Yetiştirme yurtlarında kalan bireylerin eğitim sorunları: İstanbul ili örneği

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİMİ ANA BİLİM DALI

EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ

YETİŞTİRME YURTLARINDA KALAN BİREYLERİN EĞİTİM SORUNLARI (İSTANBUL İLİ ÖRNEĞİ)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan

Esra Çiğdem ARSLAN

Ankara Eylül, 2013

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİMİ ANA BİLİM DALI

EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ

YETİŞTİRME YURTLARINDA KALAN BİREYLERİN EĞİTİM SORUNLARI (İSTANBUL İLİ ÖRNEĞİ)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Esra Çiğdem ARSLAN

Danışman: Prof. Dr. M. Çağatay ÖZDEMİR

Ankara Eylül, 2013

i

Bu çalışmada yetiştirme yurtlarında kalan bireylerin eğitim, yurt ve sosyal hayatta karşılaştıkları eğitim sorunları ele alınmıştır. Bu kapsamda yetiştirme yurtlarında görev yapmış sosyal hizmet uzmanı ve psikolojik danışmanın görüşleri alınarak hazırlanan anket formu yetiştirme yurtlarında kalan bireylere uygulanmıştır. Anket formu değerlendirmesi istatistiksel yöntemlerle yapılmıştır. Yetiştirme yurdunda kalan bireylerin mevcut durumları ortaya çıkarılmıştır. Türk Milli Eğitimine katkı sağlayacağına inandığımız bu çalışmada zaman zaman sosyal bir problem olabilecek Yetiştirme Yurdunda kalan bireylerin eğitim sorunlarını ortaya çıkararak , bu sorunlara yönelik çözüm önerilerine yer verilmiştir.

Çalışmam sırasında yardım ve desteğini esirgemeyen değerli danışman hocam Sayın Prof. Dr. M. Çağatay ÖZDEMİR'e, aktardıkları bilgilerle ufkumu açan Sayın Prof. Dr. Tayyip DUMAN, Prof. Dr. Yücel GELİŞLİ ve Prof. Dr. Ülker AKKUTAY hocalarıma, elde ettiğim verilerin analizi ve değerlendirilmesinde yardım ve desteğini esirgemeyen Yrd. Doç. Dr. Nuri ÇELİK'e teşekkürlerimi ve şükranlarımı sunarım. Araştırmalarımda her türlü kaynak ve imkanı sağlayan, araştırma sürecimin başlangıcından itibaren destek olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı mensubu Sayın Hulusi Armağan YILDIRIM'a, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Osman ÇAKIR'a, İstanbul Yetiştirme Yurtları müdürleri ve çok değerli çalışanlarına saygı ve şükranlarımı sunarım.

Ayrıca araştırmalarım konusunda benden yardım ve desteğini esirgemeyen çok değerli arkadaşlarım Esra PERVANELİ ve Fatma KÖKSAL'a teşekkürlerimi ve sevgilerimi sunarım. Araştırmaya başladığım ilk günden itibaren ve hayatım boyunca yanımda olan, her türlü yardım ve desteği sağlayan kardeşim M. Fatih ARSLAN ve çok değerli aileme sonsuz şükran ve sevgilerimi sunarım.

ii

YETİŞTİRME YURTLARINDA KALAN BİREYLERİN EĞİTİM

SORUNLARI ( İSTANBUL İLİ ÖRNEĞİ)

ARSLAN, Esra Çiğdem

Yüksek Lisans, Eğitimin Sosyal Ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. M. Çağatay ÖZDEMİR

Eylül,2013; 108 sayfa

Bu araştırmanın amacı Yetiştirme yurdunda kalan bireylerin yurtta, yurt dışındaki sosyal hayatlarında ve devam ettikleri okullarda yaşadıkları sorunların ortaya çıkarılmasını sağlamaktır.

Araştırma var olan durumu saptamaya yönelik olduğundan tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Araştırma için yurtta kalan bireylere yönelik sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve yetiştirme yurdunda kalmış olan birey ile birlikte toplumsal sorunlarla, eğitim sorunları aile ve yurtta yaşanılabilen sorunlarla ilgili olarak anket formu hazırlanmıştır. Bu anket formu İstanbul'da bulunan Halkalı Erkek Yetiştirme Yurdu, Zeytinburnu Erkek Yetiştirme Yurdu ve Atatürk Kız Yetiştirme Yurdu'nda kalan toplam 113 bireye uygulanmıştır. Anket sonuçları SPSS 13 paket programı yardımıyla çözümlenmiştir. Veriler istatistiksel yöntemler kullanılarak bireylerin geneli ve cinsiyete göre sonuçlar olarak iki şekilde tablo haline getirilmiş ve yorumlanmıştır.

Araştırma sonucunda bireylerin toplumsal hayatta yaşayacaklarını düşündükleri sorunlar, okul başarıları, geleceğe dair beklentileri ve yurt koşullarına yönelik düşünceleri ile ilgili veriler elde edilmiştir. Yurtta kalan bireylerin sağlıklı gelişebilmesi için her türlü fiziksel ve eğitim imkanının yurt müdürlüğü tarafından sağlandığı fakat bu imkanlara rağmen bireylerin büyük bir kısmının okul başarı durumlarının istenilen seviyede olamadığı görülmüştür. Yurtta bireylerin sağlıklı gelişebilmesi için her türlü fiziksel ve eğitim imkanının sağlandığı fakat bu imkanlara rağmen bireylerin büyük bir kısmının okul başarı durumlarının istenilen seviyede olamadığı görülmüştür.

iii

THE EDUCATIONAL CONDITIONS OF THE INDIVIDUALS, LIVING IN

ORPHANEGE CHILDREN'S HOME (AN EXAMPLE OF ISTANBUL)

ARSLAN, Esra Çiğdem

Division of Social History and Foundations of Education Consultant: Prof. Dr. M. Çağatay ÖZDEMİR,

September, 2013 ;108 pages

The purpose of this research is to reveal the problems of the individuals, living in the orphanage, during their social lives, at their schools and in the orphanage.

As it is aimed to determine the existing situation, it is a descriptive research. For the research, a questionnaire which is about social issues, educational issues, family and issues that can be experienced in the orphanage was prepared with a social service specialist, a psychologist and an individual in orphanage. The survey form has been applied to 113 individuals, living in Halkalı Male Orphanage, Zeytinburnu Male Orphanage and Atatürk Female Orphanage in İstanbul. Survey results were analyzed with the help of packed program SPSS 13. Data, statistical methods was tabulated in two ways as the results in general and gender and interpreted.

As a result of this survey, the data about the problems which the individuals think they will encounter in their social lives, their school achievements, their expectations for the future and their thoughts about the conditions of the orphanages, has been obtained. For the healty grouth of the individuals, all kinds of physical and educational opportunites are provided by the dorm director but in spite of these advanteges, it has been observed that a large amount of individuals' school achievements are not in the desires level.

iv

Sayfa

JÜRİ ONAY SAYFASI ...i

ÖN SÖZ...ii

ÖZET...iii

ABSTRACT...iv

TABLOLAR LİSTESİ...vi

GRAFİKLER LİSTESİ ...xii

KISALTMALAR LİSTESİ ………...xv . BÖLÜM 1 1. GİRİŞ...1 Problem Durumu...1 Araştırmanın Amacı ...3 Araştırmanın Önemi...3 Varsayımlar ...4 Sınırlılıklar ...4 Tanımlar ...4 BÖLÜM 2 2.KAVRAMSAL ÇERÇEVE ...5

Sosyal Hizmetler Tanımı...5

Yetiştirme Yurtları ve Tarihsel Gelişimi...5

İlgili Alanda Yapılan Araştırmalar...10

BÖLÜM 3 3. YÖNTEM...15 Araştırmanın Modeli ...15 Evren ve Örneklem...15 Verilerin Toplanması...16 Verilerin Analizi...16 BÖLÜM 4 4. BULGU ve YORUMLAR...17

Yetiştirme Yurdunda Kalan Bireylerin Demografik Özellikleri...17

Yetiştirme Yurdunda Kalan Bireylerin Yurtta Yaşadıkları Sorunlar...20

Yetiştirme Yurdunda Kalan Bireylerin Okuldaki Eğitim Sorunları...55

Yetiştirme Yurdunda Kalan Bireylerin Toplumsal Hayatta Karşılaştıkları Sorunlar...72

Bireylerin Düşüncelerinde Yurt Ortamında Yetişmiş Olmalarının Bir Etkisini İçeren Sorunlar...88

BÖLÜM 5 5. SONUÇ ve ÖNERİLER...95

v KAYNAKÇA...98 EKLER EK.1 ...101 EK.2. ...107 EK.3 ...108 TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Katılımcıların yaşlara göre dağılımı...2

Tablo 2. Yurtta kalan bireylerin cinsiyet dağılımları...18

Tablo 3. Bireylerin yurtta bulunma yıllarına göre dağılımı...18

Tablo 4. Bireylerin anne babalarının hayatta olma durumuna göre dağılımı ...19

Tablo 5. Bireylerin izinli oldukları süre içinde yanında kaldığı aile ile yurt idaresinin temas halinde olma durumları...20

Tablo 6. Bireylerin izinli oldukları süre içinde yanında kaldığı aile ile yurt idaresi temas halinde olma durumlarının cinsiyete göre dağılımı ...21

