• Sonuç bulunamadı

Üniversite web tasarımlarının incelenmesi ve örnek bir tasarım geliştirilmesi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Üniversite web tasarımlarının incelenmesi ve örnek bir tasarım geliştirilmesi"

Copied!
243
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı

Grafik Eğitimi Bilim Dalı

ÜNİVERSİTE WEB TASARIMLARININ İNCELENMESİ

VE ÖRNEK BİR TASARIM GELİŞTİRİLMESİ

Pınar GÜNGÜR

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Ankara

Mart, 2014

(2)

Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı

Grafik Eğitimi Bilim Dalı

ÜNİVERSİTE WEB TASARIMLARININ İNCELENMESİ

VE ÖRNEK BİR TASARIM GELİŞTİRİLMESİ

Pınar GÜNGÜR

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman: Yrd. Doç. Dr. Gülgün BANGİR ALPAN

Ankara

Mart, 2014

(3)

JÜRİ VE ENSTİTÜ ONAY SAYFASI

Pınar Güngür’ün ÜNİVERSİTE WEB TASARIMLARININ İNCELENMESİ VE ÖRNEK BİR TASARIM GELİŞTİRİLMESİ başlıklı yüksek lisans tezi 06.03.2014 tarihinde, jürimiz tarafından Grafik Eğitimi Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.

Adı Soyadı İmza

Başkan: Doç. Armağan GÖKÇEARSLAN

Üye (Tez Danışmanı): Yrd. Doç. Dr. Gülgün BANGİR ALPAN

(4)

ÖNSÖZ

İnternetin hemen her alanda tanıtım, iletişim faaliyetlerini göstermesi ve yaygın olarak kullanılmaya başlanması kurumları ön plana çıkarmaktadır. Artık internet çok kimsenin anlamadığı ve sınırlı sayıda işler yapmakta kullanılan bir vasıta olmaktan çıkmış, işletme, sanayi, tıp, eğlence gibi hemen her sektörde hayatı kolaylaştıran uygulama alanları bulmuştur. Eğitim kurumları diğer sektörler kadar neredeyse daha fazla internetin olanaklarından yararlanmaktadırlar. Bunun başlangıcı da okulların ve üniversitelerin web siteleridir.

Web site tasarımı hazırlanırken çok yönlü çalışmalar yapılmaktadır. Sitelerin yaygınlaşması, herkesin aradığı bilgiyi önce internette araştırması artık internet ağının hemen her yere ulaşabiliyor olması; bu sitelerin oluşturulma ve geliştirilmesinde birtakım kuralların ortaya konması düşüncesini ortaya çıkarmaktadır.

Bu araştırmanın hazırlanmasında katkılarını esirgemeyen tez danışmanım Yrd. Doç. Dr. Gülgün BANGİR ALPAN’a, yardımlarından dolayı Yrd. Doç. Dr. Mustafa KINIK ve Yrd. Doç. Dr. Adem ÖGER’e, güvenlerini ve desteklerini daima hissettiğim sevgili aileme ve tasarımcı arkadaşlarıma, teşekkür ederim.

Pınar GÜNGÜR 20. 01. 2014

(5)

ÖZET

ÜNİVERSİTE WEB TASARIMLARININ İNCELENMESİ VE ÖRNEK BİR TASARIM GELİŞTİRİLMESİ

GÜNGÜR, Pınar

Yüksek Lisans, Grafik Eğitimi Bilim Dalı

Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Gülgün BANGİR ALPAN Ocak – 2014, 240 sayfa

Araştırmanın amacı, üniversite web tasarımlarının kullanıcı ve uzman görüşleri ile incelenmesi ve örnek bir tasarım geliştirilmesidir. Betimsel modelin kullanıldığı araştırmanın örneklemini Amasya Üniversitesi, Bozok Üniversitesi, Kafkas Üniversitesi, Nevşehir Üniversitesi, Süleyman Demirel Üniversitesi ve Uşak Üniversitesi web sayfa tasarımları kullanıcıları ve uzmanlar oluşturmuştur.

Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen derecelendirme ölçekli anket formu kullanılmıştır. Anket formunun Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı, kullanıcı görüşleri için 0,85 uzman görüşleri için 0,92’dir. Verilerin analizinde yüzde,frekans ve t testinden yararlanılmıştır.

Araştırma bulgularına göre kullanıcılar; üniversite web sitelerinin tasarımını genel, görseller, yazılar, banner/slider ve menü/linkler bakımından uygun bulmaktadırlar. Yalnız “sitede keyifle dolaşma” ve “ekran kaydırma çubuğunun okunurluğu” yönünden tasarımın zayıf olduğunu düşünmektedirler. Uzmanlar ise; “Tasarımın özgünlüğü”, “yalınlık ilkesine uygunluğu”, “sitede keyifle dolaşma” “tasarımın üniversitenin amblem/logosuna uyumu”, “sloganların yerleşiminin akılda kalıcılığı” ve “hareketli yazıların sitede bulunması” bakımından olumsuz görüş

(6)

bildirmişlerdir. Üniversitelerin Web tasarımlarına yönelik uzman ve kullanıcı görüşleri arasında, tasarımın geneli ve görsellerine ilişkin maddelerde anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır.

Araştırmanın sonunda uzmanların görüşleri dikkate alınarak; araştırmacı tarafından Nevşehir Üniversitesi için örnek bir web tasarımı geliştirilmeye çalışılmıştır. Nevşehir Üniversitenin web tasarımı için uzmanlar; “Tasarım özgünlüğü”, “kurumsal kimliliğin yansıtılması”, “denge ve yalınlık ilkesine uygunluk”, “tasarımda mesaja yoğunlaşma”, “sitede keyifle dolaşma”, “üniversitenin amblem/logosuna uyumu”, “sloganların yerleşiminin akılda kalıcılığı”, “yazı karakteri ve puntosu”, “site haritasının bulunması” ve “detaylı arama seçenekleri”ni sorunlu bulmuşlardır. Elde edilen bulgular doğrultusunda uygulamaya ve araştırmaya yönelik öneriler geliştirilmiştir.

(7)

ABSTRACT

EXAMING OF UNIVERSITY WEB DESIGNS AND DEVELOPING AN EXAMPLE DESIGN

GÜNGÜR, Pınar

Post Graduate, Departmentof Graphic Education

Thesis Advisor: Asst. Prof. Dr. Gülgün BANGİR ALPAN January – 2014, 240 pages

Aim of this research is to examine university web designs through opinions of users&specialists, and to develop an example design. Sampling of the research in which Descriptive model was used consisted of users and specialists from designs for web pages of Amasya University, Bozok University, Kafkas University, Nevşehir University, University of Süleyman Demirel and Uşak University.

Developed by the researcher, survey form with rating scale form was used in collecting data. Cronbach Alpha reliability coefficient for the survey formof is 0.85 for opinions of users, and 0.92 for those of specialists. Percentage, frequency and t- test were benefitted in analysing data from.

According to the research findings, users found the design of university web sites suitable in terms of overall, images, writings, banner/slider and menu/links. However, they thought that the design was weak in terms of “surfing on the site with pleasure” and “readability of screen scroll bar”. As for opinions of the specialists, they expressed a negative opinion in terms of “genuineness of the design”, “comformity to simplicity principle”, “surfing on the site with pleasure” “compatibility of the design to amblem/logo of the university”, “memorability of mottoes layout” and “presence of

(8)

moving writtens on the site”. It was determined there was a meaningful difference between opinions of specialists and users for web designs of universities on items with regard to the overall and images of the design.

Taking into consideration opinions of specialists at the end of the research, an example web design was tried for Nevşehir University to be developed by the researcher. Specialists for web design of Nevşehir Universiry found; “design genuineness”, “reflecting of corporate identity”, “comformity to balance and simplicity principle”, “concentration on the message in the design”, “surfing on the site with pleasure”, “compatibility to amblem/logo of the university”, “memorability of mottoes layout”, “type face and type (font) size”, “presence of site map” and “detailed research options” problematical. In line with data obtained, suggestions were developed for the application and the research.

(9)

İÇİNDEKİLER

Sayfa No

JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI

ÖNSÖZ……….. ÖZET………. ABSTRACT………... İÇİNDEKİLER……….. TABLOLAR LİSTESİ………... RESİMLER LİSTESİ……….... KISALTMALAR LİSTESİ……… BÖLÜM I GİRİŞ………...………... 1.1. Problem Durumu………. 1.2. Araştırmanın Amacı………..……….…. 1.3.Araştırmanın Önemi…..………... 1.4. Varsayımlar………... 1.5.Sınırlılıklar………... 1.6. Tanımlar……….. BÖLÜM II KAVRAMSAL ÇERÇEVE ………...………... 2.1. Web Nedir?... 2.2. Web’in Tarihi……….. 2.3. Web ve İnternet……….……….. 2.3.1. İnternet Nedir? İnternet Nasıl Çalışır?.………. 2.3.2. Web Sitesi (Elektronik Yayın Ortamı) ……… 2.3.3. Web Sayfası Nedir?.…….…….……… 2.3.3.1. Arayüz Tasarımı………...……….. i ii iv vi x xiii xv 1 1 5 6 6 7 7 9 9 10 11 12 14 14 16

(10)

2.3.3.2. Düğme Tasarımı………….……….……….. 2.3.3.3. Animasyon……….……….... 2.3.4. Web Sayfası Nasıl Olmalıdır?.………... 2.4. Web Tasarım İlkeleri……...……….……….. 2.4.1. Yalınlık……….. 2.4.2. Tutarlık-Görsel Süreklilik ……….... 2.4.3. Açıklık………... 2.4.4. Denge……….………... 2.4.5. Görsel Hiyerarşi………... 2.4.6. Vurgu………. 2.4.7 Ritim………... 2.4.8. Oran Orantı……….... 2.4.9. Uyum/Bütünlük………. 2.5. Web Tasarımında Kullanışlılık……….. 2.5.1. Hedef Kitlesi………... 2.5.2. Okunabilirlik……….. 2.6. Web Tasarımında Tipografi…….……….………... 2.7. Servislerin Erişilebilirliliği…...……….………… 2.8. Özelleştirilmiş Hata Mesajı….……….….. 2.9. Çevrimdışı Siteler……….………... 2.10. Web Tasarımında Okunaklılık…….……...………..

