Tünel yenileniyor

(1)

TT' T

o

3% Q 3

Emekli Tünel

İhtiyarladı,

Gfrtçleşiyor

1874 senesinde faaliyete geçen ve Londra ve Newyork metrolarından sonra dünyanın üçüncü met rosu olan İstanbul metrosu, bir asra yaklaşan bir hizmet süresinden sonra, İdaremiz uzmanlarının ve Teknik Üniversite profesörlerinden müteşekkil bi lirkişi heyetinin işletmenin daha fazla idamesinin teh likeli ve gayri İktisadî olduğunu ve mevcut tesisa

tın emniyetli ve ekonomik çalışır hale ifrağının da mümkün .bulunmadığını belirten raporları üzerine 24/11/1968 tarihinde hizmetten çıkarılmış bulun maktadır.

Genel verimi %4 civarında olan alev borulu bu har kazanları ile serbest ekzoslu buhar makinala-

rından müteşekkil tahrik sistemi 1874 senesindenberi muhtelif tamirler görmüştür. Buhar makinaların- da birinin gövdesinde meydana gelen önemli bir çatlak gövdenin ikinci bir yatakla takviyesi sure tiyle tesirsiz hale getirilmişse de, işletmenin bu şe kilde idamesinin iktisadilik bir taraf artık emniyetli de olamıyacağı anlaşılmıştır.

Eski tesisat, tünel gibi rutubetli ve korozif bir vasatta gerek atmosferik gerekse mekanik tesisle re tamamen açık ve dolayısıyla ömrü kısa ve temi ni güç yassı cer kablosunun kullanılması, vagonların artık demiryolu işletmesinde tamamen terk edilmiş olan ahşap vagonlar olması, modern tekniğin icap ettirdiği ve cer kablosu koptuğu zaman arabaları olduğu yerde durduran otomatik emniyet freninin bulunmaması gibi daha bir çok mahzurları da ihti va etmekte idi.

Tünelin m odem tekniğin icaplarına uygun ola rak yeniden teçhizi için en müsait teklifi veren ve bu işde mütehassıs Fransız firmalar grubunu temsil eden L ’Electro Entreprise firması ile 3/12/1968 ta rihinde bir mukavele aktedilmiş bulunmaktadır. Yeni yapılan yapılmakta olan tesisatın hususiyetleri aşağıda kısaca izah olunmuştur:

Tahrik sistemi elektriklidir. Bu suretle randı man 18 misli arttırılmış olmaktadır. Sistem cereyan inkıtalannda otomotik olarak hizmete giren elek trojen grubu ile de teçhiz edilmiştir.

Vagonlar Paris metrosunda en son kullanılan ve bütün konforu havi tipte olup, tam yükte 170,

_

8

_

( İ N E L

YENİLENİYOR

%20 fazla yükte 200 ve istisnai hallerde de 250 yol cu alabilmektedir. Oturacak yer adedi 24 dür. A yrı ca 24 adet de lüzumu halinde açılıp oturulabilen stropenten bulunmaktadır. Seyir süresi çok kısa ol duğundan oturacak yer sayısı asgarî miktarda tu tulmuştur. Vagonlar ş'şirilmiş lâstik tekerlekli olup, beton yol üzerinde gitmektedirler. Böylece gürültü ve sarsıntı asgarî hadde indirtilerek konfor arttırıl mıştır. Lâstik tekerleklerin beton zemin üzerine iyi yapışma kabiliyeti, çok büyük hızla yürüyen vasıa- ların sür’atle yavaşlamasını ve tatlı bir frenlemeyi mümkün kıldığı gibi, arabaların ömrünü uzatarak bakım masrafını azaltmakta, ayrıca toprağa ve ci vardaki ibnalara nakledilen titreşimleri de asgari hadde indirmektedir.

Bu lâstik tekerleklerin iç kısmında demir te kerlekler de bulunmakta ve lâstik tekerleklerden her hangi birisinin patlaması halinde demir tekerlek demir raya oturarak araba yoluna devam edebil mektedir. Ayrıca bu demir tekerleklerden yolun eksenine nazaran dış tarafa olanların üzerinde bu lunan bir çıkıntı iki ray arasına girerek arabanın gi- dajmı yani yoldan çıkmamasını temin etmektedir.

İstasyonlar h a rç tünel 550 m. boyunda olup bu mesafenin istasyonla yakın 200 m. lik kısımları tek yollu, vagonların karşılaştığı ortadaki 150 m. lik kısmı ise çift yolludur. Bu suretle vagonlar istas yonlara geldiği zaman her iki tarafı da perona yak laşmakta, yolcular bir taraftan inerken d'ğer ta raftan da binmekte ve dolayısıyla inme binme as garî hadde indirilmiş olmaktadır. Vagonların her bir tarafında ikişer kanatlı 4 er kapı bulunması da in me ve binmeyi çabuklaştıran bir unsurdur. Bu su retle beher normal sefer süresi, bir dakika 30 sa niyesi seyir müddeti, 30 saniyesi de durma müddeti olmak üzere cem’an 2 dakika olmaktadır.

Alt ve üst istasyonlar arasındaki seviye farkı 61 m. olup bilhassa Beyoğlu’na yakın kısımda, eğim ortalama %15 olduğundan, Bu kadar büyük bir meyilde kendi kendine hareket eden bir taşıt vası tasının kullanılması emnivetli olmadığı gibi normal

olarak mümkün de değildir. Mümkün olsa bile çok pahalı ve gayri iktisadi olmaktadır. Bu sebeple yeni sistemde de vagonlar bir kablo ile çekilmektedir. Kullanılan cer kablosu 30 mm. canında kanalı tipte ve Z profilli tellerden müteşekk'l ,bir çelik halat olup, hariç tesirlere maruz dış yüzeyi asgarî hadde indirilmiş ve dolayısıyla ömrü çok arttırılmıştır. Temini de kolaydır.

Bir kablo ile çekilen dik yokuşları çıkmaya ya- nyan taşıt vasıtalarına füniküler denilmektedir. Ba his konusu nakil vasıtası da tünel içinde hareket

eden bir füniküler yani bir metro-fünikülerdir. < (Davamı Z6. sahifede)

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi