ÜLKÜ E R D O Ğ A N - K ÜÇÜK KURT*
T akm ak, Ege b ö lg e sin d e U şa k ilin in E şm e ilçesine b ağ lı b ir k ö y d ü r. Yak la şık o la ra k 1815 ta rih in d e k u ru lm u ş tu r. U z u n b ir s ü re ilçelik y a p m ıştır. El v a n la r 'd a n d e m iry o lu g eçm esi v e T a k m a k 'ın d e m iry o lu n a u z a k k a lm a sı sebebiyle, K a y m a k a m V akkas F erit ta ra fın d a n 1934 y ılın d a şim d ik i y e rin e k a y m a k a m lık o la ra k taşın m ış ve E şm e b u r a d a gelişm iştir. Bu o la y la r s o n u c u n d a T ak m ak k ö y o la ra k kalm ıştır.
T ak m ak k ö y ü 250 h a n e v e 87 n ü fu s a sah ip tir. K ö y ü n ek o n o m isi ta rım v e h a y v a n c ılığ ı d ay an ır. K ö y ü n b ir kısm ı y u rtd ış ın d a çalışm ak tad ır. K ilim i, k ö y ü n b ü y ü k b ir ç o ğ u n lu ğ u sad ece çeyizlik am acıy la d o k u m a k ta d ır. T icarî am açla d o k u m a y a p a n k işilerin sayısı o ld u k ç a azdır.
G elenekli y a ş a m d a k ilim d o k u m a la rı, çeyiz h a z ırla m a v e d ü ğ ü n g e le n e k le rin d e de ö n em li b ir y ere sah ip tir. K ız n iş a n la n m a d a n önce, evi için y e r y a y gısı v e d u v a r k ilim i d o k u m a y a başlar. K ız iste n ip v e rild ik te n so n ra , n işa n la n a n k ız d ü ğ ü n e k a d a r sa b re tm e si için k ilim d o k u m a y a başlar. Bir in a n ışa g ö re n işa n lı k ız u ğ u r g etirm esi, d ü ğ ü n ve evlilik h a y a tın ın m u tlu lu ğ u için ca m iy e b ü y ü k b ir k ilim d o k u r. Bu k ilim altın b a ş k ilim i o lu p , n işa n lı kız ile o n u n a rk a d a şı o la n b e k a r b ir kız ta ra fın d a n d o k u n u r. D o k u m a e sn a sın d a , u ğ u r g e tirm esi am acıy la o rta d a k i iki b ö lü m e k ız la rın saçı konur.
D ü ğ ü n gecesi, g elin k ız ta ra fın d a n d o k u n m u ş b irb irin e b ağ lı ö n lü ark alı özel secc âd e ü z e rin d e , ö n d e d a m a t, a rk a d a g elin o lm a k ü z e re n a m a z kılınır. D ü ğ ü n a d e tin in d ışın d a , cen a ze a d e tle rin d e d e k ilim ö n em li b ir y e re s a h ip tir. Ç o cu k d ü n y a y a g elir g e lm ez ailesi ta ra fın d a n kilim i d o k u n u r. Ö ld ü ğ ü n d e o n u n la ay n ı y a şta o la n b u k ilim cen a ze n a m a z ın d a n so n ra ta b u tu n ü s tü n e k o n u lu r. D e fn e tm e iş le m in d e n so n ra h a y ır a m acıy la cam iye h e d iy e edilir. Bu g ele n e k sa y e sin d e eski k ilim lerim iz g ü n ü m ü z e k a d a r gelebilm iştir.
Bir y ö re n in kilim in i d esen , ren k , k o m p o z isy o n ö ze lliğ in d e n ta n ıy ab il- m ek tey iz . Yerel T akm ak k ilim le rin in k e n d isin e h as k o m p o z isy o n la rı v e gele- n e k lile şm iş isim leriy le m o tifleri b u lu n m a k ta d ır. A ltın b aş, b eş to p lu , y a n to p lu, d a llı n a m a z la ğ k ilim le rin in k o m p o z isy o n v e m o tif özellik leri çarpıcıdır.
