Ankara; / i 9 4
1. C. i'.,
MAARİ F VEKİ LLİ Ğİ ^
Teftiş Heyeti R e is liğ i
Sayı :
---i—:.----Fethi İsfen diyaroğlu
Maarif V e k illiğ i M üfettişlerinden İstanbul
Özet;
Bazı m üfettiş arkadaşlarımın t e f t i ş esnasında ta h s il müessese- 1e r in iz in öğretim ve eğitim i ş l e r i g ib i mühim e sa sla rı üzerinde lâzım
gelen ehemmiyetle durmadıkları bilâhare zuhura gelen ve k ök leri gerilerd de bulunan hadiselerden anlaşılm aktadır. Bazı okullarımızda m uhtelif
v a s ıta ve f ır s a t la r i l e ö ğ re n cile re , bazı öğretmenler tarafından yapılmış olduğu anlaşılan taassupçu ve i f r a t ç ı f i k ir l e r i n t e lk in le r i ve bunun n e t ic e s i olarak talebe tarafından şurada burada çık a rılm ış olan ve mem le k e tin a sa y işi i l e de i l g i l i bulunan h ad iseler misal olarak zikroluna- b i l i r .
M üesseselerim izin başında bulunan meslekdaşlarımızın yanlarında ça lışa n arkadaşlarının maddi ve manevi durumları ve mesleki d e ğ e rle ri etrafınd a talim s i c i l l e r i y l e veya d iğ er su retle s e r d e ttik le r i mütalealar i l e daha üst derecedeki am irlerin aynı şah ıslar hakkında dermeyan e t t ik l e r i mütalealar arasında çok b a riz tenakuslar ve fa rk la r vardır.
M ü fe ttiş le r in iz in t e f t i ş esnasında bu i l g i l i makamlarla mutlaka ve her zaman temas ederek bu tenakuslu ve f a r k lı kanaatler üzerinde durmaları lâzım gelirken durmadıkları ve raporlarında is e büsbütün başka mütalea- la r ın yazılm ış olduğu görülmektedir. Meselâ t l i r l i s e edebiyat öğretme n in in m uhtelif senelere a it talim s i c i ll i n d e b ir müdür, vukuf ve muvaffa k iy e t i ve e h liy e t i hakkında müsbet mütalea yürüttükten sonra o t o r it e s in i daha ziyade ö ğ re n cile r i l e ahbaplık derecesine varan b ir samimiyet yarat mak s u re tiy le temin e t t i ğ i n i, diğer b ir müdür ve aynı öğretmenin talim
s i c i l l i n d e ted ris etrafınd aki muvaffakiyetinden bahsettikten sonra geçim s iz liğ in d e n ve saygı h is le r in in mefkudiyetinden bahsetmekte ve diğer b ir müdür Ae yine d erslerd ek i muvaffakiyetinden bahsettikten sonra bu y ı l arkadaşları arasında mühim denecek b ir geçim sizlik had isesi bulunmadığını yazmaktadırlar. Buna mukabil Maarif Müdürü is e m uhtelif senelere a it olmak
r. c.
