ÖZET: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Viroloji Anabilim Başkanı Dalı Prof. Dr. Mehmet Kale; “Ülkemizdeki viral hayvan hastalıklarının teşhisi ve önlenmesine yönelik yapılan bilimsel araştırmaların yanı sıra Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) il ve ilçe müdürlükleri, özel işletmeler (evcil büyük baş ve küçük baş hayvanlar, su ürünleri, kanatlı vb. yetiştiricileri) pet klinikleri, pet hayvan sahipleri, hayvanat bahçeleri veya vahşi hayvan doğal yaşam alanlarından uygun şartlarda gönderilen marazi maddelerle birlikte, gelen talepler doğrultusunda mümkün olan virolojik ve serolojik tetkikler yapılmaktadır. Hastalıkları önlemek amacıyla yetiştiriciler, üreticiler veya hayvan sahipleri bilgilendirilmektedir. Kurulan moleküler viroloji laboratuvarımızla birlikte gelişmiş teknolojilerden yararlanılarak özellikle Bovine viral diyare virus (BVDV), Sığır Herpesvirus (IBR), Mavidil virus, Schmallenberg virus, Küçük Ruminant Vebası, Coronavirus, Rotavirus vb. hastalıkların moleküler teşhisi yapılabilmektedir. Ayrıca, hücre kültür laboratuarımızda kurulmuştur. Viroloji Anabilim Dalı; lisans ve lisans üstü programlar, teorik/ pratik eğitimler ve Ar-Ge çalışmaları gibi birçok akademik faaliyetler ile çalışmalarını sürdürmektedir.”
ABSTRACT: Mehmet Akif Ersoy University Faculty of veterinary medicine, head of Virology Department Prof. Dr. Mehmet Kale: “in the Department of Virology for the diagnosis and prevention of viral animal diseases in the country scientific studies as well as food, agriculture and livestock Ministry (GTHB) provincial and district offices, private businesses (large and small head, pet, livestock, fisheries, poultry, etc. growers) pet clinics, pet owners, zoos or wild animal is the natural habitat of morbid substances under suitable conditions sent together with virological and serological tests are performed in accordance with the requests possible. In order to prevent diseases, growers, manufacturers, or pet owners are informed. Employing advanced technology and established the Laboratory of molecular Virology, especially in conjunction with bovine viral diarrhea virus (BVDV), Bovine herpes virus (IBR), Bluetongue virus, Schmallenberg virus, PPR, Coronavirus, Rotavirus, etc. molecular diagnosis of diseases can be made.
Additionally, cell culture was established in our laboratory. Department of Virology, undergraduate and graduate programs, theoretical training and R & D activities such as academic activities, we are working with.”
Akademik Personel:
Veteriner Hekimlerimizin meslek hayatlarında karşılaşabile-cekleri viral hastalıklar konusunda neler yapabileceği, problemlere en kısa sürede nasıl çözüm getirebile-ceği, farklı bakış açılarıyla geniş pers-pektifte nasıl değerlendirme yapa-bileceğinin öğretilmesi amaçlanan Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Vete-riner Fakültesi Viroloji Anabilim Da-lında; başta Prof.Dr. Mehmet KALE ve Yard.Doç.Dr. Sibel HASIRCIOĞ-LU olmak üzere, bölümümüze daha yeni katılarak bizleri kuvvetlendiren hocamız Prof.Dr. Yakup YILDIRIM’ın yanı sıra doktoralarını sürdürmekte
olan Araştırma Görevlileri Kamil ATLI ve Hasbi Sait SALTIK tarafından oluş-maktadır.
Eğitim-Öğretim ve Laboratuvar İmkânları:
Anabilim Dalımızda sürdü-rülen lisans faaliyetlerinin yanı sıra Konya Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı ile birlikte ortak olarak sürdürülen Yük-sek Lisans ve Doktora Programları ile birlikte Lisans mezunu öğrencileri-mize çeşitli konularda ihtisas yapma imkanları sunulmaktadır. Geçen yıl ilk yüksek lisans mezununu veren anabilim dalımızda halihazırda 5 yüksek lisans ve 2 doktora öğrencisi eğitimlerine devam etmektedir. Li-sans dersleri kapsamında anabilim dalımızca sadece Viroloji (zorunlu) dersi verilirken, Avrupa Veteriner Hekimliği Eğitim Kurumları Birliği’ne (EAEVE) uyum çerçevesi kapsamın-da fakültemizin yapmış olduğu yeni
düzenlemelerle Genel Viroloji, Özel Viroloji, Su Ürünleri ve Hastalıkları (Viral), Viral Aşılar, Viral Zoonozlar ve Egzotik Hayvanların Viral Enfeksiyon-lar adlı zorunlu ve seçmeli dersleriyle birlikte eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdürecektir. Anabilim Dalımızda aktif olarak Ar-Ge ve rutin çalışma-ların yapıldığı Seroloji Laboratuvarı, Floresan Antikor Teşhis Laboratuvarı, Moleküler Viroloji ve Hücre Kültürü Laboratuvarları bulunmaktadır. La-boratuvarlarımız fakülte içi ve dışı amaçlar gözetilerek başta Burdur, Isparta, Antalya, Afyon, Denizli, Uşak gibi yakın illerden olmak üzere, ge-len talepler doğrultusunda tüm Tür-kiye’ye hizmet vermektedir. Ayrıca bilim-sanayi işbirliği doğrultusunda Ar-Ge projelerine katkı sağlamakta-dır.