308 ÜLKÜ ERDOĞAN - KÜÇÜK KURT A ltın b a ş K ilim i;
A ltın b a ş kilim i E şm e 'n in en çok b ilin e n k ilim leri a ra s ın d a g elm ek ted ir. A d ın ı d e se n , re n k g ü zelliğ i ve d o k u n m a s ın d a k i ö z e n sebebiyle, k ilim le rin için d e en g ü z e l o la ra k a d la n d ırılm ış, a ltın d e ğ e rin d e —b aş k ilim n itelem esi o la n "A ltın b a ş" a d ıy la a n ıla gelm iştir. A ltın b aş k ilim le rin in b o r d ü r ü iki v e y a te k b o r d ü r o la ra k d o k u n m u ş tu r. K ilim i d ö r t ta ra fıy la çev re le y en b o r d ü r "Ç ö m lek " v e çö m leğ in o rta s ın d a "E lm acık" m o tifiy le m e y d a n a getirilm iştir.
A ltın b aş k ilim lerin d e, kilim i çe v reley en te k ve çift b o r d ü r d e n b aşk a, k ili m in b a ş v e so n ta ra fın d a g en ellik le iki k e n a rs u y u işlenir. K ilim in iki b a ş ın d a b u lu n a n k e n a r s u y u lite ra tü rd e " A ltın b a şın A yağı" o la ra k geçer, fak at k ö y h alk ı ta ra fın d a n "D ev e B o y n u " a d ıy la tan ım lan ır.
İkinci k e n a r s u y u o la ra k k ilim in h e r iki ta ra fın d a b u lu n a n "B u k ağ ı" m o tifi y e r a lm a k ta d ır. O rta z em in i y a n la rd a n y ü k se le n "İç S ü rm eli P a rm a k " ve "D ış S ü rm eli P a rm a k " (Tarak) s u y u ile ayrılm ıştır. İç k ısım d a b u lu n a n k are b ö lü m le rin çevresini belirli b ir d ü z e n sırasıy la "A ltın b a ş" k ilim in e a it m o tif le r çev relem ek ted ir. B u n lar sırasıy la şö y led ir;
"K u lacık " m otifi, d o k u n m a s ın d a k i g ü ç lü k seb eb iy le "K ız F a n d a n " o la ra k is im le n d irile n m otif; b u m o tif ü z e rin d e "T abaka Y anışı", b e re k e t g e tird iğ in e in a n ıla n " Ü z ü m S alkım ı" m o tifleri sıra la n m a k ta d ır. G en ellik le o rta z e m in b e ş-y e d i a ra sın d a d eğ işen , y ö re h alk ı a ra s ın d a "T op" d e n ile n b ö lü m le re a y rılm ıştır. H e r b ir b ö lü m ü n d ö rt tarafı sü rm e li iç ve d ış p a rm a k lı su ile çev re lenm iştir. İlk b ö lü m d e A ltın b a ş'ın a n a k a ra k te rin i o lu ş tu ra n " A ltın b a şın G ü l leri" b u lu n m a k ta d ır. Sekiz ta n e g ü l ve b u g ü lle rin b irb irin e b itk i filizleriyle b a ğ la n m ış halleri, ikinci to p iç erisin d e eli b ö ğ rü n d e m otifi, b u m otifi d ö r t ta rafıy la çev reley en k o ç b o y n u z u m otifi b u lu n m a k ta d ır. Bu iki çeşit to p b irb iri ni sırasıy la izlem ek ted ir.
A ltın b aş k ilim le rin in re n k özelliği: G enellikle b o r d ü r fıstık yeşili, açık m a vi, b o r d ü r ve to p la rı o rta z e m in d e n a y ıra n " P a rm a k lı" (Tarak) m o tifle rin d e bey az, k o n tü rle rin d e kırm ızı v e m av i kullan ılm ıştır.
O rta z e m in d e kırm ızı, so n d ö n e m le rd e lacivert, fıstık yeşili, m av i, k ırm ı zı tercih ed ilm iştir. B o rd ü r v e iç z e m in d e k u lla n ıla n m o tifle rin h e r b iri ay rı re n k le rd e d o k u n a ra k k ilim d e re n k h a rek eti v e can lılığ ın ın h a k im o lm ası s a ğ lan m ıştır.
Beş T oplu K ilim ;
"Beş T oplu" kilim , re n k ve k o m p o z isy o n d ü z e n i b a k ım ın d a n , T ak m ak k i lim leri a ra s ın d a ö n e m li b ir yere sah ip tir. O rta z e m in d e b u lu n a n to p la rın s a yısı ü ç ve y e d i a ra s ın d a d e ğ işeb ilm ek te d ir. T o p ların say ısı cam iy e h e d iy e e t m e k v e n a m a z la ğ o la ra k k u lla n ılm a sı am acıy la d o k u n m u ş o lm a la rın a g ö re a z a lab ilm e k ted ir.
