telerinin çalındığı gecede, Elektronik Müzik bestele­ riyle birlikte bir de Multi­ media video gösterisi yapıldı.. Konserin

Üçüncü bölümde; literatürdeki denklem sistemleri göz önünde bulundurularak bir fark denklem sistemi tanımlanmış ve bu sistemin genel çözümü özel bir durum

Tıbbi kimlik tespitinde diş hekimleriyle yapılan konsültasyonlar sonunda dişler ve diş restorasyonlarından yararlanılabilmesi adli diş hekimliğinin önemini or-