Tablo 7. Bireylerin yurttaki öğretmenlerine sorunlarını rahatlıkla söyleme durumlarının cinsiyete göre dağılımı...22

Tablo 8. Kaldığınız yurtta özel ilgi ve yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz faaliyetlere katılma durumlarının cinsiyete göre dağılımı...23

Tablo 9. Kaldığınız yurtta özel ilgi ve yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz faaliyetlere katılma durumlarının genel dağılımı...23

Tablo 10. Bireylerin yurt sonrası hayatlarının olumlu koşullarla devam edebileceğine dair inançlarının genel toplamda gösterimi...24

Tablo 11. Bireylerin yurt sonrası hayatlarının olumlu koşullarla devam edebileceğine dair inançlarının cinsiyete göre gösterimi...25

Tablo 12. Bireylerin kendilerini yetiştirmek için görsel sanatlar, tiyatro,müzik faaliyetlerine katılma isteklerini içeren dağılım ...25

vi

Tablo 14. Bireylerin toplumun geneli tarafından doğru olmadığı düşünülen bir davranışta bulunduklarında bu davranış nedenleri yurt büyükleri ile araştırma isteklerine yönelik tutumlarını içeren dağılım (cinsiyete göre)...27 Tablo 15. Bireylerin yanlış davranışta bulunmaları sonucunda arkadaşları tarafından olumsuz tepki alacaklarını düşünme oranları (genel dağılım)...28 Tablo 16. Bireylerin yanlış davranışta bulunmaları sonucunda arkadaşları tarafından olumsuz tepki alacaklarını düşünme oranları (cinsiyete göre dağılım)...28 Tablo 17. Bireylerin iyi davranışlarının yurtta övgü ve sevgi ile karşılanması bu davranışınızı sürdürmelerine yönelik katılımcıların verdikleri yanıtların cinsiyete göre dağılımı...29 Tablo 18. Bireylerin yurtta ders başarılarının artması için yeterli ölçüde ders takviyesi yapıldığını düşünme oranlarının cinsiyete göre dağılımı ...30 Tablo 19. Bireylerin okuldaki derslerinde güçlük yaşamaları halinde grup öğretmenlerinin gereği kadar ilgilenmesi halinde derslere karşı tutumunuzda olumlu bir etki yaratma oranları(cinsiyete göre dağılım) ...31 Tablo 20. Bireylerin okuldaki derslerinde güçlük yaşamaları halinde grup öğretmenlerinin gereği kadar ilgilenmesi halinde derslere karşı tutumunuzda olumlu bir etki yaratma oranları( genel dağılım) ...32 Tablo 21. Bireylerin derslerini çalışmaları için yurtta gerekli zaman ve desteği bulma durumlarına yönelik dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...32 Tablo 22. Bireylerin derslerini çalışmaları için yurtta gerekli zaman ve desteği bulma durumlarına yönelik genel dağılımı...33 Tablo 23. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_tiyatro( cinsiyete göre cevaplar)...34 Tablo 24. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı - şiir ( cinsiyete göre dağılım) ...35 Tablo 25. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_konferans (cinsiyete

vii

Tablo 26. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_spor( cinsiyete göre dağılım)...37 Tablo 27. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_konser( cinsiyete göre dağılım)...39 Tablo 28. Bireylerin yurtta karşılaştıkları sorunlara göre takındığı tavırları gösteren dağılım( cinsiyete göre) ...40 Tablo 29. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz_yatma yeri ( yanıtların cinsiyete göre dağılımı)...42 Tablo 30. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz _ders çalışma yeri ( cinsiyete göre dağılım)...43 Tablo 31. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz_yemek( cinsiyete göre dağılım)...44 Tablo 32. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz_kitap ve okuma olanağı( cinsiyete göre dağılım)...45 Tablo 33. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz _giyim eşyaları( cinsiyete göre dağılım)...46 Tablo 34. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz _yıkanma ve temizlik(cinsiyete göre dağılım)...47 Tablo 35. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz _dinlenme yeri ( cinsiyete göre dağılım)...48 Tablo 36. Bireylerin televizyonda en çok ilgi duyarak izlediğiniz program türlerinin cinsiyete göre dağılımı ...49 Tablo 37. Bireylerin televizyonda en çok ilgi duyarak izlediğiniz program türlerinin genel dağılımı...50 Tablo 38. Bireylerin yurtta internet kullanma olanaklarını kullanma nedenlerini içeren dağılım

viii

Tablo 39. Yurtta bulunan kütüphaneden bireylerin faydalanma biçimlerinin cinsiyete göre dağılımı ...52 Tablo 40. Bireylerin yurtta bulunan sosyal hizmet uzmanı ve psikologtan yararlanma durumlarına dair verdikleri yanıtların dağılımı (cinsiyete göre)...53 Tablo 41.Bireylerin yurtta kalan arkadaşları arasında başarılı örnek aldıkları modellerin bulunmasına dair yanıtlarının dağılımı(cinsiyete göre)...54 Tablo 42. Yetiştirme yurduna girmeden önce bireylerin eğitim durumları gösteren dağılım (cinsiyete göre)...55 Tablo 43. Bireylerin ilköğrenime başladıktan itibaren öğrenim hayatlarını düzenli sürdürme durumları (cinsiyete göre dağılımı)...56 Tablo 44. Bireylerin kuruluşta gittikleri okulda sınıf tekrarı yapma nedeniyle sene kayıplarının olma durumlarını içeren dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...57 Tablo 45. Katılımcıların şuan devam ettikleri okulları gösteren dağılım...58 Tablo 46. Bireylerin şu an devam ettiğiniz okulda basari durumunuzu değerlendirmelerini içeren yanıtların cinsiyete göre dağılımı ...59 Tablo 47. Bireylerin şu an devam ettiğiniz okulda basari durumunuzu değerlendirmelerini içeren yanıtların genel dağılımı ...60 Tablo 48. Devam ettiğiniz okulda ders dışı etkinliklere katılma durumlarının cinsiyete göre dağılımı ...61 Tablo 49.Bireylerin okulda bir sorunları olduğunda başvurdukları kişilerin yüzdelik dağılımı( cinsiyete göre dağılım) ...62 Tablo 50. Bireylerin aşağıda belirtilen ders dışı etkinliklere katılma oranlarının cinsiyete göre dağılımı ...63 Tablo 51. Bireylerin hedefledikleri eğitim-öğretim seviyelerinin genel dağılımı...64 Tablo 52. Bireylerin hedefledikleri eğitim-öğretim seviyelerinin cinsiyete göre dağılımı...65

ix

Tablo 53. Bireylerin okulda dersleri ile ilgili sağlanan imkanları yeterli bulma durumlarını gösteren dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...66 Tablo 54. Bireylerin kendilerini okulda rahat hissedenlerin yüzde oranları (cinsiyete göre dağılımı)...67 Tablo 55. Bireylerin okullarında laboratuar imkanlarının olup olmadığını içeren yanıtlarının yüzdelik dağılımı (cinsiyete göre)...68 Tablo 56. Bireylerin okullarında sınıf mevcudunun fazla olması dersin verimli işlenmesini engellediğine dair düşüncelerinin cinsiyete göre dağılımı...69 Tablo 57. Bireylerin okul arkadaşları arasında başarılı olan örnek aldığınız rol modelleri olmasına ilişkin verdikleri yanıtların cinsiyete göre dağılımı...70 Tablo 58. Bireylerin ders başarısını artırmak için hafta sonu kurslarına katılımlarına yurt müdürlüğü tarafından olanak sağlanması durumuna katılımcıların verdiği yanıtların cinsiyete göre dağılımı...71 Tablo 59. Bireylerin yurt sonrası hayatları ile ilgili kaygılarını içeren dağılım(cinsiyete göre) ...72 Tablo 60. Bireylerin meslek seçimlerine ilişkin görüşlerini içeren dağılım( cinsiyete göre dağılım)...73 Tablo 61. Bireylerin meslek seçimlerine ilişkin görüşlerini içeren dağılım( genel dağılım)...74 Tablo 62.Bireylerin yurt sonrası hayatlarında toplum kurallarına uymakta zorluk yaşayacaklarına dair düşüncelerinin cinsiyete göre dağılımı ...75 Tablo 63.Bireylerin yurt sonrası yaşantılarında hayatta hedefledikleri başarıya ulaşabileceklerine dair inançlarının yüzdelik oranlarını gösteren dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...76 Tablo 64. Arkadaşlarınızla iletişim kurmakta zorlandığı düşünen bireylerin yüzdelik oranlarını içeren dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...77

