Sivas'la İstanbul arasında gerginlik

(1)

Fransiziar Ayıntap ı da

6 KASIM

1919

Prs. No:

153

dün işgal ettiler

Bir polis karakolu üzerindeki Türk

bayrağı zorla indirildi. Gayri

Müslimler Ermeni gönüllü alayını

sokaklara halı sererek karşıladılar

Fransız işgal askerleri Antep kalesi içinde.

RUM PATRİK VEKİLİ

DOROTEOS, HİÇ BlR T Ü R K H Ü K Ü M E T İN E

İT İM A T ED EM İYECEKLERİNİ DE A Ç I K

LADI.

A L E M D A R gazetesinin

bir muhabiri, Patrikhaneye giderek Patrik Vekili Doro'

teos ile seçimlere Rumla*

ruı iştiraki konusunda bir

konuşma yapmıştır.

Patrik Vekili, Rum cema atinin neden seçimleri b o y kot ettiğini anlatırken :

« — Çünkü şimdiki Türk

hükümeti bütün OsmanU

milletini temsil etmiyor da ondan» demiştir.

Bunun üzerine A L E M D A R muhabiri:

« — Eğer hükümet deği*

şır ve milleti temsil eden

bir kabine teşkil edilirse

seçimlere katılacağınızı mı,

söylemek istiyorsunuz ?»

demiş ve bu defa da şu ce* vabı alm ıştır:

« — Hakikati söylemek

icap ederse hayır. Hiçbir şe' kilde Rumlar seçimlere ka*

tılmıyacaklardır. Şimdiye

kadar hiçbir hükümet Ana*

yasayı tatbik etmemiştir.

Her zaman Türk hükümet leri diğer cemaatleri ezme* ye çalışmışlardır. Artık iti* nıadımız kalmamıştır. Sami* mîyet mevcut değildir.

Patrik Efendi’nin bu be*

yanatı ile bundan böyle

Türk idaresini istemedik

lerini açıklamak gayesini

güttüğü anlaşılmıştır. ı"

SİVAS’ LA

İSTANBUL

A N A S IR A

i c Harbiye Bakanı, Hüküme tin ileri sürdüğü 3 şartın kabul edilmemesi halinde iktidarda kalamıyacağım ima etti.

SİVAS .— Ali Rıza Paşa hükümeti Lle Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlı ğındaki Heyet! Temstllye arasında münasebetler * gergin bir safhaya girmiştir.

Önceki gece İstan bul’dan Har biye Batanı Cemal Paşa tarafından gönderilen bir telgrafta M ustafa Kemal Paşa’nın, hükümetin aşa ğıdaki kat’! üç talebine müspet şe kilde cevap vermemesi halinde hükümetin vazifeye devam edeml- yeceğl tahdidi kapalı bir şeklide ya pılmıştır :

1. — Teşkilâtı Milliye seçimle re müdahaleden vazgeçecektir. (C e  mal Paşa. böyle bir müdahalenin yapıldığını belirterek, zaten Hıristi yanların seçimi boykot ettiklerinden, partilerin de mütereddit bulun

duk-rtndan bahsetmekte ve Kuvayı Milllye’nin tesiri altında kurulacak bir Milli Meclls’e dünyanın şüphe ile bakacağını İma eylemektedir.)

2. — Millî Meclis’in İstanbul’da toplanması kabul edilmelidir ve taş rada içti m am dan vazgeçilmelidir.

3. — Teşkilâtı Milliye namına kimseler taşrada devletin İşlerine müdahale etmektedirler. Buna da son verilmelidir.