MAARİ F VEKİ LLİ Ğİ
Teftiş Heyeti Reisliği
Sayı :
---Ankara; / / lt>4
- 2 - Özet:
üzere talim s i c i l l i n e y azd ığ ı mütalealarda e h liy e tin i tasdik ve hu e h li y e tin in v a z ife s in i i y i derecede ifa y a k ifa y e t edebilecek n isb ette olduğta nu zikretmekle beraber kendisinden limit edilen bu İtisbehin normal b ir hal üzerinde olm adığını belirtm ekte ve diğer b ir senede umumi hallerinden mevzuata ve im t is a l! zaruri olan içtim ai kaidelere uymayan b ir «akamet ve gayri t a b i i l i k için d e bulunmakta oluşu bambaşka b ir h aletiruhiyenin iç in de bulunduğunu göstermektedir, d e n ild iğ i ve diğer b ir ders senesinde İ ls e uttdürU ve maarif müdürü bu öğretmenin talim s ic illin d e m üfrit f i k i r ye
h a re k e tle riy le arkadaşlar arasinda kötü in t ib a la r ı v a rd ır, demektedirler. B ir m üfettiş arkadaşımız da bu öğretmen hakkında v e rd iğ i raporda «Dersler de h a z ır lık şok i y i d i r , dersine vukufu, talebesin e k arşı muamelesi ve s ın ıft a o t o r it e s i i y id ir . Çocukları i y i yetiştirm ekte olduğu alınan ceva£ lardEn 8nia5f r a k t a ve on la rı okumaya teşvik e t t i ğ i ve çocuklar iç in a yrı a y rı s ı n ı f kütüphaneleri t e ş k ila t ı vücude g e t ir d iğ i memnuniyetle gdrü l- müştür. talebenin sev iy esi i y id i r . Edebiyat d erslerin e k a rşı U g a e r i n l uyandırm ıştır. Öğretmenin ders ta k r ir i de i y id i r . D e rsle rin i öğretmek ve ta le b e le r in i yetiştirm ek b a k ım d a n t e r fia lâ y ık t ır . « d e n ilm iştir.
~ ; T f T “ ’ ^ - t a
b ir tezat v ard ır. Müfettişim is e b ir öğretmenin y a ln ız d e rsin i okutması ve ta le b e s in i y etiştirm esin in k afi ni
-_41 ^ 5 k a fi o n a d ığ ın ı ve te lk in e y le d iğ i
l i ki t l erin d evletim izin ana pren siplerin e uveun m
de düşünmesi icap eder Su b it i l e c e ğ i n i
» P eder. Şu hale nazaran m ü fettiş, maarif müdürü ve l i s e müdürü i l e bu öğretmen hakkında acaba tema, . . <
. b teiaas etmlS v « görüşmüş müdür?
Yoksa y a ln ız dershanede t e f t i ş i n i yaparak s i r f ders v a z iy e ti üz
durarak d e r s le r im 4 v a z iy e ti üzerinde
f i ^ ° |re1» e s i ve ta le b e s in i y e t i ş t i r e s i bakrından mı te r f i a la y ık t ır kaydiyle rapor verm iştir? M U fetti, rt- a
ıtrin d e n haberdar oDıuş fak a t, bu nokt d iğ er v a z iy e
t-. t-. t-. t-. t-. t-. t-. « t-. t-. t-. » j : “ * — — • “ »
menin t e f t iş in in her bakımdan yapılmamı- o l l a ekt*d İr’ bU uzun zaman devam etmesi yüzünden İcap eden ^ b i r l e r v lT to d T v
Ankara; / / 194 T. U
MAARİ F VEKİ LLİ Ğİ
Teftiş Heyeti Reisliği —
Sayı :
---olarak sordukları sorulara suçlulardan ve İ lg ilile r d e n a ld ık la r ı cevapla- r ın kaçamaklı ve hatta mütecaviz olmasına rağmen bu cevaplardaki k a s ıt l a r ı ve kaçamakları ve seb ep lerin i İzah ettirmeğe lüzum görmeksizin rapor ve fe z le k e le rin e bağlıyarak V e k illiğ i göndermekte old u k la rı görülmektedir. Meselaı D evletim izin ana pren siplerin e a y k ırı b ir şekilde i f r a t ç ı ve
taassupçu n eşriy a t yapan b ir mecmuanın b a y ilere v e rile n fiy a tta n daha az f iy a t la okul için d e öğ ren cilere satılm asını ve s ı n ı f kütüphanelerine a lın masını ve kendi derslerinde adeta yardımcı b ir kitap g ib i okutmasını