x

Tablo 66. Çalışan bireylerin işyerinde bir sorun olduğunda kaldıkları yurttaki görevlilerin ilgilendiği düşünenlerin yüzdelik dağılımı (cinsiyete göre dağılımı)...79 Tablo 67. Çalıştıkları işyerinde kariyerinde yükselmeyi hedefleyen bireylerin oranının cinsiyete göre dağılımı...79 Tablo 68. Bos zamanlarınızda kültür sanat tiyatro folklor müzik spor gibi etkinlikleri öğrenmek ve becerinizi geliştirmek için çevrenizde bulunan herhangi bir kuruluşa giden bireylerin dağılımı (cinsiyete göre dağılım)...80 Tablo 69. Bireylerin genel olarak geleceklerinin nasıl olacağına dair düşüncelerinin dağılımı (cinsiyete göre dağılımı)...81 Tablo 70.Bireylerin gelecek yaşamlarında başarılı olmalarının nedeni olarak düşündükleri durumların dağılımı (cinsiyete göre dağılım)...83 Tablo 71. Bireylerin18 yaşına geldikten sonra hayatlarına ne şekilde yön vereceklerine dair düşüncelerini içeren tablo (cinsiyete göre dağılım)...84 Tablo 72. Bireylerin toplumda başarılı olan insanları rol modeli olarak alma isteklerini içeren dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...85 Tablo 73. Bireylerin çalışkan bir insan oldukları takdirde okuma olanaklarının tanınacağına olan inançlarını içeren tablo (cinsiyete göre dağılımı)...86 Tablo 74. Bireylerin toplumda başarılı olmak için ailelerinden destek alma durumları (cinsiyete göre dağılımı)...87 Tablo 75. Kurumda bulunan gönüllü öğretmenlerin bireylerin ders başarısının artmasında katkı sağladığını inançlarına yönelik dağılım (cinsiyete göre dağılımı)...88

xi

Grafik 1. Bireylerin anne babalarının hayatta olma durumuna göre dağılımları...20 Grafik 2. Bireylerin yurttaki öğretmenlerine sorunlarını rahatlıkla söyleyebilme yüzdelerinin genel dağılımı...22 Grafik 3. Bireylerin iyi davranışlarının yurtta övgü ve sevgi ile karşılanması bu davranışınızı sürdürmelerine yönelik katılımcıların verdikleri yanıtların genel dağılımı...29 Grafik 4. Bireylerin yurtta ders başarılarının artması için yeterli ölçüde ders takviyesi yapıldığını düşünme oranlarının genel dağılımı...30 Grafik 5. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_tiyatro (genel cevaplar)...33 Grafik 6. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı - şiir( genel dağılım) ...34 Grafik 7. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_konferans (genel dağılım)...35 Grafik 8. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_spor( cinsiyete göre dağılım)...38 Grafik 9. Yurdunuzda düzenlenen sosyal faaliyetlerine katılma sıklığı_konser( genel dağılım)...38 Grafik 10. Bireylerin yurtta karşılaştıkları sorunlara göre takındığı tavırları gösteren dağılım( genel dağılım ) ...41 Grafik 11. Şu an kaldığınız yetiştirme yurdunun size sağlamış olduğu olanakları değerlendiriniz_yatma yeri ( yanıtların genel dağılımı) ...41 Grafik 12. Bireylerin yurtta kalan arkadaşları arasında başarılı örnek aldıkları modellerin bulunmasına dair yanıtlarının dağılımı(genel dağılım) ...54 Grafik 13. Bireylerin okulda dersleri ile ilgili sağlanan imkanları yeterli bulma durumlarını gösteren dağılım (genel dağılımı)...67 Grafik 14. Bireylerin kendilerini okulda rahat hissedenlerin yüzde oranları (genel

xii

Grafik 15. Bireylerin okullarında laboratuar imkanlarının olup olmadığını içeren yanıtlarının yüzdelik dağılımı (genel dağılım)...69 Grafik 16. Bireylerin okullarında sınıf mevcudunun fazla olması dersin verimli işlenmesini engellediğine dair düşüncelerinin genel dağılımı...70 Grafik 17.Bireylerin okul arkadaşları arasında başarılı olan örnek aldığınız rol modelleri olmasına ilişkin verdikleri yanıtların genel dağılımı...71 Grafik 18. Bireylerin yurt sonrası hayatlarında toplum kurallarına uymakta zorluk yaşayacaklarına dair düşüncelerinin genel dağılımı ...74 Grafik 19.Bireylerin yurt sonrası yaşantılarında hayatta hedefledikleri başarıya ulaşabileceklerine dair inançlarının yüzdelik oranlarını gösteren dağılım (genel dağılımı)...75 Grafik 20. Arkadaşlarınızla iletişim kurmakta zorlandığı düşünen bireylerin yüzdelik oranlarını içeren dağılım (genel dağılımı)...77 Grafik 21. Bos zamanlarında kültür sanat tiyatro folklor müzik spor gibi etkinlikleri öğrenmek ve becerinizi geliştirmek için çevrelerinde bulunan herhangi bir kuruluşa giden bireylerin dağılımı (genel dağılım)...80 Grafik 22. Bireylerin genel olarak geleceklerinin nasıl olacağına dair düşüncelerinin dağılımı (genel dağılımı)...82 Grafik 23. Bireylerin toplumda başarılı olan insanları rol modeli olarak alma isteklerini içeren dağılım (genel dağılımı)...85 Grafik 24. Kurumda bulunan gönüllü öğretmenlerin bireylerin ders başarısının artmasında katkı sağladığını inançlarına yönelik dağılım (genel dağılımı)...87

xiii

1.7. Kısaltmalar

SHÇEK : Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ASPB: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı

ÇHGM: Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ÇOGEM: Çocuk ve Gençlik Merkezleri Yurt: Yetiştirme Yurdu

BÖLÜM I

1. GİRİŞ

Bu bölümde; araştırmanın problemi tartışılarak tanımlanmış, amaçları oluşturulmuş, önemi belirtilmiş, varsayımları, sınırlılıkları ortaya konulmuş ve tanımlara yer verilmiştir.

1.1.Problem durumu

Aile bireyler için önemli bir kurumdur. Çocuğun ruhsal açıdan sağlıklı bir gelişim gösterebilmesi için aile içindeki tutarlı davranışlar ve çocuğa verilen eğitim önemlidir. Aile çocuğun her döneminde çocuğa yol göstermek, çocuğu yönlendirmek ve çocukla olumlu ilişkiler kurmak durumundadır. Sağlıklı düşünebilen, araştıran ve sorumluluk sahibi bireylerin yetişmesinde ebeveynlerin çocukla kurduğu iletişim biçimi belirleyici olmaktadır. Bu noktada ebeveynlerin öncelikle iletişim becerilerini geliştirmelerinin önemi ortaya çıkmaktadır.( Ereş,2009:93)

Peterson ve Zill(1986) , Reid ve Crisafulli(1990), Stedelman(2007) , problem davranışlara ilişkin yaptıkları araştırmada düzensiz aile yaşamı, şiddet, anlaşmazlık ve çocukla sağlıklı iletişim kurulamaması gibi faktörlerin çocuklarda problem davranışların kaynağını oluşturabileceğini belirtmektedir. ( Yörükoğlu, 1998:349)

Bazı insanlar çeşitli nedenlerle ailesinden kopmuş veya tek başına kalmış olabilir. Bu sebeple kimsesiz veya ailesinden kopmuş çocukların sağlıklı bir şekilde yetişmesi ve topluma kazandırılması için çalışan, Cumhuriyet döneminde kurulmuş olan ve uzun yıllar yürürlüğünü sürdüren Çocuk Esirgeme Kurumları bulunmakta idi. Günümüzde ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı olarak çalışmalarını yürüten Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü bulunmaktadır. Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı çalışmalarını yürüten yetiştirme yurtları ise 13-18 yaş arası, ailesi olmayan veya ailesi ile yaşama imkanı bulunmayan bireylerin gelişiminden ve eğitiminden sorumlu kuruluşlardır.

Son dönemde yetiştirme yurtları ile ilgili yapılan çalışmalar, ailesi yanında kalmayan bireylerin ailesi yanında kalan bireylere göre daha fazla problem davranışlar sergilediklerini göstermektedir. Güripek N., yetiştirme yurtları ve ailesi yanında kalan bireylerin kendini kabul düzeyleri ile ilgili yaptığı araştırmada; bireylerin kendini kabul düzeyinin, yetiştirme

yurdunda kalan gençlerde, sosyo ekonomik düzeyi düşük aile yanında kalan bireylere göre daha düşük çıktığını belirtmiştir.

Balcı(1999)' nın araştırmasında, yetiştirme yurtlarında kalan ergenlerin sosyal ilişki düzeyi, ailesi yanında kalan bireylere göre daha düşük çıkmıştır. Sayar E.(2005) Yetiştirme Yurtları ile ilgili yaptığı araştırmada ise ergenlerin yarıya yakını kişiler arası ilişkilerde sorun yaşadıklarını ifade etmiştir.

Sayer E. (2005) Yetiştirme Yurtlarında kalan 85 kişi ile yaptığı araştırmada ergenlerin % 64.7'sinin maddi sorun yaşadıklarını belirtirken, %35.5'inin sorun yaşamadığı bulgusuna ulaşmıştır.Araştırmada ayrıca meslek seçimlerine yönelik sorun yaşama durumları incelenmiş ve %47.1'inin meslek seçimi ile ilgili sorun yaşadıklarını belirtmiştir.

Yurtta kalan bireylerin meslek seçimi konusunda belirginleşen eğilimlerinin eğitim yoluyla yetiştirme sürecindeki yönlendirmelerle biçimlendiği düşünülmektedir. Normal eğitim ve mesleki eğitim farklılaşmasını gençlerin gündemine getiren yönlendirme anlayışı, kısa bir öğrenim süreciyle varılabilecek mesleklere ilgiyi yoğunlaştırmaktadır. Yetiştirme Yurdunun yapısal koşulları; ergenleri toplumsal ve ekonomik statüsü 'orta' düzeyde kalan mesleklere yönlendirmektedir.(Cılga.İ.,1989)

Yetiştirme Yurdu’nda kalan çocukların öğrenim kurumlarına göre dağılımlarına bakıldığında çocukların liseden sonra öğrenim hayatlarını çoğunlukla devam ettirmedikleri görülmektedir.

