GEZİCİ KLİNİK UYGULAMALARININ EĞİTİM VE ÖĞRETİM FAALİYETLERİNE KATKISININ DEĞERLENDİRİLMESİ ve VETERİNER HEKİMLİK HİZMETLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNDEKİ ETKİSİ

Vı:t .mı.Dcrg. (1004), LO,1:11·30

GEzici KLiNiK UYGULAMALARININ EGiT

iM

VE ÖGRETiM FAALiYETLERiNE

KATKısıNıN

OEGERLENOiRiLMESI

ve

VETERiNER HEKiMliK HIzMETLERiNIN

GELişTiRiLMESiNOEKi ersısı

-M

ehmet

M

aden 1

F

.

Me

hm

e

t B

irdane2

H

asan

Güzelbekteş

1 A

lparslan

C

oskun1

T

he Int

erprelati on o

f

A

mbula tory

C

linical

A

pplica tio ns in additi

on

t

o

Vete rirıa ry

E

ducat ion Pr

ograms i

n th

e

P

rogr

e

s

si

on of Ve

te r ina ry

Medici

ne

Se

rv ic

es

Özet: Bu araştırmada, ambulans hizmetlerinin Vete rine r Hekimlik mesleği ve eğitirrı-öğretim faaliyetlerine katkısı de-ğer1endirik::ti. Tü rkiye'de ilk kezuygulamaya konulan busistemindeğer1endirilmesinde,ambulans hizmetlerinden yararlana n hastasahipleri, öğrenc ile rvekliniköğretimüyelerininambulans hizmeti konusundaki gözlemlerivegöı\ışlerinden yararlanı ldı. Araştırmaiçini çekicive 2 servis ünites inden(varv1reyler)oluşanbir ambulanssistemidizayn odildi.Maksimum 2 inektaşıyan

veteriner ambulans,telefon veya şahsimüracaatlarta mahallindenhastanıngetirilmesi,tedavi sonrasındatekra r nakledilmesi işl emlerini gerçekleştirdi. Ambulans ilegelenhastalann kabul, muayene,teşhis,hospitaIizasyoo ve tedavi uygulama lan klinik ~relimOyeleriveöğrencilerle birli~e gerçeldeştirildi. Araştnma materyalini,bityılboyuncaKonyailive çevresi nde ntelel on veyaşahsi mıiracaatlarta SelçukUnivelSiıesi,veteroe-Fakü"esiHayv an Hastanesinebaşvuranhasta sahipleri (n:7 1), k1i-nikierde eğitimgören 4-5.sınıföğrencileri(n=153)ve kliniköğretimUyeleri (0=28)olma küzeretopla m 252 ocnckoluşturdJ.

Ambulans hizmeti.3g'4lhalindedOzenlenendeneklerin anketsorcıenreverdikleri cevaplaragöredeğerlendi ri ldi. Ambu lans tcmeuenrm kapsamı, gözlenenve beklenen yararlar~e eğili~imve bilimselaraştnmalarOzerindekietkilerincelendi.

Sonuç olarak. Veteriner Ambulansın idinikiere gelen hasta sayısını olum lu etkilediği, hasta hayvanların hastan eye uaş­ tmlmasında çabukluk vegüverıliksa{ıladığı,hasta sahiplerininhayvan hastanesine ilgisiniartırdığıbelirlendi.Kliniklerdeeğitim alanöğrencilerin mesleğisevmeleri ve tanımalannda yararlı oid.ığu,kliniköğretimOyelerinin klinik uygulamalardakimateryal eksildiğini azaJttığl, klinik eğilimine igiyiartırdığı tespit edildi.Ayrıcabilimselaraştırmaların yürütülmesi

ve

bölgedekihayvan hastalı ldarının değerlendirilmesine katkı sağlayabileceği değerlendiriJdj.Ambulanshizmetiningeliştirilerekdevam etmesi, hiz-melin

seresoo

uzatılması, ambulansla gerekliekipmanlarınbulunması. arrt:ıulansile birlikte bir Veterin erHekim gitmesi ko-nulannınyenidendeğerlendirilmesi gerektiği

sonucuna

varıldı.

Anahtar Kelimeler:Ambulans,Veterine r Hekimlik,Eğitim

Su m ma ry : In this study,the addition Loveıerinaıyeducalionprog ramsofambuIatory dinical applicationswas evaluated.in meevaıratonofthe vaterinaryambuıatorysystem whichislirst applicationinTurkey, the opinions of owner'spatern,

ve-terinary medicine studentsandcuoceıstafl abouı arnbı,jaıoryclinical applications wereconsidered. Anambulalorysystem whichhas a trud< and 2trailers wasdesigned forthis study.The eens port atoncapacityismaximum!Wo cows.The cwner's patient was applied toAnimaı HospilalinFacu tty ofVeterinary Medicine bytelephoneofpersonalapplicat ions .Thepatients werecarried Irom lannstoAnimalHospital in Facully ofVeterinaıyMed icine byveterirıaryambuIance.Theecceotarce. exa -mination,diagnosis,hosprtalizationandtreatmentproceduresofthe patients

coming

toAnimaıHospiIalwerepertermed by cj-nicalstartalongwil hstude nls. Totallythree groupswere occurred as study groups whichareowner'spatent (n=71),sıuocots

(n=153)andcuoceıslaH (n:28).A public surveywas pertonred between study groups and ambulatory dinicalappIicalions

wereconsidered in accordingLOanswersofstudy groups inthis survey.in this survey,the extention of vele mary clinical aco-ıcarcos.observed and expected utilities ofvalerinary ambulance,the ellectsofvelerinaryeducalionprograms andscientific

reseercneswereinvestigated.Inconciusion,itwas determined that ambulalory clinical appIicationsare ocreasecnurrtıersof paucntscoming toAtıimalHospilal.supp lied rapidandsafe transportand increasedinterestofowner's patent LoAnimal Has-pital.TheappIications

were eereütec

forstudentsinthe recognilion0/velerin8/)'me<icine.However,il was considered lhat the application s cou kt beuselUıforexecctcoofscienlificresearchesand evaluationolregional animal disease s. tt was conc-luded that ambulatorydinicalappIicatiorısshouldbeoontirıuedbydevelopingthe serviceof veterinaryambu lance. expansion thetimeof serv ice, suppliedemergerıeyequipmentandsending a cbnicianwithvelerinaryambuiance.

KeyWords:Ambulance. Vetetina ry Medicine.Educalion

Gi ri ş

Acil Veteriner Hekimlik, son yıllarda

turn

dünyada

giderekağır1lkkazanmayabaşlayanönemlibirkonud u r. Gelişmiş ülkelerde Veteriner Ambula nslar, acil

m

ü-dahale ekipleri

ve

gezici klin ik uygulamaları yayg ın bir Ge1i~Ta rj hı:05.12.2003

e .