temin eden ve bu i f r a t ç ı ve taassupçu f ik ir l e r e k a rşı a y k ırı v a ziy et alan bazı öğretmenlere öğ re n cile r tarafından teh d it mektupları yazılmasına ve şehirde Ö ğrenciler tarafından b ir takım h ad iselerin meydana gelmesine v e s ile olan b ir öğretmen hakkında tahkikata memur edilm iş olan b ir müfet
t i ş arkadaşımın sorduğu sorulara suçlunun v erd iğ i* Bu hususta okul idare sine malûmat vermeyişim talimatnameye a y k ırı b ir hareket olduğu
muhakkak-A A
t ı r . Fakat bu hareketin v icd a n ı,v e mantıki yönlerden b ir suç te ş k il etme- mesl g e r e k t ir ." , keza "Bu mecmua Büyük Türk davasının d e r g is i i d i . B ir Ttlrk okulunda öğ ren cilere b ir Türkçü dergi okutan b ir öğretmenin hiç b ir vicdan î mesuliyet altında kalması bahis mevzuu olam az.", keza " S ın ıf kütüphanelerine alınan k ita p la r iç in seçme selah lyetin e malik olan b ir
edebiyat öğretmeninin kitaptan büyük b ir fa r k ı bulundğu iddia edilmeyecek olan b ir d e r g iy i seçmesinde hangi mantık y a n lış ı g ö s t e r i l e b i l i r , " keza "Bu n e ş r iy a tı y an lış aniıyaniar olduysa bu kusuru mecmuada aramak h aklı olmaz. Bazı Türk a i l e l e r i g a r p ç ılığ ı n oel gecelerinde çam donatma diye a n lıy orla r is e bunda g a r p çılık fik r in in günahı nedir? Şapka g iyilm esi veya tekkelerin kapatılması o la y la r ın ı bazı kim seler hazmedememişler İs e le r bunun kabahatini İ l e r i f ik ir le r d e mİ aramak icap eder. * keza * Edebiyat m eraklısı ö ğ re n cile rin bu mecuada ş i i r le r i n in in t iş a r ın ı aleyhte d e ğ il leyhte saymanın daha münasip ola ca ğ ı kanaatindeyim. " şek lin dek i kaçamaklı ceva pları Üzerinde t e f t i ş ve tahkike memur edilen m üfettiş arkadaşımın durması ve bilh assa i f r a t ç ı f ik ir l e r i n t e lk in le r i ve n e t ic e le r i etrafında i ş i derin leştirm esi icap ederken bunu yapmamış ve raporunda k e y fiy e t b a s it
b ir 5 V imiş g ib i gösterm iştir. Tahkikatın der ir ile ş tir ilm e s i iç in gönderi len diğer m üfettiş arkadaşımiz is e bu öğretmenin ö ğ re n cile r üzerindeki
te lk in le r in i ve bu te lk in le r in n e t ic e s i olarak zuhur eden h a d ise le ri d e l i l l e r i i l e meydana koymuştur.
Yine bazı m üfettiş arkadaşlarımın rapor ve fe zle k e le rin d e t e f t i ş ve tahkik mevzuları etrafında y a zd ık la rı mütalaalardan iş in ve suçun usul ve mevzuata ve kanunlara mutabakatı noktasından tam b ir t a h l i l i n i yapmaH- d ık la r ı ve hatta mevzuat noktasından ic r a k a b iliy e t i olmayan mütalea ve t e k l i f l e r s e r d e ttik le r i görülmektedir. ■ Mesela b ir tahkikat n eticesin d e b a zı ih t ir a z ı k a y ıtla rla b ir öğretmenin okuldan u zak la ştırılm ası ve
talebe i l e temas ettirilm em esi is te n iy o r. ■ Fakat hadisenin t a h lilin in yapılarak mevcut kanunlara uyması bakımından h iç b ir t e k l i f yapılm ıyor. Halbuki b ilh assa tahkikatlarda m üfettiş sorgu hakimi (muhakkik) vaziye
tinde olması d o la y is iy le suçla a la k a lı bütün v esa ik i t a r a fs ız lık la ve sükunetle fakat tereddüdsüz toplaması ve suçun elde mevcut ve meri kanun lardan h angilerine ve hangi maddelerine uyduğunu nehai hükmünde mutlaka göstermesi icap eder.