ÖĞRENİM DURUMU KIZ ERKEK TOPLAM

İlköğretim okulu 1502 2849 4351

Ortaöğretim( Lise ve Dengi) 1295 2327 3622

Yükseköğretim 227 466 693

TOPLAM 3024 5642 8666

TABLO1. Öğrenime devam eden çocukların devam ettikleri öğrenim kurumlarına göre dağılımı (SHÇEK,2007 Haziran ayı faaliyet raporu)

Yetiştirme Yurtları kapsamında çocuklara yönelik eğitim, sağlık, kültür vb. alanlarda pek çok hizmet verilmekte, çocukların topluma yararlı hale getirilmesi için çalışılmaktadır. Fakat Yetiştirme Yurdu’nda kalan çocuk sayısı her yıl biraz daha artmaktadır ve her ne kadar iyi hizmet verilse de çocuklar bir aile ortamında yetişmemektedir. Bu durum çocukların

eğitiminde ve sosyal hayatlarında çeşitli sorunlar ortaya çıkarabilmektedir. Yetiştirme Yurtları’nda kalan bireylerin eğitim durumlarını incelemek ve mevcut durumu ortaya koymak, yaşadıkları sorunlar varsa bu sorunlara çözüm üretmek açısından önemli bir çalışma olacaktır. Bu kapsamda araştırma sorumuz;

Yetiştirme Yurdu’nda kalan bireylerin yaşadıkları eğitim sorunları nelerdir? 'olmuştur.

1.2. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı Yetiştirme yurdunda kalan bireylerin yurtta, yurt dışındaki sosyal hayatlarında ve devam ettikleri okullarda yaşadıkları sorunların ortaya çıkarılmasını sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: Yetiştirme Yurtları’nda kalan bireylerin;

1. Demografik özellikleri nelerdir?

2. Yetiştirme Yurdu’nda yaşadıkları sorunlar nelerdir?

3. Öğrenim gördükleri eğitim kurumlarında yaşadıkları sorunlar nelerdir? 4. Toplumsal hayatta karşılaştıkları sorunlar nelerdir?

5. Bireylerin cinsiyetleri ile karşılaştıkları sorunlar arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 6. Bireylerin geleceğe yönelik düşüncelerinde yurt ortamında yetişmiş olmalarının bir

etkisi var mıdır?

1.3. Araştırmanın Önemi

Araştırma sonucunda yetiştirme yurdunda kalan bireylerin toplumsal hayatta, eğitim hayatında ve yurtta karşılaştıkları sorunlar belirlenmiştir. Yurtta bulunan bireylerin topluma kazandırılması için yapılacak çalışmalara ışık tutması açısından araştırma önem taşımaktadır. Ayrıca bu araştırma Yetiştirme Yurtları’nda çalışan bireyler için de mevcut durumu ortaya koyması açısından önem taşımaktadır.

1.4. Varsayımlar

Yetiştirme Yurdunda kalan bireylere uygulanan ankete, katılımcıların verdiği cevaplar doğru ve samimidir.

1.5.Sınırlılıklar

Bu araştırmada veri toplama araçları anket ile sınırlıdır.

1.6. Tanımlar

Toplumsal sorun: Toplumsal çevrenin koşullarından doğan ve kimi toplumsal değerler

bakımından çekinceli sayılan, düzeltilmesi için de toplumsal güç ve araçların kullanılması gerekli olan durum.

Himaye-i Etfal cemiyeti: Kurtuluş savaşında babası cephede şehit düşen çocukları himaye

etmek amacıyla 1917 yılında kurulmuş olan cemiyettir. (Çavuşoğlu, T. ,2005:4)

Çocuk Esirgeme Kurumu: 12 yaşından büyüklere manevi yardım yapılan, gerekli

durumlarda kimsesiz çocukların 18 yaşına kadar barındırılabileceği ve yardım alabileceği bir kurum olarak tanımlanmıştır. ( Çavuşoğlu, T., 2005:18)

İaşe: Bireylerin beslenmesidir. ( TDK sözlüğü)

İbate: Bireylere barındırma olanakları sağlanmasıdır. (TDK sözlüğü)

Yetiştirme yurdu: 13-18 yaş arası korunmaya muhtaç çocukları korumak, bakmak ve bir iş

veya meslek sahibi edilmeleri ve topluma yararlı kişiler olarak yetiştirilmelerini sağlamakla görevli ve yükümlü olan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır. (http://www.shcek.gov.tr/yetiştirme-yurtları.aspx...05/05/2011)

BÖLÜM II

2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE

2.1. Sosyal Hizmetler Tanımı

2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu’nda sosyal hizmetler; “ kişi ve ailelerin kendi bünye ve şartlarından doğan veya kontrolleri dışında oluşan maddi, manevi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine ve ihtiyaçlarının

karşılanmasına, sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesine yardımcı olmasını ve hayat standartlarının iyileştirilmesi ve yükseltilmesi amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünü” olarak tanımlanmıştır.

2.2. Yetiştirme Yurtları ve Tarihsel Gelişimi

Kimsesiz çocukların korunması ve bakımı yönündeki çalışmalar ilk olarak 1917 yılında Himaye-i Etfal cemiyeti adıyla kamuya yararlı dernek statüsünün kurulması ile başlamıştır. (Çavuşoğlu, T., 2005:5) Himaye-i Etfal cemiyeti adıyla bu kurumun faaliyet alanları kısaca şunlardır: ( Çavuşoğlu,T., 2005:5)

 Çocuklara eziyet edilmemesi

 Anne ve babaları dahil, hiç kimse tarafından çocukların bedeni ve ruhsal durumlarını tehlikeye sokacak hizmetlerin gördürülmemesi

 Fakir, hasta çocukların tedavilerinin sağlanması

 Hizmetçi, besleme ve evlatlıklara kötü muamele edilmemesi

 Anne babaları tarafından terbiye edilemeyen veya mahkum olan çocuklar için ıslahaneler kurulması

1917’de İstanbul’da kurulan Himaye-i Etfal cemiyeti 1923 yılındaki genel kuruldan sonra, yeni bir genel kurul yapmayarak tarihe karışmıştır. Daha sonra 1934 yılında Himaye-i

Etfal Cemiyetinin adı Atatürk tarafından “Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu” olarak değiştirildi. (Çavuşoğlu,T., 2005:6)

2828 Sayılı Yasa ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu 1983 yılında kabul edildi. Aynı yıl, 18059 sayılı Resmi Gazetede 2828 Sayılı SHÇEK Kanunu yayınlanarak SHÇEK statüsüne kavuşturuldu. (Delialioğlu, M., Himaye-i Etfal Cemiyeti ve Eğitim Boyutu, Yüksek Lisans Tezi, 2009)

2828 sayılı Kanununda;

Korunmaya muhtaç çocuk: 'Beden, ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup;

a) Ana veya babasız, ana babasız,

b) Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan, c) Ana veya babası veya her ikisi tarafından terk edilen,

d) Ana veya babası tarafından ihmal edilip, fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucu madde kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere karşı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocuklar' olarak tanımlanmıştır.

6/4/2011 tarihli ve 6223 sayılı kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yılından Bakanlar Kurulunca 3/6/2011 tarihinden itibaren ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kurulmuş ve bu bakanlığa bağlı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü oluşturulmuştur. Öncelikle çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal yardımlarla güçlendirmek; korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, kadın, özürlü ve yaşlıların tespiti, bunların korunması, bakımı, yerleştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere gerekli hizmetleri yürütmek, bu hizmetler için gündüzlü ve yatılı sosyal hizmet kuruluşlarının açılması ve işletilmesi görevi 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına verilmiştir.

(http://www.cocukhizmetleri.gov.tr/upload/cocukhizmetleri.gov.tr/mce/kanunlar/633_khk.pdf)

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 81 İlde İl Müdürlükleri ve bağlı kuruluşları ile Ülkemizde korunmaya muhtaç çocuk, genç, yaşlı, özürlü kişi ve ailelere gündüzlü ve yatılı hizmet götüren bir kurumdur.

Korunmaya muhtaç çocukların bakım ve korunmasına ilişkin işlemler 1983 tarihinde kabul edilen 2828 sayılı yasa ile yürütülmekte olup, 03.07.2005 tarihinde kabul edilen 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ile de 5395 sayılı Çocuk Koruma kanunu ile hakkında bakım, barınma ve danışmanlık tedbiri verilen çocuklar ile denetim tedbirine karar verilen çocuklar Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü görev alanı içine girmişlerdir. 'http://www.cocukhizmetleri.gov.tr/tr/10524/Bakim-Hizmetleri-Daire-Bsk'

Çocuk hizmetleri kapsamında bakanlık , her çocuğun sağlıklı bir aile ortamında yetişmesi hakkının bulunduğu gerekçesiyle aile yanında bakımın sağlanması çalışmalarına öncelik vermiştir. Bunun için yoksulluk içinde olup, temel ihtiyaçlarını karşılayamayan ailelere nakdi yardım hizmeti verilmektedir. Çocuk hizmetleri genel müdürlüğü gençlik hizmetler kapsamında 13-18 yaş arası korunmaya muhtaç çocuklara ve ilgili ailelere;

 Koruyucu aile ,  Evlat edindirme,

 Ayni- nakdi yardım hizmetleri ile aile yanında bakım,  Yetiştirme yurtları, sevgi evleri ve çocuk evleri,

 Koruma bakım ve rehabilitasyon merkezi, bakım ve sosyal rehabilitasyon merkezi İle kuruluşta bakım hizmetleri vermektedir. (SHÇEK,2007 Haziran ayı faaliyet raporu)

Çocuk Hizmetleri kapsamında Bakım Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı hizmet veren birimler çocuk yuvaları, yetiştirme yurtları, sevgi evleri, çocuk evleridir.