• SelçukÜr uvcrsue stBilimselArş.Prj.Koord .tarafındandesteklenmiştir.

I.Selçuk IlmversitesiveıcrtncrFakültesi,IçHast.Anabi limDalı ,KONYA

!ı.IADEN.BIRDAN E.GOZELBEKTAŞ.COŞKUN

şekilde yapılmaktadır. Bu hiZmetlerin kalitesinin

er-tınlması

ve

daha etkJn çOzüTıIer

için

çatışmalat

sür-mektedir.

son

yıllarda beşeri heldmiklede MObiIe Te-lehel<;i'rijk konusırıda eraşıurreıar yapılmaya başlanmıştır. Araçiatda adı bakım ~nın avantaj ve dezavantajlan deOeı1endiıimektedir.

Ozel-likle geleneksel acil sistemde gözlenen aksaklıklar üzerine bu sistemler üzerinde araştıımalar baş­ Iatılmıştır(Shi mim. 1999).Londra'da 1996-97 yıllannı kapsayan bir araştırmada, 999 acil servisini en çok arayan

hastatann

solunum, kardiyak ve obstetrik

k0-nularında oIduQu ve acil uygulamalarda bu konulara

aQını k verilmesi gerektiQi ifade edilmektedir

rvcto

r

ve

ark, 1999).

Veteriner Ambulans projesi, veıenoer Acil ko-nusunda gelişmekte olan bir

konsepttir

.

Bu konuda Finlandiya'da uygulamaya konulan Helsingborg Ve-terinerAmbulans

Prolesl.

bölge hayvan hastanesi

ta

-rafından yürütülmektedir. Burada kullanılan Veteriner

AntıUIanSservisleri birçekicive birservis ünitesi(varıJ treyler) kısımlanndanoluşmaktadı r. Arrbulansınservis tXlilesi.maksilT'll.lll

3

at taşıyacak kapasitede dizayn

edilmiştir.servis fJnilesindemaksiın.ım4tonkapasiteli eleklriki

t>r

vn;

bulınmak!ador.Ayrıca araçlapel<

Ç<lk

medikalilaçve aksesuarlarile ısıtıcı ve havalandırrm. ~n vardır. Arabadan kabrıin

içi

bir

video

ka

-L'T'I9f'a öe izienebiImeIdedir (Staver, 1981; eöıre.

1995),

Ingiltere'dedeBoston Hayvan KurtarmaCemiyeti adı anında kurulan benzer amaçlı

bir

binik

bu-k.rımaktadır. Bir yılhk zamanzarfında l00.()()(Jıı üze-rinde hayvana yardım eden bu

certsyet,

haftanın

7

günü 9

ambulans

ile Acil Veteriner hiZmeti

ver

-mektedir.1907 yılındakurulan bu cerriyetin654üyesi,

34

.000

g6nüJlüsübulunmaktadır ve sonbiryılda

1595

köpekve kedininbakımı yapılmıştır.Telefoniıbarlannı deQerlendirerekaşı. ilkyardımve tedavi,

çevre

kiniliQi ile mücadele gibi konularda faaliyeı göstermektedir. kuduzaşuamaıan.kaza

vb

.

sebeplerieyaralanmış

bay-vaNann ilk mUdahale ve tedavileri, aQaçta kalmış

ka-dOerin kurtanlması, petrol ürünleri,boyavb.

çevresel

e

tkenere maruz

kalanhayvanlann

tedavileri

.

~

fe-lakeııerdehayvanlarayardım_ n d a laaJjyel

gOS-termektedir. Araç!arda check~ Cnitesi, diagnostik testler, küçük bir cerrahi ve

r6ntgen

ünitesi

bo-lı.nrıaldadır. Cemiyetayrıca hayvan

c::IostIuOu

.

yardım ve saQlık konularında seminerler düzenemekte, br0-şür ve

ilan

larla

tanıtım. yardım ve bilgilendirme

kam-panyalandüzenlemeldemı(Anonymous, 1999),

Bu

araştınnanın amao, Arrtx.ıIaIOr Vetemer Kıi­ nik Hizmetleriningenel_{oıarak. ~rlendirilerek,} pratik faydalannın belirlenmesidir. Türkiye'de ik kez

t1'Y-gulamaya konulan bu sistemin de{Jerlendirilmesinde

22

ambulans t>zmelJeinden yararlanan hasta sahipleri,

oorenc:»er

ve

klini

k

öQretim Oya

lerm

arrtıulanshizmeti kOn.JSUndakj gözlem ve görijşlerinO kapsayan ankelle<

bazalırınştır.

Materyal ve Metot

Bu araştınrıada arrtııLJanS hiZmetlerininVetemer

Hekir"Mk

~veeğtin-öQretimfaaliyeöerinekatkısı

deQer1endirildi

.

Araştuma

materya

"',

biı yıl tıoyur<:a

Konya

ili ve çevresinden telefon

veya

şahsi mj.. racaallarla Selçuk Üniversitesi,

v

etenoer

Faküllesi

Hayvan Hastanesine başvuran hasta sahipleli ("",7 1),

kliniklerde eQitimgören4·5.sınıf 6Qrencileri ("",153)ve klinik 6Qrelim üyeleri ("",28) olmak üzere toplam 252 denekoluşturdu.

Ambulans Sistemi : Araştırma için 1çekici ve 2

servis ünitesi(van/l.reyler)dizaynedildi.Vanlarortadan portatifbölmelive

2

büyük hayvan (sIQır·at)taşımaka

-pasitesinesahipolacak şekilde düzenlendi.Ambulans Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakühesi Hayvan

Has

-tanesinde tahsis edilen bir telefon ve şahsi mj. racaatlarla mahallindenhastanıngetirilmesi,tedavi

son-rasında tekrar naldedilmesi işlemlerini gerçeldeştirdi. ArrtıUIanS

ile

bir1iktezaman zamanbir VeterinerHekim ve klinik

öQrencilerinin

gitmesi saQtandl.

ArrbUIanS

ile gelen hastalann

kabul,

rnıayene, leşhis ,

hos

·

pitaiizasyon

ve

tedavi uygıJamalan klinik

öQ

retim

üye-leri veOQrercı1er1ebiMiklegerçekleştirildi.

Anket:Denekler

3

grup

halinde düzenlendi.Tüm deneldere

arrt>ulans

hizmetinin deQer1endirilmesi için anket forman verildi.

AmbuIans

hizmetlerininkapsamı,

gözlenen ve beklenen yararlar ile eoitirn-öQretim ve bi·

limselaraştırmalarüzerindeki etkiler incelendi.