M KEM AL’İN CEVABI

Mustafa Kemal Paşa bu telgrafa dün aşağıdaki cevabı vermiştir :

“Müslüman olmayan halk ile, bu vatan ve bo millet İçin M üs lüman olmayan halktan daha m u zır olan bazı siyasi partilerin seçim lere katılmamalarını onların bile bile yaydıkları sebeplere bağlamak elbette doğru olamaz Hıristiyan hal kın daha Teşkilâtı Millîye’nln is mi yokken seçimlere iştirak etmi- yeceklerini ilân eyledikleri bilinen bir şev değil midir? Yaygara kopa ran siyasi partilere çelince. bun  lar ?aiar> söylüyorlar. Çünkü her tarafta seçimlere iştirak etmişlerdir. Ancak beşer onar kişiden ibaret olan ba partilerin millet nezdiude bir mevkileri olmadığından ve m il let. bu defa İstanbul’daki politika cılardan değil kendi sinesindeki öz vatandaşlardan milletvekillerini seç mekte olduğundan kendilerinin m u vaffak olamıyacalclarını anlıvarak telâş ediyorlar Rnna karşı bizim elimizden ne çelebilir ? Bövle bir hakikat karşısında hükümetin ka

Vebadan

bütün

i

m ektepler j

kapatıldı \

Şehri tehdidi altında ■

bulundurmakta olan ve* *

ba son bir gün içinde ye* S

ni kurban vermemiş ise. ;

de ilgililer bütün okulla* |

rı kapama kararım al* Ş

mışlardır.

Darülfünun da dahil

olmak üzere bütün okul* J

lar yarından itibaren ta* S

tü edüecektir.

Şehrin her tarafında

aşı yapılmasına gayret »

sarfedilmektedir. Her böl »

geye aşı memurları da

S

gönderilmiştir. ■

rarsız bulunuşu şaşılacak şeydir ? “ liahsolunan tazyik nerede, ki min tarafından re nasıl râkl olmuş tur? Lütfen izah buyrulmaiıdır ki, Heyeti Temsiliye vazifesini ifa ede- bilsin. Hayâl) iddialara ehemmiyet vererek telâşa düşmek doğru d e lil dir.'’

Mustafa Kemal Paşa, Millet M eclisinin toplantı yeri üzerinde hükümetin direnmesinin yerinde olup olmadığını zaman ve olayların İspat edeceğini, bu konuda Anado lu Rumeli müdafaa merkezlerinden cevaplar alınınca Heyeti TemsUiye'- de nihaî kararın verileceğini de bildirmiş ve hükümetin işlerine m ü dahaleler olduğu yolundaki şikâ

yete de değinerek sarih misâller ve rilmesini İstemiş, İçişleri Bakanı Damat Şerif Paşa’nın kuşku verici davranışlarına hükümetin yeniden dikkatini çekmiştir.

H E V E T L E R !

Mustafa Kemal Paşa gene dün Harbiye Bakanına yolladığı bir baş ka telgrafta kendisine : “Hüküm et te Heyet! Temsillye'nin delegesi” bulunması sebebiyle bir soru tevcih

etmiş ve Anadolu’ya gönderilmeye başlanan heyetlerden ne sebeple He yeti TenısiUye'ye önceden bilgi ve rilmediğimi sormuş, bu heyetlere d a  hil bulunan bazı kimselerin geçmiş lerini hatırlatarak tenkitlerini be lirtmiştir.

Bilindiği gibi hüküm et bu h e yetleri Anadolu'ya, seçimlere m üda hale olup olm adığım tahkik İçin yollamaktadır.

A Y IN T A P , —

Fransız ve Ermeni kuvvet

leri dün şehrimizi işgal etti

ler. İngiliz kuvvetleri, Fran

sızlarla yaptıkları ve Musul’u kendilerine terkeden antlaş

ma gereğince çekilip gitmişe

lerdir.

Bir Fransız albayının komu

tasında bulunan yeni işgal

kuvvetleri bir Ermeni taburu, bir Afrika avcı bölüğü ve bir

Fransız taburundan müte

şekkildir. Y erli Ermeniler bu

münasebetle büyük tezahü

rat yapmışlar, sokaklara halı

lar sermişlerdir. Bilhassa iş

gal kuvvetleri arasında Er.

meni gönüllü birliklerinin bu lunması bu sınırsız ' sevinci yaratmıştır.

Ayıntap Türkleri olayları

büyük bir üzüntü ile seyret

mişlerdir.

İşgal kuvvetleri şehre g ir

dikten hemeD sonra ilk olay

cereyan etmiştir. Fransızlarla

Ermeniler, A kyol polis kara

kolu üzerindeki Türk Bayra, ğm ı indirmişler ve kendileri ne karşı gelmek isteyen polis

memurunu yakalayıp götür

müşlerdir.

Fransız albayı ilk emirna

mesinde, Türk resmî daire

lerine Türk Bayraklarıma

çekilmesini yasak etmiştir,

İN G İL İZ İŞ G A L İ İ

İngilizler, Mondoros müta

rekesinin yedinci maddesini

ileri sürerek işgal ettikleri

Aym tap’ta 325 gün kaldıktan sonra dün çekilmişlerdir.

İngiliz işgal devresinde

memleketin ileri gelenlerin,

den çoğu «İn giliz aleyhtarlığı»

ile suçlandırılarak ve diğer

muhalif bahanelerle tevkif

edilerek evvelâ Halep’e ve

daha sonra M ısır’a sürgüne

gönderilmişlerdir. Bu olay,

23 ocak 1919’da hükümet ko

nağının basılması ile başla

mıştır. Ayrıca, Birinci Cihan

Harbi esnasında Ermeni teh

cirlerinde sözde rolleri ol

dukları iddia edilen bazı A-

yıntaplılar da yakalanarak sü

rülmüşlerdir. Bunlardan he

nüz haber alınamamıştır, ;

Memulların

gazetecilerle

konuşması yasak I

Devlet dairelerinden gazetelere bazı haberlerin sızması üzerine İç  işleri Bakam Damat Şerif Paşa dün bir tamim yollamış ve hiçbir m emurun gazete m ensuplan lle gö rüşmemesi gerektiği kat’i bir li sanla emredilmiştir

(2)

2 Ingiliz hükümetinin

endişeleri artıyor!

M in ic ile rle çatışma ihtim ali belirmesi

halinde Anadolu dem ryolundaki kuvveti

geri çekmeye karar verdher

LONDRA, —

İngiltere hükümeti, Ana

dolu da milliyetçi hareketin

genişlemesi karşısında, Ana

dolu demiryolu hattı boyun

ca bulunan Ingiliz birlikleri i- le Türk milli müfrezeleri a- rasında herhangi bir çalışma nın patlak vermesinden endi

şe duymuş ve bu kuvvetleri,

tehlike anında, geri çekme se-

lahivetini General Milne'ye

vermiştir.

Lord Curzon, 4 kasımda Ro

ma Büyükelçisi Buchanava

gönderdiği bir telgrafta bu

hususu açıklamış ve İtalyan hükümeti ile Konya'daki Ital

yan birliğinin durumunu gö

rüşülmesini istemiştir. Lord

Curzonun bildirdiğine göre,

Konya'daki İtalyan birliği de, 21 martta Paris’te Loyd Corc, Balfur. Orlando ve Baron Son- nino arasında yapılmış anlaş maya göre General Miine’nin komutası altındadır.

Ingiltere’nin Roma Büyük

elçisi yaptığı temaslardan

sonra dün buraya Dışişleri

Bakanlığı’na gönderdiği bir

telgrafta İtalyanların bu me selede bir itirazları olmadığı nı ve onların da «Bir çatışma

tehlikesi belirmesi hâlinde»

yapılacak en makûl hareketin

geri çekilmek olduğunu te

reddütsüz kabul ettiklerini bil dirmiştir.

FR A N S IZ LA R K A T IL M IY O R !

PA R İS, —

Fransız hükümeti, Anado

lu'da Menderes vadisinde ku rulmasına karar verilmiş olan

«Tarafsız Bölge» ye Fransız

.

