Eşsiz bir anı yazarı:Nadir Nadi

z

g-9

Vt4l

1TAJ-HABER

1

T

j

D Ü N Y A D A B U C U N

r a

AliSİRMEN

D

EŞSİZ BİR ANI YAZARI:

NADİR NADİ

ÜN, başta onun yapıtını yaşatmak üzaraçırpınan aşl Berin Nadl olmak üzere, yakınları kabri başı­ nda Nadir Nadl'yl dışa vurulmamaeına özen göt- öf'İIöfl acımızla andık.

Müziğe ve sanata olan İlgisi, düşün adamlığı, Galata­ saray Llsesl’ndekl öğretmenliği, muhabirliği, yazarlığı, başyazarlığı, milletvekilliği, senatörlüğü, yumuşak görü­ nüşü altındaki sevecen otoritesi İle çok yönlü bir klşlolan Nadir Nadl'ninçokönemllblryanına.am yazarlığına yıllar önce, kitap kurdu bir arkadaşım dikkatimi çekmişti:

- Ben böyle bir anı yazarı görmedim, demişti. Sonra da eklemişti:

- Bütün anı yazarları, sanki kendileri olmasa bütün bu gelişmeler olmayacakmışçasına kaleme alıyorlar olayları.

Gülümsedikten sonra devam etrriiştl dostum: - Oysa Nadir Nadl, son derece alçakgönüllü,

gır geçiyor gibi bir hali var.

hatta kendisi | Ş p M p B

Gerçekten gösterişten, aşırılıktan kaçınan Nadir Bey, ince mizahının oklarını zaman zaman kendine yöneltebi­ lecek kadar alçakgönüllü ve kendinden emin bir kişiydi.

Onun “Perde A ralığın dan" ve “O lur Şey D e ğir1 adlı yapıtlarından Celal Bayar İle ilgili iki bölümü, birincisi gözlem ustalığının bir doruğu, öbürü İse mizahının ok­ larını kendisine yönelten İnceliğin ve örnek olacak bir al- çakgönüllük ile doğruluğun örneği iki pasajı sunuyorum:

“YIİ1929. Sıcak bir yaz günü öğleden sonra Tarabya'- daki Tokadıyan Otell'nln birinci kat balkonundan karde­ şim D oğan İle birlikte etrafı seyrediyoruz... Ortalıkta çıt yok. Fransız Joseph devrinden kalm a em ekli bir Avustur­ ya subayını andıran ak bıyıklı kapıcı Laon Elendi, otelin

mekte akını

a şa ğ ı bir yukarı dolaşıyordu. Arada bir, bir şeyler söyle­ mek İster gibi la o n Elendl'ye yaklaşıyor, sonra vazgeçe­ rek geri dönüyordu. Biz dikkat kesilm iş, olan bitenlere yukarıdan bakıyorduk. Kapıcıya bir şe y diyecekti Bayar, am a ne diyecekti?

B öylece bir süre kaldırım da gezindi, sonra kararlı bir hareketle Laon Efendl'nln karşısın a dikildi va heceler üzerinde tane tane durarak yıliardırunutm adığım şu cüm­ leyi söyledi;

• V ers cinq heures je v ais descendre en ville. Est-ce qu'on peut trouver une autom obile acetta heure -la?

Fransızca, Alm anca, İngilizce, Rum ca ve daha bil­ mem nece dillerini pek İyi bilen Leon Efendi derhal topar­ landı, ceketinin düğm elerini İlikledi, C elal B ey'ln önünde sa y gı İle eğilirken ona Türkçe şu cevabı varol:

- A rabalar hazır efendim, ne zam an em rederseniz efendim. 8aat beşte şehre İnmek İçin vasıta arayan C elal Bey'ln hazırladığı cüm le kusursuzdu. FakatTürfclye’de İş görenblrotel kapıcısı ile Fransızca konuşm anın »lem l ver m ıydı?” (Perde Aralığından 3. bası Çağdaş Yayınevi s.

277-278.)

Nadır Nadlr, 1956 yıİmde ülkedeki gidişten endlşelen- ;te ve bu endişelerini babasının arkadaşı Atatürk'ün nı Celal Bayar'a İletmek istemektedir. Kendisinden jörüşm e talep eder. Gerisini Olur Şey Deği I adlı yapıtı­ ndan izleyelim:

"B a y a r başvurum u bekletmedi, hemen ertesi gün İçin beni öğle yem eğine çağırdı... Alt kattaki yem ek sa lo ­ nunda beni ayakta karşıladı. Uzun yam ak m asasınd a Rd kişilik yer hazırlanm ıştı. Kendisi b a ş köşeye oturuılcen, ben de yanındaki İskem leye İliştim . Ortada se rvis yapan Y u goslavyalI M üslüm an göçm enlerden Ethem Efendi'- den b aşkası yoktu. O da taa uzakta salonun öbür ucunda duruyor se rvis yaptıktan sonra se ssizce yine oraya çekili­ yordu. A o da n e si? Birden nutkum kesildi. K oskoca salo­ nun orta yerinde upuzun bir m asanın bir köşesinde bu yalnızlık, bu b a ş b aşalık bende anlatılm ası güç bir tedir­ gin liğe yol açtmıştı. B ir türlü kendimi toparlayıp konuya

«

C e lal Bayar’ın yanından bozuk bir m oralle aynldım . Kendim den utanıyordum. O günden sonra onu bir daha “irmedim. Y asaıada yargılam alarında hiç bulunmadım.

Sanırım bu iki pasaj nasıl biranı yazarını yltlrmişotdu- ğumuzu anlatmaya yeter. Böyle bir insanı böyle bir ya­ zarı sızlanarak değil, alkışlayarak anmak gerekir.

Evet Nadir Nadi'ye alkış.