Anabilim Dalımızdan ders alan lisans ve lisansüstü öğrencile-rinin ülkemiz ve dünya’daki önemli viral hastalıklar ve çalışmalar
konusunda teorik/pratik bilgi ve tecrübelerle dona-tılması hedeflenmiştir. Kazanılan bilgi ve deneyim-lerle birlikte ülkeye faydalı bireylerin yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Özellikle zoonoz hastalıklarda ve viral salgınlarda nasıl hareket edilmesi yönünde he-kim adaylarımızın eğitilmesi üzerinde durulmaktadır. Ülkemizin dünyadaki prestiji ve ekonomik çıkarları doğrultusunda da öğrencilerimizin bu tarz hastalık-lar ve virolojik çalışmahastalık-lar yönünden bilgilendirilmesi sağlanmaktadır. Ülkemizde GTHB’nın “Veteriner Teş-his ve Analiz Laboratuvarları Yönetmeliği” çerçeve-sinde verilen çalışma ve kuruluş izni ilk defa Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi tarafından alınmıştır. Bu kapsamda Viroloji Anabilim Dalı Labo-ratuvarları da yetki sertifikasını alanlar arasındadır. (Görsel: 2)
Projeler ve Faaliyetler:
Anabilim Dalımızda çalışmaları sürdürülen projelerden 2012 yılında Batı Akdeniz Kalkınma Ajan-sı (BAKA) tarafından desteklenen, yürütücülüğünü Yard.Doç.Dr. Sibel HASIRCIOĞLU’nun yaptığı “İshal Kaynaklı Buzağı Ölümlerinin Yerli Aşı ile Önlenmesi” isimli TR61/12ARGEK/0011 nolu proje doğrultusun-da Moleküler Viroloji ve Hücre Kültürü Laboratuvarı
alt yapı çalışmaları bitmiş olup araş-tırma faaliyetleri aktif olarak sürdü-rülmektedir. (Görsel : 3,4,5)
Projeyle bağlantılı olarak Şu-bat 2014’te, Üniversitemiz ile Burdur İli Köy Kalkınma Kooperatifler Birliği (Köy-Koop) arasında imzalanan “Viro-lojik ve Sero“Viro-lojik Teşhis ve Analiz Pro-tokolü” sayesinde Köy-Koop’a kayıtlı hayvanlara ait hastalıkların Viroloji
Anabilim Dalı alt yapısı kullanılarak önüne geçilmesi ve elde edilen veri-lerin aşı çalışmalarında kullanılması hedeflenmiştir.
2015 yılında ise yürütücülü-ğünü Prof.Dr. Aynur BAŞALP’in yap-tığı “Hayvan Hastalıkları Tanı Tek-nolojileri Merkezi Kurulması” adlı TR61-15-ARGEK-0038 geçici kodlu projede, Mehmet Akif Ersoy
Üniver-sitesi’nin farklı birimlerinde çalışan ve alanında uzman akademik per-sonelleriyle birlikte çeşitli çalışma-lar Anabilim Dalımızda yapılacaktır. Bu ve benzeri projeler kapsamında birçok akademik faaliyetler düzen-lenerek, yapılan çalışmaların yaygın-laştırılması sağlanacaktır. Daha da önemlisi konuyla ilgili dışa bağımlı-lığın azaltılması, döviz kaybının önü-ne geçilmesi ve öönü-nemli hastalıkların
erken ve zamanında teşhis edilmesi sağlanarak ülkemiz ekonomisine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Klinik Öncesi Bilimler Bölümü’nde yer alan Viroloji Anabilim Dalı’nda özel-likle evcil memeli hayvanlarda infer-tiliteye, abortlara ve solunum sistemi rahatsızlıklarına yol açan viral hasta-lıkların üzerinde daha çok durulmak-tadır. Hayvan sağlığını tehdit eden viral hastalıkların teşhisi, kontrolü, eradikasyonu ve aşılamalar ile ilgili bilimsel faaliyetler sürdürülmektedir. Bunun yanı sıra üniversite-üretici iş-birliği kapsamında Burdur Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği (BDSYB)’nin desteğiyle de viral hastalıklar ile mücadele yönünden yetiştiricilerin daha da bilinçlendirilmesi ve onların varsa şayet doğru bildiği yanlışları-nın önüne geçilmesi amaçlanarak 5 yıldır devam eden çeşitli köy semi-nerleri yapılmaktadır. BDSYB üyele-rinin sığırlarında görülen abort ve
döl tutmama olgularında da hizmet verilmektedir (Resim 6). Ayrıca labo-ratuvarlarımızda mevcut imkanlarla sığır, koyun, keçi gibi çiftlik hayvanla-rının yanı sıra kedi, köpek, yabani ve egzotik hayvanlar da viral hastalıklar yönünden incelenebilmektedir. Bun-lara ek oBun-larak Antalya Hayvanat Bah-çesinde bulunan yabani ve egzotik hayvanlarda zaman zaman meydana gelen hastalık ve ölümlerde viral en-feksiyonların etkisinin araştırılması ve teşhisi de faaliyetlerimiz arasında yer almaktadır.
Gelecek Projeler:
Anabilim Dalımızda önümüz-deki günlerde BDSYB ile ortak çalı-şarak süt sığırlarında viral kaynaklı genital enfeksiyonların moleküler teşhisi için geniş kapsamlı bir pro-je yapılıp, süt sığırı yetiştiricilerinin önemli bir sorununun daha ortadan kaldırılması planlanmaktadır. Ayrıca,
viral hastalıkların teşhisinin yanı sıra hayvanlarda görülen viral enfeksi-yonların tedavisinde kullanılmak üzere doğal bitkisel ürünlerde (fito-terapi) antiviral aktivite çalışmaları hedeflenmiştir. Bu kapsamda viral kaynaklı, tedavi edilen (alternatif) veya edilemeyen enfeksiyonlara yö-nelik bitkisel kökenli yeni ilaç geliştir-mesi amaçlanmaktadır.