Beş to p lu k ilim in k o m p o z isy o n d ü z e n i v e m o tif k a ra k te ri şö y le d ir; K ili m in iki b a ş ın d a a y a k d e n ile n "E lib elin d e" m otifi y e r alm a k ta d ır. Yan b o r d ü r z e m in le "S ü rm eli T arak" m o tifiy le ayrılm ıştır. B o rd ü re d ik m e, a y n ı z a m a n d a d ik m e li d ire k ad ı verilm iştir. B o rd ü rd e karşılıklı o la ra k b u lu n a n m o tife "K a ra D ireğ in C iğ n a ğ ı" d en ilm e k te d ir.
H e r iki ta ra fta b u lu n a n elib e lin d e m o tifin in b ir ta ra fın d a k ilim in b a şın ı b e lirle m e k için b ir sıra "Tazı K u y ru ğ u " m otifi y e r alm ıştır. P a rm a k m o tifin in y a n ın d a "S erp in ti" , o rta g ö llerin ü s t v e alt k ısm ın d a çakal m otifi b u lu n m a k tad ır. Ç ak al m otifi d ö rt tarafı kıv rım lı o rta s ın d a "Ç ıtrık " ve "E lm acık " m o ti fi b u lu n a n b ü tü n b ir d e sen d ir. O rta z e m in d e "T op" v e "G ö l" d e n ile n b ö lü m ler b u lu n m a k ta d ır.
B ü tü n g ö ller b irb irin in ay n ıd ır. G ö lü n o rta sın a k o n u la n "K öçek" m o tifi n in y a rıs ın d a n so n ra göl sim e trik o la ra k d ö n e r v e m o tif ta m a m la n m ış olur. K öçek m o tifin in ç e v re sin d e n b a şla y a ra k d ışa d o ğ ru y ığ m a d en ilen , g e n e ld e o n y e d i " Ç iğ e " d e n o lu şa n göl m o tifinin, ta m o rta s ın d a n b o y n u z m o tifi b o r d ü re d o ğ ru u zan ır. B o y n u z m o tifin in u c u n u "K u lacak " m otifi ta m a m la m a k tad ır. B ü tü n b u m o tifler k ilim in b o y u n c a sırasıy la te k ra r e d e re k k o m p o z is y o n ta m a m la n ır.
Beş T oplu k ilim in re n k özelliği: B o rd ü r z e m in in d e "A l" d a d e n ile n k ırm ı zı, b o r d ü r m o tifle rin d e g en ellik le açık m avi, lacivert, iç z e m in d e açık m avi, al, m o tifle rd e yeşil, lacivert, b e y a z k u lla n ılm a k ta d ır. R en k te k ra rıy la k ilim d e h a re k e t ve can lılık y a ratılm ıştır. " P a rm a k " m otifleri d ışın d a k i m o tifle rd e k o n tü r k u lla n ılm a m a k ta d ır.
Yan T oplu K ilim ;
Yan to p lu k ilim le rd e z e m in üç b ö lü m d e n m e y d a n a g e lm ek ted ir. H e r b ö lü m d e g en ellik le 6-7 to p b u lu n m a k ta d ır. Bu k ilim le rin b ü y ü k b ir ç o ğ u n lu ğ u n d a "A y ak " m otifi, en d ış b o r d ü rd e "K a ra D ire ğ in C iğ n ağ ı", "M av i D ire ğ in Ç iğ n a ğ ı" d e n ile n m o tiflerle o lu ş tu ru lm u ş tu r. Ü ç b ö lü m b irb irin d e n ta ra k m o tifiy le ay rılm ıştır. Bu b ö lü m d e k i to p la r a ltıg e n şe k lin d ed ir. T o p ların m e r k e z in d e "K öçek", o n u n d ış ın d a içiçe "B ıçkır", d iğ e r b ir a d ıy la "Y ığ m a" m o tifi d ö r t y ö n ü y le d ışa d o ğ ru g en işle y e re k altıg en i tam am lar.
H e r b ö lü m ü n z e m in in d e " Z ü lü f" , " O y n a tm a " v e " P ıtra k " m o tifleri ay n ı sıra y la ü s t ü ste k ilim b o y u n c a d o k u n m u ş tu r. T o p ların a ra la rın d a " K a ra g ö z " m o tifi y erleştirilm iştir.