2.10.1. Yazının Büyüklüğü …….……….... 2.10.2. Sayfalardaki Metin Ve Boşlukların Yerleşimindeki Tutarlılık...

2.10.2.1. Harfler Arasındaki Boşluk………... 2.10.2.2. Büyük Harflerin Kullanımı………….…………... 2.11. Web Sayfaları İçin Taranabilir Metin Yazımı………... 2.12. Web Sayfalarında Dolaşım………...……….... 2.12.1. Yönlendirme Biçimleri……… 2.12.2. Yönlendirme Araçları……….. 2.13. Web Sayfalarında İstenilen Yere Kolaylıkla Ulaşabilme……….……….... 2.14. Web Sayfalarına Erişilebilirlik………... 2.15. Web Sitelerinde Renk………... 2.15.1. Renk ve Hiyerarşi………...…………. 16 17 18 19 20 22 24 25 28 29 31 34 35 35 37 37 38 38 39 39 40 40 41 42 42 43 43 44 44 45 46 47 48

(11)

2.15.2. Renk ve Zıtlıklar……….………. 2.15.3. Arka Planlarda Renk Kullanımı……….………. 2.15.4. Rengin Psikolojik Etkisi……….…………. 2.16. Web Tasarımında Dikkat Edilecek Genel Kurallar……….……… 2.17. Web Siteleri Ziyaret Edilirken Göz Gezdirilecek Noktalar…….……….. 2.18. Üniversite Web Sitelerinin Tasarımında Nelere Dikkat Edilmelidir?... 2.18.1. Üniversite Web Sayfasında Yer Alması Gereken Bilgiler……... BÖLÜM III

YÖNTEM………... 3.1. Araştırmanın Modeli………... 3.2. Evren ve Örneklem………. 3.3. Verilerin Toplanması……….. 3.4. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması...………... BÖLÜM IV

BULGULAR VE YORUM……… 4.1. Üniversitelerin Web Tasarımlarına Yönelik Kullanıcı Görüşleri……...

4.1.1. Amasya Üniversitesi.………. 4.1.2. Bozok Üniversitesi ………...……... 4.1.3. Kafkas Üniversitesi….………..……... 4.1.4. Nevşehir Üniversitesi………... 4.1.5. Süleyman Demirel Üniversitesi………. 4.2. Üniversitelerin Web Tasarımlarına Yönelik Uzman Görüşleri………... 4.3. Nevşehir Üniversitesi Web Tasarımına Yönelik Uzman Görüşleri…….. 4.4. Üniversitelerin Web Tasarımına İlişkin Kullanıcı ve Uzman

Görüşlerinin Karşılaştırılması………... 4.5. Örnek Bir Tasarım Geliştirilmesi……….. BÖLÜM IV

SONUÇ ve ÖNERİLER………... 5.1. Sonuç………... 5.2. Öneriler………...

5.2.1. Uygulamaya Yönelik Öneriler………... 5.2.2. Araştırmaya Yönelik Öneriler………. KAYNAKÇA………... 48 49 51 54 56 58 60 62 62 62 63 64 65 65 65 83 105 124 141 158 173 187 188 194 194 196 196 197 198

(12)

EKLER………... Ek 1. Amasya Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı……….. Ek 2. Bozok Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı………... Ek 3. Kafkas Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı……….... Ek 4. Nevşehir Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı………... Ek 5. Süleyman Demirel Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı………. Ek 6. Kullanıcı Anketi………... Ek 7. Uzman Anketi……….………. Ek 8. Gazi Üniversitesi Resmi Yazısı………... Ek 9. Amasya Üniversitesi Resmi Yazısı……….. Ek 10. Bozok Üniversitesi Resmi Yazısı.……….. Ek 11. Kafkas Üniversitesi Resmi Yazısı.………... Ek 12. Nevşehir Üniversitesi Resmi Yazısı………... Ek 13. Uşak Üniversitesi Resmi Yazısı………... Ek 14. Süleyman Demirel Üniversitesi Resmi Yazısı………... Ek 15. Örnek Bir Tasarım Uygulaması; Nevşehir Üniversitesi Kapadokya Araştırma ve Uygulama Merkezi Web

Tasarımı……….………... 203 204 205 206 207 208 209 213 218 219 220 221 222 223 224 225

(13)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1: Renklerin insan psikolojisindeki etkileri……….. Tablo 2: Genel Kurallar……….. Tablo 3: Amasya Üniversitesinin WEB tasarımının geneline ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=50)………...

Tablo 4: Amasya Üniversitesinin WEB tasarımının görseline ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=50)………...

Tablo 5: Amasya Üniversitesinin WEB tasarımının yazılarına ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=50)………...

Tablo 6: Amasya Üniversitesinin WEB tasarımının bannerına/sliderına (sayfa

üstü reklam satırı) ilişkin kullanıcı görüşleri (n=50)………...

Tablo 7: Amasya Üniversitesinin WEB tasarımının menülerine/linklerine

ilişkin kullanıcı görüşleri (n=50)……….

Tablo 8: Bozok Üniversitesinin WEB tasarımının geneline ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=33)………...

Tablo 9: Bozok Üniversitesinin WEB tasarımının görsellerine ilişkin

kullanıcı görüşleri (n=33)………

Tablo 10: Bozok Üniversitesinin WEB tasarımının yazılarına ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=33)………...

Tablo 11: Bozok Üniversitesinin WEB tasarımının bannerına/sliderına

(sayfa üstü reklam satırı) ilişkin kullanıcı görüşleri (n=33)………...

Tablo 12: Bozok Üniversitesinin WEB tasarımının menülerine/linklerine

ilişkin kullanıcı görüşleri (n=33)……….

Tablo 13: Kafkas Üniversitesinin WEB tasarımının geneline ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=43)………...

Tablo 14: Kafkas Üniversitesinin WEB tasarımının görsellerine ilişkin

kullanıcı görüşleri (n=43) ………...

Tablo 15: Kafkas Üniversitesinin WEB tasarımının yazılarına ilişkin kullanıcı

51 54 66 71 73 78 79 84 89 92 99 100 106 111

(14)

görüşleri (n=43) ………..

Tablo 16: Kafkas Üniversitesinin WEB tasarımının bannerına/sliderına (sayfa

üstü reklam satırı) ilişkin kullanıcı görüşleri (n=43)………...

Tablo 17: Kafkas Üniversitesinin WEB tasarımının menülerine/linklerine

ilişkin kullanıcı görüşleri (n=43)……….

Tablo 18: Nevşehir Üniversitesinin WEB tasarımının geneline ilişkin

kullanıcı görüşleri (n=43)………

Tablo 19: Nevşehir Üniversitesinin WEB tasarımının görsellerine ilişkin

kullanıcı görüşleri (n=71)………

Tablo 20: Nevşehir Üniversitesinin WEB tasarımının yazılarına ilişkin

kullanıcı görüşleri (n=71). ………..

Tablo 21: Nevşehir Üniversitesinin WEB tasarımının bannerına/sliderına

(sayfa üstü reklam satırı) ilişkin kullanıcı görüşleri (n=71)…………

Tablo 22: Nevşehir Üniversitesinin WEB tasarımının menülerine/linklerine

ilişkin kullanıcı görüşleri (n=71) ………

Tablo 23: S.D.Ü’nün WEB tasarımının geneline ilişkin kullanıcı görüşleri

(n=31) ……….

Tablo 24: S.D.Ü’nün WEB tasarımının görsellerine ilişkin kullanıcı görüşleri

(n=31) ……….

Tablo 25: S.D.Ü’nün WEB tasarımının yazılarına ilişkin kullanıcı görüşleri

(n=31) ……….

Tablo 26: S.D.Ü’nün WEB tasarımının bannerına/sliderına (sayfa üstü reklam

satırı) ilişkin kullanıcı görüşleri (n=31) ……….

Tablo 27: S.D.Ü’nün WEB tasarımının menülerine/linklerine ilişkin kullanıcı

görüşleri (n=31) ………..

Tablo 28: Üniversite WEB tasarımının geneline ilişkin uzman görüşleri

(n=68) ……….

Tablo 29: Üniversite WEB tasarımının görsellerine ilişkin uzman görüşleri

(n=68) ……….

Tablo 30: Üniversite WEB tasarımının yazılarına ilişkin uzman görüşleri

(n=68) ……….

Tablo 31: Üniversite WEB tasarımının bannerına/sliderına (sayfa üstü reklam

satırı) ilişkin uzman görüşleri (n=68) ………. 113 118 119 125 129 131 136 137 142 146 148 153 154 159 162 164 168

(15)

Tablo 32: Üniversite WEB tasarımının menülerine/linklerine ilişkin uzman

görüşleri (n=68) ……….

Tablo 33: Nevşehir Üniversitesi WEB tasarımının geneline ilişkin uzman

görüşleri (n=17) ………..

Tablo 34: Nevşehir Üniversitesi WEB tasarımının görsellerine ilişkin uzman

görüşleri (n=17) ………..

Tablo 35: Nevşehir Üniversitesi WEB tasarımının yazılarına ilişkin uzman

görüşleri (n=17) ………..

Tablo 36: Nevşehir Üniversitesi WEB tasarımının bannerına/sliderına (sayfa

üstü reklam satırı) ilişkin uzman görüşleri (n=17) ……….

Tablo 37: Nevşehir Üniversitesi WEB tasarımının menülerine/linklerine

ilişkin uzman görüşleri (n=17) ………...