DenekGruplan

:

1. Hasta sahipleri(",",71)

2. KlinikO{ırencileri(n:-153) 3. KfinikO{ıretimelemanlan(nz28)

Ankeıforrnan bilgisayarortamında kodlandıve

so-ru;lar

S~(11.0)programındaanaizedildi. Bulgular

Hasta

SahipleriAnketi

Hasta

Sahiplerinin 50sy<rDem0grafık

De-j)şJ<enleri

Ant:UanS

tizmetilden

yararlanan hasta sa-tıiplerinn

oneml

kısmnın;JkOkU (%64.3) ~ _ş

oIdı.9Jve ortai an

seviyeli

gelirg~nndayeraldıldan tespitedild(Tablo1,2),

Veteriner Fakültesi

Hayvan

hastanesinden

ya. rarlananhasta

sahiplerinin

aQınıkl. oıarakküçük aileiş­ letmeleritarzında

oIduQu

ve% 69·... sü1çü1ük yaptlQ.

GeziciKlinik Uygula mala n n m Elitim veÖğretimFa aliyetleri ne...

gözlendi(Tablo 3,4).

Ambulans ve HastaneHizmeti Konusunda Hasta SahiplerininDeğerlendirmeleri

Ambulans hizmetinin ulaşım avantajı sağlayarak, hastaneye ulaşımda önemli bir rahatlık sağladığı ve hasta sahiplerince memnuniyetlekarşılandığı,bu

hiz-metin başlamasıyla binıkte % 46.5 oranında yeni ka

-tılımın sağlandığı belir1endi (Tablo 5,6,7). Ambulans hizmeti konusunda yetiştirellerinbirbirlerini haberdar etmesi, bu hizmetin kabul gördüğünün bir göstergesi olarakdeğerlendirildi(Tablo 8).

venştırcuer ambulansın hızının yeterli olduğunu, son derece güvenli olduğunuve ücretininde oldukça

makulolduğunu

belirtmektedirler

(Tablo 9,10,11).

Ambulans hastane dönüşünde de hizmet ver-mekte olduğundan, tedavi boyunca hastanın hekim gözetiminde kalması oldukça olumlu karşılanmaktadır

[Tablo 12).

Ambulansta bir Veteriner Hekim bulunmasını ve halen mesai dahilinde hizmet veren ambulansın 24 saat hizmet vermesi hasta sahiplerinin önemli ta-lepleriydi (Tablo13,14).

Hayvan hastanesindeki hizmetin genelolarak

memnuniyetle karşllarKIlğl (% 97.1), personelin il-gisinin yüksekolduğu(%96.5)ve hizmet karşılığında talep edilen ücretlerin de makul olduğu tespit edildi. (Tablo15,16,17).

Hasta sahipleri tarafından ambulans hizmetinin

rahat (% 46.4) ve güvenliolduğu (%42.0),ifade edi -lirken , ambulans ve hayvan hastanesi ile ilgili be-ğenmediğiniz şeyler nelerdir? Sorulannın önemli

öl-çüde cevapsız bırakıldığı görüldü (Tablo 18,19,20).

Hizmetinen beğenilen yönleri ise teşhis ve tedavinin uzman gözetimindeyapılması (% 48.5) ve güvenli ol-ması (%27.9)olarakdeğerlendirildi(Tablo 21).

KlinikÖğrencileriAnketi

Klinik ÖğrenCilerinin Sosyo-Demografik De

-ğişkenleri

Ankete katılan klinik öğrencilerinin % 78.7'si erkek, % 21.3'ü bayanlardan oluşmaktadır. Bu öğ­ rencilerin büyük kısmı (% 60.3) serbestveteriner

he·

kimlik yapmakistediğinibelirtirken,önemli birkısmıda

(%

13.7) kararsız olduklannı bildirmektedirler (Tablo 22, 23).

Ambulans ve Hastane Hizmeti Konusund a Klinik Öğrencilerinin Değerlendirmeleri

Ambulans hizmeti klinik öğrencilerinin tamamına yakınından kabul görmekte (% 91.5) ve des-teklenmektedir (Tablo 24). Öğrencilerin % 62.1'i

am-23

bulans hizmetinin kliniklere gelen hastasayısını olumlu etkilediği kanaatini taşımaktadır (Tablo 27). Ambulans hizmetinin 24 saat olması konusundaki oe-ğerlendirmelerde,öğrencilerin%62.4'übuhizmet inge· rekli olduğunu ve böyle bir uygulamadagörevalmaya istekliöğrencilerin oranının da yüksekolduğu (%56.6) tespit edildi (Tablo 25,26).

Ambulans hizmetinin, öğrencilerin Veteriner He· kimlik mesleğini daha iyi tanımalanna katkıda

bu-lunduğu

(%

64.5), hangi alanda çalışacaklarını

be-lirlemelerinde, mesleği sevmelerinde ve klinik

uygulama lara katılımlarındaçok önemliolmadığı tespit edildi(Tablo.28,29,31,34).Öğrenciler,ambulans uy

-gulamasınınklinikmuayeneteknikleri ve acilmüdahale

uygulamalannı öğrenmede yeterli olmadığı (% 47.4),

hasta sahiplerinin tanınmasında ise, oldukça etkili o

l-dUğU (% 54.2) belirtildi (Tablo 30, 33). Oğrencilerle hasta sahipleriarasında yaşanan problemler,ücret (% 25), anamnez eksikliği (% 20.9) ve kültür düzeyi (%

19.6) olarak gösterildi (Tablo.32).

Hayvan ambulansı uygulamasında başlıca olumlu izlenimler, ulaşım kolaylığı (%38.4),fakültenintanıtımı (% 17.2), uygulama imkanı (% 16.6) ve hayvanlara

değer verildiğinin gösterilmesi (% 16.6) olarak o

e-ğerlendirilirken, ambulansta veteriner hekimin bu

-lunmaması (% 13.6)ve ücret konusu (% 40.9) önemli

olumsuzluklar olarak tespit edildi (Tablo. 35,36). Bu hizmetingeliştirilmesiiçinambulansta uzman veteriner hekimbulunması,hizmet süresininuzatılmasıveacil te -lefonuygulamasınıngerekliliQiifade edildi(Tablo37).

KlinikÖğretim ElemanlarıAnketi

Klinik Öğretim Elemanlarının Sosyo-Demografik

Değişkenleri

Ambulans hizmeti ile ilgili anket uygulamasına %35.8 Iç Hastalıklan, % 32.1 Cerrahi ve % 32.1'i Doqum ve JinekolojiAnabilim Dallarındanolmak üzere toplam 28 öğretim elemanı katıldı. Bu öğretim ele·

manlarınınünvanve anabilim dallannadağılımları38 ve

39.tablolarda verildi.

