- j - f . Ç>glL,0*>
Dinî Bahisler
• •
/r~t-9rt
Ustad Hamdi Akseki
Dünya çapında büyük bir âlimi- W
mizin, fazilet ve I feragat sahibi bir ■ büyük Tür.tün zi- | yaile yüreklerimi! kan ağlamaktadır.
Diyanet İşleri Raisi merhum
Y A Z A N s
M. R a l f O Ğ A N
]
Haindi üstadımız; kendisinden pek değerli hizmetler beklendiği ve ha yatının en olgun eserlerini verebi leceği bir sırada fâni hayata güz - İrini yummuş, tam ve kâmil olarak iman eylediği Allahın r.ahmetine kavuşmuş; ur.
llanıdi Akseki’ nin hal tercümesi baştan sonuna kadar bir feragat ve metanet silsilesidir. Medreseden yetişmişti. Fakat Hooa, Şarkın i- lim ve felsefesi kadar, Garbın da çalışma metodlarım ve kültürünü mükemmelen hazmeylemiş bir mü tefekkirdi.
Tesirli ve özlü söyleyebildiği ka dar güzel yazmakta da kalemine hâkimdi. Üslûbu açık ve sade ol makla beraber, seçtiği mevzu ne kadar çetin ve derin olursa olsun, müphem bir taraf bırakmadan ya tabilirdi.
Fakılı bir din Mimi olmasına rağ men, hiç de mutaassıp değildi. O- nun iman salâbeti, şuurlu bir me tanet şeklinde tasvir olunabilir:
tyi Arapça ve Farsça bilin, en çetin eserleri bir okuyuşta kavrar, anladığım en mükemmel surette anlatmağa ve yazmağa muktedir olurdu.
Para, mevki hırsı Hocanın zihni ni hiç işgal etmemiştir. Mesleki haysiyet re şerefine pek merbut olmakla beraber, çok mahviyetkâr idi. Kalben kırıldıklarına bil* kö ttt muamele etmezdi.
Darülfünunda müderrislik vazife
sini yapmış olmasına nazaran, kul lanmağa hakkı bulunduğu halde, profesör unvanını kullanmazdı. O run -'alıız bir tek zayıf tarafı var ılı: K itabı ve- olu inağa düş.tiinlü- ğü. İslâm âleminde neşrolunan es ki ve yeni eserleri ne yapar yapar, gerinir, okur ve okumayı tanıdık larına tavsiye ederdi. Tefsir ve Hadiste, Usuli Fıkıh ve Hilâfda» Fıkıhda ve İslâm Tarihinde onun bıraktığı boşluğu doldurmak bir hayli zordur.
Pek nazik, çok mütevazı olması na rağmen iman ve kanaatinden fe dakârlığa asla yanaşmazdı. Dâimin levminden, âmirin baskısından korkmazdı. Halk Partisinin en and retli devirlerine Kur’ anın tercüme olunarak, namazlar ve telâvette türkçesinin okunmasına karşı vaki olan istek ve İsrarlara karşı, hem siyaset ve tedbir ile, hem de kat’ î eda ile (Olamaz 1» cevabile karşı durmaktan çekinmemiştir.
H oca; bu salâbeti göstermekte irkilmiş bulunsaydı, 14 Mayısta yalnız ezanın değil, Kur’ anın da din lisanına döndürülmesin! iste - mele mecburiyetinde zalacakdık.
O ince, nazik ve nahif küçücük adam ; mesele din ve imana taallûk eyleyince en kuvvell pehlivanlar dan daha metin, bir büyük adam oluverirdi.
Üstadın bir çok telif ve tercüme eserleri vardır. Hiç biri de ne çim di, ne de üzerlerinden yıllar ye yıllar geçtikten sonra dahi değerle rini kaybedecek değillerdir. Henüz
genç yaşta bir ta lebe iken tercü me ve tavzih ey lediği «Mezheple rin telfiki ve îslâ mın bir noktaya bu gün mevcudu cem’ i» kitabının
tükenmiştir. Fakat orada ileri sür düğü fidirler, daima tazeliğini ve değerini muhafaza edecektir.
Böyle bir kitabı genç yaşında mil letiıva sunan H o c a ; daha o vakit - ten müebet gayelere sımsıkı ya - pişmiş olduğunun delilini vermiştir. Onun gayesi; Allahü Talânın Kita bı Kadiminde «Siz - Islâmlar - bir ümmetsiniz. Ben de Rabbinizinı. Yalnız bana ibadet ediniz.» Rab - bani emrini sözle, yazı ile, tergip ve teşvikle yerine getirmeğe çalış maktan ibaretti.
Bundan dolayı mezhep ve bilhas sa tarikat cereyanlarının ve bun ları tahrik edenlerin yüzünden do ğacak fitne ve nifakın uyandırıl - masını istemez, yapanları da hoş görmezdi.
Ahmet Hamdi A kseki; dost ve hattâ düşmanlarının hâtıralarında iyi bir akis ve bu kubbede bir hoş sadayı bakî .ıılarak faniliğin sırrı na ermiş büyük Türk mütefekkiri
ve imanlı İslâm âlimidir.
Tabutu huzurunda yârân sâf sâf olmuşlardır, ama kadrini yalnız sengi musâllâda bilmemişler, çok daha önceden takdir eylemişlerdir. «Nâssın hayırlısı nftssa menfaati olanıdır.» sırrına eren üstadımla» Allahü Tealâdan rahmet ve mağfi ret dilerken, din ve millet yolunda çalışmada bütün gençlerimize onun feragatkâr ve namusk&r hayatını örnek tutmalarını tavsiye «derim. Kabri daima nur ile dolsun.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