Yan T oplu k ilim in re n k özelliği: Yan to p lu k ilim lerd e, d ışta k a la n iki b ö lü m d e aynı, o rta z e m in d e farklı re n k k u llan ılır. Z e m in le rd e al (kırm ızı), m a vi, "B ıçkır" m o tifle rin d e yeşil, lacivert, al, b e y a z k u lla n ılm a k ta d ır.
310 ÜLKÜ ERDOĞAN - KÜÇÜK KURT D a llı N am azlağı;
D allı n a m a z la ğ so n d ö n e m d e o rta y a çıkm ış, b o y u tu k ü çü k , cam iy e h e d i ye e tm e k ve ay n ı z a m a n d a e v d e d e k u lla n ılm a k ü z e re d o k u n m u ş n a m a z la ğ - lard ır. En d ış b o rd ü rd e , sig a ra ta b a k a s ın d a n e sin len m iş stilize "T ab ak a" y a nışı b ü tü n kilim i d ö r t ta rafıy la çev relen m iştir. İkinci b o rd ü r, "U rg a n " d e n ile n su ile b elirg in leştirilm iştir. N a z a rı e n g e lle d iğ in e in a n ıla n " M u sk a " m otifi, ikinci b o r d ü r ü n için d e te k ra r ed ilm ek ted ir. İkinci b o r d ü r d e n iç z e m in e u z a n a n ü s t ü ste "K u lacık " m o tifleri y e r a lm ak tad ır. O rta z e m in d e h e r iki tarafı k ö k lü , "D allı H a y a t A ğacı" y ü k selm ek ted ir.
D allı N a m a z la ğ re n k özelliği: G enellikle kö y h a lk ın ın z e v k le rin e g ö re re n k le r d e ğ işik lik g ö sterm e k ted ir. Al, k o y u lacivert, yeşil, sarı, k a v u n iç i gibi re n k le r tercih edilm iştir.
Takm ak K ilim le rin in T eknik Ö zellik leri;
T akm ak kilim leri ev le rd e "Ista r" d e n ile n d ik te z g â h la rd a d o k u n m a k ta d ır. Eski T ak m ak k ilim le rin d e çö zg ü v e m o tif ipi, eld e e ğ rilm iş (K irm an d a) y ü n d e n d ir. Yakın d ö n e m v e ş u a n d a y a p ıla n d o k u m a la rd a k u lla n ıla n ip le r g e n e l likle çö z g ü p a m u k , m o tif ipi y ü n o la ra k k u lla n ılm a k ta d ır.
B o rd ü r v e z e m in a ra sın d a k i re n k farkı sebebiyle, d o k u m a e s n a s ın d a te k n ik a ç ıd a n o rta y a çıkabilecek b o y u n a y ırtık m o tifin in , k ilim in b o y u n c a k o n m ası s o n u c u n d a o rta d a n kald ırılm ıştır.
T ak m ak k ilim le rin d e b o y u t, d e se n ö zelliğ in e göre değişir. Eski T ak m ak k i lim le rin in b o y u tla rı g ü n ü m ü z d e d o k u n a n kilim lere g ö re d a h a b ü y ü k tü r. T ezg âh ın e n u z u n lu ğ u n d a n d a h a b ü y ü k d o k u m a y a p m a k iste n m e si h a lin d e , k ilim iki p a rç a o la ra k d o k u n u r ve d a h a so n ra birleştirilir. Bu k ilim lere y ö re d e "İki Şaklı K ilim " d en m e k te d ir.
K ilim lerin b o y u tla rı g enellikle A ltın b aş, Beş Toplu, Yan T o p lu 'n u n 178 x 310 cm , 110 x 327 cm, 184 x 360 cm . o lm ak tad ır. N a m a z la ğ la rın b o y u tla rı 110 x 150 cm , 125 x 190 cm . o lm ak ta d ır.
Takm ak K ilim ler in in G ü n ü m ü zd ek i D urum u;
T a k m a k 'ta e sk id e n o ld u ğ u gibi çok d o k u m a y a p ılm a m a k ta d ır. B u n u n se b e p le ri a ra s ın d a k o la y ip b u lu n m a m a sı, b o y a m a , m a liy e t gibi u n s u rla rın y a n ın d a , kö y h a lk ın ın ta rım ve h a y v a n c ılık la u ğ ra şm a sı, z a m a n ın ın ç o ğ u n u b u işlere a y ırm asıd ır. K ö y d e şirk e t için d o k u m a y a p a n la rın sayısı y o k d e n e c e k k a d a r azdır. K ö y d e d o k u m a çeyizlik am acıy la y a p ılm a k ta d ır. D ü ğ ü n e s n a sın d a k ay ın v a lid e y e , k a y m b a b a y a ve g elin tak sisin e v e rm e k için n a m a z la ğ - lar, g ü n lü k k u lla n ım am a cıy la h eybe, çuval, p a sp a s, d u v a r kilim i d o k u n m a k tadır.