Yetiştirme Yurtları; 13–18 yaş arası korunmaya muhtaç çocukları korumak, bakmak ve bir iş veya meslek sahibi edilmeleri ve topluma yararlı kişiler olarak yetiştirilmelerini sağlamakla görevli ve yükümlü olan yatılı sosyal hizmet kuruluşlar olarak tanımlanmıştır. Bakım hizmetleri genel müdürlüğüne bağlı olan yetiştirme yurdu, çocuk evleri, çocuk yuvaları ve sevgi evlerinin fiziki koşulları şu şekilde biçimlendirilmiştir:

Bakım Hizmetleri Genel Müdürlüğünce, son yıllarda çocuk yuvaların toplu bakım modelinden uzaklaştırılması için yatak odalarında ranzadan, tek kişilik yataklara geçilmiştir. Kuruluş kapasiteleri düşürülerek odalarda kalan çocuk sayıları da 10-15’ten, olanaklar ölçüsünde ve kuruluşun yapısına göre 2-4 kişilik odalar haline dönüştürülüp, odalarda ahşap

yataklar, elbise dolapları, ayna, resimler asılarak sıcak ve samimi bir ortam sağlanmasına çalışılmaktadır.

Bu kapsamda mevcut kuruluşlar iç düzenlemeler ile küçük gruplara bölünerek ev ortamına yakın üniteler oluşturulmuştur. Bu şekilde çocuklarımızın dinlenebilecekleri, televizyon seyredip, ders çalışabilecekleri çok amaçlı bölümler oluşturulmuş; bu düzenlemeler yapılırken yuvaların çocukların evi olduğu gerçeğinden hareket ederek; rahat, donanımlı, yaş durumlarına uygun tefriş edilmiş mekânlar oluşturulmuştur. Çocuklarımızın uygulama yaparak yemek yapmayı öğrenebilecekleri uygulama mutfakları oluşturulmuştur. Tüm kuruluşlarda bilgisayar sınıfları oluşturulmuş çocukların bilgi ve teknolojiden yararlanmasına olanak sağlanmıştır.

Bahçe düzenlemesi yapılırken olanaklar ölçüsünde oyun bahçeleri, yeşil alanlar, kum havuzları, basket veya futbol sahaları düzenlenmiştir. Özellikle kış aylarının yoğun geçtiği illerde çocukların bina içinde oyun oynayabilecekleri veya boş zamanlarını değerlendirebilecekleri kış bahçeleri oluşturulmuştur.

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü kurumlarında her 8 çocuk için bir bakım elemanı istihdam edilmekte bu personel çocukların yalnızca bakımından sorumlu olup, temizlik hizmeti ayrıştırılmıştır. Çalışan bakım elemanları, Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi Bölümü mezunları veya lise mezunu olup, çocuk bakımı konusunda sertifika programına tabi tutulan kişiler arasından seçilmekte ve süreç içerisinde çeşitli eğitim programları ile desteklenmektedir.

Personele yönelik eğitim programları şunlardır:

 Eğitimde İşbirliği: Genel Müdürlüğümüz ile Millî Eğitim Bakanlığı Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü arasında 09.02.2006 tarihinde "Eğitimde İş Birliği Protokolü" imzalanmıştır. Bu protokolle; Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren 0–12 yaş çocuk yuvalarında, çocukların temel gereksinimlerini karşılamaya yönelik olarak bakıcı anneler ve diğer görevlilerce verilen hizmetlerin kalitesinin artırılması ve kız meslek liselerinin çocuk gelişimi ve eğitimi alanından mezun olan öğrencilerin istihdam edilmesine yardımcı olmak amaçlanmıştır.

 Aile Eğitim Programı: TC. Hükümeti ile UNİCEF Türkiye Temsilciliği arasında imzalanan 2006-2010 işbirliği programı kapsamında Bakanlığımıza bağlı toplum merkezleri ve aile danışma merkezlerinde uygulanan ve görülen yararları nedeni ile çocuk yuvalarında uygulanmasına karar verilen, paket program halinde ; “Çocuk yuvalarında çocuklara hizmet veren personelin eğitilmesini amaçlayan Aile Eğitim Programı” uygulanmaktadır

Ayrıca çocukların okul derslerinde başarılarını yükseltmek ve sosyal alanda gelişimleri sağlamak amacıyla kurum tarafından çeşitli protokoller imzalanmıştır. Çocukların okul başarılarının yükseltilmesi, öz güvenlerinin geliştirilmesi, olumlu sosyal ilişkiler kurmaları ve hayata hazırlanmaları için kültürel, sanatsal etkinliklere katılımları sağlanmakta, bunun için de sivil toplum kuruluşları, gönüllü kişiler, kamu kurum ve kuruluşlarından destek alınmaktadır.

Kurum ile Milli Eğitim Bakanlığı arsında yapılan protokolle, korunma altında olan çocukların okul başarılarını yükseltmek amacıyla Milli Eğitim Bakanlığında görevli branş öğretmenlerinden yararlanılmakta; eğitim ve öğrenimini sürdürmek için korunma altına alınmaya ilişkin başvurulardan uygun olan çocukların Milli Eğitim Bakanlığına bağlı yurtlara yerleştirilmesi sağlanmakta ve kuruluşlarda korunma altında bulunan ve durumu uygun olan çocukların Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğrenci yurtlarından yararlandırılması sağlanmaktadır.

Kurum ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında yapılan protokolle korunma altındaki çocuklara sosyal, kültürel, sanatsal faaliyetler konusunda ücretsiz kurs düzenlenmesi, müze ve tarihi mekânların ücretsiz tanıtımı v.b. konulara ilişkin rehberlik yapılması sağlanmıştır. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü arasında bütün spor branşlarında gençlik ve spor etkinliklerinin başlatılması ve geliştirilmesi, personel ve araç desteği, (antrenör, hakem, gençlik animatörü, spor eğiticisi ve her türlü araç, gereç, tesis) sağlanması yönünde protokol imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde çeşitli spor branşlarında yetiştirme yurtları arası yarışma, turnuva düzenlenmektedir.

Çocuğa yönelik bakım hizmeti veren kuruluşlarımıza yönelik mevzuatlarda çocukların psiko-sosyal gelişimleri açısından sosyal, sportif, kültürel etkinliklere katılımlarının sağlanmasına yönelik hususlar bulunmakta ayrıca gerek yapılan protokollerin uygulanması gerekse çocukların aktivitelere yönlendirilmesine yönelik genelgeler bulunmaktadır. Gençlik

Spor Bakanlığı ile yapılan Protokol sonucu çocuklar illerde bulunan Spor Komplekslerinden ücretsiz yararlanabilmektedir.

Yapılan çalışmalar kapsamında, çocukların futbol sporuna olan ilgileri de göz önünde bulundurularak “Yetiştirme Yurtları Futbol Şampiyonası” düzenlenmektedir.

Ayrıca Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ile imzalanan protokol sonrasında Genel Müdürlüğümüze bağlı çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtlarında bakılan korunmaya muhtaç çocukların Devlet Opera ve Balesinde yayınlanan oyunları ücretsiz olarak izlemeleri sağlanmıştır.

Bunların dışında çocukların yaz tatillerini en iyi şekilde değerlendirmelerine, hoşça vakit geçirmelerine, toplumla bütünleşmelerine ve hayatı öğrenmelerine olanak sağlayacak planlamalar yapılmaktadır. Çocuklarımız yaz döneminde Haziran-Ağustos ayları arasında iller arasında yapılan yazışmalar sonucu özellikle deniz kıyısındaki illere deniz kamplarına, izcilik kamplarına, çeşitli illere yapılan tarihi ve kültürel gezilere, çocukların milli duygularını geliştirmek amacıyla yaz dönemlerinde Çanakkale ili Eceabat kampına, değişik kamu kurum ve kuruluşlarının yaz kamplarına, günü birlik pikniklere, gönüllüler ve Sivil Toplum Kuruluşları tarafından düzenlenen yaz kamplarına gönderilmektedir.