Yine bazı m üfettiş arkadaşlarımızın t e f t i ş seya h a tleri esnasında da V e k illiğ im iz i l e olan ir t ib a t la r ın ı, lüzumu halinde anî olarak zuhur edecek olan i ş l e r ve b azı is tiz a h la r yapmak bakımından, daima muhafaza e t m eleri za ru rid ir. Bunu temin iç in konulmuş olan g i t t i k l e r i y e r i ve bura la ra v a rış ve buralardan a y r ılış la r ın ı t e lg r a fla b ild ir m e le r i hakkındakl usule ria y e t etm edikleri ve hatta programlarında münderiç y e rle re gidecek l e r i n i t e l l e b ild ir d ik le r i halde t e l i hareketlerinden sonra v e r d ir d ik le r i ve t e f t i ş programı i l e münasebeti bulunmayan ve y o l uğrağı olmayan y erlere g i t t i k l e r i görülmüştür.
Yine bazı arkadaşların grup şeklinde yapılm ası gayesiyle proğram- l a ş t ı r ı l ıiş olan t e f t i ş i ş l e r i n i karşılanması ve derhal/miimkün b ir takım seb ep leri i l e r i sürerek gruptan ayrılmak veya gruba iltih a k etmemek sure t i y l e , bozdukları ve hatta gruba dahil diğer arkadaşların tekrar yeni
Ankara; / / 3 94
r . c .
VIA A RİF VEKİ LLİ Ğİ
Teftiş Heyeti Reisliği
Sayı :
5
-özet:
yapmış old u k la rı programlarının da bozulmasına sebep old u k la rı görülmek te d ir .
Bütün m üfettiş arkadaşlarımı, büyük m esuliyetler Üzerine almış olan V e k illiğ in iz in gözü, k u la ğ ı, k a lb i olarak tanıyorum. Onların takdir sa lâ h iy etlerin e dayanarak kendi takdir salâhiyetim i kullanıyorum. Bundan d o la y ıd ırk i bütün m üfettiş arkadaşlarımın müesseşelerimizin her türlü iş le r in d e benim kadar k en d ilerin in de mesul old u k la rın ı b ilm e le r in i i s t e rim» İşle rin d e görülen bu ve bu g ib i kusurlardan d ola yı b a zı m üfettiş arkadaşlarımı uzun zamandanberi yapmakta oldu kları t e f t i ş v a zifelerin d en ayırmak zaruretinde kaldığımdan ve b a z ıla rın ın da bu yüzden t e r f i l e r i n ! yapamadığımdan d ola yı elem duymaktayım. Fakat ne yapalımki amme ve mem le k e t m enafi! ve rejim im izin selâmeti bunu zarurî ve mübrem k ılm ış tır . Badema bütün m üfettiş arkadaşlarımın bana iz a fe t le yapmakta oldu k la rı
t e f t i ş l e r i n ehemmiyetini, yukarıda g ö ste rile n hususları ve em sallerin i daima gözönünde tutarak, b ir kat daha takdir etm elerini ve bilhassa her nevi ve derecedeki bütün okullarımızda öğ ren cilerim izin devletim izin ana p ren sip lerin in tamamen kavratılm ış ve hazm ettirilm iş ve benimsetilmiş b ir şek ild e yetişm elerin in temin e d ilip edilm ediği k e y fiy e t i ve öğretmen le rim iz in bu ana pren sipler etrafınd aki telk in ve fa a liy e t le r in in mahiyet l e r i üzerinde her zaman ve her fır s a t t a önemle durmalarını arkadaşlarımdan önemle dilerim .
Maarif V e k ili
I
Not:
Bu tamimin a lın d ığ ın ın b ild ir ilm e s i r ic a olunur.
Taha Toros Arşivi