K ö y d e çeyiz se rm e a d e tin in o lm am ası, d ü ğ ü n için, b irk a ç h e d iy e v e g ü n lü k k u lla n ım a m ac ıy la d o k u m a y a p ılm a sın ın d ış ın d a d o k u m a y a ö n e m v e ril m e m e sin e se b e p o lm u ştu r. T akm ak k ilim le rin in eski m o tif ö zellik leri k a y b o l m a y a b a şlam ıştır. Eski k o m p o z isy o n la rın d o k u n m a s ın ın z a h m e tli v e m a sra f lı o lm a sı seb e b iy le k ilim le rin b o y u tla rı d a h a k ü çü k , d e se n le ri sa d e le ştirilm iş o la ra k d o k u n m a k ta d ır. A yrıca o rlo n , p a rla k re n k te b o y a n m ış y ü n le rle d o k u n m u ş n a m a z la ğ ve b ü y ü k k ilim le r d ik k a ti çek m ek ted ir.
A rtık o rijin al T akm ak m o tif ve k o m p o z is y o n la rın d a d o k u n m u ş k ilim ler y o k o lm a k ta , y e rin i y en i m o tiflere b ıra k m a k ta d ır. 18. yy. o rta la rın d a A v ru p a lIlar k e n d i z e v k le rin e v e k e n d i se v d ik le ri re n k lere g ö re U ş a k 'a h alı sip a riş e t m e y e b aşla m ışla rd ır. Bu d u r u m ise, şu a n d a g ü n d e m d e olan, h alı v e k ilim d o k u m a c ılığ ın ın z a ra rın a o lm u ştu r. A rtık olay d o k u y u c u n u n a rz u s u o lm a k ta n çıkm ış, ta le p te b u lu n a n A v ru p a lIla rın z e v k v e a rz u s u n a u y a r o lm u ştu r.
O sm a n lı d ö n e m in d e y a y g ın b iç im d e ta n ın m a y a b a şla y a n T ü rk h alı ve k i lim leri 19. y y 'd a ü lk e m iz e g iren k im y e v î b o y a la r v e ö zellikle Ege b ö lg e sin d e etkili o la n "Ş ark H alı K u m p a n y a sı" gibi y ab a n c ı g irişim cile rin d e ste ğ i ile d ış sa tım a y ö n e lik ü re tim le r g ü n d e m e gelm iştir. T ü rk k ilim le rin in re n k v e m o tif ze n g in liğ in i fark e d e n b a z ı y ab an c ı g irişim ciler 2. D ü n y a S a v a ş ı'n d a n so n ra b u işin ticaretin i h ız la n d ırm ışla rd ır.
H ız la g erç e k le şen b u y o z la şm a n ın ö n ü n e g eçilm ey e çalışılm alıdır. Bu y o z la ş m a n ın a şa m a la rı şö y le o lm a k ta d ır: Yerel T ak m ak k ilim le rin in b a z ı özel m o tifle ri sad e le ştirilip , m o tifin b o y u tu b irk a ç m isli b ü y ü tü le re k , z e m in i k a p la y a n ya d a b o r d ü r ü ç ev reley en yen i k o m p o z isy o n la r m e y d a n a g etirilm iştir. Selvi, k u r t izi, elib elin d e, su y o lu , to p gibi m o tifler b u d e ğ işim e d a h a çok m a r u z kalm ıştı.
Bu m o tiflerle h a z ırla n m ış k o m p o z isy o n la r, k ilim tü c c a rla rı ta ra fın d a n k a ta lo g la n a ra k , alıcın ın b e ğ e n isin e su n u lm a k ta ; seçilen k o m p o z isy o n la r sip a riş ü z e rin e , y ö re n in k a d ın la n ta ra fın d a n d o k u n m a k ta d ır. Ü retilen b u k ilim ler y erel özelliği o la n selvili, altın b aş, sa n d ık lı gibi y erel kilim lere o ld u k ç a z a ra r v e rm e k te d ir.