Ayrıca kurum sürekli gelişim adına çeşitli projeler yürütmektedir. Bu projeler; Önce Çocuklar- Türkiye’deki Çocuklar İçin İyi Yönetişim, Koruma ve Adalete Doğru Projesi, Benim Ailem ( 7–19 Yaş Aile Eğitim Programı) Ergenler İçin Yaşam Becerileri Eğitimi Programı Akran Eğitici Eğitimi, Önce Çocuklar- Çocuk Koruma Mekanizmalarının İl Düzeyinde Modellenmesi, Çocuk Koruma Sisteminde Kurumlar Arası İşbirliği ve Koordinasyonun Geliştirilmesi Projesi, Bilinçli Ve Sağlıklı Gençlik Projesi, Uluslar Arası İlham Projesi olmak üzere bazıları uluslar arası niteliktedir ve bireylerin daha sağlıklı ve

bilinçli yetişmesine katkıda bulunacak projelerdir.

(http://www.cocukhizmetleri.gov.tr/tr/10524/Bakim-Hizmetleri-Daire-Bsk)

2.3. İlgili Alanda Yapılan Araştırmalar

Bu alanda yapılan çalışmalar incelenmiş; Üstün, B.(2008) yapmış olduğu ‘Yetiştirme Yurdu Deneyimi Olan Genç Yetişkinlerin Çocuklarının Duygusal ve Davranışsal Sorunları’ adlı Yüksek Lisans Tezinden; Delialioğlu, M.(2009) yapmış olduğu ‘Himaye-i Etfal

Cemiyeti ve Eğitim Boyutu’ adlı Yüksek Lisans Tezinden; Temel, Z. F. (1991) yapmış olduğu Yetiştirme Yurdunda ve Ailesi Yanında Kalan 14-18 Yaş Grubundaki Gençlerin Cinsiyet Rolü Kilikleri ile Moral Gelişimlerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi adlı doktora tezi çalışmasından, Cılga, İ.(1989) yapmış olduğu Korunmaya Muhtaç Gençlerin Sorunları ve Yetiştirme Yurtları adlı çalışmasından yararlanılmıştır.

Delialioğlu, M.(2009); yapmış olduğu ‘Himaye-i Etfal Cemiyeti ve Eğitim Boyutu’ adlı Yüksek Lisans Tez çalışmasında SHÇEK’nun kuruluş amacını, tarihi gelişimini ve bu kurumda yürütülen faaliyetleri anlatmaktadır. Çalışmada, Sosyal hizmetlerin tanımı, Türk tarihinde kimsesiz çocuklara verilen hizmetler, bugün ki durum, yasal çerçeve, kurumun sorunları ve sorunlara çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Araştırmada Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nun hem geçmişteki hem de şimdiki durumu olduğu gibi tespit edilmeye çalışılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında maddi ve manevi sosyal hizmetleri planlayan Himaye-i Etfal Cemiyeti, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nun temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Çocuk Esirgeme Kurumu’nun kimsesiz çocukların bakımı ve topluma kazandırılmasında büyük önem taşıdığı anlatılmaktadır.

Üstün, B.(2008) yapmış olduğu ‘Yetiştirme Yurdu Deneyimi Olan Genç Yetişkinlerin Çocuklarının Duygusal ve Davranışsal Sorunları’ adlı Yüksek Lisans Tez çalışmasında; yetiştirme yurdunda kalmış olan bireylerin yurt sonrası dönemlerde yaşadıkları davranışsal sorunları, stres düzeyleri ile normal aile ortamında yetişen bireylerin stres düzeylerini karşılaştırmıştır. Bu araştırma kapsamında 28’i Yetiştirme Yurdu’nda kalmış, 28’i aile ortamında büyümüş toplam 56 kişi ile çalışılmıştır. Yetiştirme Yurdu’nda kalmış bireylerin, çocuklarının sosyal etkinliklere katılmaları konusunda büyük çaba harcadıkları, çalıştıkları kurumların kendilerine sağladığı olanaklar doğrultusunda çocuklarını etkinliklere yönlendirmeye özen gösterdikleri görülmüştür. Aileler geçmişte kendilerine sunulan sınırlı olanakları çocuklarına yaşatmak istemediklerini bildirmişlerdir. Ailelerin bildirimlerine göre, çocukları ağırlıklı olarak yüzme, sinema, tiyatro, futbola meraklıdırlar ve bu aktivitelerle ilgili kulüplere üye oldukları görülmüştür.

Yetiştirme Yurdu’nda kalmış ve aile ortamında yetişmiş ebeveynlerin çocuklarının “öğretmen değerlendirmeleri” incelendiğinde de, “Ders Başarısı”, “Çok Çalışma”, “Uygun Davranma”, “Öğrenme” ve “Mutlu Olma” alt testlerinde ve “Toplam Yeterlikte” anlamlı

farklılık bulunmamıştır. Çalışmada yer alan ve kurum deneyimi olan anne ya da babalar, lise mezunu ve üstü eğitimi olan, belirli bir işi ve ağırlıklı olarak düzenli aile hayatları olan bireylerdir. Lise eğitimlerini tamamladıktan sonra sosyal hizmetler tarafından işe alınma ile ilgili açılan sınavlarda başarılı olan yetişkinlerdir. Aile hayatlarını düzenli ve çocuklarıyla ilişkilerini sağlıklı kılmaya özen göstermektedirler. Ayrıca Yetiştirme Yurdu’nda kalmış bireylerin çevreleri tarafından sevildikleri ve güvene dayalı bir ilişki kurdukları, kurumda büyümüş olduklarını arkadaşları ile paylaşabildikleri sonucu çıkmıştır.

Temel, Z. F. (1991) yapmış olduğu Yetiştirme Yurdunda ve Ailesi Yanında Kalan 14-18 Yaş Grubundaki Gençlerin Cinsiyet Rolü Kimlikleri ile Moral Gelişimlerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi adlı doktora tezi çalışmasında aile ortamından uzak kurumlarda yetişen çocukların her yönden gelişmelerinde ve topluma uyum sağlamalarında bazı sorunlar yaşadıklarını ortaya çıkarmıştır. Kurum bakımının çocukların cinsiyet rolü kimliklerini ve moral gelişimlerini ne yönde etkilediğini incelemiştir. Araştırma grubunu Ankara ve Eskişehir il merkezlerinde bulunan yetiştirme yurtlarında kalan 14-18 yaşlarındaki 90 kız ve 110 erkek birey oluşturmaktadır.

Araştırma sonuçlarının eğitim- öğretim kısmı bulgularına göre, yetiştirme yurdunda kalan gençlerin çoğunluğunun(%42.5) lise düzeyinde öğrenime sahip oldukları görülmüştür. lise öğrenimi yapan gençlerin oranının yüksek olması yetiştirme yurdunda kalan gençlerin akademik başarılarının iyi olduğu şeklinde yorumlanmamaktadır. Yapılan araştırma sırasında yetiştirme yurdunda kalan gençlerin sıklıkla sınıf tekrarı ettikleri, başarı düzeylerinin düşük olduğu, ileri yaşlarda olmalarına rağmen yaşıtlarından daha küçük sınıflarda okudukları saptanmıştır. Ayrıca yetiştirme yurdunda kalan gençlerde yüksek öğrenime devam eden gençlerin oranının da oldukça düşük olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlara göre yetiştirme yurdunda kalan gençlerin akademik başarılarının düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Cılga, İ.(1989) yapmış olduğu Korunmaya Muhtaç Gençlerin Sorunları ve Yetiştirme Yurtları adlı çalışmasında aile yanında yetişme imkanına sahip bulunmayan, kimsesiz, korumasız, bakıma yardıma ve korunmaya muhtaç gençlerin durumlarının , ailesi yanında olan gençlerle karşılaştırmalı olarak ele almış, korunmaya muhtaç duruma gelme nedenlerine , aile yapılarına, yetişme düzenlerine gelişme ortamlarına, geleceğe ilişkin umut ve beklentilerine açıklık kazandırmak istemiştir. Tez çalışmasında korunmaya muhtaçlık

olgusunu şu şekilde açıklamıştır: korunmaya muhtaçlık olgusu , insan-doğa, insan-insan ilişkilerine dayalı sorunlardan kaynaklanarak toplumsal yapı içinde gelişir. bu nedenle korunma insana doğaya ve topluma özgü bir gereksinmedir.

Cılga, İ.(1989), korunmaya muhtaçlık sorununun yaşandığı ailelerin yapısal olarak 'geçiş aileleri' olduğunu belirtmiştir.

Cılga, İ.(1989)'a göre korunmaya muhtaçlık; ailenin ekonomik koşulları ile ilgili olduğu kadar, ailenin diğer toplumsal nitelikleriyle de ilişkilidir. Ailenin demografik nitelikleri, anne babanın medeni durumları ile hayatta olma durumları da korunmaya muhtaçlık sorununun oluşumunda etkilidir. Yoksul aile yapılarında, anne babanın boşanması, anne veya babanın ölümü, çocuğun korunmaya muhtaç duruma geçiş sürecini hızlandırır. Ayrıca toplumsal ve ekonomik nedenlerle aile birliğinin kurulamaması ve bu düzeyde gelişen evlilik öncesi ilişkiler korunmaya muhtaç çocuklar sorununun boyutlarını genişletmektedir. Yetiştirme yurdu; kimsesiz, korunmaya muhtaç çocukların ve gençlerin koruma kapsamına alındığı, ailenin toplumsal işlevini yüklenen çocuğun ve gencin toplumsallaşma sürecini yönlendiren toplumsal refah kurumudur. Bu sebeple yetiştirme yurtları büyük önem taşımaktadır.