Ambulans ve Hastane Hizmeti Konusunda Klinik Öğretim Elemanlarının Değerlendinneleri

Klinik öğretim üyelerinin tamamının (% 100) a

m-bulans hizmetiniyararlıbulduklan. k1inikleregelen hasta sayısınınartışı (% 85.7),öğrenci eğitimi(%92.9)ve

kli-nik uygulamalanna (% 21.4) pozitif katkısının bu -lunduğu görüşünde oldukları belirlendi (Tablo 40, 41,

42,

46).

Kliniköğretim elemanları arasındaçoQunluQun (% 59.3) ambulansın 24 saat hizmet vermesi fikrini kabul

etmediği ve ö{ıretim elemanlannın bu uygulamada

\1ADEN.BIRDAN E.GüZELBEKTAŞ.COŞKUN

Hasta sahi pleriAnketı Tablo1.Eğitımdüzeyiniznedir?

Tablo 6. Ambulans hizmeti Hayvan Hastanesine gelişinin nasıletkiledi?

sa'/'

Oran(%) sa~ Oran(%)

ilkokul 45 64.3 Uıaşımavantajı sağladı 34 48.6

Dahasıkrahal geliyorum 25 357

Ortaokul 12 17.1 Ekonomisağladı. 5 7.1 Lise 10 14.3 Değişiklikolmadı 4 5.7 Üniversite 2 2.B Diğer 2 2.B

Eğitimsiz 1 1.4 _{TOPLAM 70 100.0}

TOPLAM 70 100.0

TabıO2.Aylıkgelirdüzeyiniz nedir?

Tablo 7. AmbUIanS hizmetinden 6nce de Hayvan Has

-tanesine geIiyormuydlJlUZ?

Tablo8.ALrt>UIanShizmeliile ilgilibilgyinerederı aklınız?

sa'/'

Oran(%) 50-100milyon 100-200milyon 200-400milyon 500 ve üzeri TOPLAM

'2

,

a

33 5 6B Oran(%) 17.6 26.5 48.5 7.4 100.0 TOPlAM 3B 33 71 Oran(%) 53.6 48.5 100.0

Tablo 9. Arııblja,nsın ıjaşım hızını nasıl

de-ğ3rierıdiriyorsunuz?

sa'/'

Oran(%) Yeter1i 46 67.6

"'"

LB 27.9 Yavaş 3 4.4 TOPLAM 6B 100.0

Tablo3.Kaçhayvanınızvar?

'·5

610 11·20 20-40 sova üzeri TOPLAM

Tablo4.Işletmeninn niteliğinedir? Sayı 16 15 14 13 7 65 Oran(%) 24.7 23.0 21.6 19.9 10.6 100.0 Oran(%) Yetiştiricilerden Fakülleden Ilanlardan TOPLAM 33 47.8 26 37.7 10 14.5 69 100.0

Tablo10.Hayvanın ız ın arrbularısileglNenIitaşlndığrnaina· nıyormusunuz? SU1çüIOk Besicilik A11m-saıım Diğer TOPLAM 4B 17 1 4 71 69.0 23.B 1.4 5.6 100.0 Evet Hayır TOPLAM 6B 6B Oran(%) 100.0 100.0 Tablo5.Antıulanshizmetininasılbuluyoısunuz?

Tablo11.Ambulanshizmetikarşı lı ğındatalopedilenDerederi nasılbuluyorsunuz?

Çokfaydal ı FaydaJ, Fikrimyok Faydasız TOPLAM Sayı Oran(%) 35 49.3 31 43.7 4 5.6 1 1,4 71 100.0 24 Normal Pahai'

UM

Rkrimyok TOPLAM 4B

a

5 5

67

Oran(%) 73.1 11.9 7.5 7.5 100.0

(; eıki KlinikUygulamalarınınEğilimveÖğretimFaaliyetler'ine.. •

Tablo 12. Hayvaneuzrn tedavi söresoce hastanede

kal-masınınasılbuluyorsunuz?

Orarı(%)

Tablo 18. Ambulans hizmeti konusunda en beğendiğiniz

durumnedir? Oran (%) Çokfaydalı Fayda]' FikrWn yok Faydasiz TOPLAM 34 29 6 2 71 47.9 40.8 8.5 2.8 100.0

Rahatulaş ı m imkanı Güvenlitaşıma imkanı

Personelin ilgiliolması

l.l<= olmas' Diğer 32 29 5 2 1 46.4 42.0 7.2 2.9 1.4

Tablo13.ArrbıJansile birlikte bir VeterinerHekimingelmesi

yaraı1lmıdır? TOPLAM 69 100.0 Evet Hayır 66 4 Oran(%) 94.3 5.7

Tablo 19.Ambulanshizmeti konusunda en be{ıenmediğiniz

duıurınedir?

Oran(%)

Tablo 14.Hayvanambulansının24 saatsUreyle hizmetver

-mesiılister misiniz? TOPLAM Evel H"Y" 70 65 5 100.0 Dmn(%) 92.9 7.1

Ambulansla VetHak.olmaması

Pahalıolması Ulaşım gUçIOğO

Taşımanın güven~olmayışı

Personelinilgisizliği

TOPlAM 8 8 7 4 3 30 26.7 26.7 9.9 5.6 4.2 100.0

Tablo 15.Ha~anhastanesindehizmetten merTVlllnkaldınız

mı?

Tablo 20. Hastane hizmeti konusunda en beğenmediğiniz

durumnedr? TOPLAM Evet Hayır TOPLAM 70 66 2 66 100.0 Oran(%) 97.1 2.9 100.0

Uygulamanınöğ"encilerce yapılması 11

Tedavininuzunsörmesı 7

Tedaviniıpahalı olması 3

Personelinilgisizolması 3

Diğ3r 5 Oran(Ok) 15.5 9.9 4.2 4.2 7.0 Tablo16.Hayvenhastanesipcrsonelininyaldaşımlannı nasıl

buluyorsunuz?

TOPlAM 29 100.0

Tablo 17.Hastane hizmeti karşıltğında

LaJeP

edilen ücretleri nasılbuluyorsunuz?

Tablo 21. Hastane hizmeti konusıı'lda en beğendiğiniz ÖJrum nedir? Çok ilgili tıgili NoonaI iıgisiz TOPlAM 36 21 11 1 69 Dmn(%) 52.2 30.4 15.9 1.4 100.0

Tadavininuzmangözetimindeolması33

GOvenIiteşhisveteda vi 19 Persone~nilgisi 10 UCUZolması 5 Diğer 1 TOPlAM 68 Oran(%)

48

.

5

27.9 14.7 7.4 1.5 100.0

say>

Dmn(%) Nonnal 49 71.0 Fikrimyok 10 14.5

p-,

6 8.7 ucız 4 5.8 TOPLAM 69 100.0 25

Tablo 2a.Hayvanambulansı uygulamasıklinikuyg..ılamalara

katılımınızdane derecefaydalı olmuştur? \I,\()E~.!URDA NE.GüZELBEKTAŞ . COŞK UN

KlinikÖğrencileriAnketi Tablo22.CinsiyetDağılımı

sa~ Oran("lo)

Erkek 107 7a.7

Bayan 29 21.3

TOPlAM 136 100.0

Tablo24.Hayvanambulansıfaydalımıdır?