Tablo 38: Üniversitelerin WEB tasarımına ilişkin kullanıcı ve uzman

görüşleri arasında ki karşılaştırmaya yönelik t testi ………... 169 173 177 179 183 184 188

(16)

RESİMLER LİSTESİ

Resim 1: Yalın bir site örneği………….……….………..……….. Resim 2: Görüntü ve renklerin yoğun olarak kullanıldığı karmaşık bir site…... Resim 3: Tutarlılık ve görsel sürekliliğe örnek………... Resim 4: Tutarlılık ve görsel sürekliliğe………. Resim 5: Bakışımlı Denge ifadesine bir örnek……… Resim 6: Yatay bakışımlı denge (Horizontal symmetry), Yaklaşık yatay

bakışımlı denge (Approximate horizontal symmetry), Işınsal bakışımlı denge (Radial symmetry) ………….……….……….

Resim 7: Bakışımsız Denge………. Resim 8: Görsel Hiyerarşiye bir örnek……… Resim 9: Vurgu ilkesine örnek bir web sitesi……….. Resim 10: Vurgunun basit bir görselle anlatımı……….. Resim 11: Ritim ilkesin bir örnek……… Resim 12: Ritim ilkesin bir örnek……… Resim 13: Düzenli, Akan, Aşamalı ritmin grafiksel anlatımı………. Resim 14: Oran orantı ilkesin örnek bir web sayfası………... Resim 15: Düşünmek...………….……….………..………. Resim 16: Okunurluğa bir örnek………….……….………..……. Resim 17: Arka plan renk kullanımı……… Resim 18: Arka plan renk kullanımı……… Resim 19: Amasya Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı………. Resim 20: Bozok Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı Web

Sayfa Tasarımı………

Resim 21: Bozok Üniversitesi Eğitim Fakültesi Web Sayfa Tasarımı………… Resim 22: Kafkas Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı……….. Resim 23: Süleyman Demirel Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı……… Resim 24: Süleyman Demirel Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı………

21 21 23 23 26 27 27 29 30 31 32 32 33 34 36 42 49 50 70 96 102 120 150 156

(17)

Resim 25: Süleyman Demirel Üniversitesi Web Sayfa Tasarımı……… Resim 26: Web Sayfa Tasarımı, iskelet örneği………... Resim 27: Nevşehir Üniversitesi Kapadokya Uygulama ve Araştırma Merkezi

örnek web sayfa tasarımı ana sayfa yapısı………..

Resim 28: Nevşehir Üniversitesi Kapadokya Uygulama ve Araştırma Merkezi

örnek web sayfa tasarımı ara sayfa yapısı………...

Resim 29: Nevşehir Üniversitesi Kapadokya Uygulama ve Araştırma Merkezi

örnek web sayfa tasarımı ara sayfa yapısı………... 158 189

192

192

(18)

KISALTMALAR LİSTESİ

com……….………. Commercial edu………...………Education org……….………...Organization gif……….……….Graphics Interchange Format gov……….………Goverment http……….…….…………..Hyper Text Transfer Protocol html……….. Hypertext Markup Language jpeg...………..……Joint Photographic Experts Group png...………..………...Portable Network Graphics rgb………...………….……Red, Green, Blue tr……….……….Türkiye url……….…… Uniform Resource Locator www……….…………..…….World Wide Web

(19)

BÖLÜM I

GİRİŞ

Bu bölümde, araştırmaya ilişkin problem, amaç, varsayımlar, sınırlılıklar ve tanımlar yer almaktadır.

1.1. Problem Durumu

İnternet yoğun olarak kullanılan bilgi ve iletişim ortamıdır. İnternet, çok kısa sürede hızla gelişerek çağın vazgeçilmez bir parçası durumuna gelmiştir. İnsanlar interneti iletişimde, alışverişte, çeşitli bilgilere ulaşmada, eğitimde ve sayılamayacak daha birçok alanda kullanmaktadırlar. İnsanların birbirleriyle olan iletişimleri farklı boyuta taşınmış, yaşama, çalışma hatta eğlenme tarzlarını değiştirmeye başlamıştır. Ülkelerin sınırlarını değer yargılarını değişime uğratmıştır. Bu değişim genel ağ denilen internet ile çeşitlilik kazanmıştır.

Web siteleri ise, internet ortamında kurum, kuruluş ve kişiler için bilgi, tanıtım ve iletişim amacı güdülerek hazırlanmış iletişim panolarıdır. “Web sitelerinin oluşturulmalarındaki temel amaç sahip olunan içeriğin hedeflenen kullanıcı kitlesine en etkin şekilde iletilmesidir. Ancak içeriğin kullanıcıya sunulmasında dikkat edilmesi gereken en önemli unsur, kullanıcıların bilgiye kısa sürede ve kolaylıkla erişebilecekleri bir kullanıcı ara yüzünün olmasıdır” (Uçak ve Çakmak, 2009, s. 280). “Web ortamına bir sayfa sunmadan önce, şirketler veya kurumlar kullanıcıların talepleri ve beklentilerini karşılamak ve sitenin nasıl tasarlanacağı, bilginin nasıl ve ne şekilde sunulacağına karar vermek için bu işe daha fazla önem vermektedirler. Bu nedenle hızla gelişen bu yeni ortamda bir yarış ve rekabet de gündeme gelmiştir. Herkes en doğru şekilde kullanıcıların karşısına çıkmak istemektedir” (Yılmaz, 2006, s. 4).

Web bir iletişim ortamıdır, bu yüzden web tasarımlarını kullanabilmek, iletişim sorunları olarak görülebilir. Bu ortamda iletişim kurarken kime, neyin, nasıl

(20)

söylendiğinin bilinmesi gerekir. Etkili web tasarımı, etkili iletişime paralel olmalıdır. “Genelde kullanıcılar, kendilerine karmaşık gelen ara yüzlere sahip web sitelerinden kolaylıkla vazgeçerek, benzer içerikteki bir başka web sitesini tercih etmekte, bu da bazı web sitelerinin kullanılabilirliğini olumsuz yönde etkilemektedir” (Uçak ve Çakmak, 2009, s. 280). Kullanıcılar web sitelerini beş saniyeden daha az bir sürede ziyaret etmekte ve web sitesinden mümkün olduğunca kısa sürede ayrılma eğilimi göstermektedir. İnternet, geçmişten bugüne teknik ve görsel yapısı bakımından önemli ölçüde değişmiştir. “Bu evrim süreci sonucunda bugün gelinen noktada doğru etkileşim tasarımları yapma kavramı önem kazanmıştır. Doğru etkileşim tasarımı, kullanıcıların bir web sitesinden istediklerini daha kolay alabilmelerini sağlar (Yılmaz, 2006, s. 2), Web sayfası tasarımları bir şirketin veya kurumun çalışanlarına, müşterilerine ve iş ortaklarına karşı oluşturduğu imajda da etkilidir.

İletişimin büyük oranda görsel olarak kurulduğu web sayfalarında görünenler kullanıcıya o site içinde neler bulabileceği, bu bilgilere nasıl ulaşabileceği ve bunların onu ilgilendirip ilgilendirmediği gibi pek çok ipucu verir. “Dolayısıyla, web kullanılabilirlik sorunları iletişim sorunlarıdır ve kolay kullanılabilir siteler kullanıcılarıyla çabuk ve etkili iletişim kurabilen ve doğru duyguları oluşturabilen sitelerdir. İyi bir web iletişimcisi olmak için teknik, yapısal ve görsel özelliklerin doğru olarak bir araya getirilebildiği siteler tasarlamak gerekir” (Yılmaz, 2006, s. 5).

Web sayfaları kendi iletişim işaretlerine sahiptir; resim, yazı, etkileşim, organizasyon, hareket ve ses gibi. Web sayfası tasarımında tipografinin kullanımı iletişimin bir bölümüdür. İyi düşünmek ve düşüncelerini kelimelere düzgün şekilde aktarmak gerekir. Tasarımcının, anlatmak istediklerini web dilinde nasıl aktaracağını yorumlaması ile doğru ve düzgün mesaja ulaşılabilir. Web sayfasında anlatılmak istenen mesajın illüstrasyon ve fotoğraflarla, yazıların üzerindeki düzenlemelerin, etkileşimin, hareket ve sesin doğru ve etkili sunumlar hazırlamak için bir araya nasıl gelebileceklerini iletmek için yorumlamaktır.

Web ortamı, görsel olarak zengin bir ortam olduğu için, web sitesinin sunumu pek çok sözel olmayan yolla iletişim kurar. Sadece anlatılan konunun açık ve anlamlı cümlelerle ifade kazanması yetmez, görsel dilin de böyle olması gerekir. “Bir web sayfasına ilk olarak girildiğinde kullanıcıların sorduğu iki temel soru vardır; “Neye bakıyorum?” ve “Ne anlama geliyor?” Her web sayfasının farkında olarak ya da olmayarak verdiği bir mesaj vardır. Bu mesaj renkler, yazılar, sesler vb.yle iletilir ve karşı tarafta kullanıcı tarafından anlamlandırılır” (Yılmaz, 2006, s. 4). Eğer sayfayı

(21)

oluşturan kişi, kullanıcıyı ve web sayfasındaki mesajı yeteri kadar hesaba katmamışsa bu kullanıcıda memnuniyetsizlik yaratır ve kullanıcı çabucak kendi dilini konuşan başka bir web sayfası aramak için oradan ayrılır.

“Kullanıcılarını memnun edebilmesi için web sayfasının kullanılabilir olması, onun için de anlaşılabilir olması gereklidir. Yani web sitesinin vermek istediği mesajın kullanıcının yorumuyla örtüşmesi gerekir. Kullanıcı web sitesini oluşturan kişinin, web sitesi elemanlarını nasıl seçtiği ve organize ettiğini başarılı olarak yorumlayabilmelidir. Bu yorumlarda bireysel farklılıklar önemlidir” (Yılmaz, 2006).

İşte farklı kullanıcıların farklı talepleri olması dolayısıyla, doğru mesajı etkili bir biçimde ileten bir web sitesi tasarlamak için siteyle ilgili bazı şeylerin bilinmesi gerekir. Bunlar; web sitesinin amacı, kullanıcısı, sitenin hangi amaç dâhilinde kullanılacağı, siteyle nasıl bir iletişime geçecekleri gibi bilgiler içermektedir.