♦

---MARAŞ'TA

KATLEDİLEN

TÜRKLER

M A R A Ş

şehrimize Fransız işgal kuvvetle rinin, Ermeni gönüllü lejyon asker leri ile beraber girdiğinden beri kan Jı olayların ardı arkası kesilmemek tedir.

Dün Fran sızlar askeri depo ların mühürlerini kırmışlar ve silâh ve cephaneyi şehirdeki Er- menilere dağıtmışlardır. Bu olaya şahit olan bir Türk polisi ile bir Türk gencinin, İstanbul hüküm eti ne durumu bildirmeleri önlenmek irin katledikleri öğrenilmiştir. Şeh rin ıssız bir kösesinde bulunan ve bir T ü rk ’e şahit olduğu tespit edi len ceset üzerinde de darbe izleri görülmüştür. Bunun da Ermeni gö nüllüleri tarafından katledildiği an laşılmaktadır.

♦

---V E N İZ E L O S

PARİS’E D Ö N D Ü

PARİS

«man Başbakanı Venizelos Lond- -rt'daıı ayrılmış ve buraya gelmiş tir Yunan Dış Bakanı ile birlik te seyahat eden Venizelosrun ya kında “ Milletlerarası tahkik he yetinin” İzmir raporu üzerinde Yüksek Konsev’de başlayacak m ü zakerelere katılacağı bildirilmek tedir

Kuvvetlen göndermeyi rcd-

retmıştır. Ingilızler, İtalyan

ların da itirazlarını nazarı ı-

tibara almayarak bu bölgede

bir İngiliz Kumandanının em

ri altında Ingiliz, Fransız ve

Yunan birliklerinin asayişi

sağlaması > olunda bir karan

Kabul ettirmişlerdir. Fakat

şimdi Fransızların İngiliz

generalinin emrine bir Fran

sız taburunu yollayacaklarını

Dildirmeleri üzerine durumun

ne olacağı merak edilmekte

dir.

Şehrimizdeki Ingiliz tem

silcisi Crowe, bu hususta Lord

Curzon un kendisine yolladı

ğı bir telgrafa cevabında,

. B A N D IR M A .—

Yunan kuvvetlerini dur" durmaya çalışan millî mul" ruzeıerm gerısındeKi isyan

hareketi çok tehlikeli bir

hal almaya başlamıştır.

Dün Karacabey'den, Yar*

bay Rahmi komutansında

25 er telefon haıu onarmak

için Ulubat a gitmişler ve

orada asilerin baskınına

uğramışlardır. Yarbay ile

erlerin bir kısnn esir düş" müştür.

Bölgede yer yer vukua

gelen ayaklanmalara müf"

:eze yetişemez olmuştur. Bu vaziyet üzerine Edremit Kaymakamı Köprülü Hamdi

Bey Manyas’a gitmiş ve

Ahmet Aznavur ile konuşa"

Fransızların katılmamalarının

Ingiliz menfaatleri yonunueıı

dana nayırlı olacağını belirt

miş ve bu ya İngiliz veya oir Vunan taburu dana gönderile

rek Fransız taburunun boş

luğunun kapatılabileceğini bil dirmiştir.

Crowe telgrafında: «M en

deres vadisinin müttefikler

tarafından işgali meselesi

nin yemden bahis konusu e-

dilmiyeceginı samimiyetle ü-

mıd etmekteyim» demektedir.

Crowe a göre. Fransa Ge

neral Milne’nin selâhıyetle-

rini tanımak istemediğinden

ou taburu göndermeyi reddet mektedir.

rok kendisini iknaya ça" !

ksmış. Yunan is.ilasına Kar ;

sı savaşmakta olan müli S

müfrezelerin gerisinde ya"

rattığı durumdan yalnız va" j

tan düşmanlarının taydaia i

nabileceğini izah etmiştir. î

Bu görüşmeden sonra Hanı" j

di Bev in bildirdiğine göre *

Anzavur kendisine :

<ıBeni aldatmışlar, İslâm" ‘

lar arasında ikilik sokan i

gizli eller var. Eğer isterse" |

niz, bana da cephede bir ■

vazife veriniz» demiştir.