Çokfaydalı Faydalı Faydasız TOPLAM 10 67 76 153 Oran(%) 65 438 49 .6 100.0

Tablo23.Mezuniyetsonrasıçalışmaalanlan Evet Hayır TOPLAM

sa

y,

140 13 153 Oran("lo) 91.5 8.5 100.0 Orarı(%)

Tablo 29. Hayvan ambulansı uygul aması meSIeği sev-menizde ne derecefaydalıdı r?

~ Oran(%)

Çokfaydalı 16 10.5

Faydalı 52 342

Faydasız B4 55.3

TOPLAM 152 100.0

Tablo30.Hayvanambulans ı uygulamasıklinikmuayene

ve

acil müdahaleyiöğremıenizaç ıs ı ndanne derecefaydalıol

-muştur? serbest Vet. Hekimlik

Resmi Vet. Hek.·lik

Yetişti ricilik Süt vesÜ1ürünleri Etveelürünleri

Vetenner HalkSagığ ı Kararsıziar TOPlAM BB 14 10 7 5 2 20 148 60.3

96

6.8 4.8 3.4 1.4 13.7 100.0 Çoklaydalı Faydalı Faydasız TOPlAM 19 53 BO 152 Oran(%) 12.5 34.9 52.7 100.0 TablO 25.Hayvanambulansını n24saat hizmetverıresr

ge-rekli midir?

Oran("lo)

Tablo 31. Hayvanambulanstuygulamas ımesicğidahaiyi

ta-nımanızdanederecefaydalıdır?

Tablo26.Hayvanambulansı24saat hizmet verecek olursa, görev almakistermisiniz?

Evet Hayır TOPLAM Evet Hayır 93 56 149 86 66 62.4 37.6 100.0 Oran(%) 566 43.4 Sayı Oran(%) Çokfaydal ı 22 14.5 Faydalı 76 50.0 Faydasız 54 35.5 TOPLAM 152 100.0

Tablo 32. Hayvan ambulansı uygulamasında hasta

sa

-hiplcriylekarşı laşt ığı mzen önemliproblemnedir?

sayı Oran(% )

Tablo 27.Hayvan ambulansının kliniklere gelen hasta sa-yısınaneIDrbir etkisiolmuştur?

37 25.0

31 20.9 29 19.6 24 162

TOPlAM

Hastasayısınıartlımı ıştır Değişikli k olmamışt ır Azalrruştrr Fikrim yok TOPlAM 149

say,

95 3B 10 10 153 100.0 Oran("lo) 62.1 24.8 6.5 65 100.0

26

Tedaviücreti Anamnezeksikliği

Hasta sahibininkültürdUzeyi

ikna

etmedegüçlük

i

kna

etmedegüçlük Diyalog kurmada güçlük Diğer TOPLAM

2

4

9 5 148 TemıınolOj ik izah güç-lüğü 6.1 3.4 100.0

C;el.id Klin ikLI"~u llınıaıarınınEı':ilimn'Üii,relimFa aliyetler im·.••

Tablo 33.Hayvan ambulansıuygulaması hastasahiplerini

ta-nımada

ne

dcrocelaydalıdır?

say,

Oran(%)

Çokfaydalı 17 11.1

Faydalı 66 43.1

Faydasıı 70 45.8

TOPLAM 153 100.0

Tablo 34. Hayvan ambulansı uygulamasıgelecekle hangi

alanda çalışaca11nııı belir1emede

ne

derece laydafı

0l-muştur?

say,

Oran(%) Çoklaydalı 11 7.3 Faydalı 36 23.8 sevoesız 104 58.8 TOPLAM 151 100.0

Tablo 35.Hayvan ambulansı uygutaması sizce en olumlu yönUnedır?

say,

Oran(%)

Utaştrnkolayh1'vehızı 58 38.4

Fakültenin dahaiyitanıtımı 26 172

Dahatazıauygulamaimkanı 25 16.6

Hayvanasağlığınaverilendeğer 25 16.6

Hasta sahiplenyle diyalog 8 5.3

Sahaşartlann ıtanıma 6 4.0

Diger 3 2.0

TOPlAM _ı53 100.0

Tablo36.Hayvanambulansı uygulamasınınsizce en oiı.rn­ suı yôr'ıünedir?

Tablo37.Hayvanambulansıuygulamasınıngelişllrilmesiiçin sizceneyapı lmalıdı r?

Say, Oran(%)

UzmanVeterinerhekimolma/ıdır 37 25.7

24saathizmetve rme lidir 29 20.1

Acilıeleforıuygulanmalıd ı r 22 15.3

sağlıktaramalanyapılmalıdır 18 12.5

Ambulanssayısı artlınmatıdır 15 10.4 Acil müdahaleekipmanıolmalıdır 13 9.0

Diğer 10 69

TO PLAM 100.0

KıınikÖğretimElemanlanAnketı

Tablo38.AkademikÜnvanDagılımı

say,

Oran(%) Prof. Dr. 8 266 Doç.Dr. 8 28.6 Yrd.Doç.Dr. 3 10.7 Arş.Gör. 9 32.1 TO PlAM 28 100.0

Tablo39.~elimElemanlarınınAnabilim DallannaDağılımı

Sa~ Oran(% )

Dah~iye 10 35.6

cemıhl 9 32.1

Doğ"" 9 32.1

TO PLAM 28 100.0

Tablo40.Hayvanambulansıhizmetininasıl buluyorsunuı?

sayı

oran

(%)

Tablo 41. Hayvan ambulansının k1iniklef s gelen hasta

sa-yısınınartış ı ndaetkisioldumu?

Sa~ Oran (%)

E

ve'

24 85.7

>ıay., 4 14.3

TOPlAM 28 100.0

Sa~ Oran(%)

Ücretalınmasıveyüksekliği 18 40.9

Ambulansilei9'1i sorunl ar 10 22.7

Ambulanstahekimolmaması 8 13.6 Teoridekalmış olması 3 8.8

Uıaş ımsorunu _{2 4.5}

Öğrencigitmesi 2 4.5

Hayvanların yıpranması ı 2.3

Hastalıkbulaşmasıriski 1 2.3

AzhastaOıması 1 2.3 TOPlAM 44 100.0 27 Çokfaydalı Faydalı TO PlAM 12 42.9 16 57.1 28 100.0

MADE ,BIRDA NE.GÜZELBEKTAŞ,COŞKUN

Tablo 42. Hayvan ambulansının öğrenci eğitimine katkısı

oldumu?

