Amerika’da Ermeni
soykınm müzesi
rm eni Soykırım Müzesi, bir
kuşak önce masum oldukları halde etnik kökenleri nede niyle yerlerinden edilen, ha- yatlannı kaybeden, açlık ve a- cı çekenleri onurlandırarak bir ölçüde huzur bulmaları için zemin hazırlayacak. Üstelik böyle kanlı ve karşamaşık tarih içinde, bu haksızlığa karşı çıkarak Erm enileri koruyan, banndıran, soykırım çetelerinden saklayan
Türklerin mevcut olduğunu da belgeleye
cek. Böyle bir lekeyi bir millet olarak kabul lenmek kolay değil şüphesiz. O vahim vakitte bu kanlı uygulamaya karşı çıkmış, tehlikeyi göze alıp insanlığını bırakmamış kimselerin bulunduğunu bilmek, bunu hep hatırlamak da önemli. Kanlı ellerin süreklediği utanç batağından, insanlığı, arşivleri saklamak, ger çeği reddetmek, gerçeği değiştirmek, kabul lenmemek değil, bu uygulamaya karşı çıkmış olanlann temiz elleri çekip çıkaracak.
24 Nisan 1905 Ermeni soykırımının yıl dö nümü nedeniyle müze etrafındaki tanışmalar geçtiğimiz hafta Amerikan basınına da yansı dı. Uzun süre New York Times gazetesinin Türkiye muhabirliğini yapan Stephen Kinzer müze halikındaki haberinde son zamanlarda müzelerin belli gruplann siyasi amaçları için kullandıktan araçlar dunımuna geldiğini yaz dı. Bu alanın kuvvetli kuruluşu olan Sm ithso
nian Enstütüsü’nün eğitim ve müze ofisi uz
manı Stephen Weil’in şu sözlerine yer verdi gazete: “Son yirmi yıldır müzelerde büyük bir değişiklik gerçekleşti. Vaktiyle müzeler tanım lanmış objelerden oluşurdu. Bugün müzeler çoğunlukla süreçlerle ilgili. Özellikle de tarihi
Washington’da,
2007 yılında
açılacak olan
Ermeni Soykırım
Müzesi, Ermenileri
koruyan,
barındıran,
soykırım
çetelerinden
saklayan Türklerin
mevcut olduğunu
belgeleyecek.
süreçlerle... Hemen hemen her etnik grubun bir müzesi var. Mesela Los Angeles’taki Ja
pon Am erikalıların M illi Müzesi bunlardan
biri. İkinci Dünya Savaşı’nda Japonların gön derildiği kamptan belgeleyen, Amerikan hü kümetinin uygulamalarını ifşa eden bir müze. Bir müzenin ne olduğunun tanımını yapmak kolay değil. Sınırlar hayli belirsiz. Polemik müzeleri de buna dahil. Müzeler belli amaçla rın gerçekleştirilmesine yarayan araçlar duru munda. Herkesin bir gündemi var, özellikle de özel bütçeyle gerçekleştirilen bir müze
kendi görüşleri dışında başka görüşlere yer vermekle yükümlü değil.”
Ermeni Soykınm Müzesi, özel bütçeyle gerçekleştirilen özel bir müze. Müzenin ger çekleşebilmesi için 75 milyon dolar gerekli.
Vartanyan, müze için gerekli bütçenin oluştu
rulmasında zorluk çekilmeyeceği, sadece iki kişiden 13 milyona yakın bağış gelmesinden yola çıkarak Ermeni toplumunun önde gelen zenginlerinin geri kalan mali gereksinimi kar şılayacakları görüşünde. Müze soykırımla ilgili olarak Ermenistan dışındaki ilk müze olacak.
Ş E B N E M Ş E N Y E N E R / N e w York
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