Bu vaziyette Anzavur ;

meselesinin kapandığı zan >

neöılm ektedir: Yalnız An" ;

zavur’un zaman kazanmak

î

için böyle bir sev söylemiş ■

olabileceğini de belirtenler '

vok değildir. ?

Afyon istasyonunda bir İngiliz eri, gidip gelenleri kontrol eder, ken.

N İZ A M İ O R D U ’D A N BÎR Y A R B A Y ÎLE ER

LERİ ASİLER ESİR ETTİLER. A N Z A V U R

K U V A Y İ M İL L İY E ’YE Mİ K A T IL A C A K M IŞ

İS7İKLÂ I HARBİ G AZETESİ, PERŞEM BE 5 KASIM 1919

**| E r m e n is ta n * on u su n d a**

— . — . ı . . . ■ ■ — — — i ■ ■■■ • ■ — -c M r a u n m M M f l n H a

| Kiri leal Cem yeî ne düşünüyor?

| “Sulh Meransı’nın

| karanın kabul ederiz”

| Cemiyet üyesi ve eski Bursa valisi Mustafa, Er-

| meniieri Kürt kab.ieierm koruduğunu, seçim

lere katılmayacaklarını açıkladı.

(Kiirt Teali Cemiyeti) nin üyelerinden ve Kuvayi Millî- ye'nin verdiği ültimatom üze. tine veni tayin edildiği Bursa

Valiliğini hemen bırakarak

İstanbul’a firar etmiş olan

Mustafa Paşa. Ermeni (Yo.

govorti Say i n ı gazetesinin mu habirinin sorduğu suallere aşa ğıdaki cevapları vermiştir:

— Kültlerin seçimlerde va ziyeti neden ibaret olacaktır? — Kürtler seçimlere iştirak etmemeğe karar vermişlerdir. Çünkü bugünün şartları için de serbest seçim yapmak Ka bil değildir.

— Ermeni tehciri zamanın da Kültler taralından yapılan

vahşetleri nasıl izah ediyor

sunuz?

— Kürt milleti umumiyet ı-

tibarıyıe cahildir. Onlara Er.

meniierın kendilerini yok e.

deceğı. dinlerini değiştirece

ği, mallarını alacakları zan-

nını verdiler Onlar da inan

dılar Fakat diğer cihetten Er

menden kurtaran Kürt aşı.

ı etlerinin bulunduğunu ve

hâlâ da Erbil ve Başkale'de

onları korumakta bulunduk

larını unutmamalıdır.

— Mustafa Kemal Paşa’-

ya karşı bir Kürt hareketi

hazırlanmamışsa, ^ Harput Va

lisi Galip Bey’e verilen va

zifeyi r.asıl izah etmelidir?

— Ferit Paşa Kabinesinde

Dahili ve Nâzın Adil Bey, Ga

lip Bey e şifreli bir teıgı îf

göndererek Kürtler arasında

jandarma kaydederek Sivas

üzerine yürümesini bildirir:lş- ıır. İttihatçı memurlar bu t.el grafı Mustafa Kemal Paşa’va

D i l d i r d i l e r O suretle ki Gaiıp

Bey in telgraftan naberı ol

madı ve sonra ma niyeti de

ğiştirilen teıgraı m e n i n i ' . ı-

vas ta vaymıanan lraoeı . öl

üye gazetesi neşrin; rtiç oır

Kürt jandarma olmadı

— Ermeni meselesi nakısın

da cemiyetinizin tikn nedir-'’ — Ermem meselesi Deynel-

mileı oır mahiyeti naızdır.

Sulh Konferansının bu konu daki kararım kabul edeceğiz.