Bir web sitesi tasarlanırken, üç temel faktörün göz önüne alınması gereklidir. Organizasyon, sunum ve etkileşim. Bu sebeple tasarımcıların sitelerinin nasıl yapılandığı, nasıl sunulduğu ve nasıl kullanıcılara cevap verdiği problemleri üzerinde düşünmeleri gerekmektedir. “Organizasyon sitenin yapısı, sunum sitenin kullanıcısına nasıl göründüğü, etkileşim ise kullanıcı hareketlerine sitenin nasıl cevap verdiğidir” (Yılmaz, 2006).

Web ortamı görsel bir ortam olduğu için kullanıcıya pek çok bilgi verir. Görsel iletişim prensipleriyle sitenin içerik ve fonksiyonu ve bunlara nasıl ulaşılabileceği bilgileri kullanıcıya aktarılabilmelidir.

Renkler, boyutlar ve yazı tipleri, iyi düşünülmüş olmalı ve kullanıcıyı web sitesini nasıl kullanacağı ve yorumlayacağı konularında eğitmelidir. Yani kullanıcı sitenin konuştuğu dili yorumlayıp bu bilgiyle yoluna kolayca devam edebilir.

Web ortamında bir sayfa tasarlandığında, hitap edilen kitlede rahatlık ve güven duygusu oluşturulmalıdır. Web kullanıcılarıyla etkili bir iletişim, anlamlı, eğlenceli ve yararlı web etkileşimlerini getirir.

Web ortamında görsel kullanılabilirliğin önemi çok büyüktür. Bu yeni iletişim ortamına giren her kişi ya da kurum kendini bu ortamda en doğru şekilde ifade etmek istemektedir. Yani site sahipleri hedef kullanıcılarıyla ilişkilerini doğru kurabilmek, onlara kendilerini doğru anlatabilmek ve onlarda doğru duygusal karşılıkları oluşturmak istemektedirler. Bunun için gelişigüzel bir web sayfası ya da sadece teknik yönden çok iyi yapılmış veya çok güzel görünen bir web sayfası hazırlamak yeterli değildir. En önemlisi sayfalardaki görsel elemanları doğru kullanarak karşı tarafla doğru ilişkiler

(22)

kurabilmektir. Web sayfalarının tasarımında sayfaların planlanması, tasarım işlevi, metin yapıları, göz hareketleri ve online okuma alışkanlığı da dikkate alınmalıdır. Görsel tasarım ile ilgili önemli görülen alanlar, dengeler, başlıklar, çizgiler, tablolar, renk, tipografi, fotoğraf gibi konularda kullanıma yönelik üstünlük, zayıflık ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmalıdır.

“Görselliği iyi kullanılan bir web sitesi, ilgili kurum veya kişiyi en iyi seviyede temsil edebileceği gibi kişi veya kurumun lanse ettiği konuya ne derecede ciddi olarak eğildiğinin de göstergesi olacaktır” (Yücel, 2007, s. 3-4).

Kitle iletişim araçlarının ne derece önemli olduğu ve bu etki gücünden en iyi nasıl faydalanabilineceği incelenmeye başlamıştır. Günümüzde iletişim ortamlarından olan internet ve buna bağlı olarak web siteleri gözde iletişim aracıdır. Bu imkânların eski dönemlere göre maliyetinin düşük olması ise baş döndüren gelişmelerin önemli tetikleyicisidir. İnternetin ortaya koyduğu bu inanılmaz imkânlar onun aynı zamanda bilgi çöplüğü olmasına da etki etmiştir. Buna bağlı olarak web sitelerinin diğer sitelerden bir adım daha ön plana çıkması için niteliklerini geliştirmeleri gerekmektedir. Amaca uygun olarak derlenmiş bir bilgi, doğru düzenlenir, iyi sınıflandırılır ve etkili şekilde sunulursa alıcısı tarafından kolayca algılanır. “Düzensiz yerleştirilen yazı ve görüntü öğeleri algılamayı, iletişimi güçleştirir ve yanlış anlaşılmalara neden olur” (Pektaş, 2001, s.7).

Web sayfası tasarımında gerek kurumsal, gerekse bireysel olarak birçok araştırma yapılmıştır.

Eraslan’ın 2008’de hazırlamış olduğu yüksek lisans tezinde web sitelerinin okunabilirliği değerlendirilmiştir. Kelime sayısı, gibi özelliklerinin yanı sıra metnin tasarım özelliklerinin de dikkate alınması gerektiği üzerinde durulmuştur.

2006 yılında hazırlanmış olan diğer bir çalışma ise Yılmaz’ın hazırladığı yüksek lisans tezidir. Gazi Üniversitesi’nde farklı alanlarda çalışan akademisyenlerin kişisel web siteleri ile ilgili düşünceleri sorulmuş, aynı zamanda web tasarımındaki görsel kullanılabilirlik ilkeleri hakkındaki bilgileri değerlendirilmiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlarla Gazi Üniversitesi akademik personelinin, web tasarım sayfalarının yenilenmesi sonucu ortaya çıkmıştır. En son yapılan benzer bir çalışmada Üniversite web sayfalarının tasarımına yönelik öğrenci ve akademik personel görüşlerinin araştırılması ile ilgilidir (Yıldırım, 2013) .

Yücel’in 2007 yılında hazırladığı yüksek lisans tezinde görsel öğeler açısından web sitelerinin tasarımında görsel iletişim öğelerinin nasıl kullanıldığı gibi konular ele

(23)

alınmıştır. Genel anlamda araştırmaların hepsinde mesajın doğru aktarılması, iletişim ve görsellik üzerinde durulmuş ancak kurum web sitelerinin üzerinde bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle kullanıcısı çok olan üniversite web siteleri çok ziyaret edilen siteler olduğu halde bu alanda araştırmaya rastlanmamıştır işte bu nedenle bu araştırmaya gereksinim duyulmuştur.

Kurumsallaşmış web sayfalarının sürekli olarak güncellendiği düşünülerek, her bölgede yeni kurulmuş üniversitelerin web tasarımlarının incelenmesinin konu ile ilgili çalışmalarda etkin bir rol üstleneceği düşünülmektedir.

Araştırmada Türkiye’deki yeni oluşmuş üniversitelerin, Amasya Üniversitesi (2006), Bozok Üniversitesi (2006), Kafkas Üniversitesi (1992), Nevşehir Üniversitesi (2007), Süleyman Demirel Üniversitesi (1992), web sayfa tasarımları incelenerek amaçlanan hedeflere ulaşıp ulaşmadığı tespit edilmiştir. Bu araştırma sonucuna göre üniversitelerde kullanılan web sayfalarının görsel tasarıma uygunluğunun, kullanılabilirliğinin daha verimli olması ve grafik ve web tasarım eğitimine katkı sağlaması amaçlanmaktadır.

1.2. Araştırmanın Amacı

Araştırmanın genel amacı üniversite web tasarımlarının incelenmesi ve örnek bir tasarım geliştirilmesidir.

Alt Amaçlar

1. Üniversitelerin web tasarımlarına yönelik kullanıcı görüşleri nedir? a. Nevşehir Üniversitesi

b. Bozok Üniversitesi c. Amasya Üniversitesi d. Kafkas Üniversitesi

e. Süleyman Demirel Üniversitesi web tasarımına yönelik kullanıcı görüşleri nedir?

(24)

2. Üniversitelerin web tasarımlarına yönelik uzman görüşleri nedir? 3. Nevşehir Üniversitesi web tasarımlarına yönelik uzman görüşleri nedir?

4. Toplamda yani tüm üniversite toplam puanında kullanıcı ve uzman görüşleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?

5. Nevşehir Üniversitesinin bir birimi için örnek bir tasarım nasıl geliştirilebilir?

1.3. Araştırmanın Önemi

Araştırma ile toplanan verilerin özellikle;

1. Üniversite Web tasarımı kullanıcılarının sorunlarına ışık tutacağı,

2. Mevcut WEB sayfa tasarımların yeterlilikleri üzerinde düşünme, tartışma,

olanağı yaratacağı,

3. Web sayfa tasarımı ile ilgili bilgilerin geliştirilmesi ve ilgili kaynak

kitapların hazırlanmasına yardımcı olacağı,

4. Araştırma sonucunda elde edilecek bulguların bu konuda yapılacak diğer

araştırmalara da yol göstereceği umulmaktadır.

5. Üniversitelerin web sayfalarını güncelleme ve yenilemede kaynak olarak

yararlanılacağı düşünülmektedir.

1.4. Varsayımlar

Araştırma önerisindeki temel varsayımlar şunlardır:

1. Araştırmada görüşlerine başvurulan kullanıcıların anketi içtenlikle yanıtlayarak gerçeği yansıttıkları düşünülmüştür.

2. Anketin kapsam geçerliliği için uzman görüşlerine başvurulması yeterli sayılacaktır.

(25)

1.5. Sınırlılıklar

Araştırmanın sınırlılıkları şunlardır:

1. Bu araştırma örneklemi alınan üniversite web sayfalarının kullanıcısı olan 228 ve 68 grafik tasarımı uzmanı ile sınırlıdır.

2. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan bilgi toplama formu ile elde edilecek bilgiler ile sınırlıdır.

3. Araştırma Amasya Üniversitesi, Bozok Üniversitesi, Kafkas Üniversitesi ve Süleyman Demirel Üniversitesi web siteleri ile sınırlıdır.

1.6. Tanımlar

Estetik. Estetik, insanın çevresinde yatan, insanın pratik faaliyetlerinde

yarattığı ve gerçekliği yansıtan sanatta saptanabilen tüm estetik değerlerin zenginliğini araştıran bilimdir (Kagan, 1982: 5).

Biçim. Birçok çizginin bir arada bulunuşu, tek bir çizgi içindeki dönüş ve

kıvrımlar ile değişik tonların oluşturduğu yüzeyler; bir tasarımda biçimi oluşturan unsurlardır (Becer, 1997: 62).

Tipografi. Harften basıma, çalışmanın sanatı ve işlemidir. Günümüzün

teknolojisi, sanatı daha çok mekanikleştirerek, hızlı bir biçimde tipoğrafi uğraşısını bir bilim yapmıştır (Sarıkavak, 1997: 145).

Web Sayfası. Web sayfası, elektronik ortamda kurum, kuruluş ve insanların dış

dünyaya açılan bir penceresi durumundadır. Uygun bir gösterici programın anlayabileceği HTML komutları denilen özel komutlardan oluşur. Metinler, resimler,

(26)

sesler hatta hareketli video görüntüleri bir web sayfasına konabilir (Boyut Yayıncılık, 2005, s.5).

Web Sitesi. Web sitesi internet üzerinde yer alan bir iletişim aracıdır (Boyut

Yayıncılık, 2005, s. 4).

Web Sayfası Tasarımı. İnsanın daha önceki algılama tecrübelerinin de

yardımıyla zihninde oluşturduğu biçimi başkalarının algılayabileceği şekilde görselleştirmesine web sayfası tasarımı denilebilir. Web sayfasına aynı anda bir veya birden fazla resim, yazı, çizim, ses ve hareketli görüntü gibi her türlü metin, istenilen kombinasyonlar ve düzenlemelerle kullanılabilmektedir. Çok sayıda kullanım çeşidini saymak mümkündür.

Üniversite Web Site Kullanıcıları. Örneklemde yer alan üniversitelerde

(27)

BÖLÜM II

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

2.1. Web Nedir?

“World Wide Web’in temel unsuru web sayfaları ve bu sayfalardan oluşan web siteleridir” (Yücel, 2007, s. 18). Web, internet üzerindeki servislerden birisidir. İnternet üzerinde yazı, grafik, resim, ses ve hareketli görüntülerden oluşan dokümanları uzaktaki bilgisayarlara iletir. Bu hizmetin görülebilmesi için geri planda çalışan birçok yazılım vardır. Kullanıcı, bunları görmez ve bilmez. Web kelimesi, İngilizcede kullanılan web sözcüğünden gelmektedir. Toffler (1996) hızla gelişen teknolojinin bize getireceklerini incelediği çalışmada, “şu anda olanlar, büyük bir olasılıkla sanayi devriminden daha büyük, daha derin ve daha önemlidir” iddiasında bulunmuştur. Buharın bulunuşu ile gelişen teknoloji, internetin bulunuşuyla aynı hizmetin bilgi aktarımı üzerinde görülmesi, insanlık tarihi boyunca hiç ilerlemediği kadar değişim ve gelişim sürecine girmiştir. Bu çağda, bilgi takip edilemeyecek hızda her an artmakta, katlanmakta, yüksek bir hızla genişlemektedir. Web artan bilgiyi yaymada ve çok sayıda kişiye ulaştırmada bir aracı olarak işlev görür.

Web’de insanlar her konuda paylaşım yapabilmektedirler. Bilgisayar ekranında gördüğümüz her bir dokümana web sayfası denmektedir. Tasarlanan web sayfalarını bir araya getirerek bir web sitesi oluşturulabilir. Web sitelerinin internet üzerindeki yerini belirleyen bir adresi vardır. Buna URL (Uniform Resource Locator) denir. İnternete bağlı her bilgisayardan web dokümanları yayımlanabilir.

(28)

Statik web sayfaları. Genelde bilgi vermeye yönelik kurulan sayfalar olup,

interaktif bir iletişim yoktur. Sitedeki bilgilerin belirli aralıklarla düzenlenmesinin gerekmediği, sayfa sayısının az olduğu, ziyaretçi etkileşimin olmadığı, tanıtım ve bilgi amaçlı olarak tasarlanan siteler için kullanılabilecek bir sistemdir. Dinamik sayfaya göre pratik değildir.

Dinamik web sayfaları. “Sayfa ziyaretçisiyle interaktif iletişimi olan web aynı

sayfa üzerinden hedef kaynağa geri dönüşümün yanı sıra ekstra bilgi gönderme gibi çeşitli imkânları bulunmaktadır” (Yücel, 2007, s. 20). Asp, php gibi programlama dilleriyle yazılmış web siteleridir. Site sahibinin içeriğini kendisinin oluşturmasına imkan verir. Bu sitelerde bilgiler bir veri tabanında saklı tutulur ve istenildiği zaman kolayca düzenleme yapılabilir.

2.2. Web’in Tarihi

“Web, ilk olarak, Mart 1989 ‘da, Yüksek Enerji Fiziği konusunda dünyanın değişik kesimlerinde araştırmalar yapan kişiler arasında etkin ve kolay bir haberleşme platformu olarak Tim Bemers-Lee tarafından CERN’de (European Particle Physics Laboratory) geliştirilmeye başlanmıştır” (Sarısakal, 2006, s. 4).

Tim ve arkadaşlarının tasarladığı haberleşme platformu üst metin (hypertext) adı verilen bir yöntem üzerinde çalışmaktadır. İnternet üzerinde düşünülen bu yeni dizge iki ana bölüm halinde ortaya konulmaktadır; “Birincisi İnternet üzerinde kullanılmak üzere geliştirilen yeni metin yöntemi HTML (Hypertext Markup Language) üstmetin işaretleme dilidir. Diğeri ise internet üzerinden üstmetin (hypertext) belgelerinin bilgisayarlar arasında aktarılmasını sağlayan HTTP (hyper text transfer protokol) üstmetin aktarım ve iletişim kuralıdır” (Ustaoğlu, 2001, s. 8-55).

“Bu iki temel nokta WWW çalışma sistemini oluşturur. WWW üzerinde gördüğümüz Her şey HTML adı verilen bir yazılım dilinde yazılmış düz yazı dosyalarından oluşur. Bu HTML dosyaları WWW tarayıcıları tarafından bağlanılan sunuculardan alınır ve bir web sayfası görünümünü belirlemede kullanılır” (Keş, 2009,

(29)

s. 7). “Mosaic’in ilk alfa sürümü NCSA’da Marc Andreesen tarafından geliştirilerek bedava kullanıma sunulmuştur” (Sarısakal, 2006, s. 4).

Görüntüleme programı olarak adlandırabileceğimiz, diğer bir deyişle tarayıcı (browser), birçok internet gezgini ve tarayıcısı tarafından kullanılmaktadır. “En yaygın olarak kullanılanlar, Microsoft İnternet Explorer ve Netscape Navigator’dır” (Ağır, 1997, s. 5-26). WWW ilk başlarda bilgi ve düşüncelerin paylaşımı olarak tasarlanmışsa da, yaygın olarak kullanılan bir kitle iletişim aracı olma yolunda hızla ilerlemektedir. Gazete, televizyon ve radyodan sonra en yaygın iletişim aracıdır.

“WWW sayesinde ücretsiz olarak gazete ve dergiler rahat bir şekilde okuyabilmekte, çeşitli bilgi bankaları ve kütüphanelere rahat bir şekilde erişilebilmektedir. Bu durum araştırmacılar için zaman ve para açısında büyük tasarruf sağlamaktadır. Akademik çalışma yapanlar birçok makaleye bu sayede ulaşabilmekte yenilikleri izleyebilmektedir” (Keş, 2009, s. 8). Word Wide Web (Dünya Çapında Ağ) milyarlarca Web sayfasının oluşturduğu büyük ağdır. “Her bir web sayfası diğerine bağlanır ve bir örümcek ağına benzer bir ağı oluşturur ama bu ağ çok ama çok karışıktır” (Arı, 2002, s.15). Bu web sayfasında aynı anda bir veya birden fazla resim, yazı, çizim, ses ve hareketli görüntü gibi her türlü metin, istenilen kombinasyonlar ve düzenlemelerle kullanılabilmektedir. Çok sayıda kullanım çeşidini saymak mümkündür. “İnsanlar kendileri veya çevreleri hakkında bilgi veren bir sayfa oluşturabileceği gibi düşüncelerini aktarabileceği sayfaları amatörce kurabilmektedir” (Yücel, 2007, s. 18).

2.3. Web ve İnternet

Yiğit, Yıldırım ve Özden (2000) “Web bilginin ağlar (Internet) aracılığı ile sunulmasını sağlayan bir servistir. Web üzerinden bilgi sunulurken, HTML (HyperText Markup Language), animasyon, resim, görüntü ve çeşitli programlar kullanmak mümkündür. Bu araçların desteği ile Web, en popüler Internet servisi haline gelmiştir” ifadesinde bulunmuşlardır. Geliştirilen web sayfaları ile istenilen türden bilginin internete taşınması, internetin daha çekici ve esnek bir yapıya ulaşmasını sağlamıştır. Web sayfalarını, kişilerin, kurum ve kuruluşların tanıtımını yapan, birbirleriyle ilgili bilgi alışverişini sağlayan, reklâmını yapan, alanlar olarak tanımlamaktadır.

(30)

Teknolojinin de gelişmesi ile geliştirilen web sayfaları çeşitli türden bilgileri dünyanın herhangi bir yerindeki insanlara rahatlıkla iletebilmektedir. Birişçi, Metin, Coşun ve Yılmaz (2011) internet ve eğitim konusundaki görüşlerini “Web sayfaları aracılığıyla bireylerin, dünya ile iletişim haline geçtiği, aradığı bilgilere kolayca ulaştığı ve ulaşılan bu bilgileri yapılandırarak ihtiyaçların kolayca karşılandığı görülmektedir. Söz konusu bilgi olunca, internet ve web sayfalarını eğitimde bir araç olarak kullanmak mümkündür” sözleriyle ifade etmiştir.

2.3.1. İnternet Nedir? İnternet Nasıl Çalışır?

Birçok keşif ve icatda olduğu gibi İnternet’in de ortaya çıkışı bir kriz anında gerçekleşmiştir. “1960 yılından sonra ABD’nin Rusya, Küba ve Vietnam ile yaşadığı soğuk-sıcak savaşlardan ve nükleer tehditlerden dolayı federal bütçenin büyük bir kısmı araştırma laboratuarlarına kaydırılmıştır” (Hasıloğlu, 1999, s. 44). Daha sonraki yıllarda olası bir savaş çıkması ile karşılaşılırsa kişilerle iletişim kurabilmek ve bilgiye çabucak ulaşılabilmesi açısından gerekenin yapılması için İleri Savunma Araştırma Projeleri Teşkilatı (DARPA: Defence Advanced Research Project Agency) görevlendirilmiştir. Bu şekilde farklı bir adla ve farklı bir kullanım amacı ile (ARPANET) ortaya çıkmıştır. ARPANET askeri-araştırma amacıyla kurulmuş 1983’de ise görevini Ulusal Bilim Vakfı Ağı’na (NSFnet: National Science Foundation Network) devretmiştir. Kullanımının kolay olması aynı zamanda avantajlarının üst düzeyde oluşu ile dünya üzerindeki birçok ağın NSFnet’e dahil olmasıyla TCP/IP (İletim Kontrol Protokolü/İnternet Protokolü) destekli uluslararası bir bilgisayar ağı oluşmuştur.

“İnternet ortalama ayda %10 büyümektedir. Şimdiye kadar en büyük insan ve makine birliğidir” (Hasıloğlu, 1999, s. 45). Değişmek kendini geliştirmekle olur. Çoğu insan internet sayesinde değişim sürecine girmekte ve ilerlemektedir. İnsanlık tarihinin en önemli icatlarından birisi internettir. Günümüzde birçok hizmet internet aracılığı ile gerçekleşmektedir.

“Araştırma raporu yazan bir araştırmacı, ihtiyaç duyduğu kitap, makaleyi dünyanın neresinde olursa olsun bulup, satın alabilmekte, üniversitede okuyan bir öğrenci sınav notunu öğrenmek için arkadaşlarını veya okulu telefonla aramak ya da bizzat gelmek yerine interneti kullanarak ihtiyaç duyduğu bilgiye sahip olabilmektedir”

(31)

(Aksoy, 2006, s. 5). Bu işlemlerin hepsi bir telefon hattı ve bir bilgisayarı olan herkes tarafından olabildiğince kısa sürede ve zahmetsizce yapılır. İnternet Alan Adı Sistemi (DNS) ile çalışır.

Bir web adresinde ki, www.nevsehir.edu.tr //:http, kısmı olarak gösterilen yerin yararlandığınız web sayfalarında ulaşım protokolünü kullandığı anlamına gelir.

nevsehir sitenin adıdır. “edu” sitenin eğitim kurumu olduğunu gösterir. “tr ise sitenin Türkiye’de bir kuruluşa ait olduğunu gösterir” (Boyut Yayın Grubu, 2005).

Alan adlarının sonuna nokta koyarak; belli başlı ana uzantılar kullanılır. Bu ana uzantılar şu şekilde sıralanabilir.

com: (commercial) Ticari amaçlı her türlü kuruluş adreslerinde kullanılır. edu: (education) Eğitim kurumları tarafından kullanılır.

org: (organization) Ticari amaç gütmeyen dernek, vakıf v.b. site adreslerinde kullanılır. gov: (goverment) Kamu kuruluşlarının site adreslerinde kullanılır.

mil: (military) Askeri kuruluşların site adreslerinde kullanılır.

net: (network) Network ağ işleri ile uğraşan kurumların adreslerinde kullanılır. k12: Özel eğitim kurumlarının site adreslerinde kullanılır.

info: “Kişisel web sitelerinin uzantısıdır” (Gürkan, 2007, s. 5).

int: “(international) Uluslar arası kuruluşlar. Örneğin: nato:int” (Arı, 2002, s. 11). biz: İş Dünyası web sitelerinin uzantısıdır.

name: “Bireysel kullanım” (Kırcova, 2005, s. 14). pro: “Profesyonel kullanıcılar” (Kırcova, 2005). koop: Kooperatiflerin web sitelerinin uzantısıdır.

aero: Havacılık kurumlarının site adreslerinde kullanılır.

Alan adlarına nokta koyduktan sonra iki harf ile ilgili ülkenin kodunu belirtmek mümkündür. “Bu alan adı belirteçleri gün geçtikçe değişmektedir. Örneğin; Avukatlar için av. Doktorlar için dr. gibi…”(Boyut Yayın Grubu, 2005).

Bazı ülke kodları aşağıda verilmiştir. au: Avustralya ca: Kanada de: Almanya jp: Japonya it: İtalya tr: Türkiye

(32)

“Alan adı kısmında ülke bölümünde bir şey yoksa, örneğin Microsoft.com adresinde olduğu gibi, bu bilgisayarın genellikle Amerika birleşik Devletlerinde olduğunu gösterir fakat özellikle ABD’de olması gerekmez, örneğin bizde www.superonline.com sitesinin ülke uzantısı olmamasına rağmen bu site Türkiye’dedir” (Arı, 2002, s. 11).

2.3.2. Web Sitesi (Elektronik Yayın Ortamı)

Web sitesi, internet üzerinde dünyaya açılmanızı sağlayan bir dijital platformdur. Web sitelerinin genel amacı; topluma bilgiler veren, toplumdan bilgi toplayan ve bu bilgileri paylaşan bir merkezdir. “Web siteleri ile belirli bir konu hakkında metin, ses ve video biçimlerinde bilgi sunabilirsiniz” (Gelişken, 2009, s. 2)

Web sitesi üç bileşenden oluşur.  Tasarım

 İsim  Alan

Tasarım. Web sitesi oluşturulurken kullanmış olduğunuz materyallerin

bileşimidir. Bir web sitesini oluşturmak için birden fazla sayfa tasarımı yapılır. Ana sayfada yer alan menü ile web sitesinin sayfaları arasında gezinti sağlanabilir” (Gelişken, 2009). Her bir sayfa üzerinde bulunan link, köprü, v.b. bağlantılar ile diğer sitelere de bağlantı kurulabilir”

İsim. “Web sitenizi internete açmak istediğinizde öncelikle web sitenizin bir

tanımlayıcı bilgisi olması gerekmektedir. Bu dijital platformda IP (International Protocol Number, Uluslar arası Proyokol Numarası) diye tanımladığınız bir numaralandırma sistemidir. Bu numaralandırma sistemi ile web siteniz internet üzerinde bir adrese sahip olur” (Gelişken, 2009). “Örneğin hepinizin bir evi var. Evinizin bulunabilmesi için adresi de var. İşte web alanını ev, alan adını da evin adresi olarak düşünebilirsiniz” (Gürkan, 2007, s. 7). “www.10adimda.com gibi. Bizlere web sitesi

(33)

ismi satan firmaların vermiş olduğu servise ise Domain servisi denmektedir” (Gelişken, 2009).

Alan. Web siteleri birçok web sayfası, resim dosyası, ses dosyası, video

dosyalarından oluşur. “Bu dosyaları saklamak ve yayımlamak için bir alana ihtiyacınız var. Bu alana web alanı denir” (Gürkan, 2007, s. 7). “Web sitenizi internete açmak istediğinizde öncelikle sitenize ait olan tasarım dosyalarını bir veri depolama ve internet ağına açma merkezlerine yüklemelisiniz. Bu merkezlerin vermiş olduğu servisin adına Hosting servisi denmektedir. Bize en uygununu seçerek web sitemizi o alana taşımamız gerekir” (Gelişken, 2009, s. 2). “Daha sonra web sitemizin Domain adını bu alana yönlendirerek sitemizi yayınlamış oluruz. Web alanınızın boyutu ne kadar fazla ise sitenize yükleyebileceğiniz dosyalar için de imkânlarınız o kadar geniş olur. Kişisel bir web sayfası için 50MB’a kadar alanlar kullanılabilmekte” (Chip Kitap, 2006).

2.3.3. Web Sayfası Nedir?

“Web sayfalarında görüntü ve yazının organizasyonu bilgiden önce kullanıcının dikkatini çekmekte ve web sayfalarıyla etkileşimi daha kolay hale getirmektedir” (Onursoy, 2001, s. 28).

Web sayfası, bir web sitesini ziyaret eden kullanıcıların bilgisayarlarına gönderilen dosyalardır. Bu dosyalar (daha doğrusu web sayfaları) multimedya öğelerinden ve HTML kodlarından oluşmaktadır. Multimedya öğeleri sayfalarımıza yerleştirdiğimiz resimler, müzik dosyalarıdır. HTML kodları ise web sitesine koyduğumuz sayfaların ziyaretçinin bilgisayarında bizim istediğimiz şekilde gösterilmesini sağlayan emirlerdir. “Örneğin, sayfanın zemin renginin ne olacağını, resmin sayfanın neresine yerleştirileceğini, yazıların puntosunun ve renginin ne olacağını web browser'a söyleyen komutlar dizisi HTML kodları tarafından verilir” (Balaban, 2008, s. 3).

(34)

2.3.3.1. Arayüz Tasarımı

Web sitelerinin en önemli parçalarından biri sistem ve kullanıcı ile etkileşimin başladığı ve kullanıcının ihtiyaç duyduğu bilgilere ulaşabildiği arayüzdür. Program ve kullanıcı arasındaki iletişimin asıl kaynağı arayüz ve arayüzün nasıl tasarlandığı hakkındadır. Tasarımları oluşturabilmek için günümüzde çeşitli programlar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları, Adobe Flash, Adobe Dreamweaver, Microsoft FrontPage ve bunlara destek veren Adobe Shop gibi resim işleme programlarıdır. İletişim ve etkileşimin söz konusu olduğu arayüz tasarımlarında grafik tasarım önemli bir yer tutar. Web arayüzü kullanıcıya sunulan sitenin görselliğini ifade eder. Çoklu ortamlar, tasarımcılara, kullanıcı arayüzlerinin zenginliğini artırabilmelerinde olanak sağlamaktadır. Bu zenginlik arayüzde bazı durumlarda çok fazla bilgiden kaynaklanan kalabalık ve karmaşıklık ortaya çıkartabilmektedir. Arayüz tasarımlarında ortam ile mesajın uyumlu olması ve önemli bilgilerin etkili şekilde kullanıcıya aktarılması sağlanabilir. Genel düşünce, kullanıcı ile program arasındaki iletişimi sağlayan arayüzde ihtiyaç duyulabilecek her şeyin bulunmasıdır. Layout’larda görüntünün estetik kalitesine özen göstermek gerekir. Bilgiler, metin, grafik, ses ya da video gibi farklı çoklu ortam bileşenleri ile sunulabilmektedir. Önemli olan hangi aracın hangi amaç için kullanıldığıdır. Metin, canlandırma, ses, film ve animasyon bileşenlerinin, özellikleri dikkate alınarak seçilmelidir. Bu bileşenler kullanılırken kullanıcıların bilgiyi rahat şekilde kavraması dikkate alınmalıdır.

2.3.3.2. Düğme Tasarımı

Web sitelerinde bağlantı için metin kullanılabileceği gibi önceden hazırlanmış düğmeler ve rollover düğmeler kullanılabilir. Web sayfalarında rollover düğmelerin üzerine tıklandığında rengi değişir. Tasarımda kullanıldığı yere göre farklılık oluşturabilir. Tasarımda butonlar sola hizalı, sağa hizalı veya ortalı şekilde yerleştirilir. Sayfada butonların nerede yer aldığı tıklanma konusunda kullanıcıyı etkileyebilir. Örneğin tasarlanan sitede sörf yapan kullanıcıyı önceki sayfaya götürecek bir geri butonu, sonraki sayfaya götürecek bir devam veya ileri butonu kullanılır. Buton tasarımı

(35)

bilgi gönderecek kullanıcılara tıklandığında ne olacağı konusunda bilgi vereceği gibi aynı zamanda harekete geçirecek özellikte olmalıdır. Web sayfasına özgünlük ve renk katar. Görsel bir çekiciliğe sahiptir. Kullanıcının gözünü sayfada hatta sitede gezdirebilir. Buton tasarımlarının en büyük avantajı çabuk algılanabilmeleridir.

2.3.3.3. Animasyon

Web sitesinde duran görüntü ya da metin yanında, hareketli görüntü veya grafik elemanın kullanıcının dikkatini çektiği bir gerçektir. Kelimelerin yetersiz kaldığı durumlarda, mesajı animasyon ile vermek büyük kolaylıktır. Banner tasarımlarında kullanılacak animasyonun dikkat çekmedeki başarısı yadsınamaz bir gerçektir. “Hareketsiz bir görüntüye uzun süre bakmanın kötü etkisi, hareket eden bir görüntünün devreye girmesiyle bir an için dağılacak ve kullanıcının bir süreliğine algısını farklı bir yere yönlendirerek dikkatini diri tutmasına yardımcı olacaktır” (Türer, 2003, s. 27). Kullanılan animasyon bilginin önüne geçtiği an kullanıcının dikkatini dağıtır ve amacına ulaşamamasına sebep olur. Bilgi ağırlıklı sitelerde hareketli görüntüler kullanıcının bilgiye odaklanmasını zorlaştırmaktadır. Animasyonun sitede yoğun şekilde kullanılması görsel kirliliğe sebep olmaktadır. Animasyonun etkili olacağı durumlar şu şekilde sıralanabilir;

1. “Dönüşümdeki sürekliliği göstermek, 2. Dönüşümdeki boyutluluğu göstermek, 3. Zaman aşımlarını açıklamak,

4. Çok bölmeli görüntülerde,

5. Grafiksel sunumların zenginleştirilmesinde, 6. Üç boyutlu yapıların görselleştirilmesinde,

(36)

2.3.4. Web Sayfası Nasıl Olmalıdır?

Web siteleri oluştururken kullanımı ve anlaşılması kolay “kullanıcı dostu” olmasına dikkat edilir. Siteye daha Web'de gezinen çekmek, göz alıcı ama uygun grafik ve kategori ile ana sayfanın tasarımını gözü yoran renkleri, grafikleri fazla kullanmamak veya rahatsız etmeyecek tarzda kullanmanın yani minimalist bir yaklaşımla benimsemenin daha etkili olduğu görülmektedir. Web sitelerinde oluşan bilgi yoğunluğu ile kullanıcı nereden hangi bilgiye ulaşacağı konusunda sıkıntı yaşamaktadır.Amaç, daha çok, mümkün olan en uygun şekilde web sörfçülerine bilgiye erişim sağlama olmalıdır.

“Bazı web tasarım uzmanları bir sitenin insanları cezbetmek için tam 10 saniyesi olduğunu tahmin etmişlerdir. Yavaş yüklenen siteler web sörfçüleri için büyük bir hayal kırıklığıdır şeklinde tanımlanır” (Rosena ve Purinton, 2004, s. 793).

Amerika'yı bir daha keşfetmenin gereği yoktur. Web sayfası oluşturulurken uyulması gerekli kurallar aşağıda verilmiştir.

 Sitenin başlığı, içeriği ve ismi uyumlu olmalıdır. Sayfayı ziyaret eden kişilerin çoğunluğu web sayfasını bir arama motorunda görüp gelmiş olabilir. Ziyaretçi aradığı bilgiyi web sitesinde bulamazsa bir daha gelmeyebilir.

 Sayfalarda kullanılan resimlerin hard disk üzerinde kapladığı alana dikkat edilmesi gerekir. Resimlerin boyutu en fazla 20kb olmalıdır. Daha büyük boyutlu resimler sayfanın yüklenme süresini uzatır.

 Resim dosyalarının boyutlarının 20 KB olmasının geçerli olmadığı durumlar da vardır. Örneğin resim galerilerindeki resimlerin boyutları daha büyüktür. 400-500 KB'lara çıkabilen resimlere galerilerde rastlamak mümkündür. Yüksek çözünürlüklü resimlerin olduğu sayfalarda kullanıcının sıkılmaması için özgün loadingler tasarlanabilir.

 Animasyonun bir sayfada çok fazla kullanılmaması gerekir. Fazla kullanılan animasyonlar ziyaretçinin ilgisini belli bir süre sonra dağıtır.

 Site içerisinde kullanılan pop-up menülerin sayısı fazla olmamalıdır. İnsanın gözünü rahatsız eden, bir biri ardına açılan sayfalar bir süre sonra karışıklık ve sıkıntıya neden olabilir.

(37)

Ziyaretçinin, istediği yere ulaşabilmesinde olması gereken link bağlantılarını doğru yere vermek gerekir.

 Sayfadaki renk önemlidir. Zemin rengi seçerken özellikle dikkatli olunması gerekir. İnsanın gözünü yoran parlak renklerin değil de, mat renklerin kullanılması yerinde olacaktır. Zemin rengi için genel anlamda mat renkler tercih edilmelidir. “Örneğin mavi zemin rengi üzerine beyaz yazı ilk bakışta güzel görünebilir. Fakat belli bir süre sonra göz, harfleri ayırt edemez ve yorulur. Zemin rengi kadar (Balaban, 2008, s. 8) öne çıkan unsurlardan biri de zemin resmidir. Zemine koyacağınız küçük boyutlu bir resim siteyi göze hoş gösterirken kötü de gösterebilir”.

 Web sitesinin adresi kısa ve net olmalıdır. Akılda kolay kalacak bir isim kullanılması kolaylık sağlayacaktır. Örneğin “www.pusula.com” gibi.

 Site içeriğinin düzenli aralıklarla güncellenmesi gerekir. Site yapım aşamasından itibaren hiçbir güncellenme veya yenilenme geçirmediyse, böyle bir site yapısı bir defalığına ilgi çeker. Ziyaretçi ikinci defa siteye girmez. Sitenin dinamik bir içeriğe sahip olması gerekir.

 Altyapı kısmını ziyaretçi her ne kadar görmese de, siteye bir sayfa eklenilmesi gerektiği durumlarda bazı zorluklar çıkabilir. Düzenli şekilde çalışılması önemli bir rol üstlenecektir. Örneğin, resimlerin bir klasörde toplanması gibi. “İyi bir web sitesinin dış güzelliği kadar iç güzelliği ve düzeni de önemlidir” (Balaban, 2008, s. 9).

2.4. Web Tasarım İlkeleri

Estetik nitelikleri olan web siteleri için, genel tasarım ilkelerine koşut web sayfa tasarım ilkeleri geliştirilmiştir. Bu tasarım ilkeleri şunlardır;

Yalınlık Tutarlılık Açıklık Denge

(38)

Vurgu Ritm

Oran / Orantı Uyum, Bütünlük

2.4.1. Yalınlık

“Görsel iletişim tasarımı ürünlerinde, tasarım ürününün özgünlüğü, dikkat çekiciliği, mesajı ile hedef kitleye uygunluğu vb. dışında, görsel / güzel iletinin kolay bir biçimde aktarılması ve anlaşılır kılınması da önemlidir” (Keş, 2009, s. 28). Bunlar aşağıda şu şekilde sıralanmıştır.

• İletmek istenilen (görsel/sözel) öğe kadar grafik ve metin kullanılmalıdır. • Gereksiz grafik öğeler, görsel algıyı olumsuz etkiler,

• Renk ve metinlerin aşırı çeşitliliği, öğrenmeye yardımcı olmaktan çok insan zihnini karıştırır.

• Canlandırma ve ses gibi çoklu ortam araçları iletiyi destekleyecek nitelikte kullanılmalıdır.

• Kullanılan görüntü öğeleri ve metinler uygun ve net olmalıdır.

• Kullanılan görüntü öğelerinin (fotoğraf, illüstrasyon vb.) ne için kullanıldığı daima belirtilmelidir.

• Görüntü öğeleri ve metinler, kolay okunabilir ve anlaşılabilir olmalıdır (Pettersson, 2002, s. 50).

Hedef kitlenin zihnini karıştıracak ve görsel/zihinsel algılamasını zorlaştıracak her türlü karmaşadan kaçınılmalıdır. Siyah ve beyaz uyumunun hakim olduğu, kullanıcıların ihtiyacı için tasarlanan Avukat Sitesi (Resim 1) web tasarımda yalınlığa verilebilecek iyi örneklerden biridir. Web sayfası yaparken karmaşıklıktan, gereğinden fazla görüntü ve metin kullanımından kaçınılmalıdır. Görüntü öğeleri ve metinler, verilmek istenen ileti / içerik için etkili olarak kullanılırsa, kullanıcının web sayfasını algılaması kolaylaşır ve sayfanın içinde kaybolması engellenir. Eski bir söz “Az şey çok anlatır”. “Basitlik gereksiz yazıyı ve görsel efektleri elemekten geçer. Gereksiz yazıları elerken yazma becerinizin geliştiği gibi, gereksiz görsel efektleri çıkarırken de tasarım beceriniz gelişir. Gerçek daima açık ve basit olandır” (Parker, 1999, s. 30).

(39)

Resim 1

Yalın bir site örneği.http://www.avukatsitesi.com/avukat-sitesi-sablonlari.html 12.07.2013 tarihinde alınmıştır.

İnternet üzerinden satış yapan bir firmaya ait olan site (Resim 2) kullanılan yanlış renk ve tasarım, yazılarda kullanılan punto ve büyük küçük harf uyumu aynı zamanda çok renk kullanımı ile web tasarımında karmaşık siteye örnektir.

Resim 2

Görüntü ve renklerin yoğun olarak kullanıldığı karmaşık bir site.

http://www.businesscommunicationtools.com/wpcontent/uploads/2012/07/poorly_designed_

websites-e1342638654336.png 29.03.2014 tarihinde alınmıştır.

(40)

2.4.2. Tutarlık-Görsel Süreklilik

“Tutarlılık, çoklu ortam ve web sayfa tasarımında en dikkat edilmesi gereken bir tasarım ilkesidir. Tasarımda tutarlılık, izleyiciye ya da okura okuma-izleme ve tasarlanan ürün içinde dolaşım kolaylığı sağlamaktadır” (Keş, 2009, s. 28). Tutarlılık, farklı bir görsel dil kullanarak sayfalar arasında ani değişiklerle ziyaret eden kullanıcının, şaşırtılmamasıdır.

Göz, tasarım yüzeyinde belirli ilkeler ışığında hareket eder. Göz hareketlerinin ustaca değerlendirildiği bir tasarım daima hedefine ulaşır. Göz hareketi soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru bir yön izler. “Gözün yatay hareketleri dikey hareketlerine göre daha kıvrak ve hızlıdır. Ayrıca göz büyükten küçüğe, koyu renkten açık renge, renkliden renksize, alışılmamış olandan alışılmış olana doğru bir yol izler. Göz bir unsurdan diğerine doğru kesintisiz geçişler yapabiliyorsa, devamlılık sağlanmış demektir.” (http://www.grafikerler.org adresinden 22.06.2013 tarihinde alınmıştır).

Web sayfalarının farklı bir dolaşım dizgesi olduğundan, tasarlanan sayfalar arasında tutarlılık aşağıda belirtilen özelliklerle sağlanmaktadır;

 Ana sayfadan diğer bir sayfaya geçerken sunum biçimi birbirini takip etmeli. Bütün site sanki tek elden çıkmış gibi olmalı, sayfanın birinde resmi diğerinde argo bir yazım dili kullanılmamalıdır.

 Kullanıcıyı zorlamamalı, siteyi ziyaret ettiğinde öğrendiği düğmelerin işlevleri değiştirilmemeli ve tutarlılıkları sağlanmalıdır.

 Geribildirim ya da işletim yönergesi gibi maddelerin yerleşiminde, örneğin; yönlendirme bilgileri, dolaşım araçları, kullanıcı girdileri gibi, renklerin kullanımında, işaretlerin ve yazının kullanımında (yazını rengi, kalınlığı inceliği, eğikliği, puntosu gibi) ve grafiklerin biçiminde tutarlılık sağlanmalıdır.

Tasarımı yaparken, düğme gruplanması, düğmelerin yerleştirilme biçimi, görsel yardım bilgilerinin uyumu, sayfa düzeni, tutarlı tasarımın önemli aşamalarındandır. “Örneğin sitede, her bir sayfa içinde aynı yerlere, sayfanın sağ ve sol kenarına, altına / üstüne yerleştirilmiş olan dolaşım seçeneklerinin bulunduğu yerleri bilmesi, tutarlılığı olumlu etkilemektedir” (Keş, 2009, s. 30). Ayrıca biçim, renk, tarz benzerliği tutarlılığı arttırır. Aşağıda belirtilen cabedge.com site tasarımında görsel süreklilik, biçim, tarz ve arka fon rengi benzerliğinde tutarlı bir tasarım sergilenmesi ile oluşturulmuştur (Resim 3-4).

(41)

Resim 3

Tutarlılık ve görsel sürekliliğe örnek. http://cabedge.com/ 12 Eylül 2013’de alınmıştır.

Resim 4

Tutarlılık ve görsel sürekliliğe örnek. Web:http://cabedge.com/methods/approach/

(42)

Web sitelerinde tutarlılığı sağlamak için renk kodları kullanılır. Oluşturulan renk kodları sayesinde yazı ve arka plan renklerinde tutarlılık sağlanmakladır. “Tutarlılık, ayrıca ana metindeki hizalama, yazı ailesi, başlıklar, arka plan etkileri ve grafik öğeleri üzerindeki özel etkilerin aynı kalmasıyla sağlanır. Tasarımda genel tasarım iskeleti / çatısı bozulmamak koşuluyla diğer sayfalarda içeriğe uygun renkler kullanılabilir” (Keş, 2009, s. 31).

Tutarsızlık, tasarıma profesyonellik ve güzellik getirmek yerine, kullanıcıların site dışına çıktıklarını sanmalarına da neden olabilir.

2.4.3. Açıklık

Anlaşılır site tasarımlarının önem taşıyan öğelerinden birisi görsel olarak sayfaların açık, net, belirgin olmasıdır. İnsanoğlunun bütünleri anlamlı olarak düşünme ve algılama eğiliminden dolayı, günlük yaşamda net ya da tam anlamıyla belirgin olmayan şeylere rastlanıldığında tedirginlik veya rahatsızlık duyulmaya başlanır ve eksik olanı tamamlayarak anlamlı bir bütün oluşturmaya çalışılır. Kullanılan metin ve görsellerin okunabilir, anlaşılabilir ve algılanabilir olması açıklık ilkesini anlatır bir yaklaşım olacaktır. Açıklık ilkesi, içerikte kullanılan dil ile ilişkilendirilebileceği gibi, metnin okunurluğu için kullanılan yazı karakteri ve puntosu ile de ilişkilidir. “Bu yüzden metinde, rahatlıkla algılanabilecek ve okunabilecek ideal bir ölçü ve yazı karakteri kullanılması gerekir. “Örneğin kitapta yazının okunabilmesi için 9-12 punto etkili iken, ekran için biraz daha büyük olması gerekir. Ayrıca bilgilendirme açısından görüntü öğelerinin de okunurluğa gereksinimi vardır” (Pettersson, 2002, s. 48).

Bilgi tasarımı ve diğer tasarım alanlarında yukarıdaki sorular sorularak "açıklık" ilkesiyle görsel tasarılar güçlendirilebilir.

İçerik açısından "açıklık" ilkesini geliştirmek için aşağıdaki ilkelerin dikkate alınması gerekir.

• Alıcının sosyokültürel düzeyi ile uyumlu metin ve görsel dil kullanılmalıdır.

• Bozuk şive ve aşırı bilimsel dilden kaçınılmalıdır (İzleyiciniz aksini belirtmedikçe).

Şekil

Tablo  9’de  Bozok  Üniversitesi  web  tasarımının  görseline  ilişkin  maddeler  yer  almaktadır
Tablo  12’da  Bozok  Üniversitesi  web  tasarımının  menülerine/linklerine  ilişkin  maddeler yer almaktadır
Tablo  28’de  Üniversitelerin  WEB  tasarımlarına  yönelik  uzman  görüşlerinin  olduğu  bölüm yer almaktadır
Tablo  29’da  Üniversite  web  tasarımının  görseline  ilişkin  sekiz  madde  yer  almaktadır
+6

Referanslar

Benzer Belgeler

• Web grafik tasarımı, grafik tasarım alanı ile yakın ilişkili bir konu olarak ele alınabilir ama kendi içerisinde ayrı bir dal olarak çok geniş bir alanı işgal

İngilizce Hyper Text Markup Language cümlesinin baş harflerinden oluşur, Türkçe anlamı ile Hiper (Üst Seviye) Metin İşaret Dili olarak çevrilir.. Biz bu cümleyi kısaca

Peki “/” karakteri neden ilgili komut (meta komutu) başlatılmadan doğrudan komutun sonlandırılması için kullanılmıştır.. İlk önce tıpkı title etiketi gibi elimizde

Başlıklarla ilgili kod parçacığı Şekil 6.1.’de verilmiş olup ilgili kod parçacığının çıktısı Şekil 6.2.’deki gibi olacaktır.. İlgili

Adres çubuğunda ortak klasör olan çalışma klasörüne kadar olan (çalışma klasörü dahil) adres bilgisi girildiğinde Şekil 8.9.’dan görüleceği üzere index.html

Bu link verme işlemi link tegi ile yapılmakta ve rel (İngilizce bağlantı anlamına gelen “relation” kelimesinin kısaltması) anahtar kelimesi ile link verilen.. dosyaya

index.html dosyasına ait kodlar Şekil 13.2.’de verilmiş olup, stil.css dosyasına ait kodlar Şekil 13.3.’de verilmiştir. İlgili

Öncelikle Şekil 19.5.’teki kod satırlarını girerek “kutu” class isimli divi, “paketle” class isimli div içine alalım. Kodun çıktısı Şekil