Tablo 48. Hayvanambulansıbilimsel araştırmalardane

de-recekatkı sağlayabilir?

Sayı Oran(%) Sayı Oran(%)

Evet Hayır TOPLAM 26 2 28 92.9 7.1 100.0

.Sahaçalışmalanna katkı Yeniaraştırma imkanları

Hastalıklandeğerlendirme

Katkı sağlamaz 15 4 3 6 53.6 14.3 10.7 21.4

Tablo 43.Hayvan ambulansının24 saat süreyle hizmet ver-mesifikrini.olumlu buluyor musunuz

TOPLAM 28 100.0

Tablo 49. Bu güne kadar yerinde hiç incele meyaptınız mı?

Sayı Oran(%) Sayı Oran(%) Evet 11 40.7 Hayı r 16 59.3 TO PLAM 27 100.0 Evet Hayır 16 57.1 12 42.9 TOPLAM 28 100.0

Tablo44.Hayvan ambulansıve hastanenin 24 saat süreyle

hizme t vermesi halinde bu uygulamada görevalmayıd

ü-şünürmüsünüz?

Sayı Oran (%)

Tablo 50.Hayvanambulansıhizmet inin sahaçalışmasında. yerindeincelemeyapmayakatkı sağlayacağına inan ıyor

mu-sunuz? Evet Hayı r TOPLAM 12 16 28 42.9 57.1 100.0 Evet Hayır Sayı 21 7 Oran (%) 75.0 25.0 TOPLAM 28 100.0

Tablo 46.Hayvanambulansınınfaaliyete geçmesi,klinik uy-gulamalarınası letkiledi?

Tablo 45.Ambulans ile birliktebir veterinerhekimin gitmesi

gerekli midir?

Tablo47.Hastalıklarınetiyolojisi,epidemiyolojisi,teşhisve

te-davilerindeyerindeincelem e yapmak gereklimidir?

28 100.0

43, 44). Ambulansile birliktebirVeteriner Hekimin gi t-mesinin yararn olacağı (% 57.1), hayvan

am-bulansının bilimsel çalışmalara katkı sağlayacağ ı (%

78.6), bu katkının saha çalışmaları (% 53.6) ko -nusunda daha ağır1lklı olabileceği ifade edildi (Tablo

45,48).Ayrıca öğretimelemanlarısahaçalışmaları nda yerinde incelemenin gerekli olduğunu (%92.9)bildirdi

(Tablo 47). Öğretim elemanları arasında yerinde in -celeme yapma oranının (% 57.1) yüksek olduğu ve

ambulans uygulamasının saha çalışmaları göz

ö

n

ü

ne

alındığında yerinde incelemeye katkı sağlayacağı (%

75)değer1endirildi(Tablo 49,50).

Tartışmave Sonuç .

Bu araştırmada ambulans uygulamasının v

e-teriner klinik hizmetlerine ve eğitim-öğ retim f

a-aliyetlerinekatkısı değer1endirildi.Türkiye'de ilk kez u y-gulamaya konulanveteriner ambulans uygulamasını n

değer1endirilmesinde, ambulans hizmetlerinden y

a-rar1anan hasta sahipleri, öğrenciler ve klinik öğretim üyelerinin ambulans hizmet i konusundaki gözlemleri

ve görüşlerinikapsayan anketlerbazalınd ı.

Veteriner Ambulans projes inin, gelişmekte olan

bir konsept olduğu, bu konuda Finlandiya 'da

u

y-gulamaya konulan Helsingborg Veteriner Ambulans

Projesi'nin, bölge hayvan hastanesi tarafından yü

-rütüldüğü bildirilmektedir. Burada kullanılan Veteriner

Oran (%) 57.1 42.9 100.0 Oran (%) 53.6 21.4 14.3 3.6 7.1 100.0 Sayı 28 26 92.9 2 7.1 16 12 Sayı Oran(%) Sayı Evet Hayı r TOPLAM

Hastasayıs ındaartışoldu 15

Uygulamalarailgiyiarttırdı 6

Değişi klikolmadı 4

Sahaşartlannıtanımadaetkilioldu 1

D©M

2

Evet Hayır TOPLAM 28 TOP LAM 28

Gezid Kliııik Uy~ulıml.lllımnınEl ilim veÖğr...ıimFaaliyellerin...

Ambulans servislerinin bir çekici ve birservis ünitesi

(vanltreyler) kısımlanndan oluştuğu ifade edilmektedir

(2.4).Buaraştırmadada bu sistemebenzerşekilde, 1

çekici

ve 1vanll.reylerdenoluşanbir ambulans sistemi kurulmuştur. lık kez uygulamaya konulan bu sistem hakkındahasta sahiplerinin

%

93,Selçuk Üniversitesi

Veteriner Fakültesi öğrencilerinin% 91.5ve kliniköğ­

retim üyelerinin % 100 oranında olumlu görüşlere

sahip olduklan tespit edilmiştir. Bu uygulama

am-bulans sisteminin yaranı ve başanh olduğunun

gös-tergesidir.

Gelişmiş dünya ülkelerinde Veteriner

Am-bulanslar, acil müdahale ekipleri ve gezici klinik

1JLf

-gulamalan yaygındır. Bu hizmetlerin kalitesinin ar

-tırılması ve daha etkin çözümler

için

çalışma lar yapılmaktad ır(Shimizu,1999;Vıctorveark. 1999).l n-gıltere'de Boston Hayvan Kurtanna Cemiyeti ta -rall ndan kurulan sistemde haftanın 7 günü 9

am-bulansın hizmet verdiği bildirilmektedir.

Bu

uygulama

ile biryılda 1595 köpek ve kedininbakımınınyapıldı{ıı

vurgulanmakta,hayvan dostlu{ıu, yardımvesa{ılıkk o-nularındabilgilerverildi{ıi, broşürlerveilanlartatanıtım, yardımvebilgilendirmekampanyalandüzenlendi{ıibi l-dirilmektedir (Anonymous,1999). Buaraştırmaile

uy

-gulamaya konulanambulansprojesiTürkiye'deilk kez

gerçekleştirilmiştir. Uygulamanın geliştirilmesi,

et

-kinliğininartırılması,eğ"itim-6ğrelimfaaliyetlerineve

bi

-limselaraştırmala ra katkı sı konusundahastasahipleri,

Veteriner Fakültesi öşrercnert ve ö{Jretim

ele-manlarının görüşleritespitedilmiştir.