Cılga, İ.(1989), çalışmasında yetiştirme yurdunda kalan bireylere ve ailesi yanında kalan bireylere anket uygulamış, bu anket sonuçlarına göre şu bulgulara yer vermiştir:

a. Gençlerin toplumsal konumları ve aile yapıları,

b. Yetiştirme yurdundaki gençlerin koruma öncesindeki yaşamları,

c. Yetiştirme yurdundaki gençlerin kimsesiz ve korunmaya muhtaç duruma gelme nedenleri, d. Yetiştirme yurdundaki gençlerin, toplumsal koruma kapsamına giriş ve yurda yerleşme süreci,

e. Yetiştirme yurdu ile ailedeki yaşam koşulları ve toplumsallaşma olanakları, f. Yetiştirme yurdu ve aile yaşamına uyum ve bütünleşme,

g. Gençlerin yurtta ve ailede yetiştirilme biçimleri,

h. Yetiştirme yurdunda ve ailede yetişen gençlerin umut ve beklentileri, ı. Gençlerin toplumsal farklılıkları açıklama konusuna ilişkin değerleri.

Cılga, İ.(1989), tez çalışmasında bulgular ışında çeşitli önerilerde bulunmuştur. Bu öneriler ailelerin korunması, toplumsal bakım modellerinin geliştirilmesi, toplumsal bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması, yetiştirme yurtlarındaki yaşam koşullarının ve

toplumsallaşma olanaklarının geliştirilmesi, yetiştirme yurtlarındaki uygulamalara temel olacak yaklaşımların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmasıdır.

BÖLÜM III

3.YÖNTEM

Bu kısımda araştırmanın modeli, evren, örneklem, veri toplama teknikleri, çözümleme yöntemleri anlatılmaktadır.

3.1. Araştırma Modeli

Bu araştırmada tarama modelinde betimsel yöntem kullanılmıştır. Böylelikle Yetiştirme Yurtları’nda kalan bireylerin yaşadıkları mevcut durum ortaya konmuştur. Tarama Modeli: Geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır.(Karasar, N.,2005:77) Tarama modelinde yapılan araştırmada verilerin analizi betimsel analiz yaklaşımı ile yapılmıştır.

Betimsel Analiz: bu tür analizde amaç elde edilen bulguları düzenlenmiş ve yorumlanmış bir biçimde okuyucuya sunmaktır. (Yıldırım, A.; Şimşek, H.,2008:224)

3.2. Evren ve Örneklem

Araştırmanın evreni, İstanbul Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı İstanbul'da bulunan Yetiştirme Yurdu’nda kalan farklı yaş gruplarındaki bireylerden oluşmaktadır. İstanbul'da 3 tane yetiştirme yurdu bulunmaktadır. Atatürk Kız Yetiştirme Yurdunda 107 birey, Zeytinburnu Erkek Yetiştirme Yurdunda 60 birey, Halkalı Erkek Yetiştirme Yurdunda 69 birey olmak üzere yurtta kalan toplam birey sayısı 216'dır. Bu yurtlardan basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak kız yetiştirme yurdundan seçilmiş olan 37 birey, erkek yetiştirme yurdundan seçilmiş olan 76 birey olmak üzere toplam 113 birey örneklemi oluşturmaktadır.

Basit Seçkisiz Örnekleme: Her bir örnekleme birimine eşit seçilme olasılığı vererek seçilen bireylerin örnekleme alındığı yöntemdir. ( Büyüköztürk, Ş. 2013 ; 85)

3.3. Verilerin Toplanması

Bireylerin yetiştirme yurtlarında kaldıkları süreçte karşılaştıkları eğitim durumlarını tespit etmek amacıyla kişisel bilgiler ve eğitim durumları olmak üzere iki kısımdan oluşan toplam 55 soruluk anket formu sosyal çalışma uzmanı, ölçme değerlendirme uzmanı ve rehber öğretmenin katkılarıyla hazırlanmıştır. Hazırlanan anket formu öncelikle yetiştirme yurdu müdürleri ve sosyal çalışma uzmanlarınca tekrar kontrol edilmiş, daha sonra bu anket formu uzmanların görüşleri doğrultusunda geliştirilmiş ve araştırma kapsamındaki bireylere uygulanmıştır.

Anket uygulaması için yetiştirme yurtlarına gidilerek bireylerle yüz yüze görüşme sağlanmış, gerekli açıklamalar yapılmış ve veriler elde edilmiştir.

3.4. Verilerin Analizi

Anket sonuçları istatistik yöntemleri ile çözümlenmiştir. SPSS 13 paket programı yardımıyla verilerin betimsel istatistikleri çıkarılmış ve grafiksel gösterimleri yapılmıştır. Cinsiyetine göre ayrı ayrı ve genel toplam olarak değerlendirilen veriler, pasta grafiği, frekans ve yüzdeler şeklinde grafik ve tablolara dökülmüştür. Ayrıca anket formunda bulunan bazı soruların birbiri ile ilişkilerini ortaya çıkarmak için ki-kare testi uygulanmak istenmiş fakat verilerin ki-kare testine uygun olmadığı görülmüştür. Ankette bulunan bazı soruların birbiri ile bağlantısını ortaya çıkarmak için sonuçlar çapraz tablo ile açıklanmıştır. Çapraz tabloda çıkan sonuçlara göre yorumlar yapılmıştır.

BÖLÜM IV

4. BULGU VE YORUMLAR

Araştırmada bulgular ve yorum bölümü dört alt bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde yetiştirme yurdunda kalan bireylerin demografik özelliklerine dair bulgular, ikinci bölümde yetiştirme yurdunda kalan bireylerin yurt yaşamlarına ve yurdun bireylere sağladıkları imkanlara yönelik bulgular, üçüncü bölümde yetiştirme yurdunda kalan bireylerin okul ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin bulgular, dördüncü bölümde yurtta kalan bireylerin toplumsal hayatta karşılaştıkları sorunlara ilişkin bulgular, beşinci bölümde ise Bireylerin geleceğe yönelik düşüncelerinde yurt ortamında yetişmiş olmalarının bir etkisine ilişkin bulgular yer almaktadır.

4.1. Yetiştirme yurdunda kalan bireylerin demografik özellikleri

Bu bölümde bireylerin yaşları, yurtta kalma süreleri, anne ve babalarının hayatta olup olmama durumlarına ilişkin bulgu ve yorumlara yer verilmiştir.

Tablo 1. Katılımcıların yaşlara göre dağılımı

Yaş Frekans f Yüzde Frekans % 12-14 35 31 15-17 67 59 18-20 11 10 Toplam 113 100

Tablo 1 incelendiğinde , yurtta kalan bireylerin en fazla 15-17 yaş grubuna dahil olduğu görülmektedir. Araştırma grubunu oluşturan bireylerin 5'te 3'ü (%60) 15-17 yaş grubunda, % 30'u 12-14 yaş grubunda, % 10'u 18-20 yaş grubunda bulunmaktadır. Bireylerin bulunduğu yaş aralığı dikkate alındığında araştırma grubunu oluşturan bireylerin ergenlik döneminde oldukları görülmektedir.

Tablo 2. Yurtta kalan bireylerin cinsiyet dağılımları

Frekans(f) Yüzde (%)

Kadın 37 32,7

Erkek 76 67,3

Toplam 113 100,0

Tablo 2 incelendiğinde, katılımcıların %32.7 sini kızların, %67.3ünü erkeklerin oluşturduğu görülmektedir. Atatürk Kız Yetiştirme Yurdunda kalan birey sayısı 107 olmasına rağmen anketi uygulamaya gönüllü birey sayısının 39 ile kaldığı görülmektedir. Kız Yetiştirme Yurdunda kalan bireylerin Erkek Yetiştirme Yurtlarında kalan bireylere göre kendileri ile ilgili bilgi verme konusunda daha çekingen oldukları söylenebilir.

Tablo 3. Bireylerin yurtta bulunma yıllarına göre dağılımı

Tablo 3'e göre Yetiştirme yurdunda kalan bireylerin büyük kısmını 1, 2 ve 3 yıldır yurtta kalan bireyler oluşturmaktadır. Bireylerin yaklaşık 5'te 1'i (%24) bir yıldır, 5'te 1'i (%19) iki yıldır, 5'te 1'i (%19) üç yıldır, 5'te 2'si (%40) ise dört yıl ve dörtten fazla yıl kaldığını belirtmiştir. Bu tabloya göre yurt deneyimi fazla olan öğrenci sayısının azınlıkta olduğu görülmektedir.

Yıllar Frekans Yüzde (%)

1 yıl 27 0.24

2 yıl 21 0.19

3 yıl 21 0.19

4 yıl ve daha fazla 44 0.38

Tablo 4. Bireylerin anne babalarının hayatta olma durumuna göre dağılımları

Cinsiyetiniz Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Kadın Annem hayatta 7 18,9

Babam hayatta 5 13,5

Her ikisi de hayatta 21 56,8

Bilmiyorum 4 10,8

Toplam 37 100,0

Erkek Annem hayatta 14 18,4

Babam hayatta 12 15,8

Her ikisi de hayatta _{38 50,0}

Bilmiyorum 12 15,8

Toplam 76 100,0

Tablo 4'e göre Kız Yetiştirme Yurdunda kalan bireylerin %18.9'u annesinin hayatta olduğunu , %13.5'i babasının hayatta olduğunu, %56.8'i anne ve babasının her ikisinin de hayatta olduğunu belirtirken, %10.8'inin bilmiyorum yanıtını verdiği görülmektedir. Erkek Yetiştirme Yurdunda kalan bireylerin %18.4'ü annesinin hayatta, %15.8'i babasının hayatta, %50'si anne ve babasının her ikisinin de hayatta olduğunu belirtirken, %15.8'inin bilmiyorum yanıtını verdiği görülmektedir. Katılımcıların verdiği cevaplara göre ailesi hayatta iken yetiştirme yurdunda kalan bireylerin sayısı, anne veya babasını kaybetmiş bireylere oranla daha fazladır. Bu durumda ailesi hayatta iken aile yanında büyüyemeyen bireylerin fazla olmasının toplumsal bir sorun oluşturabileceği düşünülmektedir.

