Sivil toplum ve enformasyon

Marmara lletiEim Dergisi, Sayt:3, Temmw 1993

SIVIL

TOPLUM VC ENFORMASYON

Arg.Giirv. gevker

_SAyILGAN

MARMARA UNIVERSITESI Iletigirn Faktltesi

Giiniirniizde sftga kullanrlan sivil toplunr kavrarnr anlamr itibariyle <inemli

bir tartrgma konusudur.Bu kavram bize batr siyasi _{ki.iltiirtiyle birlikte ginnigtir.} Kulla-mcrlan bu kavramr genellikle askeri toplumun kargrtr olarak sunmuqlardr.Halbuki si-vil toplurn kendi iginde geligen deliEik giigler ve sosyal kesimlerin siirekli bir garrg-ma,g<iziimlerne ve yeniden gatt$ma dinamiline dayanr (1).

Yukarda da beltttiEim gibi sivil toplum kavrarnr bize batrhlaErna gabalanyla

birlikte siyasi literatiiriimtize girrnig ancak hig bir zaman _{demokrasi.telarolojik}

iistijn-Itik ,giiglii ekonomik yapr kavramlarr kadar _{ralbet gormernigtir.Arna dikkat edilecek} olursa sivil toplum anlayrgr bu kavramlann bir sonugu ve iiriintidtir.sivil toplurn,un bugiin eganlamr olarak siyasal toplurnu anlamak herhalde yanhE olnasa _{gerek. Qi.inkti} sivil toplum demokratik kurum ve _{kuruluglan ile cirgiitlii bir toplurn dernektii.}

siyasal katrlunur en tist diizeyde oldulu ,bireyin 6n plana _{gfttrgr .bilgi} sirkti-lasyonunun eksiksiz ve engelsiz sallandrfr bir toplurn anlayrgr galrmrzrn modern

top-lurnlannur temel niteliklerini oluEtunnaktadr.Iqte bu niteliklerde sivil toplum kavra-rnrm olugturan biitiini.in pargalanm olugturur.

Bciylesine anlamlar yiiklii olan sivil toplum kavramr i.ilkemizde batr da oldulu gibi geligmemig , tersine sivil toplurn anlayrqr devletin mtidahaleleri ile kurum ve

ku-ruluglarmr birer birer hayata geginnigtir. Halbuki batr kiiltitutinde sivil toplum anlayrgr devlet ve onunu yerleEik giigiine karqr yaprlan rniicadelelerle ortaya gftanlmrEtu. Iqte bu durumda bizim bah

ktlttiriiyle

olan bir geligkimizi ortaya koymaktadrr.

Bugtin sivil toplum anlayrquun yerleqmesi ve geligrnesinin ternelinde

Enfor-masyonun kusursuz iElemesi yatrnaktadu.Ancak bu rniirnkiin oldulu taktirde sivil toplum organlan ile bir hayatiyet kazanabilir (2). Her tiirlii bilginiu serbestge dolaqa-bildigi ve her ttirlti bilgiye serbestge ulaqrhnabildigi bir dilzende sivil toplum organiz-masr geligir ve daha ileriye gider. Igte boylesine bilgi akrqrnrn <inemli oldugu bir sis-lernde, dengesiz ve tek ycinlii bir akrgun sistemin tamamen iflas etmesine neden

bilir.

Qiinkii sistem kendi igindeki otokontroli.inii bilginin huh, do!ru ve egit dalrl-masr ilkesine dayanarak oturtmugtur(3).

Eler bugtin demokatik ve sivil toplum.anlayrErnm yerlegtilini kabul

ettili-miz bir i.ilkede ycinetenlerin bilgi akrgrm konhol etrnesi mi.imkiin oldulu taktirde o dti-zenin sivil toplum anlayrqr ile baldaqhlrm s<iylemek miimkiin delildir.Qtlrki.i sistem

otokontroli.inii yitirmigtir.

Gdriildiigii gibi organizma iqledi[i takdirde miikemmel ancak mikrop aldrlt zaman gok gabuk iflas eden bir organizmadr. Siyasal toplum anlayrgr ve beraberinde

bilginin <inem kazandrlr giiniimlizde de enformasyonunu sirkilasyonunu konfrol et-mek, kendi grkarlan igin kullanmak isteyen gruplar grkmrgtr ve grkacakhr. Bu grupla-rur kullandr$ bazr temel araglar vardr. ornelin basrm denetleme, basrm hakkr igin 6n

izin, elegtiriye apr ceza, sansiir, haber tekelcililini tegvik gibi. Gtntimiizde teknolqi-nin geligmesiyle tabi ki kullanrlan araglarda da deliqimler sijz konusudur.

Organizmamn mikrop almamasr veya balrqrkhk kazanmasr ancak

organiz-manrn yani sivil toplum anlayrgrnrn ttim kurum ve kuruluqlannrn kiiklegmesiyle miimki.indiir. Bu da enformasyon balrmsrzhlmrn sallanmasr ile gergeklegebilir. Bu-rada bir tehlikeden daha s<iz etmeliyim o da sivil toplum kurum ve kuruluqlan ile otur-tulurken biirokratik loplum (hantal toplum) ayflmlna

iyi

varrlmasr gerekmekte-dir.Qiinkii bu ayurm iyi yaprlmadrlr taktirde dinamik sivil toplum, btirokratik hantal

bir topluma diini.igmiig halde bulunabilir.Bu durumda dzgiirliiklerin kalrt iisttinde ol-masa bile uygulamada losrtlanmasrna neden olur. Bu tehlike karqrsrnda da en iyi pan-zehir enformasyon dzgiirliili.idtiLr. Qi.inkti bu dzgiirliik topluma ozledili ve istedigi ha-reket kabiliyetini,dinamizmini verecektir.

Sonug olarak Sivil Toplum anlayl$l artk giiniimiizde Demokasinin aynlmaz bir pargasr haline gelmiq ve siyasal toplum olarakta isimlendirilmigitir. Sivil Toplum anlayrgr bir geleneli bir ki.ilttirii ifade etmekte ve bu anlayrgrn yaEatrlmasr iginde en

te-mel gartlardan biri olarak Enformasyon iizgiirltiliintin sallanmasr gerekmektedil.Bu sallandrlr taktirde bu nadide gigek salhkh geliqimini siirdtirebi.lmekte ve insanca ya-qama gartlanna ulEmaktadu.

Son s<iz: Enformasyon kanallarr agrk oldukga insanga yagam kanallarr da agrk olur.

DIPNOTLAR:

Ali

Gevgiliti, Tiirkiye'de yenileEme diiSiincesi' Sivil Toplum' Bastn ve

Atatiirk,

Ballam yay., Istanbul,l990, s. 155.

Gianfranco Poggi, The Development of the Modern State, Standford,1978, s.226.

Robert L. Stevenson, Communication,Development and the Third World / The

Global Politics of information, New York, Longman, 1988, s.182.