Ambulanstan yarananan hasta sahiplerinin

ço-ğunluklae{ıitimdüzeyidüşük,orta ve alt seviyede

ge-lineri olan ve sütçülükle uğraşan küçük aile iş·

letmelennm bulunduqu (Tablo 1-4), genel olarak arnbulane (% 93) ve hastane hizmetinden (% 97.1) memnun oldukları görülmektedir (Tablo S, 6). Buna memnuniyete raQrnen arnbulana hizmetinden ha· terdarotmaoranının (Tablo 8)oldukçadüşükolması

fakülte ilanlarının yetersiz (% 14.5) kalch{ıını gös·

termektedir. Bu durum ambulans uygulamasının yay

-qmtaştmlmasr ve bu hizmetin geliştirilebilmesi için

daha

etkin birtanıtı myapılmasıgerekliliQiniortaya koy

-maktadı r.

Ambulans hizmetinin geliştirilmesi kapsamında

hasta sahiplerinin beklentileri bulunmaktadı r. Bu beko

lentilerambulans hizmetinin24saat olması (%92.9),

ambulans ile bir1ikte bir Veteriner Hekim {litrnesi (%

94.3) konularında yoQunlaşmaktadı r (Tablo 13, 14).

Bu çerçevede ambulans çalışma saatlerinin yeniden

düzenlenmesi ve araçta veteriner hekim ve acil mü-dahaleekipmanlarının bulundurulması konularını n de

-ğer1endirilmeslgerekmektedir.

Bu çalışmada hasta sahipleri anketi sonuçlan,

ambu1ans ve hastane hizmetinin başarılı olduQunu,

29

ambulansvehastanehizmetininbaşarılıolduQunu,ge

-liştirilerek devam etmesi gerektiğini, etkin bir reklam

kampanyasıile buhizmetintanıtılması, ambulansınhiz

-met süresinin uzatılması ve ambulansta veteriner

Hekim bulunması taleplerinin karşılanmasının ge·

rekliliğiniortayakoymaktadır.

Bu çalışma kapsamında, kliniklerde eQitim gören

OQrencilerin arroulens ve hastane hizmetinin e Qitim-öğretimfaaliyetlerinekatkısı konusundakigörüşleri

de

-{Jerlendirilmiştir. Klinik ö{Jrencileri büyük bir ço{junlukla

(% 91.5) ambulans hizmetinin yaranı olduQuna, kli

-nikleregelen hasta sayısının artışına pozitifkatkı saQ·

IadıQına (% 62.1) inanmaktadır (Tablo 24, 27). Öğ­

rencilerin%62.4'üambulansın24saat hizmet vermesi

ve% 56.6'slbuhizmettegörevalma konusundaolam

-lu düşünmekledir. Ö{ırencilerin bu konudaki görüşleri

hasta sahiplerine (% 92.9) göre olumsuz biryaklaşım ortaya koyarken,klinik~retimüyelerine (% 40.7)göre

ise daha otumluolduğu görülmektedir.Bu durum am

-bulansın24 saathizmetvermesi gerekliliQini.ancakbu

düzenlemede klinik ö{ırelim üyeleri ve öğrencilerin alı

yapı eksikliklerikonusunda bazı endişeleri taşıd ıklarını

ortayakoymaktadır.

Ambulans hizmetinin, klinik O{ırencilerinin V

e-teriner Hekim/ik mesle{ıini daha

iyi

tanımalarında (%

64.5)etkili,mesleQisevmeknoktasında isekatkısızOL·

du{ıu yolunda görüşlertespit edilmiştir (Tablo 29,31).

Öğrencilerin klinikuyguıamalara katılımlannı

ise

benzer

oranlarda olumlu (% 50.3) ve olumsuz (% 49.6) et-kiledigibelirletvniştir(Tablo 28)_Bu sonuçlarambulans uygulamasınınmesleQintanınmasında yaranıolduğunu

göstermektedir.

Klinik O{ırencileri, ambulans uygulamasının klinik

muayeoe teknikleri ve acil müdahale uygulamalannın

öğrenilmesindeyeıerli oImadl gl (% 47.4)görüşündedir

(Tablo 30).

Bu

görüşUnortayaçıkması.ambulansta acil

müdahale ekipmanlannın bullXlmamasından kay

-naklanabilir. Ambulansta muayene ve tedavi e

kip-manların bulunması, öğrencilerin ambulanstan daha fazlayararlanmasınısaQlayabiHr.

Ambulanshizmetinin kliniköğrencilerininhasta sa

-hiplerinitanıması nda yaranı (% 54.2) biruygulama OL·

duQu (Tablo 33) ve hekim-hasta ilişkilerindeki s

o-runlann beliı1enmesini (Tablo 32) sağlayabileceği anlaşılmaktadır. Bu gözlemler ambulans

uy-gulamasının, hasta sahiplerinintanınması ve saha

ça-lışmalan sırasında oluşabilecek problemlerin

çö-zümünde yaranı olabileceğini ortaya koymaktadır.

Ambulans uygulamasının beğenilen, ~enilmeyen

yönleri ve öneriler (Tablo 35,36.37)değerlerdirilerek. bu eksikliklerin giderilmesi ile gezici klinik uygulaması

öQrencieğitiminedaha fazlakatkısaglayabilir.

Öğretimelemanlan ambulans hizmetini(Tablo 40, 41,42.46),%100oranında yaranı bulduklannıifade et·

MADEN.BIRDANE,GÜZELBEKTAŞ,COŞKUN

!imi (% 92.9)bakımından katkı sa~dı{ımı, kfinik uy -gulamalardahaStasayısının artışı(%53.6)

ve

kliniklere ö{ırencilerinilgisininartması(%21.4)noktasındapozitif yansımalannın l::ıUILııdU{ıU görüşünde oIduIdannl be-IiıtrTlşlerdir. Buscocçıar. OOrencileringörüşleri ilebir

-tılde ~iriJdiOinde.arrtıı.jansın hizmetinin yaran

ve

idir\i(uygulamalaraiSgıi noktasındaparalelgön)şlere sahip oi1uIdan ortayaçıkmaktadır. Arrbulans hizmeti yararlı. ancak klinik uyguıamaıara

iginn

artmasında etkingörülmemektedir.

KlinikOOrebm elemanlan,

a

rrbulans

rame

tinin

24 saat Olması (% 40.7)

ve bu

uygulamada görev

aıma

(%42.9)konula nndaçebnse<kalm'ş.'(Tablo 43,44).

Bu

çekmserti(jin an-bulans _ bazı ak -said,kIMve a' yap<

e!<sad_

kaynaklandOO

'

ka -naatiyaygınolarakIfadeedilmiştir.

Bu

aksaklıklann

gi-derilmesi ve

ambuIansta

a

ciil müdahale

ve

tedavi ekipmanlannın blb1dunJtmas1

ile

bu htzmetiı kap-samınıngenişletılebieceOi anlaşllmak1adır.