Grafik 1. Bireylerin anne babalarının hayatta olma durumuna göre dağılımları

Grafik 1 incelendiğinde katılımcıların %15'inin babasının hayatta olduğu, %18.6'sının annesinin hayatta olduğu, %14.2'sinin anne babasının hayatta olup olmadığını bilmediği, %52.2'sinin anne ve babasının hayatta olduğunu belirttiği görülmektedir.

4.2. Yetiştirme yurdunda kalan bireylerin yurtta yaşadıkları sorunlar

Bu kısımda yurdun bireylere sağladığı fiziksel olanaklar, yurtta karşılaştıkları sorunlara yer verilmiştir.

Tablo 5. Bireylerin izinli oldukları süre içinde yanında kaldığı aile ile yurt idaresinin temas halinde olma durumları

Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Evet 54 47,8 Hayır 18 15,9 Bilmiyorum 41 36,3 Toplam 113 100,0 %15 %52.2 %14.2 _%18.6

Tablo 5 incelendiğinde genel toplamda yurtta kalan bireylerin yaklaşık %48 inin ailesi ile yurt yetkililerinin temas halinde olduğu sonucu, % 37'si ise bu konu ile ilgili bilgi sahibi olmadığı anlaşılmaktadır.

Tablo 6. Bireylerin izinli oldukları süre içinde yanında kaldığı aile ile yurt idaresi temas halinde olma durumlarının cinsiyete göre dağılımı

Cinsiyetiniz Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Kadın Evet 14 37,8 Hayır 8 21,6 Bilmiyorum 15 40,5 Toplam 37 100,0 Erkek Evet 40 52,6 Hayır 10 13,2 Bilmiyorum 26 34,2 Toplam 76 100,0

Tablo 6'de görüldüğü gibi cinsiyete göre bakıldığında bireylerin izinli oldukları süre içinde erkeklerde %52.6 oranında yurt ile ailenin temas halinde olduğu, %13.2 oranında yurt ile ailenin temas halinde olmadığı, %34.2'sinin ise bu durumlar ilgili bilgi sahibi olmadığı görülmektedir. Kızlarda ise %37.8 oranında yurt ile ailenin temas halinde olduğu, %21.6 oranında yurt ile ailenin temas halinde olmadığı, %40.5'inin ise bu durumlar ilgili bilgi sahibi olmadığı görülmektedir. Tablo 6 incelendiğinde Erkek Yetiştirme Yurdunda kalan bireylerin , Kız Yetiştirme Yurdunda kalan bireylere oranla aile ile yurt müdürlüğünün teması hakkında daha fazla bilgi sahibi oldukları görülmektedir.

Yurt müdürlüğünün bireylerin aileleri ile temas halinde olması bireylerin gelişimini izlemek ve davranışlarında olumlu değişiklikler oluşturmak açısından etkili olabilir. Yurt müdürlüğü ile aile sürekli iletişim halinde olması, bireylerin gelişimlerinin izlenmesi ve aile ile yurt müdürlüğünün bireyler için ortak çalışmalarda bulunması bireylerin topluma daha faydalı bir şekilde yetişmesine yardımcı olacaktır.

Tablo 7. Bireylerin yurttaki öğretmenlerine sorunlarını rahatlıkla söyleme durumlarının cinsiyete göre dağılımı

Cinsiyetiniz Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Kadın Evet 17 45,9 Hayır 15 40,5 Bilmiyorum 5 13,5 Toplam 37 100,0 Erkek Evet 63 82,9 Hayır 7 9,2 Bilmiyorum 6 7,9 Toplam 76 100,0

Tablo 7 incelendiğinde sonuçların cinsiyete göre dağılımı, erkek bireylerin kadın bireylere oranla sorunlarını yurt öğretmenleri ile daha rahat paylaştıklarını görmekteyiz. Oranlar incelendiğinde kızların %45.9'u sorunlarını yurttaki öğretmenlerine rahatlıkla söylediğini belirtirken, erkeklerin %82.9'u sorunlarını yurttaki öğretmenlerine rahatlıkla söylediğini belirtmektedir. Bu durumda erkek bireylerin kızlara göre sorunlarını yurt öğretmenleri ile daha rahat paylaşabildikleri sonucuna ulaşabiliriz.

Grafik 2. Bireylerin yurttaki öğretmenlerine sorunlarını rahatlıkla söyleyebilme yüzdelerinin genel dağılımı

%19.5

%70.8 %9.7

Grafik 2'nin istatistik verilerine göre genel toplamda bireylerin %70.8'inin sorunlarını yurt öğretmenlerine rahatça söyleyebildikleri, %19.5'i ise yurtta yaşadıkları sorunları yurt öğretmenlerine rahatça söyleyemediklerini belirtmektedir. Katılımcıların %9.7'si ise bilmiyorum yanıtını vermiştir.

Tablo 8. Kaldığınız yurtta özel ilgi ve yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz faaliyetlere katılma durumlarının cinsiyete göre dağılımı

Cinsiyetiniz Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Kadın Evet 18 48,6 Hayır 13 35,1 Bilmiyorum 6 16,2 Toplam 37 100,0 Erkek Evet 61 80,3 Hayır 12 15,8 Bilmiyorum 3 3,9 Toplam 76 100,0

Tablo 9. Kaldığınız yurtta özel ilgi ve yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz faaliyetlere katılma durumlarının genel dağılımı

Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Evet 79 69,9

Hayır 25 22,1

Bilmiyorum 9 8,0

Toplam 113 100,0

Tablo 8 ve Tablo 9 birlikte incelendiğinde, katılımcıların verdiği cevaplara bakıldığında genel olarak %70 inin yurtta yeteneklerini geliştirecek faaliyetlere katıldığı görülmektedir. Cinsiyet farklılıkları olarak değerlendirildiğinde ise erkeklerin kızlara oranla kendilerini geliştirecek faaliyetlere daha fazla katıldıkları görülmektedir. Bu durumda erkeklerin kendini yetiştirme konusunda daha istekli oldukları sonucuna ulaşabiliriz.

Tablo 10. Bireylerin yurt sonrası hayatlarının olumlu koşullarla devam edebileceğine dair inançlarının genel toplamda gösterimi

Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Evet 54 47,8

Hayır 34 30,1

Bilmiyorum _{25 22,1}

Toplam 113 100,0

Tablo 10 incelendiğinde katılımcıların %47, 8 ininin yurttaki olumlu koşulları yurt sonrası hayatlarında da bulabileceğini düşündükleri ,% 30 kadarının ise olumlu koşulları yurt sonrası hayatlarında bulamayacaklarını düşündüğü görülmektedir. %22.1 oranında bireyin ise yurt sonrası hayatları hakkında bir fikir sahibi olmadıkları görülmektedir. Yaklaşık %50 oranında bireyin hayatının yurt sonrası kısmında olumlu koşullarda olacağını düşünmesinden geleceğe umutla baktıkları sonucuna ulaşabilirken, bireylerin %30 kadarının yurt sonrası hayatlarında olumlu koşullar bulamayacaklarını düşünmesinden geleceğe umutsuz baktıkları sonucuna ulaşabiliriz. Genel olarak bakıldığında da yurtta kalan bireylerin azımsanmayacak bir kısmının yurt sonrasına karamsar baktıkları sonucunu çıkarabiliriz.

Tablo 11. Bireylerin yurt sonrası hayatlarının olumlu koşullarla devam edebileceğine dair inançlarının cinsiyete göre gösterimi

Cinsiyetiniz Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Kadın Evet 15 40,5 Hayır 16 43,2 Bilmiyorum 6 16,2 Toplam 37 100,0 Erkek Evet 39 51,3 Hayır 18 23,7 Bilmiyorum 19 25,0 Toplam 76 100,0

Tablo 11'de erkekler ve kızların yanıtları ayrı olarak incelendiğinde kızların yurt sonrası olumlu hayat koşulları bulamayacaklarını düşünme oranının erkeklere göre daha yüksek olduğu görülmektedir.

Tablo 12. Bireylerin kendilerini yetiştirmek için görsel sanatlar, tiyatro,müzik faaliyetlerine katılma isteklerini içeren dağılım

Seçenekler Frekans(f) Yüzde (%)

Evet 57 50,4

Hayır 47 41,6

Bilmiyorum 9 8,0

Toplam 113 100,0

Tablo 12 incelendiğinde, kendini yetiştirmek için tiyatro, müzik, görsel sanatlar gibi faaliyetlere katılma isteği olan bireylerin oranının %50.4 olduğu görülmektedir. Yurtta müzik,