...l||
/y tfa z e & n J tM K U
ERGJIb» a r p a ç a viiıın ıı
■I. E. T. T. nin
■İstanbullulara
kazandırdığı
ÎA ŞITLA R
M ÜZESİ
^ r ıllarca Istanbululara hizmet ettikten sonra tö- * renle emekliye ayrılan yeşilli, kırmızılı, mavi li, sarılı, tarihî Tramvaylar da nihayet müzelik ol dular. Uzun süre bir uçtan bir uca İstanbul cadde lerinde çalışan ve devrin en mutena nakil vasıtası sayılan yüzlerce Traamvaydan bir kaç tanesi pırıl, pırıl görünüşleri ile bir binanın çatısı altında top landılar. «Çan, çan..» seslerini hâlâ kulaklarımız da hissettiğimiz, yıllar öncesi İstanbulunun unutul maz anıları arasında yer alan tramvaylar için mec burî durak bir müzenin kapısı oldu. Daha doğrusu emektar Tramvayların son seferi müzenin içinde nihayetlendi.
Artık ne avucundaki bozuk paraları sayan bi letçinin ön tarafa yürüyelim beyler!.» diye bağırışı, ne de 3 kuruşluk paso biletini almamak için demir kapılara asılarak giden afâcan çocuk var..
EN ESRİ VE EN YENİ
Bomboştu emektar tramvayların içi.. Tabelâ sından tekerleğine kadar pırıl, pırıldı her yeri.. Otu ran yoktu maruken koltuklarına.. Yolcular saldır mıyordu birbirini ezercesine basamaklarına.. Ömür lerini tüketmişlerdi İstanbul caddelerinde.. Bir dev ri temsil edercesine sıralanmışlardı aynı yerde...
Evet.. Istanbulun en eski nakil vasıtası olan tramvaylar, Istanbulun en yeni müzesinde birara- ya geldiler. Burası İETT nin Taşıtlar Müzesidir. İETT yöneticilerinin yerinde bir kararı ile geçen yıl çalışmalarına başlanan Taşıtlar Müzesi şimdi yeni ,bir eser olarak ortaya çıktı.
Eski Kuşdili Tramvay Deposunun. Taşıtlar Müzesi haline nasıl getirildiğini kimse anlamadı bi le.. Taşıtlar Dairesi Reisi Yüksek Mühendis Adil Tahtacı başta olmak üzere yöneticilerin olumlu yol daki çalışmaları Istanbulumuzun ilginç bir köşe ka zanmasına yetmişti.
Pos bıyıklı, başı fesli, elinde borazan bulunan bu adam İETT Taşıtlar Müzesinin bir Köşesinde bütün gün ayakta durur. Atlı tramvayın hareket etmesi için eliıtieki borazanı öttürmesi lâ zımdır. Fakat bir türlü öttü|remez Zira bir mankendir ve geç miş yılların tramvay hareket memurunu canlandırmaktadır.
MÜZENİN ÖZELLİKLERİ
Kadıköyde bulunan Taşıtlar Müzesinde şimdi ye kadar Istanbulda çalışmış bütün Tramvaylar dan birer tane teşhir ediliyor. Atlılardan tutun da elektriklilerine kadar hepsi var müzede.. Yönetici ler Müzenin eksiksiz olması için hiç bir fedakârlık tan kaçınmamışlar. Sessiz, sedasız yapılan çalışma lar en iyi şekilde sonuçlanmış. İstanbulda çalışan ilk Tramvayları canlandırabilmek için Atlar ve sü rücüler manken olarak hazırlanmış. Beyaz, kahve rengi, siyah Atlar Tramvayın önüne getirilmiş. A r kada pos bıyıklı sürücüsü duruyor. Sanki sefere çıkacakmış gibi... Bir başka köşede kapıları oto matik açılıp, kapanan Tramvaylar. Arkasında yıl larca Anadolu yakasında çalıştırılmış başka model tramvaylardan örnekler yer alıyor. Hepsi temiz lenmiş, boyanmış, onarılmış, «işte hurda haline ge lip emekliye ayrılmış tramvaylar» demeğe yüz şa hit lâzım.
Müzenin hangi köşesine bakarsanız bakın ti tiz bir çalışmanın izlerini görebilirsiniz. Duvarlar da yine tramvaylarla ilgili fotoğraflar.. Müze ha zırlanırken sadece içi değil, civarı da ön plâna alın mış. Müzeyi çevreleyen bahçe çimlendirilmiş.. Her taraf yemyeşil. Kenarlarda renk renk çiçekler.. Bir zamanların köhne Tramvay deposu adeta bahçe içinde yükselen eski devirlerden kalmış büyük ve tarihî bir köşk havasına bürünmüş. Tramvay olur da hat olmaz mı? Bahçenin içine hat döşemişler. Çimlerin ve çiçeklerin arasında kavis çizen bu
hat-_
18
—Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