AmbUIanS

ile

birtikte bi

r Vet

eriner

Hekim

gitmesi

,

crıoer

denek

gn..plannda

Ok1IJOU

gibi klinikOQretım

ee-manıan tarahndan da OILmkJ (% 57.1) bulunrruştur (Tablo 45). Uygulamanın geiştirihlesi çalışmalannda budurumunoooerlendirilmesi gerektidir.

ArrbUIanS

uygı.tamasının biimsei çalışmalan, saha araştırmalan, hastalıklann eliyOlofısi ve

epi-demiyoIc:ıiisl, yeni araştırma imkanlan bakımından olumlu etkileyebileceOi, bu Oıumlu katkının saha ça -Iışmalan (% 53.6)konusında dahaa{ıırlıklı oIabı1eceQi ifade edilmektedir (Tablo.48).

Bu

konuya paralelola

-rak sorulan

yerind

e Inceleme

konusundaki görüşler,

ambulansuygulamasının

saha

çalışmalan gOz

önüne

alındı{ıı nda yerindeincelemeyekatkı sa{ılayabilece~ini

göstermektedir (Tablo 47, 49, 50). Bu anketin

so-rnça

n

,

ambulans uygulamasının yerinde inceleme ile

bilimsel araştırmalar, özellikle

saha

çalışmalan ve

eli-yoIojiIepidemiyoıoji çalışmalannda yaraı11 oIdu~uI'WJ göstermektedir.

Hastalıklarta mücadele, eradikasyon,

koruyucu

hekimlik ve sa~lıklı yaşam şartlannın sağlanmasında

epidemiyolojik eraşnrmatar oldukça OnemIidir. Evcil hayvanlarda gözlenen bastahkıar hakkında epi

-derrWyoIojik

bilgilersını rlı kaJmaktadır. Bubılgilerin t op-ıanması ve ~erlendirilebilmesl

için

bir veri tabanı oluşturulması ve düzenti kayıt sistemlerinin ccş­ turulması gerekmektedir.

OOz

enli

bir kayıt sisteminin

oluşturulmaSında. hayvan sa~lık ve yaşam sigortası konsepli değeOOndirilebmr. lsveç'te yapılan bit ça -lışmada(Egenvalel al.,1998)bir

sigorta

şirketinin

sa-dece 1995 yılında 260.000 kOpek ve 64.000 kediye yaşamve

saQh

k

sigorta.siyaptı~1 bödirilmekte ve bu

st-go<ta~ri<etınin

biIg;saya'

kaY'tlanndanyolaçıkarak

ya

-p

,1an

değetlendinnele rde, sa(;,1dı

me<>kal

kaY'tlara

ula

-ş11abidiOi ve

bu

kayıllann epijerriyoIıoıik araştırmalar

30

için

kaynakoIuşturabi~ifade edilmektedir.

Amerika Bir1eşik Devletleri'nde üreticiler,

tü-keticiler, tarım ticareti Ile ~raşanlar, akac:lerrisyenler

ve

saoı1k kuruluşlannı

hayvan

saoıl~l konusunda

bil-gilendirmek

için

ulusal bir ıa~ sistemi(NationalAni

-malHealthMonrtoıing

S

ystem)

kuruloruştu'.

Bu

bim(jin

AB.O:de 1995 yılında ıJUSaI dom.a: endüstrisindeki

bi

lgi

eksikflOininve sektörün ihtiyaçia.nnın beliı1erVTlesi

içiı yaptı~ı

gOzJemIelde.

tüm

se

ktörUn

% 91'"ıni

t

emsil

eden

bilgile

re

ulaşıld~ı bildiıikTıektedir

(losinger

et aı. 1998).

Bu

ııbiçahşmalararnkTürl<iye'de deveteo-er

hekirriik

hlzmetleriningeliştriııesinde. kayıt

ve

izleme

sislemeriniı kurulmasının yararlan,

hayvan

saQlık

st-gortasının başlatılması ve yaygınlaştınlmasının tizrnet

kali1esi"ıesaQlayacaQı katkılann ~rlerdrimesi

ge-rektiQlne

işaretetmeldedir.

SOnJç

otarak.

VeterinerArrtX.ıIanS Proje:snn Idi·

Mdere gelen hasta sayısını alımlu etl<iledı9, hasta hayvarjarın hastaneye lJaşM>nas,nda

çabUdU<

ve

gUVenIa<

saOlad,O

'

belit1emWştor,

Bu

uygıiama hasta sar>pıemn

hayvan

has-tanesine

ilgisini

artırmıştır. Kliniklerde eQitim alan

6{J-rencilerin

meSLeQi

sevmelerivetanımalannda yararlıOL· rrcştur.Klinik

OQ'retim

CıyeIerininklinik

uygutamalardaki

materyaleksikl~ azaltmış. klinikeQitmine ilgiyi

ar-tırmştır. Bilimsel araştınnalann yürütülmesi

ve

böl-gedekf

ha

yvan

haStalıklannındeQel1endirilmesinekatkı sa~lamışl ır.

AmbuIans

hizmetinin geliştirilerek devam elmesi, tlzmetin süresinin uzanması.arrbulansta

ge-rekli ekipmanlann bulunması, arrb.Jlans

ile

birlikte bir

Veteriner Hekim

gitmesi

konulannın

yeniden

de-fJer1endirilmeslgerekli{Ji sonucunavanımışıır.

Kaynaklar

Anonymous (1999 )Animaı Rescue lcague ol Boston. 10

Chancler Slroot, Boston.

Egenvall, A., Bonneıı, B.N., Oıson. P., Hedhammar. A.

(1998) Validation olcomputorizodSwe<ishdog and cal

in-surance dataagainslveıerinarypracticerecords.preveouve

VeterinaryMedicine, 36,51-65.

GOthe,LO.(1995)The H~VeterinaryArnbolance.

AnewconaıptinEmergenc:yAnimal care.Utryd<ningen. 3, 1995.

ıosnger. W.C..

Bush,

E.J.•Hi••GW.•Smith.MA .Gart:ıer. LP.. Rodıiguel, J,M.,

Kane

.

G. (1998) Desql and i:ıTP­

lementationoltheUnited StatesNationalAnma!Health

Mo-moringSystem 1995NationalSwineStuetv.Preverıtive

Ve--ıerinaıyMecici"Mt,34.141-159.

Shmzu. K (1999) TeIemedidne by motıie comı.rication. IEEEEn!).Med. BdMag..18, 4, 32-44.

Stcıver. J.(1981)Neweq..aiıearrtUanCeS for racetraeks. Mod.Vet Pracl.

62.

11.852-855.

VıctOl', C.R, Peacock. JL.ctıazolC.•Waish, S.,HoImes. D. (1999) \vtıoC:aIS999 and

WtTY1

Asurvey oIlhe

emer·

gencyWOM:ıad0I1helondon Arri::UanCeSefvice.J.Accid. Emerg.Med.,16.3.114- 118.