— Kürtlertn milli ıstekıerı

nedir? Ve nangı şekilde Suıh

Konferansına bildirildi. — Kürtleı. Ermeniler kadar

eski bir millettir Kiirdıs.an

kıtasını ise her coğrafya ha

ritası göstermektedir Biz ner bir millet gibi hür yaşamak is

liyoruz. Bu esas üzer inri ki

isteklerimiz İtilâf Başmiimes.

silleri ile konferansa bildi

rilmiştir. <

Enver Paşa ile arkadaşları

nın Rusya'dan gelerek sınıi'i

geçtiklerine ve Kuvayi Mil-

iiye’ye katıldıklarına dair

şehrimiz gazetelerinde çıkan

haberler üzerine Erzurum da

15. Kolordu nezdinde tahki

kat yapılmış ve bu haberlerin aslı olmadığı anlaşılmıştır.

Bu konu ile yakından ilgi

lenen Genelkurmay Başkanı

Cevat l’ aşa dün Dışişleri Ba

kanlığı na bir yazı göndere

rek durumu açıklamış ve

haberin maksatlı yayıldığını,

Dunun süratle tekzip edilme

si gerektiğim bildirmiştir

A T İ N A D A K İ H A B E R A T İ N A , — Burada yayınlanmakta dan ELEFTEROS İ’ YPOS adlı ga

zete. Enver Paşa nın Almalı

lardan temin ettiği silâhları

gizlice Anadolu’ya yollamak

ta olduğunu iddia etmekledir ELEFTEROS TYPOS. -veni bir İzmir veya Avdın faciası»

na sebebiyet vermemek ıçm

hükümeti ika? etmekte oldu

ğunu söylemekte ve İzmir'e

Yunan girdiği zaman orada

40.000 silâh bulunduğunu da

deri sürerek «•Ne oldu bun: :? Bütün bu silâhlar toplanmalı dır.» demektedir.

İ N G İ L İ Z L E R L E H U R R i Y E T

İ T İ L A F P A R T İ S İ E L E L F

Mustafa Kemai Paşa Anadolu’da bunların teşeb

büslerinin imha edileceğini bildirdi.

EiURNfc .—

Kolordu K u m an danı Caieı Tayyar Be jr.n M ııstaia Kem ai Paha ya gön derdi^. on telgrafta , seçim lerin neı lem eK.e oiduğunu ve m erkez Edir ne de Trakya — Paşaeii m udaıaaı HuKus H eyetinden ^ e ıe ı fa ik ve G aııp Pahn.var B e y le ri» m ille ti ekih seçild ik lerin i dildirm iş. Trakya nm diğer ooigeıerın a e ae Trakya — Pa- şaelı Leyetın e m ensup adayların ka zanm a: a rın ın m uh tem el ou iun du ğu - nu da ilâve erm iştir

M ustafa Kem al Paşa’nın da Ca

fer Tayyar Bey e :

*4— İstanbul’da herkesin kötülüğü nü isteyenler çok m uzu cereyanlar yanmağa çalışıyorlar bilhassa Iti- ;âı Hürriyet ve Nıgehbancıiat

In-gılı^len e oerabeı pek ûam aııe te- şeobüsatta o ulunuyor lar. S u ii.a a karşı A nadolu ua ner turlu u u .u edici Tedbırle. a rın m ıştır’ d eıın t e Trakya da da ^eıekıı ¿eKilde na.e- s e ı ed ildiğin d en şupnesı o lm a d ığ ı nı oıld u m ıştır

O

---K O N Y A V A I İS!

D Ü N GELDİ

K on ya Vahşi öu ph ı e\ «ür, ak

şam trenle İsta n b u l’a d ö n n viş 'ü r. rTeveti Tenis • ıve Başkanı M us:a- ta Kem al Pasa’m n “ In p iliz M u hıp- Ier Cem ’.v e ii” övesi -üduğumı nil- diFiii^ı Sur»hı Bey’in veni bü kü m et ta a tınd an K o n r a v a tâyin in i ten kit ettiği b ilin m ek ted ir

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi