Sülünlerin (P.colchicus) entansif ortam ve karasal iklimde yetiştirilme imkanlarının araştırılması: II. büyüme ve karkas özellikleri

Vd.mı.lh·r~ .(lmı .u .1:6'1.76

SÜLÜNLERiN (P

.

colchicus

)

ENTANSiF ORTAM VE KARASAL

i

KliMDE

YETişTiR

iLME

iMKANLARıNıN ARAŞTIRILMASI

:

II.

BÜYÜME ve KARKAS ÖZELLiKLERi'

Orhan Çetin1 KemalKınkçı 1 Cafer Tepeli1

Br

eeding

P

ossibiliti es of

Ph

easan ts

{Po

co

lchic us)

in Intensive Conditio ns

a

nd

Cold

C

llmatic

Zone: ll

.

G

ro wth

a

nd

Ca

rca

ss Ch a racte r istics

Su mm ary: Inthısstu dy; growth rate,lee oconsurrotton. ieed conve tston and careass trans ot pheasantshas been lnvestıgated in Konya farm conditic ns. Hatchingweight of Pheasantchlcksweredetermine d as 21.97%0.13 g.Ave· ra çe body weights ol ph ea sanıs on lourth, eighth.fourteenth ve eightteenth weeks wet e eeıerrrs n ed as; 153.73. 462.87,83&.61ve 9&&.17 9 respectlvely.Average body weights oflemale and malepheasant s atthe same weeks werereauzed as; 133.40 and163.33 ,420.16 and 495.56,701.67and909.67 and790.18and 1074.92 grespectively. Feedconversionratio and leedconsumptio nwere calc uJated as 5.51 kg and 5141.809.The slaughterpercent age of temate and male pheasant swete deterrnine das 80 .37"I" and 79.03 %. Breasıpercent age andlhigh perc ent age 01 male and lemalepneeeem ewere determinedas; 34.00%and 27.57%.34.39% and27. 18%respectively.

Keyworcls:Phe as a m,gwwthandcareasscuatactenstice,leedconsuption,lee dcorwers'cn.

Özet:BuçanşmasülünlerınKonya'daküme sşartlarındabüy üme,yemtükelimı,yemdenyararlanma.karkasa~ırlı~ıve karka s özell iklerin ınbehrlenebilma si amacıylayapıld ı . SülüncivcivI erinın ortalamaçıxnn a~ır\ı~ ı, 21.97±Q.13 g olarak belirlendi. Denemeye alınan sulunlenn 4.,8" 14.ve 18.hatta canlı a~ırlıkl an sırasıyla; 153.73, 462.87, 83&.61 ve 955.179olarak belirlen di.Aynı

ne

nete

rca

di~isülünlerinortalamaca nl ı a~ ırlıkalrı133.4 0,420.16,701 .67ve 790.18 g. erkeklerin ise,163.33,495.56,90 9.67ve 1074.92 golarak tespit edildi.BüyÜIma döne misonunda sülünlerinyemt ü-ketimlerive yemdenyararlanma or anla rı. 5141.80~sülünve 5.&1 kgolarak hesapla n d ı. Kesimiyap ı la n dişive erkek

sülünlerin karkas randı manları: % 80.37 ve%79 .03 olarak belırlendi. Kark asm önemlipar ç alarından olan göğüsve outtanrıkark asaor a nı.erkek vedişile rde sırasıyla:%34.00ve%27.57,%34.39 ve%27.18 olarak tespit edildi. SÜ· 1ünlerin tümkarkasparçalarıa~ırlıklarındaCinsiyetleraras ındaerkeklerlehinelarkhhkbelirlendi(p<O.O&).Ayak ağırlı ~ ı or a nıhariç(p<O.O&),di~e rtümparça larda cins iyetl eraras ındalarklılıkbulunamadı(p>O.OS).

Anahtarkelirreler:Sülün, büyü meve karkas,yemtüketimı,yemden yararlanma. Giriş

Sülün yetiştiriciliği genelde av turizmine yö· neuk olarak _{yapılmaktadır.} Ancak Fransa; _ıtalya,

Bulgarıstan gibi bazıülkelerdekümes hayvanı

o

ta-rakdayetiştirilmektedir.Sülün eti bu ülkelerdemar -ketverestau rantlara kadar inmiştir. Ayrıca etlerinin lezzetli olması ve nadir bulunan birhayvan olması nedeniyle, diğer çiftlik hayvanlarımn etlerinden daha paha hdtr.

Sülün türleri içerisinde et üretimi için

po-tansiyelolabilecek tek tütün Adi Sulun (Et tipi süiö n-Phasianus colchicus) olduğu bildirilmektedir (Marsico ve Vonghia, 1992; McGowan ve Gerson. 1995).

Bu

potansiyeli insanları n faydasınasunmak

üzere . yetiştiriciliğine yönelik birçok araştırma ya -pılmışlır (e ain ve ark.• 1975; Cain ve ark., 1984; çetin ve ark., 1996; Dobrzansjd ve ark., 1987;

Moore ve Krueger, 1989; Sarıca ve Karaçay, 1994).

Sulünlerde kullanılan rasyonun büyümey eolan etkisi,Cain ve ark.(1975), Cainve ark.(1984),Ka -lousve Sıradal (1989),Kim ve Yang (1994),Moore iil'ii~Tarihi;()OJ.12.i'J')f>

•BuaıaşurrnaSe\ı,:uküniversitesiAraştırmaFonu tarafmdandestcklcnmişlir(Vru)C1\\,:951030). i.S.O.Veteri ner Fakültesi.ZootckniAnabilimDalı.KONYA.

~:ET1 .KIRIK<':ı.TEPELİ

ve ark. (1989), Woodard ve ark. (1979) ile Wo-odard ve ark. (1977) tarafından incelenmiş; bu araştırmaların sonuçlarına göre; sülün civcivlerinin % 24 HP içeren rasyondan daha az HP ile

bes-lenmemesi gerektiği, 18 haftalıktan sonra ise pro-teince fakir gıdalarla beslenilebileceği bildirilmiştir. Kassid (1982), Kassid ve ark. (1981) sülünlerin ge-netik yönden canlı ağırlıklarını çahş rmş lar, Rizzi ve ark.(1994)'da sülünlerin 28 ve 120. gündeki canlı ağırlıkların kalıtımderecesini sırasıyla; 0.27 ve 0.30 olduğunu bildirmişlerdir.

Sülünlerin değişik çevre şartlarındaki büyüme özellikleri Dobrzanski ve ark. (1987),Kim ve Yang

(1994), Slaugh ve ark. (1989), SIaugh ve ark.

(1987) ve Warner ve Darda (1982)tarafından araş­ tırılmıştır. NRC (1984), bu kuşların haftalık canlı ağırlık standartlarını vererek, 18 haftalık beslenme

süresince sü\ün başına ortalama 5800 g yem tü-kettiklerini bildirmiş, Wiseman (1987)'da değişik beslenme dönemlerindeki rasyonların bileşimini vermiştir.

Sülülerin karkas özellikleriMarsico ve Vonghia

(1992) ve Sarıcave Karaçay (1994)tarafından ça-lışıl mış ve 14haftalık besi sonunda sülünlerin 1 kg civarı nda, % 80 randımanlı karkas verebildikleri bil-dirilmiştir.

Türkiye'de bu hayvanın yetiştiriciliği hobiden öteye gitmemektedir. Sülün yetiştiriciliğinin Tür-kiye'deki yetersizliği yanında, bu türle ilgili araş­ tırmaların say ısı da azdır. Oysa, Türkiye iklimi ve tabiat şartları sülün yetiştiriciliğinin yaygın bir şe­ kilde yapılmasına müsaittir. Sülünlerin Tür-kiye'deki tabii yaşama alanı olan Marmara ve Ka-radeniz bölgelerinin kıyıya yakın bölgelerinin

(Turan,1990) yanında, bu hayvanların Türkiye'nin

diğerbölgelerinde deyetiştiriciliğinin yapılabilmesi Türkiye ekonomisi açısından faydalı olacaktır. Et tipi sülünlerin yeliştirme amacı eli olduğu için,bu hayvanların büyüme ve karkas özelliklerinin b

i-linmesi ve bu konudaki bilgilerin artırılması da

önemlilik arz etmektedir. Buçalışmasülünlerin ka-rasal bir iklimin hüküm sürdüğü Konya'da küme~ şartlarında büyüme. yem tüketimi, yemden ya-rarlanma, kesim ve karkas özelliklerinin be

-lirlenebilmesi amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Metot

Araştırma Selçuk Üniversitesi Veteriner F

a-kültesi Hayvancılık Araştırma ve Uygulama Ün

i-tesinde gerçekleştirilmiştir. Orman Bakanlığına bağlı Karacabey Ova Korusu Yeniköy Sülün Üretme Is -tasyonundan 1995 yılında 3 adet erkek ve 8 adet dişi sü\ün (Phasianus colchicus) getirilmiş, bu

n-lardan ilkyılda üretilen sülünler 1996yılında tekrar kendi aralarında çiftleştirilmişlerdir. Ilk 5 haftada elde edilen yumurtalar,4 parti halinde kuluçka ma

-kinasına konulmuş, sağlıklı, sağlıksızve hatta kabuk a\tı tüm civcivler (n=174 adet. Çıkım tarihleri» 11 Mart,18 Mart,25 Mart ve 2 Nisan) araştırmanın ma-teryalini oluşturmuştur. Bu sülünler Macar ve Yerli

genotipitaşımaktadırlar.

Sülün _{yumurtalarının} kuluçka _{işle mi} SÖKTAV marka kuluçka makinasında gerçekleştirilmiştir. K

u-luçkadan 24 gün sonra çıkan civcivler çıkım ağır­ lıkları alınarak altlık olarak ağaç talaşi seril miş ve 32°C'lik ısı sağlanmış 4x3.5 m ebatındaki odalara konulmuştur. Isı tüplü radyanlardan elde edilmiştir. Başlangıçtaki ısı haftada 2-3°C düşürülmüş, 4.ha f-tadan sonra ise herhangi bir ısıtma uy -gulanmamıştır. Işıklandırma, civcivlere ilk 4 hafta 24 saat olacak şekilde yapılmış, 4-6.haftalar arası 22

saat, sonraki haftalarda ise gün ışığına ek olarak herhangi bir ışıklandırma uygulanmamı şt ır. Sülün

civcivlerine ilk 4 hafta hindi büyütme yemi (%26.01

Ham Protein ve 3100 ME, kcaVkg), 4-12. haftalar arası piliç geliştirme yemi (% 20 Ham Protein ve

3100 ME,kcaVkg) ve 12.haftadan sonra% 14 Ham

Protein ve 2700 ME, kcaVkg ihtiva eden rasyonlar

ad Iibitum olarak verilmiştir (Wiseman, 1987). Sü -lünlere 2 haftalık olduklarında kanal numarası ta-kılmış,4 ve 8haftalık yaşsonunda ikidefa gaga k

e-simiyapılmıştır. Tartımlar14.haftaya kadar haftalık olarak yapılmış. bu haftalık yaştaki canlı ağır­ lıklarının yetersizliği ve tartım sırasında meydana

gelen strese mahal vermemek için 15, 16 ve 17.

haftalardatartımlar yapılmamışve sontartım 18 haf-talık yaşta yapılmıştır.

Sülünlerin karkas özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, 18 haftalık yaşta bulunan 1. parti ku-luçkadan çıkanların tamamı ile 3.partiden 13 adet,

toplam 20 adet erkek ve 20 adet dişi süiünrastgele

/

Siiliinı..rlnn'.l""ld'licııs)":ntıını;irOrtlim'H'Kıırll5111iklinull'...

Şekil1.SülünlerınBüyü me Egrisi .

b;;]

-_

.

o

>

---- - Er1<ek - - G o m l

.

...

1200

;;

1000

•

800

,

_o 600 < ~

_""

•

U 200 O O

,

,

•

11 10 12 14 Hafıal ar

istatistiki analizlerinde t testinden yararlanılmıştır (Kutsalveark.,1990) .

Bulgular

Sülüncivcivlerininçıkrm ağırlıkları, haftalıkcanlı ağırlık artışlan, yemden yararlanma oranları ve e \<'-lemeli yemtüketimleri Tablo l'de,dişive erkeklerin haftalıkcanlı ağırlıkları vecanlı ağırlık artışları Tabkı 2'de,bOyümeeğrilerideŞekil l'degösterilmektedir.

seçilerek canlı ağırlıkları aunrmşur. Canlı agırlıkları alınan sülünlerın başı atlas ile axis arasından k e-sıl mi ş ve kesilen başlar ıartnrmştır. Kesilen sü -lünlerin tOyleri yolunduktan sonra ayaklar da art. tersi ekleminden kesilm i ş ve tartılmışlardır . Karkas ağırlıkları~ ın belirlenmesi için içorganlar çıkartılmış ve hemkarkasve hem deiçorganlartartürruşlardrr. Ayrıca yenilebilir iç organ ağ ırl ı ğının belirlenmesi amacıyla kalp, karaciğer ve taşlık toplu halde

tar-turmştn. Sulunlerin karkas ağırlıklannın b e-lirlenmesinden sonra. kanat ağı rl ı kla n nı n b e-lirlenmesi için, kanatlar art. humeri. but ağırlığının belirlenmesi için butlar art.coxae ekleminden k e-silmiş , göğus ağırlıkları nın belirlenebilmesiiçin ise. gögüs eti bölgesi kesilerek ayrılmı ş ve ta r-ulrmştardır. Göğüs Uzunluğu. genişliği ve derinliği ceıveüe ölçülerek cm olarak belirlenmiştir. Ağırlık öç umleri 0.1ghassasiyetindaki elektronik teraziile yapılmışolup;karkasparçalamasıve ölçuleri Jones (19B4)'unbildirdiğimetotlayapılmıştır.

Bu çalışmada sülüncwcivlenrnnbüyüme,yem tüketimi.yemden yararlanma ve dişi ile erkek su -hmlerin kesim ve karkas özellikleri ayn ayn i n-celenmiştir. Her bir özelliğe ait istatistiki d e-gerlendirmeleryapıl mışve karkasla ilgili özelliklerin

Tablo 1.SG\i:ı nle rinOrtalama Çık,m Ağı rl ıkl arı, Hatlalık Canlı Agırhk Artışları (CM),Yemd en YararlanmaOranları (YYO) ve Eklemef Yem Tüketimleri(EYT).

Hanetar 'XtSX' %V C.AA Y.Y.O

EYT

O(n= 174) 21.97±0. 13 8.36 1 (n=159) 29.89±O.37 16.65 7.92 7.89 62.55 2 (n= 148) 55.23±0 .69 16.59 25.34 4.63 179.93 3 (n=142) 93.01±1.38 16.57 37.78 5.05 370.49 4(n=136) 153.73±4 .07 28.75 60.72 3.45 580.01 5(0=132) 226.36±5.17 28.72 72.63 2.32 748.42 6 (0=128) 322.20±6 .38 21.88 95.84 1.90 930.50 7 (n=125) 393.86±9.09 24.52 71.66 4.00 1217.29 8 (n=123) 462.87±7 .76 20.87 69.01 5.47 1594.84 9(n=121) 540.87±8 .65 19.07 78.00 3.96 1903.49 10 (n= 120) 610.77±9.36 17.~7 6St.StO 5.13 2262.27 11 (n=119) 676.78±9.54 16.32 66.01 5.64 2634.47 12(n=118) 729.42±10.87 16.93 52.64 5.99 2949.98 13 (n= 117 ) 782.73±11.88 .17.10 53.31 6.60 3301.59 14(n=116) 835.6H1 7.48 16.87 52.88 6.62 3651.7 1 ta (n= lt5) 955.17±28.93 16.61 11~.5 6 12.06 514 1.80

<,:ET I N.KIKI K<,'I. TEPE!.l

Tablo2.DişiveErkek Sü\ünlerinHanalıkCanhAğırlık Artışları.

DIşI

E

RKEK

Hatlalar X"±sı ·ı.v CanlıAğı rlık Aılışı xtS'X

%v

Canlı AğırlıkArtışı

2. 53.14±0.88 15.71 56.22±1.0 5 16.87 3. 88.85t2. 01 17.79 35.7 1 94.4Q±1.75 13.88 38.18 4. 133.4 Ot4 .02 22.15 44.54 163 .3 3t6.37 29.08 73.9 4 5. 200.4616.30 26.84 67.06 247.71±7.46 26.7 8 79.38 6. 285. 13t8.37 21.58 84,6 8 351.21±7.76 17.41 10 3.50 7. 348.11t l0. 5 8 21.91 62.97 431.54±11.02 19.45 80.33 8. 420.16t9.45 18.81 72.05 49 5.561 1 1.09 18.59 64.0 2 9. 488.07 19.85 16.7 6 67.92 582.35112.39 17.41 86.79 10. 543.64±10.81 16.04 55.56 660.6011 2.07 14.84 78.24 11. 600.08±9.7 1 \2.9 5 56.44 733.48 112 .25 13 .46 72.89 12. 645.33110.51 \2.62 45.25 788.15±14.45 14.66 54.67 13. 686.6311 \.53 \2.89 41.51 852.97 114.98 13.94 64.81 14. 701.6711 3.43 \0.30 14.83 909.67 119.3 2 11.44 56.70 18. 790.18114 ,66 9.79 85.43 1074.92±22.67 6.77 134.33

Canlı Ağırlık : SOlün civcivlerinin çıkım ağırilğl 21.97±Q.13 g olarak belirlenmiştir. Sülünlerln ilk 3 haftahk canh ağırlık artışları Tablo l'de görüleceği

üzere oldukça yav aştır. Haftalık canlı ağırhk artışı genelde 6(}·70 g arasında olmuş, en yuksek canlı

agırlık artışı ise 95.86 g ile 5-6.haftalar arası qe

r-çekleşmiştir. Erkek ve dişi sülünienn 14.haftadaki

ortalama canhağırlıkları835.61g olarak tespit edil

-miş, ancak bu değer standartları n oldukça ge·

risindekaldığı içindeneme suresi 4 hafta daha u za-turmşnr. 18 haftahk yaşta ortalama canlı ağırlık

955.17 9 olara k belirlenmiştir. Dişi ve erkek sü -lünlerin canlı ağı rlı kları ayrı ayn incelendiğinde de;

en yüksek ca nl ı ağırlık artışının 5-6. hatla lar a

ra-sı nda gerçekleştiği; bu haf1adaki dişi ve erkek sü

-lünlerin ortalama canlı ağırlıklarının sırasıyla: 285.13 ve 351.21golduğu belirlenmişti r. Er keks u-lünlerde canlı agırtık artışında en yüksek va r-yasyon.% 29.08'likbır deşene 4 haftalık. otşueröe

ise % 26.84'lük bir değerle 5 haftalık yaşta tespit edilmişt ir.

Yernden Yararlanma : Sülün civcivtennin 1. haftadaki yemden yararlanma oranları oldukça

düşük bır değer olup 7.89 kg olarak belirlenmiştir. Bu değer 6. haftaya kadar yüksel me egilimi gös -tererek 1.90 kg'a kadarçıkmış. bu haftadan sonra yine bir düşme göstermiştir. Besiye alınan sü

-lünlerin 18 haftalık yemdenyararlanma oranları ise

5.51 kg olarakbeünenmiştir.

Yem Tüketimi : Sülünlerin besi süresince

t

ü-kettilderi yem miktarı eklemeli olarak he-saplanmıştır. Birinci haftada tüketilen yem miktarı

fert başına 62.55 g. 18 haftalık bOyüme sonunda

ise 5141.809 olarak tespitedilmiştir.

Ölüm Oranı : Araştırmada kullanılansüiunlerin ölüm oranı % 33.90 gibi oldukça yüksek bir d

e-ğerde olmuştur. Ölümlerin büyük çoğunluğu (o/.

21.83), kuluçkadan sağl ıksız veya sakat olarak çıkan civcivlerin ilk 4 haftalık yaş döneminde öl-meleriinden dolay ı yüksek oranda gerçekleşmiştir. Bu haftadan sonra meydana gelen ölumlere. g

e-nelde 2 dela 9a93 kesimi yapılmış olmasına rağ­ men kanibalismusve eülun vücudunundegişik böl-gelerinde şekillenenparalizle rsebepolmuştur.

Kesimi yapılan sUlünlerin kesim ve karkas

özellikleri vekarkasparçalarına aiı ağırlıkve yüzde

değerleriTablo S'teqôsıenlmekıedir.

Kesimi yapılan sülünlerin genel, erkek ve di

-şiierin ortatama canlı ağı riıkiarı sı rasıyla; 926.00,

1058.00 ve 794.00 g olarak bulunmuştur. Karkas

ağırlığı ve karkasrandımanı iseaynı sırayla;737.55

ve % 79.7, 836.9 ve % 79.03,638.29ve% 80.37

r-Siiliinl"rinil'.colc h k us)t:nh.nsif{)rt..mv" KloInlslol\İklimdl'..•

Tablo3.Sulunlerin Kesim ve KarkasÖzellikleri

i±

8x

Erkek Dişi Genel

Özellikler (n=20) ../..V (n=20) "lo

V

(n=40) ../.. V

Canlı ağırlık9 10S8.00±22.60 2.14 794.0Ot17.10" 2.15 926.0Ot2S.3S 2.74

Karkasağ.9 836.9Ot19 .72 2.36 638.2Ot14.21 ' 2.23 737.S5±19.92 2.70

Baş ağ.9 38.90t0.76 1.96 28.40t0.52· ı.81 33.6S±O.96 2.84

Ayakağ· 9 27 .S0ffi.6S 2.36 18.7010.42" 2.23 23.10±0.8D 3.47

ıçOrganağ.g 98.S0±2.76 2.80 77.20t2.DS' 2.65 87.8S±2AD 2.74

Yen. IçOrg.ağ.g S8.9D±142 2.41 46.9Otl .70' 3.63 52.90±1.46 2.75

Bul a9.g 228.00±4.79 2.16 172.0Ot4.27' 2.48 196.95±S.06 2.57

Kanal ağ.g 93.60±1.97 2.10 72.9Otl.29' 1.77 83.25±2.02 2.43

GÖğüsağ·9· 283.90±13.63 3.04 217.9Ot5.63· 2.58 250.9Qi7.33 2.92

Karkas"lo 79.03±Q.3S 0.45 aO.37to.49· 0.61 79.70±0.32 0.40

Baş"lo 4.69±O.10 2.16 4.49t0.13 2.92 4.S8±0.08 1.81

Ayak"/.. 3.30t0.06 1.aS 2.94to.06· 2.02 3.12±0.05 1.63

IçOrgan% l1.91±<L.S2 4.34 12.18±0 .37 3.05 12.04±0.31 2.61

Yen.lç.Org.% 7.09 10 .28 3.94 7.37±0.26 3.46 7.24±O.19 2.60 Bul% 27.S7±O.28 1.05 27.18±O.25 0.92 26.76±0.19 0.70 Kanat % ı1.24±O.2 1 1.83 l1AS±0 .12 1.02 11.3S±0.12 1.04

Göğ üs% 34.0Q±O.38 1.12 34.39to.36 1.05 33.9710.26 0.76

Gögüs uz.cm 16.0a±O.15 0.95 14.3a±<l.10' 0.66 15.2310.16 1.07 Gôğüsgen.cm 7.31±O.26 3.53 6.67±O.oa' 1.20 6.99±0.14 2.04

Gôğüsder.cm 5.50±0.O9 1.68 4.81iO.06' 1.30 S.lS±0 .08 1.52

,Cinsiyetleraras ındakilarkh lıkönemlidir(p<O.OS).

Yen.

Iç.

Org.:Yenilebiliriçorçente r. Uz: Uzunluk. Gen:Genişlik.Der:Derinlik

çalanndan olan gögüs ve butların karkasa oranı, erkek vedişilerde sırasıyla: %34.00ve%27.57,% 34.39 ve % 27.18 olarak tespit edilmiştir. Kesimi yapılan sülünlerin tüm karkas parçaları ağır­

lıklarında cinsiyetler arasında farkl ılık belirlenmiştir

(p<O.05). Ayak ağırl ı ğı oranı hariç (p<O.05), diğer

tüm parçalarda cinsiyetter atasında farklıhk tespit edilememiştir (p>O.OS). Göğüs uzunluğu,. genşliği

ve derinliği bakımından da erkekler lehine farklılık

bulunmuştur (p<O.05).

Tartışmave Sonuç

Sülün civcivlerinin ortalama çıktm ağırlığı 21.9710 .13 g olarak tespit edilmiş ve bu değer. Warner ve Darda (1982)'nın bildirdiği 20.8-22- 1 g ve Kalous ve Stradal (1982)'ln bildirdiği 20.6-21.2

g'lık değertertebenzerdir.Ancak SarıcaveKaraçay

(1994). ayn ı genelipt; sulünlerde çıkı m ağırlığını

24:64±O.02 golarak bildirmişlerdir. Yannakopoulos (1992),sülünlerde yumurta ağırlığ ınınsülünyaşı ile birlikte artış gösterdiğini bildinniş, farklılık

kay-nağınında busebeptenolabileceğisöylenebilir. Buaraştırmada canl ı ağı rl ık varyasyonunun o l-dukça yüksek oldugu 4. haftada, erkek ve dişi s ü-lunterinortalamacanlı ağırlıklarısırasıyla; 163.33 ve 133.40g olarak tespit edilmiştir. Gerçekleşen canlı

ağırlıklar, Riızi ve ark. (1994)' nın erkek ve dişiler

Içinaynı haftalık yaşta bilditdiği174 ve161 g'hkd

e-getıerden erkeklerle benzer, dişilerden ise d

ü-şüktür. Ancak bu araştıncılat (Rizıi ve ark., 1994), başlangıç rasyonunu% 27.5HPve 3197 ME,k.caV kg olarak hazıtlamışlardır. Kim ve Yang (1994) ise sülunlerin başlangıç rasyonlarına çinko ve man-ganez ekleyerek büyüme üzerine olan etkisini in

-ÇhI1 N,KUUKÇI,TEPEU

celemişlerdir. Araştırıcılar bu minerallerin değişik

oranda katıldığı gruplarda 4. hafta ortalama canh

ağı rhğ ın ı 85.5-96.7ggibidü ş ü kbirdeğ erolarak bil

-dirmişlerdir, Bu çal ışmada gerçekleşen canlı ağır­

lıklar bu ağırlıklardan yüksek olmakla birlikte:araş­

tırıcıların kullandıkları sülün

turün

ü

belirtmemelerinden dolayı, farkhhk tür farklılığına bağlanabilir.

Dobrzanskive ark.(1987) 8haftalık sülünlerin

ortalama canlı ağırlı idarı n ı 499 9 olarak tespit e

t-mişler ve bu değerin çalış mada gerçekleşen 462.87 g'l ık değerden yüksek olduğu gö-rülmekted ir. Bu araştırıcılar (Dobrzanski ve ark.• 1987) bu haftadaki eklemeliyemtüketimini 8,hafta

için oldukça yüksek bir değer olan 2.79-3.13 kg olarakhesaplamışlardır. Dolayısıylabuyaşiçin ge

r-çekleşen yernden yararlanma oran ı bu çalışmada daha yüksekolmuştu r.

Sülünlerin 14. hafta canlı ağırlığı nı Sarıca ve Karaçay (1994) 1020.83 g olarak bildirmişlerdir. Slaugh ve ark. (1987) ise farklı şekillerde ışı k­

landırmanın sülünlerin büyümesine etkisini be

-lirlemek üzere yaptıkları çalışmada aynı haftadaki

canh ağırlığ ı erkek ve dişiler için sırasıyla: 1138.2 ve 1045.3 9 olarak tespit etmişlerdir. Woodard ve ark.(1979)'da farklı oranlarda protein.Ca ve P ih -tiva eden rasyonlarla bOyülülen suluruerde 14. hafta canlı ağı rl ığı nı dişi ve erkekler için sırasıyla; 854-1073 g ve 654-795 g olarak bildirmişlerdir. Araştı rıcılar (Wooda rd ve ark., 1979), sülünlerinilk 8 haftal ı k rasyonları nın en az % 24 HP ihtiva e

t-mesi gerektiğini bildirerek. 8. haftadan sonra bu

oranın % 20 seviyesine indirilmesini tavsiye e

t-mişlerdir.Bu çalışmada aynıyaştaki ortalama canl ı

ağırhk dişiler için 701.67 g, erkekler için 909.67 g olarakgerçekleşmiştir.

Deneme sonundaortalama canlı ağırlık955.17

golmuştur. Aynıyaştaki ortalamacanlıağırlığıCain ve ark. (1975) 991-102 1 g, Kalous ve Stradal

(1989) 1008.3 gveRizziveark.(1994) erkek ve

di-şiler için sı rasıyla: 1362 ve 1000 g olarak b

e-hnemişıerve bu değerler, bu çalışmada belirlenen

canlı ağırlıktan yüksektir. Canlı ağırlıkların . Ii-teratürde bildirilen (Cain ve ark.• 1975; Kalous ve Stradal, 1989; Rizzi ve ark.. 1994; Sarıca ve I<

.a-raçay, 1994; Woodard ve ark.• 1979) değerlerden

düşüklüğü; genotip, bakım, besleme. idare ve de-nemenin yürütüldüğü bölgenin iklim şartlarına bağ­

lanabilir . Örneğin, sülün civcivlerin in ilk haftalarda

barınaklarındaki ısı kaynağından dolayı ısının

ap-timize edilememesi ile büyüme dönemlerinin yaz

aylarına rastlaması ve dolayısıyla yüksek ısıdan et-kilenmeleri birsebep olarakgösterilebilir.Warner ve Darda (1982)da,yüksek ıs ınınsülünlerinbüyümesi üzerine olan etkisini incelemişler ve yüksek ısının 45 günlüktendaha büyük olan sülünlerdebuyümeyi olumsuz etkilediğini bildirme ktedirler. 8u sonuç,bu

araştırmadaekle edilencanlı ağı rl ığınyüksekısıdan

et kilend iği bulgusunu(Warne rve Darda,1982) des-teklerniteliktedir.

Bu araşt ı rmada sülünlerin 18 haftal ık büyüme periyodu için hesaplanan yemden yararlanma 5.51

kg'dır. 8u oranı 14 haftal ık yaş için Sarıca ve

Ka-raçay (1994)5.04ve Slaugh ve ark.(1987) 5.1-6.1 kg, Kalousve St radal(1989) ise 18hattalık yaşiçin erkekve dişilerde sı rasıyla:6.7 ve 8.7kg olarakhe

-saplamışlardı r. Araştırmadaeldeedilenyemden

ya-rarlanma oranının, yukarıda bildirilen değerlerden dahaiyiolduğugörülmektedir.

Sarıcave Karaçay (1994),14haftalık yetiştirme sonunda sülünlerin,fert başınatükettikleriyem

mik-tannı5143.16gbildirmiştirNRC (1984)ise, 18 haf

-talık sülünlerinyemtüketimlerinin 5820 golduğunu

bildirmektedir.Buaraştırmada14.ve 18.haftada

tü-ketilen yem miktarları 3651.71 g ve 5141.80 9 ola -rakbelirlenmişve her ikidönem sonunda belirlenen

değerlerbildirilenlerdendaha iyidir.

Deneme süresince % 33.90 düzeyinde ölüm

oranı gerçekleşmiştir. Bu oranı Sarıca ve Karaçay

(1994)% 16.31,Woodard ve ark.(1979) %0-62 ve

Woodard ve ark. (19n % 14-34 olarak bil

-dirmişlerdir. Dolay ıs ıyla çalışmadaki yüksek ölüm

oranı bOyCIk miktarda metotta açıklanan kuluçka

şartlarından ve bakım ile besleme şartlarından kay-naklanmıştır.

Sülünlerin kesimvekarka s özellikleri Tablo 3'te

verilmiştir. Karkas oranı dişi ve erkekler için sı­

rasıyla; % 80.37 ve 79.03 bulunmuştur. Aynı ge -notipli sAlünlerde Sarıca ve Karaçay (1994)' ın b

il-dirdikleri oran ise aynı sırayla: % 78.06 ve %

78.05'dlr. Değerlerbirbirine benzer bulunmakla bi r-likte, bu çal ışmada dişilerin karkas oranında küçük

Sülünll'f'inlP.colchlcuı;;)t:ntanı;;ifOrbmveKaraı;;aliklimde...

bir yükseklik göze çarpmaktadır. Bu fark araş­

lırmalarda kullanılan sulünlerin kesim yaşlarının farklıolmasınabağlanabilir.

Erkek

ve

dişilerde göğüs oranı sırasıyla; %

34.00

ve

% 34.39, but oranı ise aynı sırayla; % 27.57 ve % 27.18 olarak tespitedilmiştir. Ortala ma

but

ve

göğüs ağırlığı sırasıyla 196.95

ve

250.90 9 bulunmuş

ve

bu değerler, Marsico ve Vongh ia

(1992)'nın 282 9 göğüs ağı rl ığı, Sarıca ve Karaçay

(1994),ın 280.21 9 göğus

ve

24 1.64 9 but ağı rl ığı

olarak bildi rdikl eri değerlerden düşüktur. De

-ger1erdek i farklı lık, kesim ağl ı1 lkları ndaki farkhlıktan kaynaklanmaktadır. Kesim i yapılan sülünlerln tum karkas parçaları ağırlıklarında cinsiyetle r arasında farkhlık belirlenmiştir (p<O.05). Ayak ağı r1lğl oranı

hariç (p<0.05).diğertüm parça lardacins iyetler ar

a-smda farklıl ı k tespit edilememiştir (p>0.05) .Göğüs

uzunluğu , genişliği

v

e

derinliği bakımından da e

r-kekler lehineüstünlü kbulunmuştur(p<0.05).

Bu çalışmada yüksek oranda gerçekleşen

ölüm ler gene lde erken yaşta olmuştur. Bunları da

kalitesi düşük civcivleroluşturmuştur. Bu durumda

kuluçka şartla rı nın,

t

ür

un

ihtiyaç duyduğu o p-limizasyo nda gerçekleştiril mesi ve aynı

op-timizasyonun daha sonra ki dön eml erde de uy.

gulanması, başarılı üretim açısından tavsiye edilir. Bu araştırma ile, sülünleri n optimum çevre şart­

larının sağlanması durumunda Orta Anadol u

kumes şartlarında yetiştirilebilecekleri; bu iklimdeki

pertormanslanrun arttırılması ve özellik le bakım,

besleme ve mene njmente yönelik araştırmalar ya -pılmasının; bu yaban hayvan

t

ü

rün

ü

n

T

ür

kiye'de ki

yetiştiriciliğinin sektörel düz eyde yapı lmasına kat

-kıda bulunabileceğikanaatine varılmıştır.

Kaynaklar

Cain.J.R.,Lockamy,l .A..Creiger,C.R.(1975): Dietaıy Protein and Pen Densily Effect ol Pheasants. Poultıy

Sei.54:1741.

Cain, JR, Weber, J.M., Lockamy, TA, Creiger, C.R (1984).GrowerDiets and Bird DensityEtleete on Growth

andCannibalism in Ring-NeckedPheaaants.Poultry Sei. 63:450·457.

çetin, O., Tepeli, C., Kırıkçı, K. (1997). Sülünlerin (P.

colchıcus) Konya Şartlarında Yetiştirilme Imkanlarının Araştırılması. SÜAF 95/030 nolu proje kesin raporu. Konya.

Dobrzanski, l..Mazurkiewich, M.,Jamroz,D., Nicpone, J. (1987).TheElfectol EnvironmentalCondilionson the Effectiveness ol Rearing Pheasant Chicken in a Plastic Shed.Anim.Breed.Abstr.(55):5312.

Jones, R.(1984).AStandart Method fortheDisseetionol PoultrylorCareass Analysis.The West ol SeotlandAg·

ricultural College. Auchincruive Ayr. Technical ncte.

No:222.

Kalous, J., Stradal, M. (1989). Finishing PheasantBre

-ilers.Poultry Abstr.15:880.

Kassid, J.F. (1982). Geneties of Body Weight ol Rin g-Necked Pheeeent. (Phasianus colchicus). Anim. Breed. Abstr.50:6717.

Kassid,J.F.,Flega, C.J.,Balander.RJ.(1981).Genehes ol Body Weight ol Ring·Necked Pbeesants (Phasianus colchicus) Population. Poultry Sei. 60 (7):1678·1679 (Abstr.)

Kim,K.I., Yang,Y.H.(1994). Artificiallight-cycle Control and Iftllroved Feed FormulationlorPheasantProduction. 3. Effect of Zn and MnSupplementationon Growth,Fe· athering and Shank length ol Pheasant Chicks. Nutr. Abstr.and Rev.64:5016.

Kutsal A., Alpan, O.. Arpac ık, R. (1992). Istatistik Uy. gulamalar.BizimBüroBasımevi,Ankara.

Marsico,G.,Vonghia,G. (1992).Productive Capacityof 4 Varietiesol Pheasant. Anim.Breed.Abstr.60:582. McGowan, P.J.K., uarson. P.J. (1995). Pheasants. IUCN,Gland,Switıertand.

Moore, R., Krueger,W.F. (1989). The Eflectol Protein, Energy and Amino Acid Balance on Body Weighl and Feed Conversion ol Meat-Type Pheasants. Poultıy Sci. 68:99 (Abstr.)

NationalResearchCouncil(1984) Nutrient Requirements ol Poultry. Eighth Revised Edition. National Academy Press, Washington,D.C.

Rizzi,R.Cerolini, S.•Mantovani,C..Pagnacco,G.. Man-giagalli,M.G.,Cavalehini, L.G. (1994). Heritabililiesand Genetic: Correlationsol Conlormation and Plumage Ch e-racteristics in Pheasant (Phasianus colehic:us). Poultry Sei.73:1204-1210.

Sarıca, M., Karaçay, N. (1994). Sülünlerin Büyüme ve Karkas Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Tr.J. of Vet. andAnim. Sei. 18:3371-376.

Ç~"' N. KIRIK<;ı.TEPELI

Slaugh, BT, Johnston, N.P., F1inders, J.T., Bramwell, RK (1989). Etıect 01 Light Regime on Jumbo White Pheasants. PoultrySei.68: 13 4-135 (Abstr.).

Slaugh,B.T.,Johnston,N.P.,Petten. J.D.(19 87). Effed

of fntermirtent Ughting on Pbesant Growth and Fe

-athering. PoultrySeL66:42(Abstr.).

Turan,N.(199 0).Türkiye'nin Evcilve YabanHayvanları : Ku ş lar.OrmanGenelMüd.E~itimDairesiBa şka n lı ~ ı Ya

-yınları,Ankara.

Warner,R.E.,Darda,D.M.(1982).Ettectsof DietaryPro

-tein Lev eı and Envuc nment Terroereıure Stress on

Growth of Young Ring-Necked Pheasants. Pouhry SeL

61:673-676.

Wiseman,J.(198 7). Feeding of Non-rurrmant livestock.

Butterworthand Co.ltd.,UK.

Woodard, A.E.. Vohra. P., Snyder, R.l., Kelleher. J.R.

(197 9). Growth Aate in ThreeGallinaceousSpecies Fed Diets 1mbalanced in Calcium, Phosphorus and Protein.

PoultrySeL58: 687-693.

Woodard,A.E. Vohra,P., Snyder. A.l. (1977). Effect of

Protein levels in the Diet on the GroWlh ol Pheasants.

PoullrySei.56:1492-1500.

Yannakopculos.A.L.(19 92).GreekExperienceswith Ga