T icarî a m açla b ö lü n ü p p a rç a la n a ra k y a p ıla n b u y en i k o m p o z isy o n la r, y e rel k ilim m o tifle rin in z a m a n la y o k o lm a sın a v e o rjin alliğ in in y itirilm e sin e se b e p o lm u ştu r. T ü c c a rla rın b u k o n u d a k i sa v u n m a la rı ise, orijinal m o tif ve k o m p o z is y o n la rın d o k u n m a s ın d a d a h a çok z a m a n ve itin a y a g e re k olm ası, m a liy e tin in y ü k selm esi, alıcının u cu z, ay n ı z a m a n d a s a d e d e se n le re o la n il g isin i g ö ste rm e k te d ir. D o k u y u c u n u n , k ilim in d e se n z o rlu ğ u n a g ö re p a ra ta le p etm esi, ü re tic in in b a sit m o tif v e k o m p o z isy o n d a k i kilim leri tercih e tm e sin e se b e p o lm u ştu r.
Y örenin d e se n le rin in alın ara k , k ab a y en i k o m p o z isy o n la rın o lu ş tu ru lm a sı d ışın d a , d e ğ işik y ö re le rd e n a lın a n m o tif ve k o m p o z isy o n d a k i d e se n le rin y ö re d e d o k u n m a sı, b u d e je n e ra sy o n u n seb ep leri a ra sın d a d ır.
312 ÜLKÜ ERDOĞAN - KÜÇÜK KÜRT
T a m am en E şm e kilim leri ile ilgisi o lm a y a n b u kilim ler, E şm e e v le rin d e tü c c a rla ra d o k u n m a k ta d ır. B u n u n s o n u c u n d a E şm e y ö resin e a it o la n m o tif le rin y o k o lm ay a, u n u tm a y a b a şla m a sı, b a şk a y ö re le rin k a y n a ğ ı belli o lm a y a n m o tiflerin d e, yerel m o tifle r içine so k u lm a sı v e E şm e k ilim le rin in yerelli- ğ in in d ışın a çık ılarak d ejen ere o lm a sın a n e d e n o lm ak tad ır.
M o tif v e k o m p o z is y o n d a b a riz o la n g ö rü le n d e ğ işim le r eski m o tif ve k o m p o z isy o n la rın y o k o lm a y a y ü z tu tm a s ın a ö rn ek tir. O rijin al k ilim leri a r tık m ü z e v e c am ilerd e b u la b ilm e k te y iz . G ö rü lm e k te ki, y erel k ilim ler k a y b o l m a k ta , y e rin i ta m a m e n d e ğ işik y ö re le rin ö zellik lerin e v e y en i k o m p o z is y o n la ra b ıra k m a k ta d ır.
Bu d e ğ işim le rin se b ep le ri a ra s ın d a ö n em li b ir y eri o la n m a liy e t ve z a m a n s o ru n u d u r. T ü c c a rların d o ğ al bo y a, el eğ irm esi ip, y erel m otif, k re d i ve b i linçli alıcı k o n u s u n d a d e ste k le n m e si g erek m ek ted ir.
O rijinal m o tiflerin alıcılara ta n ıtılm a sı v e m a d d î k o n u d a d e ste k le n m e siy le ta le p artırılm alı, h a lk d a b u k o n u d a b ilin çlen d irilm elid ir. T alep artışı ve m a d d î im k ân lar, te k ra r orijinal d e se n le rin ca n la n m a sın ı sağ lay ab ileceğ i gibi, h a lk ın y e n id e n k e n d i ö z d e ğ e rin e d ö n m e le ri gerçekleşebilecektir.
KAYNAKLAR
ÖZBEL, Kenan, "A n ad o lu Kilim leri", El Sanatları, 9. K ılavuz Kitapçığı. "H a lk Evleri Yayını".
KAYNAK KİŞİLER
GÜMÜŞ, Güler; 1943 U şak /E şm e D oğum lu, İlkokul M ezunu, Ev H anım ı. HORASAN, A hm et; 1953 A laşehir D oğum lu, Ege Ü niversitesi İşletm e F akültesi M ezunu, H orasanlı Kilim, Eşme Firm a Sahibi.
İSKEÇE, Elif; 1933 E şm e/T ak m ak D oğum lu, Ev H anım ı.
KILINÇ, Cavit; 1949 U şak /E şm e D oğum lu, A nkara T urizm ve O telcilik M ezunu, Eşm e Kilim Firm a Sahibi.
